Jun li b’oqok k’a’jo’ xnimal ru

Xb’aan li xJoy D. Jones

Awa’b’ej re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al

Jo’ ixq aj paab’anel, naru taqoksi li yaalil na’leb’ sa’ lix yu’am li profeet aj Jose Smith re qatenq’ankil chixk’ulb’al qajunes li k’utb’esinb’il na’leb’.

Ninb’antioxi naq naru tin’aatinaq anajwan chirix lix k’anjeleb’ li ixq sa’ lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio. Ch’olch’o ru naq chalen chaq xtiklajik jwal aajel ru lix k’anjeleb’ li ixq sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye, “Moko naru ta xb’isb’al lix wankileb’ li ixq, moko k’a’aj ta wi’ sa’eb’ li junkab’al, jo’kan aj b’an wi’ sa’ lix Iglees li Qaawa’, jo’ ixaqilb’ej, na’b’ej, ut na’chinb’ej; jo’ chaq’nab’ej ut anab’ej ut jo’ ikan na’b’ej; jo’ aj tzolonel ut aj jolominel; ut chi tz’aqal jo’ eetalil ut xaqxookil aj kolol re li paab’aal.” ¹

Sa’ xtiklajik li Komonil re Tenq’ank sa’ Nauvoo, 178 chihab’ chaq, li profeet aj Jose Smith kixye reheb’ li ixq naq “te’k’anjelaq a’ yaal li k’eeb’il reheb’.” ² Lix b’aanuhomeb’ a’an nokohe’xtzol sa’ li kutan a’in. Sa’ junajil ke’ab’in chiru lix yaab’ xkux jun li profeet ut ke’xpaab’ li Jesukristo naq ke’tenq’an chixk’ojob’ankil li k’ojleb’aal xaqxooko wi’ anajwan. Ex komon ixq, xwulak qahoonal laa’o. Wan li qachoxahil taqlankil xb’aan li Qaawa’, ut aajel ru li qak’anjel re paab’aal.

Li Awa’b’ej Spencer W. Kimball kixye: “Li wank jo’ jun ixq tiik xch’ool sa’ roso’jikeb’ li kutan, rub’elaj li xkab’ xk’ulunik li Kolonel, a’an jun li b’oqok k’a’jo’ xnimal ru. Lix metz’ew ut lix wankilal jun ixq tiik xch’ool k’a’jo’ wi’chik x’aajelil ru sa’ li kutan a’in chiru jun kutan maak’a’ wi’ li ch’a’ajkilal.” ³

Li Awa’b’ej Nelson ajwi’ kixye: “Nin’elajink reheb’ lin komon ixq re li Iglees … naq te’xik chi uub’ej! Chapomaq lee tz’aqal na’aj sa’ lee rochoch, sa’ lee k’aleb’aal, ut sa’ lix awa’b’ejihom li Dios—q’axal wi’chik chiru ak eeb’aanuhom junxil.” ⁴

Moko junxil ta, wochb’een jun ch’uut chi kok’al, xinru chi aatinak rik’in li Awa’b’ej Russell M. Nelson sa’ li ch’ina ochoch kab’lanb’il sa’ xna’aj li rochocheb’ laj Smith sa’ Palmyra, Nueva York. Ab’ihomaq li raatin li qaraarookil profeet naq a’an naxk’ut chiruheb’ li kok’al k’a’ru naru te’xb’aanu eb’ a’an re xik chi uub’ej.

1:55

Hermana Jones: “Nawaj xnawb’al ma wan k’a’ru teeraj xpatz’b’al re li Awa’b’ej Nelson? Chunchuukex arin rik’in li profeet. Ma wan k’a’ruhaq junelik xeraj xpatz’b’al re jun li profeet? Laa’at, Pearl.”

Pearl: “Ma ch’a’aj li wank jo’ profeet? Ma laatz’ aawu chi us?”

Awa’b’ej Nelson: “Yaal naq ch’a’aj. Chixjunil li naqab’aanu re wulak jo’ li Kolonel a’an ch’a’aj. Qayehaq, naq li Dios kiraj xk’eeb’al li Lajeeb’ chi Taqlahom re laj Moises, b’ar kixye a’an naq taaxik laj Moises? Chi tzuul, toj sa’ xb’een li tzuul Sinai. Jo’kan naq ki’aje’ ru naq laj Moises taataqe’q toj sa’ xb’een li nimla tzuul re xk’ulb’aleb’ li Lajeeb’ chi Taqlahom. Anajwan ut, li qaChoxahil Yuwa’ kiru raj chixyeeb’al, “Moises, toj le’ aran taatikib’, ut laa’in tintikib’ aarin, ut taqak’ul qib’ sa’ xyi.” A’b’an li Qaawa’ naraj naq yalb’ilaq qaq’e, xb’aan naq rik’in a’an nachal li maatan li ink’a’ raj taachalq chi jalan chik chan ru. Ma ak xex’ok jun sutaq chixtzolb’al li ch’e’ok piano?

Eb’ li kok’al: “Hehe’.”

Pearl: “Yookin chixtzolb’al li violin.”

Awa’b’ej Nelson: “Ut ma nekeb’aanu wulaj wulaj?”

Eb’ li kok’al: “Hehe’.”

Awa’b’ej Nelson: “K’a’ru nak’ulman wi ink’a’ nekeb’aanu wulaj wulaj?”

Pearl: “Nasach sa’ aach’ool.”

Awa’b’ej Nelson: “Yaal a’an. Ink’a’ nekexchaab’ilo’, pe’ yaal? Jo’kan naq, tinye naq hehe’, Pearl. Naraj naab’al li yalok q’e, li k’anjelak, ut li tzolok, ut maak’a’ xraqik. Ut chaab’il a’an! Chaab’il a’an, xb’aan naq junelik yooko chi chaab’ilo’k. Sa’ ajwi’ li yu’am chalel yooqo chi chaab’ilo’k.”

Li raatin li Awa’b’ej Nelson reheb’ li kok’al a’in nak’anjelak ajwi’ qe chiqajunilo. Li Qaawa’ naraj naq taqayal qaq’e, ut xyalb’al qaq’e naxk’ameb’ li maatan. Ink’a’ naqakanab’ xyalb’al qaq’e. Junelik yooko chi chaab’ilo’k naq yooko chixyalb’al qaq’e chixtaaqenkil li Qaawa’. ⁵ A’an ink’a’ naxpatz’ naq tz’aqalaq qe qu anajwan. Yooko chi taqe’k chiru jun tzuul Sinai li wan sa’ li qayu’am. Jo’ sa’ najter kutan, li qab’eenik naraj li yalok q’e, li k’anjelak, ut li tzolok, a’ut wi k’eek’o qach’ool, te’qak’ul li junelikil maatan. ⁶

K’a’ chik ru naqatzol rik’in li profeet aj Jose Smith ut li xb’een k’utb’esink chirix li yalok q’e, li k’anjelak, ut li tzolok? Li xb’een k’utb’esink naru nokoxb’eresi sa’ li k’anjel li k’eeb’il qe laa’o. Jo’ ixq aj paab’anel, naru taqoksi li yaalil na’leb’ sa’ lix yu’am li profeet aj Jose Smith re qatenq’ankil chixk’ulb’al qajunes li k’utb’esinb’il na’leb’. Qayehaq:

Nokok’anjelak us ta wan li ch’a’ajkilal.
Naqatzoleb’ li loq’laj hu re xk’ulb’al qana’leb’ re took’anjelaq.
Naqak’ut naq wan qapaab’aal ut naq naqakanab’ qib’ chiru li Dios.
Naqametz’ewa qib’ chixtz’aamankil chiru li Dios naq tooxtenq’a chiq’axb’al ru lix wankilal laj tza.
Naqaq’axtesi li rajom qach’ool chiru li Dios.
Naqajayali qib’ rik’in lix saqen li Dios li naxb’eresi li qayu’am ut li nakana sa’ qab’een naq naqasik’ a’an.
Naqak’e reetal naq a’an naxnaw lix k’ab’a’ li junjunq qe, ut wan li k’anjel naxk’e re li junjunq. ⁷

Jo’kan ajwi’, laj Jose Smith kixk’ojob’ wi’chik li na’leb’ naq wan li qachoxahilal ut qaloq’al maak’a’ roso’jik. Rik’in naq laa’o ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’, nink’oxla naq a’an naraj naq taqak’ul li na’leb’ naxk’utb’esi chiqu.

Li Qaawa’ kixye re li xEmma Smith naq “tixk’ul li Santil Musiq’ej,” “tixtzol naab’al,” “tixtz’eq chirix li k’a’aq re ru re li ruchich’och’ a’in, … tixsik’ li k’a’ru re jun q’axal chaab’il wi’chik,” ut naq “taajiloq rik’ineb’ lix sumwank” rik’in li Dios. ⁸ Aajel ru li tzolok re took’iiq, ut wi nawan li Santil Musiq’ej qik’in rajlal, tixk’ut chiqu k’a’ru tento taqatz’eq chiqix—a’an li k’a’ru taaruuq tooxjalb’ehi malaj tooxb’ay sa’ li qak’iijik.

Li Awa’b’ej Nelson kixye: “Nin’elajink cheru naq teekawresi lee wankilal chixk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’.” ⁹ Li raatin li qaprofeet junelik wan wik’in naq yookin chixk’oxlankil xwankilaleb’ li ixq chi xik chi uub’ej. A’an natz’aaman chiqu, li naraj naxye naq aajel ru. Yoo chixk’utb’al chiqu chan ru kanaak chi yo’yo sa’ musiq’ej sa’ jun ruchich’och’ aj maak, rik’in xk’ulb’al ut xk’anjelankil li k’utb’esinb’il na’leb’. ¹⁰ Wi taqab’aanu chi jo’kan, rik’in roxloq’inkil ut xpaab’ankil lix taqlahom li Qaawa’, yeechi’inb’il qe, jo’ re li xEmma, “jun koroon re tiikilal.” ¹¹ Li profeet aj Jose Smith kixk’ut naq aajel ru xnawb’al naq li b’e wanko wi’ sa’ li yu’am a’in k’ulub’anb’il xb’aan li Dios. Chi maak’a’ li nawom a’an, “toolub’q sa’ li qak’a’uxl ut tooluktaaq.” ¹²

Sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in, taqab’i li yaal li tooreek’asi chixjalb’al, chixchaab’ilob’resinkil, ut chixsaqob’resinkil ru li qayu’am. Rik’in li k’utb’esinb’il na’leb’, naru taqakol qib’ chiru li “b’uut’iha’ re li jolomil ch’utub’aj-ib’,” a’an naq naqak’oxla naq tento taqab’aanu chixjunil chi jun waakaj. Wankeb’ k’iila paay xk’anjeleb’ li ixq, a’b’an moko naru ta, ut moko na’ajman ta ru, naq te’xb’aanu chixjunileb’ chi jun waakaj. Li Musiq’ej nokoxtenq’a chixtz’ilb’al rix b’ar wan li k’anjel taqab’aanu anajwan. ¹³

Lix rahom li Qaawa’ li nachal rik’in li Santil Musiq’ej nokoxtenq’a chixnawb’al k’a’ru naraj a’an sa’ li qak’iijik. Rik’in ab’ink chiru li na’leb’ k’utb’esinb’il chiqu sa’ junesal, naru nokok’iik sa’ junesal. ¹⁴ Noko’ab’in ut nokok’anjelak. ¹⁵ Li Qaawa’ kixye, “Chextzʼaamanq chiru li Yuwaʼbʼej saʼ lin kʼabʼaʼ chi wank eepaabʼaal, rikʼin xpaabʼankil naq texkʼuluq, ut taawanq eerikʼin li Santil Musiqʼej, li nakʼutbʼesink re chixjunil li kʼaʼaq re ru li aajel ru.” ¹⁶ Li qak’anjel rajlal, a’an xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’.

Naq naniman li qaseeb’al chixk’ulb’al, naru taqak’ul xkomon chik li qawankilal re rilb’aleb’ li qakomon ut xb’aanunkil li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al—“xtz’eqb’al chiqix li k’a’aq re ru re li ruchich’och’ a’in, ut xsik’b’al li k’a’ru re jun q’axal chaab’il wi’chik.” ¹⁷ Chirix a’an, nimaq wi’chik qaseeb’al chixwaklesinkil xch’ooleb’ li toj yookeb’ chi nimank, re te’xb’aanu ajwi’.

Ex was wiitz’in, chiqajunilo naqasik’ lix wankil li Dios sa’ li qayu’am. ¹⁸ Ch’ina-us li junajil wankeb’ wi’ li ixq ut li winq sa’ xb’aanunkil lix k’anjel li Dios anajwan. Naqoksi lix wankilal li tijonelil rik’ineb’ li sumwank, li naqak’uub’ xb’een wa sa’ xha’il li kub’iha’ ut moqon sa’ li santil ochoch. ¹⁹ Li Awa’b’ej Nelson kixye naq “chixjunqaleb’ li ixq ut winq li neke’ok sa’ sumwank rik’in li Dios ut neke’xpaab’eb’ li sumwank a’an, ut li neke’tz’aqon chi k’ulub’ej sa’eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li tijonelil, naru te’xk’ul lix wankil li Dios.” ²⁰

Tento tinye naq jo’ ixq, naq saajin chaq, ink’a’ kink’e reetal naq laa’in xinru chiroksinkil, rik’ineb’ lin sumwank, lix wankilal li tijonelil. ²¹ Ex komon ixq, nintz’aama naq taqak’e reetal ut taqara li wankilal re li tijonelil naq “nokojilok rik’ineb’ li qasumwank,” ²² naq taqak’ul li yaal natawman sa’eb’ li loq’laj hu, ut naq taqak’e qaxik chirab’ankil li raatineb’ li qayo’yookil profeet.

Chiqaye chi kaw naq k’eek’o qach’ool chixtaaqenkil li qaChoxahil Yuwa’ ut li qaKolonel, “chi ink’a’ na’eek’an li qapaab’aal chirix, chi kanab’anb’il anchal qib’ chiru lix k’ulub’ejil a’an li kaw xmetz’ew chi kolok.” ²³ Chooxik chi uub’ej chi sa qach’ool re k’iik sa’ musiq’ej ut re xtenq’ankileb’ li qas qiitz’in chixb’aanunkil ajwi’ a’an rik’in li rahok, li tenq’ank, li k’amok b’e, ut li uxtaanank.

Li Elder James E. Talmage kixjultika qe, “Li ani q’axal naxxaqab’eb’ xwankil li ixq ut li ixqilal sa’ li ruchich’och’, a’an li Jesukristo.” ²⁴ Re xchoyb’al li waatin chirix lix k’anjeleb’ li ixq sa’ li k’ojob’ank wi’chik, ut li qak’anjel chiqajunil, k’a’ru li k’anjel k’a’jo’ x’aajelil ru? Nincholob’ xyaalal naq a’an rab’inkil a’an, ²⁵ xtaaqenkil a’an, ²⁶ xkanab’ankil qib’ chiru a’an, ²⁷ ut ok jo’ xcha’al lix rahom a’an . ²⁸ Ninnaw naq yo’yo a’an. ²⁹ Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.