2023
E Dua na Gauna ni Danisi
Sepiteba 2023


“E Dua na Gauna ni Danisi,” Me iSakisaki ni iTabagone, Sepi. 2023.

E Dua na Gauna ni Danisi

E rau kune reki na itabagone oqo ena nodrau ulabaleta na rere ka rau wasea na nodrau taledi vei ira na tani.

iVakatakilakila
danisi tiko e dua na cauravou kei na goneyalewa

iTaba mai vei Cristy Powell

O irau na yabaki tinikava o Emo’onahe Y. kei Jax C. e tiko e dua na ka e rau tautauvata kina: e rau a vakaitavi ruarua ena danisi ena dua na koniferedi ni vakaraitaki vukivuki ni MST ka a vakayacori e Provo, Utah.

Na danisi duadua e matadra e udolu vakaudolu na itabagone a sega ni rawarawa vei rau. Ia ni rau saga tiko me rau vakavinakataka ka wasea na nodrau taledi, e rau a ciqoma na ivakatakila ka vakavuna me rau rawa ni tubu ena sala eso ka sa vukei rau me rau “vakataki Jisu Karisito vakalevu cake, ka yaco kina vei [rau], o ira tale eso, kei na vuravura sara mada ga me vinaka cake” (Vakatorocaketaki ni Bula Yadudua: iVoladusidusi ni iTabagone [2019], 1).

Danisi ena loma ni wirini kei Emo’onahe

A nanuma o Emo’onahe (eh-moh-oh-nah) me wasea na nona taledi ni danisi ena loma ni wirini, ka tiki ni nona itovo vakavanua vaka-Amerika. “E dua vei ira na noqu itokani ka a gole ki na MST ni se bera o au a tukuna ni a vakayacori kina na vakaraitaki taledi ka dodonu me‘u vakaitavi,” a kaya.

“Au a taqaya vakalailai, ka‘u saga me‘u kakua ni raici ira vakatabakidua na tamata.” Ia a dredre toka ga me‘u kua ni raici ira! “Au a rogoca na nodra kaila na tamata kecega,” e kaya o koya. “Era sa rui rogo levu au a sega ni rawa ni rogoca vinaka na ivakatagi, ka dredre sara na noqu toso vata tiko kei na ivakatagi!”

A cakacaka vakaukauwa sara o Emo’onahe me rawata vinaka na danisi ena loma ni wirini. E kaya o koya, “A yaco dina e dua na ivakavuvuli.” Ia na levu ga ni nona vakatovotovo, na levu ni ka e vulica me baleti koya.

iVakatakilakila
na vei itaba eso ni dua na goneyalewa e dau danisitaka na danisi vaka iTaukei kei Amerika

Taledi ni Talanoa

Na danisi ena loma ni wirini e iwalewale ni talanoa vakatamata yadua. “O na tekivu ena dua na wirini ka matataka na nomu itekitekivu, ka qai tomana ena nomu vakuria tiko na iwirini me vakaraitaka eso tale na ka me baleta na nomu bula. Ena noqu vakaitavi, e rawa ni o raica e dua na bebe, e dua na ikeli, kei na dua na tamata cakacaka dau qarava na bulumakau (cowboy),” e kaya o Emo’onahe. “Niu tukuna tiko na noqu italanoa, au vakila ni‘u tukuna tiko na kedra italanoa o ira au sa vuli mai vei ira kei na veika au sa sotava.”

O Emo’onahe e cavutu mai na yavusa na Cheyenne kei Arapahoe mai Oklahoma, ka vakakina o Fort Peck Sioux kei Assiniboine. E kaya o koya, “Au dau duidui vakalevu mai vei ira na tamata kecega,” ka so na gauna “au dau yalo rivarivabi kina.” Ia na danisi ena loma ni wirini e baleta na tamata yadua. Na daudanisi yadua e bulia ga na nodra dui ivakatagi, ka “oqori na vuna e duidui ka vakaitaukei kina vei iko,” e kaya o koya.

Na Taledi e Rawa ni Veivakaqaqacotaki

E dau vakila o Emo’onahe ni volekata na Kalou ni masu tiko, ni wilika na ivolanikalou, ka dau saga me muri Jisu Karisito. E vakila talega ni dau toro voleka vua na Kalou ena nona dau saga me vakavinakataka na nona taledi. “Ni‘u tomika cake na noqu wirini ka danisi, au rawa ni vakila na reki.” E vakatura o koya: “Kunea na veika o taleitaka ka kunei ira na tamata vinaka era na vukei iko mo vakayagataka na nomu taledi me vakaqaqacotaki iko kei ira na tani. Na veiqaravi vei ira na tani ena rawa ni vukei iko mo vaqaqacotaka talega na nomu ivakadinadina me baleti Jisu Karisito.”

Danisi Vaka-Ailadi kei Jax

A taqayataka vakalevu o Jax me danisitaka na nona taledi, na danisi vaka-Ailadi, ena soqo ni veimataqali vakatasuasua ni MST. “Au a rere dina sara ga. Me vaka beka na mataqali rere ni‘u tu ena qara ni gata , ”e kaya o koya. “Au a cavuta e dua na masu lailai ni bera ni‘u yaco yani i kea. Au a sa rere voli ga, ia a qai rogo mai na sere/ivakatagi. Au raitayaloyalotaka ni sega ni dua e tu e kea. Ka‘u sa tekivu danisi sara.”

A lade o Jax ka veitosoyaka na yavana ena iwalewale vakavanua ni Ailadi. Ia ni raici na mata mamarau nei Jax, e vuqa na tamata era na sega kila ni a lako curuma e dua na sasaga dredre me yaco mai ki kea.

iVakatakilakila
na itaba eso ni cauravou e danisi vaka-Ailadi

Vakatoroicaketaki ni Taledi me Vukea na Qaravi ni Lomaocaoca

“Ena 2020 au a lomaocaoca dina ka yaco sara me‘u via vakukuna,” e kaya o Jax. “Au a tiko ena dua na valenibula ni vakasama me dua na vula. A tukuni kina vei au ni sa tauvi au tiko e dua na mataqali mate ni mona ka sa vakavuna me‘u sa otisitiki (autistic). E sa bau ka dredre dina sara ga.”

Ena gauna sa ciqoma kina o Jax eso na veiqaravi ni vakasama, a vakayaloqaqataki koya o tinana me kunea e dua na ka me cakava me rawa ni vakaseavutaka na nona lomaocaoca. A nanuma me vakasaqara na ivakatakila yadua me baleta na veika e rawa ni cakava.

“Au a masulaka ka kere veivuke,” a kaya o koya. “Ka‘u sa qai nanuma ni o noqu nei e vakavulica tiko na danisi vaka-Ailadi. Au sa mani lako ilewena na kalasi ni vakarau sara tikoga na neimami vakatasuasua levu ni Siganisucu. A gadrevi me‘u na vulica e lima na danisi ena loma ni rua na macawa, ka levu sara kina na lasa,” e veiwalitakao Jax. Sega ni dede, sa yaco na danisi vaka-Ailadi me dua na veivakalougatataki levu ena nona bula. “A veivuke sara vakalevu ena noqu lomaocaoca kei na yalo butobuto,” e kaya o koya.

Wasei ni Nona Taledi

Ena MST, a tarogi Jax na nona kabani kevaka e tiko vua e dua na taledi e rawa ni wasea ena soqo ni veimataqali vakatasuasua. A mani danisi ena yasa ni gaunisala vei iratou. Ni ratou tukuna vua ni dodonu me vakaitavi, na imatai ni vakanananu ka votu mai vei Jax, “Oi, sega.” Ia oti a mani nanuma me wasea sa na nona taledi dina ga ni a rere.

Ia oqo ni sa raica o Jax na kena vidio ni vakaitavi tiko ena MST, a dredre ga. “Au a rai tu ga vakadodonu ena imatai ni iwasewase,” e kaya o koya. “Ia ni ra sa tekivu kaikaila mai na tamata, au sa tekivu matadredredre.”

Vei ira na itabagone era sotava tiko na dredre, e solia o Jax na ivakasala oqo: “E vinaka cake me da veitalanoataka kei na dua ka me kakua ni da vunitaka me vaka au a cakava. E kila na Turaga o cei o iko, ka na tu e yasamu. E vinakata na Kalou me vosa vei iko.”

Vakararaba, e vakila o Jax ni vulici ni danisi vaka-Ailadi e sa dua na veivakalougatataki mai vua na Tamada Vakalomalagi.

iVakatakilakila
goneyalewa kei na cauravou rau danisi tiko

O Sa Vakasakiti o Iko

O na sega beka ni kila—ni o gole vua na Turaga, o na vakauqeti beka mo tauyavutaka e dua na taledi vou.

Me vakataki Emo kei Jax, na Yalo Tabu e rawa ni vukei iko mo vakila na vei taledi eso. Nio taracake na vei taledi oqo ka wasea, sa rawa ni o vukei ena nomu sasaga mo vakataka cake na iVakabula.

Na taledi cava soti o rawa ni taracake ka wasea?

Tabaka