A Ngaara Kiingin ao Kariaia ibukin te Nakoanibonga?
Te kariaia n te nakoanibonga ao kiingin te nakoanibonga a karekea te korakora, a kangaraoa te rin nako karawa, n anga te kona ni kamanena mwaakan karawa, ao ni katauraoi berita ibukin okira nakon Tamara are i Karawa
Te bwakantaai teuana ngke e nang bung taai i akuun te tabuki te tabo n tikii ae rabunaki n te tinoo ae moan te korakora, angin te maunga ae kamariri are a ewaewaraki iai tabara ao bwairira, te tia tararua te tabo e waekoa n tuangiira ti riai n nakon ara kaa ma ara turaki n te tabo are a tei iai taian kaa ae te tabo n tikii. Ikanne inanon ara kaa, bwai ni kaabuee a waekoa ni kabueei tabonibaira ma tabon waera. Tangin taian buraoki n tinoo a mwakirakira iaan waera ni kaotia bwa e rang korakora te kamwaitorotoro.
A rangin unga ara utu n te bong aei ni bwaai aika kakukurei iaon rabeen te tabo n tikii, are n tokina ti a boo ma korakoran te kamwaitorotoro itinaniku. N rokora n te kaa, I karina baiu inanon buuan au kooti ao ni manga are teuana ibukin kakaeakin taian kiing. “A ngaara taian kiing?” A bane n tataningai aomata ibukin kakaean taian kiing! E a tiaatinaki baateren te kaa, ao bwaina nako—n ikotaki ma te bwai ni kaabuee—a tauraoi ni kamaiuaki, n akean te kiing, ti aikoa kona n rin inanon te kaa ibukina a roka mataroa; n akea taian kiing e na bon aki kona ni buti te kaa.
N te tai anne, oin ara taratara bwa ti na kanga n rin inanon te kaa ao ni kabueeira, I kairoroaki n te tai anne—n iangoia—bwa n tain te kaangaanga iai te reirei ae ti reiakinna. N akean taian kiing, bon te kakai ae kamiimi n aron mwakurin te intin e raka riki nakon te buraetitiki ao biiti. E ngae ngke e korakora ana konabwai te kaa, n akea te kiing, e na aki ko na ni mwakuri raoi.
Ngkana e korakora iangoan te taneiai aei, e na korakora naba te taeka ni kauring are e a tia n riki nakoiu. I miimi n ana tangira te Tama are i Karawa ibukiia natina. I rangin kukurei n rokoia kaain karawa nakon Iotebwa Timiti ao mii ni burabeti ibukin baika akea tokiia are e a tia te Atua ni kaotia nakoina. Ae e onoti, e kaonaki nanou ma te kakaitau ae bati ibukin kaokan te nakoanibonga ao kiingin te nakoanibonga. N aki kaokan te euangkerio aei, ti na rokonaki itinaniku man te kaa are e ngaia are e baoniira ni mwanangara nakon mweengara nakoia ara karo i karawa. Karaoan otenanti nako ibukin te kamaiuaki e mwanea kawain ara berita aika tabu nakon matan Tamara are i Karawa ae kainnanoa te tautaeka ae riai rinanon kiingin te nakoanibonga.
Ni Meei 1829, Ioane te tia Bwabetito e kaoti nakon Iotebwa Timiti ao Oliver Cowdery, ao a anganaki te Nakoanibonga ae te Aaron, ao a anganaki te kiing ni karaoan te nakoanibonga. Imwiina n te tai ae waekoa, Betero, Iakobo, ao Ioane a anganaki kingin te Nakoanibonga ae te Merekitereka.1
E kaaniia itiua te ririki imwiin te Tabati n Temboran Kirtland, teuana te wiiki rimwiin katabuana, e kaoti te Uea ae Iehova nakon Iotebwa ao Oliver inanon te mimitong, te bwai ae riki imwiina n aron naba kaotina nakon Mote, Eria, ao Eria are a anganiia “aia kiing ao boong.”2 Te kariaia n te nakoanibonga ae e a tia ni kaokaki nakoia a tia ni bua inanon tienture. Ai bon arora naba anne ngke ara utu a rokanaki itinaniku n aki kona n rin inanon te kaa ibukin buan taian kiing, ngaia natin te Tama are i Karawa ni kabane a rokanaki naba man otenanti ni kamaiu ibukin ana euangkerio Iesu Kristo—ni karokoa are kaokan te euangkerio e karaoaki irouia taan uarongorongo mai karawa. Ti na tai manga, oki n titiraki “A ngaara taian kiing?”
Ni bongin bwakan baanikai ae koro tikiraoina n te ririki ae nako, I kawara te buakonikai ae rau i meanginmainikun Pennsylvania are e kinaaki ni booki aika tabu bwa Harmony, ike Ioane te Tia Bwabetito e kaoti nakon Iotebwa Timiti ao Oliver Cowdery ao ni kaoka te Nakoanibonga ae te Aaron. I tei naba i mataniwiin te Karaanga ae Susquehanna ike Iotebwa ma Oliver a bwabetitoiia imarenaia, ao a karekea te kariaia ao taian kiing. Irarikin naba te karaanga aei, Betero, Iakobo, ao Ioane a kaoti ao a kaoka te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao kiing ake a irekereke ma ngaia.3
Taabo aikai, n aron naba manga katean moan mweengan Iotebwa ma Emma, ike angiin ana Boki Moomon a rairaki iai, irarikin mweengaia ana karo Emma; ao te tienta ibukiia iruwa, are e kateaki bwa mwakoron te autinibootaki ae boou; mwakoron ni kabane te Tabo ibukin Kaokan te Nakoanibonga ae Boou, e katabuaki iroun Beretitenti Russell M. Nelson n Tebetembwa n te ririki ae nako. Ikekei, I namakina mwaakan ao koauan baika a riki i karawa are e karaoaki iaon te tano ane tabu anne. Te taneiai anne e kairai bwa N na iangoia raoi, kamatebwai, ao n tataroakina taekan te kariaia ibukin te nakoanibonga ao kiingin te nakoanibonga, ike a kakukureiai ma te nano ni kan tibwauaia ma ataeinimwaane ao ataeinaine bwa e kanga te kariaia n te nakoanibonga ao kiing aika a tia ni kaokaki ni kona ni kakabwaiaiia.
Te moan, ataakin bwaai aikai a kona n ibuobuoki. Te nakoanibonga ke te kariaia n te nakoanibonga, e a tia ni kabwarabwaraaki n aron “mwaakan ao ana kariaia te Atua”4 ao “te kabanea n rietata ni mwaaka iaon te aba.”5 Kiingin te nakoanibonga are kabwarabwaraaki ibukin kamatataakira naba: “Kiingin te nakoanibonga bon ana kariaia te Atua ae a tia n anganaki taan kairiiri n te nakoanibonga ni kaira, n tararua, ao n tautaekana kamanenan Ana nakoanibonga iaon te aba.”6 Kiingin te nakoanibonga e tararua aron kamanekaakin ana kariaia te nakoanibonga. Otenanti ake a tauaki mwiia inanon te Ekaretia e kainnanoi kiing ao aki kona ni karaoaki ngkana aki barongaaki raoi. E reirei Unimwaane Dallin H. Oaks bwa “ae kakawaki riki, kiingin te nakoanibonga ni kabane a tauaki mwiia iroun te Uea Iesu Kristo, are bon ana nakoanibonga Boni Ngaia ae baireia bwa tera kiing ake e na anga te mwioko iaona nakoia aomata ao a na kanga ni kamanenaaki kiing akanne.”7
Ngkai ibukimi ataeinimwaane ao ataeinaine, I a tia n iangoi teniua kawai ake ko kona ni “kunei iai kiing,” ke ni kamanena kiingin te nakoanibonga ao te kariaiakaki ni kakabwaia maiumi ao maiuia tabeman.
Te Moan Bon te Tauraoi n Ibuobuoki ni Mitinare
Tariu ao mwaaneu aika kairake, kam na bae n aki ataia, iai naba kiing ibukin ikotan Iteraera e kaokaki iroun Mote n anga te kona ni karaoaki te mwakuri ni mitinare ni koron ara bong. Iangoia mitinare aika bwanin aia tai ae kaaniia 75 000 a mwakuri inanon te tawaana iaan ana kariiri kiing aikai. N iangoakin te koaua aei, uringnga e aki rang moantaai ibukim ni katauraoi ibukin te mwakuri ni mitinare. NIbukiia Kakorakorakiia Kairake, ti warekia. “Ataeinimwaane n te Nakoanibonga ae te Aaron, … botumwaaka ni mwakuri ni katauraoiko n tei ibukin te Uea n aron te mitinare.”8 Ataeinaine a kona ni katauraoia naba, ma “tiaki ti te arona mwiokoami.”9 Ami katauraoi ni kabane, ngaia, e ngae ngke e bwanin am tai ni mitinare ke e aki, e na kakabwaiako ni kabuta maium ni karaoan te mwakuri ni mitinare n aron ae kaain te aro.
Te Kauoua ni Kawai n “Kakaei taian Kiing” Bon te Nanako n te Tembora
Kiing ni kabaebae, ake a kaokaki mairoun te burabeti ae Eria n te O Tetemanti e anga te kona ni karaoaki otenanti inanon tembora aika tabu. Otenanti a karaoaki inanon tembora aikai e anganiia utu te kona n oki nakon mataia ara karo i karawa.
Ti kaungai ngkami ataeinimwaane ao ataeinaine ni kakae ao ni karekei araia ami bakatibu ao ni karaoi bwabetito n onomwii ibukiia inanon te tembora. Ti nooria bwa e korakora riki aei nakon are mai imwaaina ni kabuta te aonaaba! Bwabetito ake a karaoaki inanon tembora aika mwaiti a kaonaki irouia ataeinimwaane ao ataeinaine n te karangaina ao n te tairiki naba. Kiingin te nakoanibonga a kamanenaaki bwa a aonga ni kariaiakaki utu ni kabaeaki ni kabane ngke a karaoaki otenanti inanon tembora aikai.
Ko kona n noora te reitaki imarenan kaokan kiingin te nakoanibonga ao kakabwaia? Ngkai ko kabaeaki n te mwakuri aei, I taku bwa ko na kunea bwa te Uea e mena inanon te rongorongo. Te taneiai e kabwarabwara aron aei. I reiakinaki n ae nako taekan te tina are ni katoa tai e kairiiria natina nakon te tembora ni karaoi onomwii ni bwabetito. N te bong ae onoti aei, ngkai a tia ni karaoa aia bwabetito te utu aei ao ni kitana te tembora, e kaoti te mwaane n te tabo ni bwabetito ma ana bwabwati n ara ibukin araia ana utu. N ataakina bwa ai akea temanna ae mena n te tabo ni bwabetito n ibuobuoki ibukin araia ana utu, te tia mwakuri n te tembora e kuneiia te utu are a nang tauraoi n oki nako ao ni butiia ataei ngkana a kona ni manga rin ao n oneiia riki n ibuobuoki ibukin karaoan bwabetito aikai. A rangin kariaia ao a manga nako n rin. Ngke a bwabetitoaki, tinaia, e kakauongo, e moanna ni kinai aara n te tai ae waekoa, a rangin miimi ni kabane, ni kinaakin ana bwabwati n ara te mwaane arei bon araia naba ana bakatibu neierei ake a tia ni mate. Te kakabwaia n te nanoanga, ae kakukurei ibukiia.
Uoua te wiiki n nako Temboran Provo City Tienta e katabuaki bwa te ka 150 n tembora ae kamwakuraki n te Ekaretia n te aonaaba ni kabuta. Ti nooria bwa ngke e kamatoaki Beretitenti Thomas S. Monson bwa te Abotoro n 1963, iai 12 temboran te Ekaretia aika kamwakuraki. Taian tembora a rikirake ni kaan nakoimi. E ngae n anne, ibukimi ngkami ake a maeka n taabo ake a raroa ke kaangaanga ake aki reke iai nakomi nakon te tembora, kam riai ni kateimatoa kororaoimi bwa kam na tau n nako iai. Ko kona ni karaoa te mwakuri ae kakawaki itinanikun te tembora ngkai ko kakae ao ko karin araia am utu.
N te Kabane, Nambwa Teniua: Waaki nako ma te Onimaki
Te burabeti ae Aberaam n te Otetemanti e karekei kakabwaia aika korakora mairoun te Atua ni koron ana bong, n tabetai ni kaineti ma kaokan ana Berita Aberaam. Ngaa n ririki imwiina, kakabwaia ni koron bongin te euangkerio nakon Aberaam e kaokaki. Aei e riki ngke te burabeti ae Eria e kaoti nakon Iotebwa Timiti ao Oliver Cowdery n te Tembora ae Kirtland.
Rinanon kaokan te euangkerio, ngkami n tatabemanii ngkami nako a angaraoi nakoimi kakabwaia aika korakora akea a beritanaki nakon Aberaam. Kakabwaia aikai a kona n riki bwa ami bwai ngkana kam teimatoa ni kakaonimaki ao ni maiu n ae tau. N te booki ae uarereke Ibukin Kakorakorakiia Kairake a angani ngkami tabeua kaetieti bwa kam na kanga “ni waaki nako ma te onimaki.” I kauarerekei tabeua reirei akanne: “Ni buokakim n riki n aron are e tangiria te Uea, katorobubua ni katoa ingabong ao n te tairiki n tataro nakon Tamam are i Karawa. … Kamatebwai booki aika tabu ni katoa bong ao ni maiuakin baike ko wareki ibukin maium. … Kataia n ongotaeka n te bong ae koraki. … Inanon bwaai nako, irii aia reirei burabeti. … Bwaina te nanorinano ao kakauongo raoi iroun te Tamnei ae Raoiroi.”
E irianaki te reirei ma te berita are e a kairiiri nakon berita akanne ake a roko rinanon ana kakabwaia Aberaam: “Ngkai ko karaoi bwaai aikai, te Uea e na karaoa riki ae mwaiti nakon maium nakon ae ko kona i bon iroum. E na karikirakea am tai, karababa am taratara, ao ni kakorakorako. E na anganiko buokam are ko kainnanoia ni kaitarai kakatai ma kakaewenako. Ko na karekea te kakoaua ae korakora ao ni kunea te kimwareirei ae koaua ngkai ko ataa Tamam are i Karawa ao Natina, Iesu Kristo, ao n namakina Aia tangira ibukim.”10
Ni kauarerekeana: katauraoi ibukin te mwakuri ni mitinare, nanako n te tembora, ao waaki nako ma te onimaki.
Kabaneana
N na okira au karaki are I moan waaki mai iai, ngke e bae tangaroara n te tabo are a tei iai taian kaa, “A ngaara taian kiing?” Irarikin anne, rimwi n te tairiki anne inanon te kakai I a kunei kiing ake a bwaka man au buua iaon te maunga. Te Uea e a tia ni kaotia nakoira bwa E na aki kitaniira bwa ti na teitei iaan te kamwaitoro ibukin buan te kiing ke te kariaia are a na kairiira n oki Nakoina ma te kamanoaki.
Ngkana ti te arona ngkoe ma ngai, ko na bae n titirakiniko ni katoa bong, “A ngaara taian kiing” nakon te kaa, te aobiti, te auti ke te abwatemente? Ngke e riki aei nakoiu, akea te bae I kona ni karaoia ma tii te moangare, ibukina bwa ngke I kakaei taian kiing, I kuneai n iangoa taekan kiingin te nakoanibonga ae e a tia ni kaokaki iroun Beretitenti Thomas S. Monson, are ti kamatoa n te kateibai “bwa te burabeti, tia mamata, ao te tia kaotioti”11 ao ngkai tii ngaia te aomata iaon te aba ae bwaina ao n anganaki te kariaiakaki ni kamwakuri kiingin te nakoanibonga ni kabane. Eng, taian kiing a mano ao ni kawakinaki irouia burabeti, taan mamata, taan kaotioti. A kanakoaki, a tibwaaki ma te mwioko, ao ni katabeaki iai tabeman, ni kaineti ma ana kantaninga te Uea, iaan ana kaetieti te Beretitenti n te Ekaretia.
I kakoaua bwa te kariaia n te nakoanibonga ao kiingin te nakoanibonga a karekea te korakora, a kangaraoa te rin nako karawa, ni kona ni kamanena mwaakan karawa, ao ni katauraoi berita ibukin okira nakon Tamara are i Karawa ae tangiraki.
I tataro bwa ngkami, te roro ae rikirake irouia ataeinimwaane ma ataeinaine, kam na “waaki nako man teimatoa inanon Kristo.”12 bwa kam na oota bwa bon ami tai ae tabu aei ni mwakuri iaan aia kaetieti naake a taui kiingin te nakoanibonga ake a na anga kakabwaia, bwaintangira, ao mwaakan karawa nakoim.
I kakoaua te Atua te Tama; te Tia Kamaiu ao te Tia Kabooira, Iesu Kristo; ao te Tamnei ae Raoiroi; ao Kaokan te euangkerio ni boong aika kaitira, n aran Iesu Kristo, amen.