Ki hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú
Angaʻofa Pē
Sune 2024


“Angaʻofa Pē,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, Sune 2024.

Angaʻofa Pē

ʻOku fakamafola ʻe Leikeni (14) mo Lailini (12) ʻa e angaʻofá ʻi hona tukui koló—ʻaki ha fakaʻilonga kuo vali taha taha.

ʻĪmisi
kau finemui

ʻŪ tā ʻa Cody Bell

Naʻe fakaʻiteʻita, fiekaia, mo helaʻia ʻa Leikeni mo Lailini mei Kenitaki, USA. Ko ha ʻaho ngāue lahi ʻeni ʻi hono fakahoko ʻo e ngāue tokoní mo hona fāmilí. Ka ʻi heʻenau foki he meʻalelé ki ʻapí, naʻá na fakatokangaʻi ha fakaʻilonga ʻi he veʻe halá naʻá ne liliu hona lotó. Naʻe pehē [ʻe he fakaʻilongá], “Angaʻofa Pē.”

ʻOku pehē ʻe Leikeni, “Naʻe hoko ia ke siʻi ange ai ʻema loto-mamahí—peá ma houngaʻia naʻá ma lava ʻo tokoni.” ʻOku pehē ʻe Lailini, “Naʻá ma kamata ke fifili pe te ma lava nai ʻo ʻai ha ʻū fakaʻilonga pehē.”

Ko e Fehokotaki Fakafāmilí

Hili ʻena mamata ki he fakaʻilonga Angaʻofa Peé, naʻá na alēlea mo hona fāmilí ʻi ha efiafi ʻi ʻapi fekauʻaki mo e angaʻofa ki hona tokoua lahi ko Kenitoló, ʻa ia naʻe Faingataʻaʻia fakaesino (Down syndrome) pea naʻe kamata ke ne puke. Naʻe fakakaukau ʻa Leikeni mo Lailini ke na faʻu haʻana ʻū fakaʻilonga Angaʻofa Pē ʻanaua. ʻOku pehē ʻe Leikeni, “Naʻá ma fakakaukau ʻe ala tokoni ia ke ne taʻofi ʻa e fakamamahí.”

Naʻá na toe fakakaukau foki ki hona ngaahi tokoua mo e tuongaʻane kehé, ʻa iaʻoku nau Faingataʻaʻia fakaesino foki mo kinautolú. Naʻe mālōlō siʻona tuongaʻane lahi ko Kālení ʻi heʻene kei pēpeé pē, pea ʻoku ʻi ai haʻana ongo tokoua naʻe ohi mai—ko Lina mo Liami. ʻOku pehē ʻe Lailini, “Naʻá ma loto ke tokoni ke ʻilo lahi ange ʻe he kakaí ʻa e angaʻofa kiate kinautolú.”

ʻĪmisi
fāmili
ʻĪmisi
fāmili ʻi ha faʻitoka

ʻOku hoko ʻa e fānau ʻoku ʻi ai ʻa Leikeni mo Lailiní ko ha konga ʻo hona fakaʻaiʻai ke fakamafola ʻa e angaʻofá. ʻOku fakatou maʻu ʻa Lina mo Liami ʻe he Faingataʻaʻia fakaesinó, kae pehē foki kia Kenitolo mo Kāleni, ʻa ia kuó na ʻosi mālōloó.

Ngaahi Fakaʻilonga ke Vahevahe

Naʻe kamata vali leva ʻe Leikeni mo Lailini ʻa e “Angaʻofa Pē” ʻi ha ʻū papa fakaʻilonga ʻoku ʻikai maumauʻi ʻe he vaí (waterproof). Naʻá na ō ki ha ʻū falengāue mo e ʻū māketi ʻa e kau fāmá, ke fakatau ki ai, pea naʻá na foaki ʻa e paʻanga naʻá na maʻu mei aí ki he ngaahi kautaha tokoni ʻofa fakalotofonuá, kau ai ʻa e Blessings in a Backpack, Humane Society, American Red Cross, Down Syndrome of Louisville, mo e ngaahi polokalama fakalotofonua ʻoku tokoni ki he niʻihi ʻoku faingataʻaʻia makehé, pe ʻi ai haʻanau ngaahi fiemaʻu makehé.

ʻI he ʻosi ha taʻu ʻe tolu mei ai, ʻoku kei vali pē ʻa Leikeni mo Lailini. Kuó na ʻosi ngaohi ha ʻū fakaʻilonga Angaʻofa Pē ʻe 5,400 tupu mo tānaki ha $50,000 tupu ki he [kautaha] tokoni ʻofá. ʻOku pehē ʻe Leikeni, “Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku ōmai ha ngaahi kulupu lotu, ngaahi kaungāmeʻa, pe kau faifekau ke vali fakaʻangataha pē ha ʻū fakaʻilonga ʻe 100.” Naʻe tuʻo taha ha kole mai ʻe ha siasi Papitaiso ha fakaʻilonga ʻe 40 ki honau lotoʻataʻataá. Naʻe fakatokangaʻi ʻe Leikeni mo Lailni ha ʻū fakaʻilonga ʻi he lotoʻataʻatā ʻo e kakaí, pea ko ha ngaahi fakaʻilonga ʻe niʻihi naʻe ʻave ia ki ha ngaahi fonua kehe! Naʻe toe lea foki ʻa e ongo tamaiki fefiné ni fekauʻaki mo e angaʻofá ʻi he ngaahi ʻapiakó mo e ngaahi meʻa fakakoló.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku nau ʻai ha ngaahi fakaʻilonga

Naʻe ʻai mo fakatau ʻe Leikeni mo Lailini ʻa e ʻū fakaʻilonga “Angaʻofa Pē” ʻi ha feinga ke fakalahi ʻa e angaʻofá ʻi hona koló pea mo tānaki ha paʻanga maʻá e [kautaha] tokoni ʻofá.

Ngāue Tokoní mo e Fakafiemālié

Kuo tokoni hono vali ʻo e ʻū fakaʻilongá ke foua ʻe Leikeni mo Lailini ʻa e ngaahi faingataʻá. “Ko e taimi naʻe puke ai siʻi Kenitoló, naʻe ʻi ai e ngaahi taimi naʻe ʻikai ke ma fie nofo ai ʻi fale koeʻuhí he naʻe faingataʻa ke ma sio ki ai. ʻOku pehē ʻe Leikeni, “Ko ia, naʻá ma pehē leva ke ma ō ʻo vali, pea naʻe tokoni lahi ia ke ma kiʻi fiemālie ange ai.”

ʻĪmisi
sū kuo pani vali

Naʻe fāifai pea siʻi mālōlō ʻa Kenitolo ʻi hono taʻu 16. ʻOku pehē ʻe Leikeni, “Naʻe faingataʻa, ka naʻá ma ʻilo ko e fāmilí ʻoku taʻengata. Naʻá ma ʻiloʻi neongo kapau naʻe ʻikai ke ma maʻu ha taimi lahi mo ia, kapau te ma fai ʻema tafaʻakí, ʻe tokoni ia ke ma toe vāofi ange ai mo Kenitolo pea mo Kāleni.”

ʻĪmisi
ongo finemui ʻi muʻa ʻi he fakatātā ʻi ha holisi (mural)
ʻĪmisi
ongo finemui mo ha ngaahi fakaʻilonga

Tatau Ange mo Kalaisi

ʻI he ngaahi meʻa kotoa ko ení, ʻoku feinga ʻa e ongo tamaiki fefiné ni ke tatau mo e Fakamoʻuí pea iku ai ʻo foki ki ʻapi ki heʻena Tamai Hēvaní.

“ʻI he ʻapiakó, ʻoku ʻi ai ha kakai ʻe niʻihi ʻoku nau kiʻi kehe pea ʻoku nau fefaʻuhi ke nau ongoʻi ʻoku tali lelei kinautolu. Ko ia, kuó u fokotuʻu ai ha taumuʻa ke u fakalea kiate kinautolu ke tokoni ke nau ongoʻi fiefia,” ko e fakamatala ia ʻa Leikení. “ʻOku ou ongoʻi ʻe lava ʻe he fanga kiʻi tōʻonga angaʻofá ʻo tokoniʻi ke liliu ai siʻa moʻui ʻa ha taha, ʻo laka ange ʻi he meʻa ʻokú te ʻiloʻí. ʻOku ou fakakaukau ki he founga naʻe feinga maʻu ai pē ʻa e Fakamoʻuí ke ʻofa ʻi he niʻihi naʻe feohi mo Iá. ʻOku ou fakakaukau ki Heʻene fakaʻā ʻa e kuí pe fokotuʻu ʻa e maté. Peá u fakakaukau ki he fanga kiʻi meʻa faingofua te u lava ʻo fai ke fakahaaʻi ai ʻeku ʻofa mo angaʻofa ki he niʻihi kehé.”

ʻOku pehē ʻe Lailini, “ʻOua te ke fakakaukau ki he ngaahi meʻa he ʻikai te ke lava ʻo liliú, kae fakakaukau ki he ngaahi meʻa te ke lava ʻo liliú. Ko e fanga kiʻi meʻa faingofua pē te ke lava ʻo faí, hangē ko e pukepuke ʻo e matapaá maʻa ha taha pe malimali. Ko e taimi ʻokú ke fai ai ʻa e fanga kiʻi meʻa īkí, ʻokú ke ofi ange ai ke toe feʻiloaki mo e ʻOtuá.”

Paaki