Ano Ang Inyo Ginahunahuna?

Ni Elder W. Craig Zwick

Sang Kapituan

Ako nagaulo-ulo sa inyo nga maghanas sa pagpamangkot, sing may kalolô nahanungod sa inagihan sang iban: “Ano ang inyo ginahunahuna?”

Sang nagligad nga kuwarenta anyos ka tuig nagmaneho ako sang pang 18 ka ruweda nga semi truck kaupod sang akon magayon nga asawa nga si Jan, kag ang amon gamay nga anak nga lalaki nga si Scotty. Nagakarga kami sang materyales sang pagpamanday sa tabok sang lain-lain nga mga estados.

Sang yadtong mga inadlaw walâ sang pigar sa indi paggamit sang paha sa pulungkuan, ukon mga pulungkuan sang gamay nga bata. Ginsabak sang akon asawa ang amon bata nga lalaki. Ang iya siling, “Segurado nga masyado kita kataas sa duta,”dapat kontani nga naghatag sa akon sang sinyas nahanungod sa iya pagkabalaka.

Sang kami nagapadulhog sa maragtason nga Donner Pass, ang masyado ka taklaron nga bahin sang karetera, ang salakyan nga parte sang semi hinali lang nga napunô sang madamol nga asó. Indi kami makakita kag daw halos nga indi kami makaginhawa.

Bangod sa kabug-at sang sangkapan sini, ang mga preno lang indi bastante nga magpadali nga magbuhin sang kadasig. Sa paggamit sang mga preno sang makina, kag sangkap sang pagkambiyo sa mahinay, ako taranta nga nagtilaw nga magdulog.

Samtang ako nagapadulog sa kilid sang dalan, pero bag-o makadulog sang kumpleto, ginbuksan sang akon asawa ang puwerta sang salakyan kag naglumpat siya kaupod ang gamay namon nga bata sa iya mga butkon. Nagtan-aw ako nga walâ sing mahimo samtang sila nagbansuli sa higku.

Dayon sa pagdulog sang semi truck, daw kilat ako nga nagdalagan halin sa nagaaso nga salakyan. Nga may adrenaline nga nagabomba sa akon, nagdalagan ako sa katung-an sang mga bato kag mga hilamon kag ginhakos ko sila. Ang iya unahan nga mga butkon kag mga siko natâtâ kag nagadugo, pero may pagpasalamat nga sila nga duha nagaginhawa pa. Hugot ko sila nga ginhakos samtang ang mga yab-ok nadula sa kilid sang karetero.

Sang ang pitik sang akon tagipusuon nagbalik sa normal kag ang akon ginhawa nagbalik, hinali ako nga nagsiling, “Ano sa kalibutan ang imo ginhunahuna? Nahibal-an mo balá kon daw ano ka delikado ang imo ginhimo? Napatay kontani kamo!”

Nagbalikid siya sa akon, nga may mga luha nga nagatulo sa iya mga pisngi nga natap-ingan sang aso, kag siya nagsiling sang isa nga asta subong nagatudok sa akon kasingkasing kag nagabagrong sa akon mga dulunggan: “Nagtinguha lang ako nga maluwas ang aton anak nga lalaki.”

Natalupangdan ko sa sina nga tion nga siya nagpensar nga ang makina nasunog kag nahadlok nga ang trak maglupok, kag mapatay kami. Apang, ako, nakahibalo nga yadto isa ka depekto sa elektrisidad − delikado pero indi grabe. Nagtulok ako sa akon bilidhon nga asawa, mahinay nga ginhaplos ang ulo sang amon gamay nga anak, kag ako natingala kon ano nga sari sang babaye ang maghimo sang isa ka butang nga masyado kaisog.

Ining sitwasyon daw kontani nangin delikado sa balatyagon katulad sang makina nga indi nag-obra. Nga may pagpasalamat, pagkatapos nga maagwanta ko ang mahipos nga pagtratar sa akon sing rasonable nga tiyempo, kami nga duha, sa pagpati nga ang isa sa amon ang may sayop, sa katapusan kami nagpahayag sang amon mga balatyagon nga ginlabugay sa idalom sang amon mainit nga pag-utwas sang amon kaakig. Ang pagpaambit sang paghigugma kag kahadlok sa kaluwasan sang isa naghatag sang bulig nga ang delikado nga natabo indi nagguba sang amon ginatipigan nga pag-asawahay.

Si Pablo nagpaandam, “Indi kamo maghambal sing malain, kundi [amó lang] ang maayo [kag] makapataas, nga ini makabulig sa kaayuhan sang mga nagapamati” (Ephesians 4:29). Ang iya mga pulong nagapahayag sang segurado nga pagkaputli.

Ano ang buót silingon sa inyo sang pulong “indi kamo maghambal sang malain?” Kita padayon nga nakaagi sang mga balatyagon nga masingkal sa kaakig − ang aton kag ang ila sang iban. Nakakita kita sang indi mapunggan nga kaakig sa publiko nga mga lugar. Nakaagi kita sang pangbalatyagon nga daw pareho sang pagshort-circuit sang koryente sa mga dulaanan sang hampangan, sa mga palumbaan sang politika, kag bisan sa aton mismo mga puluy-an.

Kon kaisa ang mga kabataan nagahambal sa ila mapinalanggaon nga mga ginikanan sang mga dila nga matalum. Ang mga mag-asawa nga nagpaambit sang pinakamaayo sa kabuhi kag pinakamalolô nga mga eksperiyensiya, nagdula sang mga panan-awon kag pasensya sa kada isa kag nag-alsa sang ila mga tingog. Ang kada isa sa aton, bisan mga anak sang kasugtanan sang mapinalanggaon nga Amay sa Langit, nagahinulsol sa maabtik nga paghusga paagi sa kinaugalingon nga katarungan kag nakahambal sang mga tinaga nga masakit bag-o naton mahangpan ang sitwasyon sa paghangop sang iban. Tanan kita may mga kahigayunan nga makatuon kon paano makaguba ang mga tinaga sa mga kahimtangan halin sa delikado pakadto sa grabe.

Ang ulihi nga sulat halin sa Unang Pangulohan nagapahayag, “Ang ebanghelyo ni JesuCristo nagatudlo nga magpalangga kag magkabig sa tanan nga katawhan sing may kaayo kag may pagtaha − bisan pa nga kita indi nagasantuanay” (First Presidency letter, Ene. 10, 2014). Daw ano ka gamhanan nga pahanumdom nga kita puwede kag dapat makigbuylog sa padayon nga pagpakighambal nga may pagtaha, lani nag gid kon ginatan-aw naton ang kalibutan sa nagkalain-lain nga mga kaisipan.

Ang manunulat sang Proverbs nagalaygay, “Ang malolô nga sabat nagadula sang masidhi nga kaakig: apang ang malain nga mga tinaga nagadabok sang kaakig” (Proverbs 15:1). Ang “malolô nga sabat” ginaupdan sang rasonable nga tugda − disiplinado nga mga tinaga halin sa mapainubuson nga tagipusuon. Indi ini ngakahulugan nga kita indi na gid maghambal sing direkta ukon kita magkapankapan sang kamatuoran sang doktrina. Ang mga tinaga nga daw malig-on sa ihibalo mangin mahumok sa espiritu.

Ang Libro ni Mormon nagadala sang kinilala nga ehemplo sang nagapamatuod nga hambalanon nga ginhatag sa kahulugan sang isa ka pagbangigay sa pag-asawahay. Ang mga lalaking anak ni Sariah kag ni Lehi ginpabalik sa Jerusalem para magkuha sang mga lamina nga saway kag sila indi nakapaulì. Si Sariah naghunahuna nga ang iya mga lalaking anak yara sa katalagman, kag siya napunô sang kaakig kag nagkinahanglan nga magbasol sa isa.

Pamatii ninyo ang kasaysayan paagi sa paghangop ni Nephi: “Kay [ang akon iloy] naghunahuna nga nagkalamatay kami sa kamingawan; kag siya man nagyamo batok sa akon amay, nga ginhambalan siya nga isa siya ka tawo nga mapalanan-awon; nga nagasiling: Yari karon, gindala mo kami palayô gikan sa duta nga amon palanublion, kag ang akon mga anak nga lalaki walâ na, kag magkalamatay kita sa kamingawan”(1 Nephi 5:2).

Karon, kilalahon naton kon ano ang ginahunahuna ni Sariah. Siya napunô sang kabalaka sa iya palaaway nga mga anak nga lalaki sa pagbalik sa lugar sang iya bana nga sa diin ang iya kabuhi nasa peligro. Kag ginbaylohan niya ang iya matahum nga puluy-an kag kaabyanan sa isa ka tolda sa lugar nga nabaw-ing sa kamingawan samtang siya yara pa sa mga tuigan sang pagpanganak. Sa pagdangat sa kasobrahan sang kahadlok, si Sariah daw naglumpat sing may pagkabayanihan, kon indi man sing walay katarungan, halin sa ibabaw sang trak nga nagalambuyog sa hangad nga maluwas ang iya panimalay. Siya nagpabutyag sang iya matarong nga mga kabalaka sa iya bana sa hambalanon nga may kaakig kag may pagduda kag may pagbasol − hambalanon nga sa diin ang bilog nga katawhan daw makatilingalahan nga batid sa mga ini.

Ang propeta nga si Lehi nagpamati sa kahadlok sa ginhalinan nga kaakig sang iya asawa. Pagkatapos may pagpugong nga siya nagsabat sa hambalanon sang kaluoy. Nahauna, gin-akò niya ang kamatuoran kon daw ano ang iya pagtan-aw sa mga butang halin sa panan-awon ni Sariah: “Kag … ang akon amay naghambal sa iya, nga nagasiling: Nahibal-an ko nga ako isa ka tawo nga mapalanan-awon; … kay [kon ako] nagpabilin sa Jerusalem, [kontani kita] namatay kaupod sa aton mga kadugo”(1 Nephi 5:4).

Pagkatapos gintumod sang iya bana ang mga kahadlok niya nahanungod sa kaayuhan sang ila mga anak nga lalaki, samtang ang Balaan nga Espiritu walay duda nga nagpamatuod sa iya nga naghambal:

“Apang yari karon, nakaangkon ako sang isa ka duta sang panaad, nga sa amó nga mga butang ako nagakasadya; huo, kag nahibal-an ko nga luwason sang Ginuo ang akon mga anak nga lalaki gikan sa mga kamot ni Laban. …

“Kag sa amó nga sari sang hinambalan ginpaumpawan sang akon amay … ang akon iloy … nahanungod sa amon”(1 Nephi 5:5–6).

Nagaluntad subong ang daku nga kinahanglanon sang mga lalaki kag mga babaye nga magpatubò sang pagtaha sa isa kag isa bisan pa nga ang ila mga panghunahuna kag mga hilimuon indi magkapareho kag nagabanggianay. Imposible nga mahangpan ang tanan nga yara sa aton mga hunahuna kag mga tagipusuon ukon labi na nga mahangpan sing lubos ang kahulugan sang mga pagtilaw kag mga pagpili nga ginaatubang sang kada isa sa aton.

Bisan pa, ano ayhan ang matabo sa “paghambal sang malain” nga ginsiling ni Pablo kon ang aton panindugan nagalakip sang paghangop sa inagihan ang iban una sa tanan? Ang lubos nga pag-angkon sa mga limitasyon sang aton mga kakulangan kag mga kagaspangan, ako nagaulo-ulo sa inyo nga maghanas sa pagpamangkot, sing may kalolô nahanungod sa inagihan sang iban: “Ano ang inyo ginahunahuna?”

Nadumduman balá ninyo sang ginkibot sang Ginuo si Samuel kag si Saul sang ginpili niya ang gamay nga manugbantay sang karnero nga batang lalaki, si David sang Bethlehem, bilang hari sang Israel? Ang Ginuo naghambal sa Iya propeta, “Kay man ang Ginuo indi nagatulok katulad sang tawo; kay man ang tawo nagatulok sa nakità nga dagway, apang ang Ginuo nagatulok sa tagipusuon”(1 Samuel 16:7).

Sang ang amon trak napunô sang asó, ang akon asawa naghimo sang pinakamaisog nga paagi nga iya naisip agud maluwas ang amon anak nga lalaki. Ako man naghimo bilang isa ka manugbantay sang ako nagpamangkot sang iya pagpili. Sa katingalahan, indi importante kon sin-o man ang mas husto. Ang importante amó ang pagpamati sa isa kag isa kag ang paghangop sang panan-aw sang isa.

Ang pagkaluyag nga mahangpan ang kahimtangan paagi sa panan-awon sang isa kag isa magbaylo sang “paghambal sang malain” sa “pag[hatag] sang grasya.” Ang Apostol nga si Pablo nakahangop sini, kag kon sa bagay kita man makaagi sini. Basi ini indi magbaylo ukon maghatag sang sabat sa problema, pero ang mas importante nga posibilidad basi amó ang paghatag sang grasya nga makapabag-o sa aton.

Ako mapainubuson nga nagapamatuod nga kita “makahatag sing grasya” paagi sa maluluy-on nga paghambal kon ang ginaamuma nga dulot sang Balaan nga Espiritu nagadulút sa aton mga tagipusuon nga magkahangawa sa mga balatyagon kag panan-awon sang iban. Ini nagapasarang sa aton sa pagbaylo sang mga delikado nga mga kahimtangan sa balaan nga mga puwesto. Nagapamatuod ako sa mapinalanggaon nga Manluluwas nga “nagatulok sa [aton] tagipusuon” kag nagakwidar kon ano ang aton ginhunahuna. Sa ngalan ni JesuCristo, amen.