2010-2019
Προσωπική ειρήνη: Η ανταμοιβή της χρηστότητας
Απριλίου 2013


15:57

Προσωπική ειρήνη: η ανταμοιβή της χρηστότητας

Ακόμα και με τις δοκιμασίες της ζωής, χάρη στην εξιλέωση και τη χάρη του Σωτήρος, η ενάρετη ζωή θα ανταμειφθεί με προσωπική ειρήνη.

Πρόσφατες εμπειρίες με έκαναν να συλλογιστώ τη διδαχή της ειρήνης και ειδικά τον ρόλο του Ιησού Χριστού στο να βοηθά τον καθέναν μας να λάβει διαρκή προσωπική ειρήνη.

Δύο συμβάντα πριν από μερικούς μήνες με άγγιξαν βαθιά. Πρώτον, μίλησα στην κηδεία της Έμιλυ Πάρκερ, μιας πολύτιμης εξάχρονης που έχασε τη ζωή της μαζί με 25 άλλους, συμπεριλαμβανομένων 19 μικρών παιδιών, σε μία τραγική εκτέλεση στο Νιούταουν του Κονέκτικατ. Πένθησα μαζί με την οικογένειά της και αναγνώρισα ότι πολλοί είχαν στερηθεί την ειρήνη. Βρήκα δύναμη και πίστη στους γονείς της, Ρόμπερτ και Αλίσα Πάρκερ.

Δεύτερον, συνάντησα χιλιάδες πιστά μέλη της Εκκλησίας στην Ακτή του Ελεφαντοστού στο Αμπιτζάν 1 . Αυτή η γαλλόφωνη δυτικοαφρικανική χώρα έχει υπομείνει οικονομικές κακουχίες, στρατιωτικό πραξικόπημα και δύο πρόσφατους εμφύλιους που τερματίστηκαν το 2011. Ωστόσο, αισθάνθηκα μία ξεχωριστή ειρήνη ενώπιόν τους.

Συχνά συμβαίνουν γεγονότα τα οποία μας κλέβουν την ειρήνη και μας κάνουν περισσότερο ευάλωτους.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις φοβερές επιθέσεις στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, σε διάφορα σημεία των ΗΠΑ; Παρόμοια γεγονότα μάς θυμίζουν πόσο γρήγορα μπορούν να καταστραφούν τα συναισθήματά μας ειρήνης και ασφάλειας.

Ο μεγαλύτερος γιος μας και η σύζυγός του, οι οποίοι περίμεναν το πρώτο παιδί τους, ζούσαν τρία τετράγωνα από το Εμπορικό Κέντρο στην πόλη της Νέας Υόρκης, όταν το πρώτο αεροπλάνο συνετρίβη στον Βόρειο Πύργο. Πήγαν στην ταράτσα της πολυκατοικίας τους και τρομοκρατήθηκαν, βλέποντας αυτό που πίστευαν ότι ήταν κάποιο φοβερό ατύχημα. Μετά είδαν το δεύτερο αεροπλάνο να συντρίβεται στον Νότιο Πύργο. Αμέσως συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν ατύχημα και πίστεψαν ότι το νότιο Μανχάταν δέχθηκε επίθεση. Όταν κατέρρευσε ο Βόρειος Πύργος, η πολυκατοικία τους σκεπάστηκε από το σύννεφο σκόνης που γέμισε το νότιο Μανχάταν.

Μέσα στη σύγχυσή τους με τα όσα είχαν δει και ανησυχώντας για περαιτέρω επιθέσεις, έφυγαν προς μια ασφαλέστερη περιοχή και στη συνέχεια στο οίκημα της Εκκλησίας του πασσάλου Μανχάταν στο Λίνκολν Σέντερ. Όταν έφθασαν εκεί, είδαν ότι δεκάδες άλλα μέλη στο νότιο Μανχάταν είχαν πάρει την ίδια απόφαση να συγκεντρωθούν στο κέντρο πασσάλου. Μας τηλεφώνησαν για να ξέρουμε πού βρίσκονταν. Ανακουφίστηκα που ήταν ασφαλείς, όμως δεν εξεπλάγην με το μέρος όπου βρίσκονταν. Η σύγχρονη αποκάλυψη διδάσκει ότι οι πάσσαλοι της Σιών είναι για άμυνα και «για καταφύγιο από τη θύελλα και από την οργή όταν θα ξεχυθεί αμιγής επάνω σε όλη τη γη»2.

Επί μία εβδομάδα και πλέον δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στο διαμέρισμά τους και ήταν συντετριμμένοι από την απώλεια αθώων ψυχών, όμως δεν βίωσαν κάποια μόνιμη καταστροφή.

Συλλογιζόμενος αυτά τα γεγονότα, ένιωσα να με αγγίζει βαθιά η δογματική διαφορά ανάμεσα στην οικουμενική ή παγκόσμια ειρήνη και την προσωπική ειρήνη 3 .

Κατά τη γέννηση του Σωτήρος, πλήθος ουράνιας στρατιάς υμνούσαν τον Θεό και έλεγαν: «Δόξα στον Θεό εν υψίστοις, κι επάνω στη γη ειρήνη, σε ανθρώπους ευδοκίας» 4 .

Ωστόσο, δυστυχώς σημειώθηκε ότι ακόμα και σε αυτήν την αιώνια σημαίνουσα χρονική περίοδο μετά τη γέννηση του Υιού του Θεού, ο βασιλιάς Ηρώδης προκάλεσε τη σφαγή αθώων βρεφών στη Βηθλεέμ 5 .

Η ελεύθερη βούληση είναι απαραίτητη στο σχέδιο ευδαιμονίας. Επιτρέπει να υπάρχει αγάπη, θυσία, προσωπική ανάπτυξη και η απαραίτητη εμπειρία για την αιώνια πρόοδό μας. Αυτή η ελεύθερη βούληση επιτρέπει, επίσης, να υπάρχει όλος ο πόνος και τα βάσανα που βιώνουμε στη θνητότητα, έστω και αν προκαλούνται από πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε και από τις καταστροφικά κακόβουλες επιλογές των άλλων. Ο ίδιος ο πόλεμος στους ουρανούς έγινε για την υπεράσπιση της ηθικής ελεύθερης βούλησής μας και είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε την εγκόσμια διακονία του Σωτήρος.

Όπως εξιστορείται στο 10ο κεφάλαιο του Κατά Ματθαίον, ο Σωτήρας έδωσε εντολή στους Δώδεκα και αναγνώρισε ότι η αποστολή Του δεν θα επετύγχανε παγκόσμια ειρήνη σε τούτη τη θνητή ζωή. Είπε στους Αποστόλους να αφήσουν ευλογίες στα άξια σπιτικά που επισκέπτονταν, όμως προειδοποίησε ότι θα ήταν «ανάμεσα σε λύκους… και μισούμενοι από όλους, εξαιτίας του ονόματός [του]: εκείνος δε που θα έχει υπομείνει μέχρι τέλους, αυτός θα σωθεί» 6 . Μία σημαντική διακήρυξη γίνεται στο εδάφιο 34: «Μη νομίσετε ότι ήρθα να βάλω ειρήνη επάνω στη γη» 7 . Είναι ξεκάθαρο ότι η παγκόσμια ειρήνη δεν υφίστατο στη γη κατά τη θνητή διακονία του Χριστού και δεν υφίσταται τώρα.

Στον πρόλογο του Κυρίου στο Διδαχή και Διαθήκες, διδάχθηκε ένας αριθμός πολύ σημαντικών αρχών. Αναφορικά με εκείνους οι οποίοι δεν μετανοούν, το Πνεύμα Του (το Πνεύμα του Χριστού), το οποίο δίδεται σε κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο, 8 «δεν πρόκειται πάντοτε να αγωνίζεται με τον άνθρωπο» 9 . Επίσης, «η ειρήνη θα αφαιρεθεί από τη γη» 10 . Οι προφήτες διακήρυξαν ότι πράγματι η ειρήνη έχει αφαιρεθεί από τη γη 11 . Ο Εωσφόρος δεν έχει ακόμα δεθεί και ασκεί δύναμη σ’ αυτόν τον κόσμο 12 .

Η ουράνια επιθυμία των καλών ανθρώπων παντού ήταν και θα είναι πάντοτε υπέρ της ειρήνης στον κόσμο. Δεν θα πρέπει ποτέ να παραιτηθούμε από την επίτευξη αυτού του στόχου. Όμως ο Πρόεδρος Τζόζεφ Φ. Σμιθ δίδαξε: «Δεν θα μπορέσει ποτέ να έρθει στον κόσμο αυτό το πνεύμα ειρήνης και αγάπης… μέχρις ότου λάβουν οι άνθρωποι την αλήθεια του Θεού και το μήνυμα του Θεού… και αναγνωρίσουν τη δύναμη και την εξουσία του, η οποία είναι ουράνια» 13 .

Ειλικρινά ελπίζουμε και προσευχόμαστε για παγκόσμια ειρήνη, όμως ως άτομα και ως οικογένειες είναι που επιτυγχάνουμε το είδος αυτό της ειρήνης, το οποίο είναι η υπεσχημένη ανταμοιβή της χρηστότητας. Αυτή η ειρήνη είναι ένα επαγγελθέν δώρο της αποστολής του Σωτήρος και της εξιλεωτικής θυσίας του.

Αυτή η αρχή βρίσκεται περιληπτικά στο Διδαχή και Διαθήκες: «Αλλά μάθετε ότι αυτός που εκτελεί τα έργα της δικαιοσύνης θα λάβει την αμοιβή του, δηλαδή ειρήνη σε τούτον τον κόσμο, και ζωή αιώνια στο μελλοντικό κόσμο 14 .

Ο Πρόεδρος Τζων Τέιλορ δίδαξε ότι η ειρήνη δεν είναι μόνο επιθυμητή, αλλά «είναι το δώρο του Θεού» 15 .

Η ειρήνη στην οποία αναφέρομαι δεν είναι απλώς μία πρόσκαιρη ηρεμία. Είναι μία διαρκής βαθιά ευτυχία και πνευματική ικανοποίηση 16 .

Ο Πρόεδρος Χίμπερ Γκραντ περιέγραψε την ειρήνη του Σωτήρος κατ’ αυτόν τον τρόπο: «Η ειρήνη του θα ανακουφίσει τα βάσανά μας, θα παρηγορήσει τη ραγισμένη καρδιά μας, θα σβήσει συναισθήματα μίσους, θα δημιουργήσει μέσα μας αγάπη για τους συνανθρώπους μας, που θα γεμίσουν την ψυχή μας με ηρεμία και ευτυχία» 17 . Στις συναντήσεις μου με τους γονείς τής Έμιλυ Πάρκερ, διαπίστωσα ότι η ειρήνη του Σωτήρος ανακούφισε τα βάσανά τους και βοηθά στην παρηγοριά της ραγισμένης καρδιάς τους. Είναι αξιοσημείωτο ότι αμέσως μετά την εκτέλεση, ο αδελφός Πάρκερ δήλωσε ότι συγχωρεί τον δράστη. Όπως είπε ο Πρόεδρος Γκραντ, η ειρήνη του Σωτήρος μπορεί να «σβήσει τα συναισθήματα μίσους μέσα μας». Η κρίση είναι του Κυρίου.

Οι Άγιοι της Ακτής του Ελεφαντοστού κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη χώρα τους, βρήκαν ειρήνη επικεντρώνοντας στο να ζουν το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού, με ιδιαίτερη έμφαση στην οικογενειακή ιστορία και το έργο ναού για τους προγόνους τους 18 .

Όλοι λαχταράμε την ειρήνη. Η ειρήνη δεν είναι απλώς ασφάλεια ή έλλειψη πολέμου, βίας, συγκρούσεων και ερίδων. Η ειρήνη έρχεται όταν ξέρουμε ότι ο Σωτήρας γνωρίζει ποιοι είμαστε, γνωρίζει ότι έχουμε πίστη σε Αυτόν, Τον αγαπάμε και τηρούμε τις εντολές Του, ακόμα και κυρίως στο μέσον των καταστροφικών δοκιμασιών και τραγωδιών της ζωής. Η απάντηση του Κυρίου στον Προφήτη Τζόζεφ Σμιθ στη φυλακή Λίμπερτυ, φέρνει παρηγοριά στην καρδιά:

«Γιε μου, ειρήνη ας είναι στην ψυχή σου. Η δυστυχία σου και τα βάσανά σου δε θα είναι παρά για μία μικρή στιγμή.

»Και ύστερα, αν το υπομείνεις σωστά, ο Θεός θα σε υπερυψώσει στα ύψη» 19 .

Να θυμάστε: «Ο Θεός δεν είναι Θεός ακαταστασίας, αλλά ειρήνης» 20 . Για εκείνους οι οποίοι απορρίπτουν τον Θεό δεν υπάρχει ειρήνη. Όλοι συμμετείχαμε στα συμβούλια των ουρανών που παρείχαν ηθική ελεύθερη βούληση, γνωρίζοντας ότι θα υπήρχε θνητός πόνος, ακόμα και ανείπωτη τραγωδία εξαιτίας της κατάχρησης της ελεύθερης βούλησης. Καταλαβαίνουμε ότι αυτό θα μπορούσε να μας κάνει να θυμώσουμε, να νιώσουμε μπερδεμένοι, ανυπεράσπιστοι και ευάλωτοι. Όμως, επίσης, ξέρουμε ότι η εξιλέωση του Σωτήρος θα υπερνικούσε και θα αντάμειβε για όλες τις αδικίες της θνητής ζωής και θα μας έφερνε ειρήνη. Ο Πρεσβύτερος Μάριον Χανκς είχε κρεμάσει στον τοίχο του μία κορνίζα με μια δήλωση από τον Ούγκο Μπέτι: «Το να πιστεύεις στον Θεό είναι να γνωρίζεις ότι όλοι οι κανόνες θα είναι δίκαιοι και ότι θα υπάρχουν θαυμάσιες εκπλήξεις» 21 .

Ποιες είναι οι πηγές της ειρήνης; Πολλοί αναζητούν την ειρήνη με εγκόσμιους τρόπους, οι οποίοι ποτέ δεν πέτυχαν και ποτέ δεν θα πετύχουν. Η ειρήνη δεν βρίσκεται όταν επιτυγχάνουμε πλούτο, δύναμη ή σπουδαιότητα 22 . Η ειρήνη δεν βρίσκεται στην επιδίωξη της ευχαρίστησης, της διασκέδασης ή της σχόλης. Κανένα από αυτά δεν μπορεί, έστω και αν τα έχουμε σε αφθονία, να δημιουργήσει την όποια διαρκή ευτυχία ή ειρήνη.

Ο αγαπημένος ύμνος της Έμμα Λου Θέιν θέτει τις σωστές ερωτήσεις: «Πού μπορώ να στραφώ για ειρήνη; Πού είναι η παρηγοριά μου/ όταν οι άλλες πηγές πάψουν να με γιατρεύουν;» 23 Η απάντηση είναι ο Σωτήρας, ο οποίος είναι η πηγή και ο δημιουργός της ειρήνης. Είναι ο «Άρχοντας Ειρήνης» 24 .

Πώς παραμένουμε κοντά στον Σωτήρα; Ταπεινώνοντας τον εαυτό μας ενώπιον του Θεού, προσευχόμενοι πάντοτε, μετανοώντας για τις αμαρτίες, εισερχόμενοι στα ύδατα του βαπτίσματος με συντετριμμένη καρδιά και μεταμελημένο πνεύμα και γενόμενοι αληθινοί μαθητές του Ιησού Χριστού, δίνουμε βαθιά παραδείγματα χρηστότητας η οποία ανταμείβεται με διαρκή ειρήνη 25 . Όταν ο βασιλιάς Βενιαμίν εκφώνησε το συγκινητικό μήνυμά του σχετικά με την εξιλέωση του Χριστού, το πλήθος έπεσε στη γη. «Το Πνεύμα του Κυρίου έπεσε επάνω τους, και γέμισαν χαρά, αφού είχαν λάβει άφεση των αμαρτιών τους, και αφού είχαν ήρεμη συνείδηση ένεκα της υπερβολικής πίστης που είχαν στον Ιησού Χριστό» 26 . Η μετάνοια και η χρηστή ζωή επιτρέπουν την ήρεμη συνείδηση, η οποία είναι απαραίτητη για την ικανοποίηση 27 . Όταν υπάρχει μεγάλη παράβαση, απαιτείται εξομολόγηση για να έλθει η ειρήνη 28 . Ίσως τίποτα δεν συγκρίνεται με την ειρήνη που έρχεται από μία κατεστραμμένη από την αμαρτία ψυχή, η οποία αφήνει τα βάρη της στον Κύριο και ζητά τις ευλογίες της εξιλέωσης. Όπως το θέτει ένας άλλος αγαπημένος ύμνος της Εκκλησίας: «Θα ρίξω το φορτίο μου στα πόδια του/ και μετά θα φύγω τραγουδώντας από χαρά» 29 .

Η καρδιά μου αγαλλιάζει όταν συνειδητοποιώ ότι στην εποχή μας δεκάδες χιλιάδες νέοι άνδρες και νέες γυναίκες και ηλικιωμένοι ιεραπόστολοι έχουν αποδεχθεί την κλήση να είναι απεσταλμένοι του Κυρίου και Σωτήρος μας, Ιησού Χριστού. Φέρνουν το αποκατεστημένο Ευαγγέλιο της ειρήνης στον κόσμο, ένα άτομο και μία οικογένεια τη φορά -- ένα έργο χρηστότητας για να έλθει αυτή η ειρήνη στα παιδιά του Επουράνιου Πατέρα.

Η Εκκλησία είναι ένα καταφύγιο, όπου οι οπαδοί του Χριστού αποκτούν ειρήνη. Ορισμένοι νέοι στον κόσμο λένε ότι είναι πνευματικοί αλλά όχι ευσεβείς. Το να αισθανόμαστε πνευματικοί είναι ένα καλό πρώτο βήμα. Ωστόσο, μέσα στην Εκκλησία είναι όπου έχουμε συντροφικότητα, διδασκόμαστε και γαλουχούμεθα με τον καλό λόγο του Θεού. Κυρίως, είναι η εξουσία της ιεροσύνης στην Εκκλησία αυτό το οποίο παρέχει ιερές διατάξεις και διαθήκες, οι οποίες ενώνουν τις οικογένειες παντοτινά και καθιστούν άξιο τον καθέναν μας ώστε να επιστρέψουμε στον Θεό Πατέρα και τον Ιησού Χριστό στο σελέστιο βασίλειο. Αυτές οι διατάξεις φέρνουν ειρήνη, διότι είναι διαθήκες με τον Κύριο.

Οι ναοί είναι εκεί όπου τελούνται πολλές από αυτές τις ιερές διατάξεις και είναι, επίσης, μία πηγή ειρηνικού καταφυγίου από τον κόσμο. Εκείνοι οι οποίοι επισκέπτονται τους χώρους του ναού ή συμμετέχουν σε θυρανοίξια ναού, επίσης αισθάνονται αυτή την ειρήνη. Μία εμπειρία την οποία θυμάμαι πολύ καλά είναι τα θυρανοίξια και η αφιέρωση του Ναού Σούβα των Φίτζι. Υπήρξαν πολιτικές αναταραχές που είχαν καταλήξει σε εμπρησμούς και λεηλασίες στο κέντρο της Σούβα, κατάληψη του Κοινοβουλίου και ομηρία του νομοθετικού σώματος. Η χώρα ήταν υπό στρατιωτικό νόμο. Ο στρατός στα Φίτζι είχε δώσει περιορισμένη άδεια συγκεντρώσεων στην Εκκλησία για τα θυρανοίξια και είχε επιτρέψει σε μία μικρή μόνο ομάδα να παρευρεθεί στην αφιέρωση. Συνολικά τα μέλη δεν προσκλήθηκαν για λόγους δικής τους ασφαλείας. Ήταν η μοναδική αφιέρωση ναού από τότε με τον αρχικό Ναό της Ναβού, η οποία έγινε κάτω από δυσκολότατες συνθήκες.

Ένα άτομο που προσκλήθηκε στα θυρανοίξια ήταν μία αξιαγάπητη γυναίκα Χιντού, ινδικής καταγωγής, ένα μέλος του κοινοβουλίου, η οποίο αρχικά είχε κρατηθεί όμηρος, αλλά αφέθηκε ελεύθερη, επειδή ήταν γυναίκα.

Στη σελέστια αίθουσα, μακριά από την αναταραχή του κόσμου, ξέσπασε σε κλάματα καθώς εξέφραζε τα συναισθήματά της, της ειρήνης που την κατέκλυζαν. Αισθάνθηκε να την παρηγορεί το Άγιο Πνεύμα και να της δίνει μαρτυρία για την ιερότητα του ναού.

Ο Σωτήρας είναι η πηγή της αληθινής ειρήνης. Ακόμα και με τις δοκιμασίες της ζωής, χάρη στην εξιλέωση και τη χάρη του Σωτήρος, η ενάρετη ζωή θα ανταμειφθεί με προσωπική ειρήνη. Στον ιδιωτικό χώρο όπου γιόρτασαν το Πάσχα, ο Σωτήρας υποσχέθηκε στους Αποστόλους του ότι θα ευλογούνταν με τον «Παράκλητο, ο οποίος είναι το Άγιο Πνεύμα» και μετά είπε αυτά τα σημαντικά λόγια: «Ειρήνη αφήνω σε σας, ειρήνη τη δική μου δίνω σε σας· όχι όπως δίνει ο κόσμος, σας δίνω εγώ» 30 . Μετά, λίγο πριν από την μεσολαβητική προσευχή Του: «Αυτά τα μίλησα σε σας, ώστε, ενωμένοι μαζί μου, να έχετε ειρήνη. Μέσα στον κόσμο θα έχετε θλίψη· αλλά, έχετε θάρρος· εγώ έχω νικήσει τον κόσμο» 31 .

Η Ιλάιζα Σνόου αποτύπωσε γραπτώς και πολύ ωραία αυτή τη σκέψη:

Υψώστε την καρδιά σας σε έπαινο προς τον Θεό.

Η αγαλλίασή σας να μην πάψει ποτέ.

Αν και οι δοκιμασίες λυσσομανούν,

ο Χριστός λέει: «Ενωμένοι μαζί μου θα έχετε ειρήνη» 32 .

Δίδω μαρτυρία για αυτό, στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Δύο συνελεύσεις διεξήχθησαν στο Αμπιτζάν την Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013. Παρευρέθησαν 9.693 -- εκ των οποίων οι 619 δεν ήταν ακόμα μέλη της Εκκλησίας. Ο συνολικός αριθμός μελών της Εκκλησίας στην Ακτή Ελεφαντοστού είναι περίπου 19.000.

  2. Διδαχή και Διαθήκες 115:6.

  3. Η λέξη ειρήνη έχει διαφορετικές σημασίες. Στην κλασική Ελληνική αναφέρεται στην παύση, διακοπή ή απουσία εχθροπραξιών μεταξύ αντιπάλων δυνάμεων. Στην Εβραϊκή η λέξη έχει πιο εκτεταμένη έννοια και μερικές φορές είναι απλώς μία μορφή χαιρετισμού. Η ειρήνη είναι, επίσης, «μία κατάσταση ύπαρξης, η οποία έρχεται σε έναν άνθρωπο μόνον υπό τους όρους και τις συνθήκες που τίθενται από τον Θεό». (Χάουαρντ Χάντερ, στο Conference Report, Οκτ. 1966, 14–17).

  4. Κατά Λουκάν 2:14. Η πλάγια γραφή προστέθηκε.

  5. Βλέπε Κατά Ματθαίον 2:16. Βλέπε, επίσης, Ross Douthat, “The Loss of the Innocents,” New York Times, 16 Δεκεμβρίου 2012, 12.

  6. Κατά Ματθαίον 10:16, 22.

  7.  Κατά Ματθαίον 10:34.

  8. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 84:46.

  9. Διδαχή και Διαθήκες 1:33.

  10. Διδαχή και Διαθήκες 1:35.

  11. Ο Πρόεδρος Γούντροφ διακήρυξε αυτό το 1894 και ξανά το 1896. Βλέπε The Discourses of Wilford Woodruff, εκδ. G. Homer Durham (1946), 251–52. Βλέπε, επίσης, Μάριον Ρόμνυ στο Conference Report, Απρ. 1967, 79–82.

  12. Βλέπε Joseph Fielding Smith, The Predicted Judgments, Brigham Young University Speeches of the Year (21 Μαρτίου 1967), 5–6. Ωστόσο, όπως δήλωσε ο Νιλ Μάξουελ: «Μπορούμε να έχουμε εσώτερη ειρήνη μολονότι η ειρήνη έχει αφαιρεθεί από τη γη… [και] ‘τα πάντα [βρίσκονται] σε αναταραχή’» (“Behold, the Enemy Is Combined,” Ensign, Μάιος 1993, 79).

  13. Διδασκαλίες των Προέδρων της Εκκλησίας: Τζόζεφ Φ. Σμιθ (1998), 400.

  14. Διδαχή και Διαθήκες 59:23.

  15. Teachings of Presidents of the Church: John Taylor (2001), 151.

  16. Από τους αρχαίους Έλληνες έως τις ημέρες μας, αυτές οι λέξεις --ευτυχία και ικανοποίηση-- έχουν αναλυθεί, εξεταστεί και μελετηθεί όχι μόνο ως προς τη σημασία τους, αλλά και ως προς την καθοδήγηση που δίνουν στη ζωή μας. Βλέπε David Malouf, The Happy Life: The Search for Contentment in the Modern World (2011). Βλέπε, επίσης, μία ανασκόπηση του βιβλίου του κυρίου Malouf στο R. Jay Magill Jr., “How to Live Well,” Wall Street Journal, Ιαν. 26–27, 2013, C6.

  17. Teachings of Presidents of the Church: Heber J. Grant (2002), 226.

  18. «Τρεις από τους πέντε πασσάλους της Ακτής του Ελεφαντοστού βρίσκονται ανάμεσα στους πρώτους 25 στην Εκκλησία ως προς το ποσοστό των ενηλίκων [που υποβάλλουν] οικογενειακά ονόματα για διατάξεις ναού» και στην υψηλότερη θέση βρίσκεται ο πάσσαλος Cocody Cote d’Ivoire (C. Terry Warner and Susan Warner, “Apostle Visits Ivory Coast, Is ‘Impressed with Exceptional Spirit’” Church News, 3 Μαρτίου 2013, 4, 14). Στην αρχή του εμφυλίου πολέμου και με τον εγγύτερο ναό να βρίσκεται 12 ώρες μακριά με λεωφορείο στην Άκρα της Γκάνας, είναι θαυμαστή απόδειξη της πίστης και είχε ως αποτέλεσμα προσωπική και οικογενειακή ειρήνη.

  19. Διδαχή και Διαθήκες 121:7–8. Ο Χάρολντ Λη δίδαξε: «Επομένως, πρέπει να βελτιωθούμε. Πρέπει να δοκιμαστούμε, ώστε να αποδείξουμε την ισχύ και τη δύναμη που υπάρχουν μέσα μας» (Teachings of Presidents of the Church: Harold B. Lee [2000], 208).

  20. Βλέπε Προς Κορινθίους Α΄ 14:33.

  21. Στο Marion D. Hanks, “A Loving, Communicating God,” Ensign, Νοέμβρ. 1992, 63.

  22. Βλέπε Τζέφρυ Χόλαντ, For Times of Trouble (2012), 79. Ο Πρεσβύτερος Χόλαντ διδάσκει ότι «η πραγματική φτώχια μπορεί να κάνει περισσότερα στο να καταστρέψει το ανθρώπινο πνεύμα από κάθε άλλη κατάσταση, εκτός από την αμαρτία». Όμως η χρηστή χρήση του χρήματος μπορεί να εμπλουτίσει την ειρήνη.

  23. “Where Can I Turn for Peace?” Hymns, αρ. 129.

  24. Ησαΐας 9:6.

  25. Ο Τζων Γκρίνλιφ Γουίτιερ το έθεσε απλά: «Προσέχετε πώς ζείτε. Μην ενεργείτε κατά τέτοιο τρόπο την ημέρα, ώστε τη νύχτα να μην έχετε ειρήνη» (“Conduct [From the Mahabharata],” στο The Complete Poetical Works of John Greenleaf Whittier [1802], 484).

  26. Μωσία 4:3. Η πλάγια γραφή προστέθηκε. Βλέπε, επίσης, Μάριον Ρόμνυ στο Conference Report, Απρ. 1967, 79–82.

  27. Η συνείδηση είναι μία ηθική πυξίδα που δείχνει προς την ειρήνη. Ενεργοποιείται από δύο, τουλάχιστον, πηγές: Το Φως του Χριστού, ένα ένδοξο πατρογονικό δικαίωμα από τον Επουράνιο Πατέρα μας (βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 88:6–13,93:2) και τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος (βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 39:6).

  28. «Δύο σύνολα συγχώρησης απαιτούνται για να φέρουν ειρήνη στον παραβάτη -- ένα από τη σωστή εξουσία της Εκκλησίας του Κυρίου και ένα από τον ίδιο τον Κύριο. [Βλέπε Μωσία 26:29]» (Teachings of Presidents of the Church: Spencer W. Kimball [2006], 41)

  29. “How Gentle God’s Commands,” Hymns, no. 125.

  30. Κατά Ιωάννην 14:26–27.

  31. Κατά Ιωάννην 16:33.

  32. “Though Deepening Trials,” Hymns, αρ. 122.