Cherrungel el Llomes er a Oureng
Le Oluut el muut el smisichii a dodai er a klemerang el kmo a Dios oureor er tial beluulechad a uchul, e ng sebechel ngarngii a urunguled, e sebeched el oureng, luldimukl a chelbengeled er a ringel.
Tia el mlo merek el Ongeteruich el Buil, ea President Russell M. Nelson a ulengit er kid el mo kldmokl el bedula ongdibel er a Ongeua el Buil er a 2020 el ta ma ta er kid a melbedebek a mla memong el taem el mesang a klamiokel el chimal a Dios el oluut er a ebangkelio er a Jesus Kristo. Ngak me a Sister Holland a kmal ngiluu tia el ongit el otungii er a rengmam. Aki ulemes er kemam el kiei er a uchelel a 1800s, e omes er a klaumerang er a klechelid er sel taem. Er tia el omelebedebek el ues, aki uleker er kemam, “Ngera a dibus er tiang? Ngerang aki moureng el ulekum me a ki olab? Ngerang aki moureng el Dios a mo meskemam el onger aikel tekoi er a chedaol el ki mongiil el kirel?”
El ta er a tekoi, ea ki mlo omtab el kmo a erul dart el rak er a mla memong e kemam a locha kmal mle oureng el kirel a oltel a klemerang el osisecheklel a Dios el betok er sel taem, el Ngii a ua leble leberrotel er ruriul er a betok el rak er a cheleuid me a diak el merang el klemedengei. Mak dulii sel tekingel a William Ellery Channing, el merael a chisel el chad er a klechelid, kede mo osiik el kirel a “teletelel a Dios a loungalek,” el Channing a ulmedasu el “kot el ngarbab el osisecheklel a Klechelid.”1 Tia el olisechakl a uai bo lochotel a Keldios el ungil Chedam er a Babeluades, er a bai meringel el chad er a kerrekeriil el mengelbus sel doruul a mekngit malechub eng uai a chad el oungerachel a lengiil el blai el diak el blechoel el mo oldingel a kloklel eleng di mechesang el omais el morker meker.
Choi, a urungulam er a 1820 a locha mle osiik er a Dios el di beot el mengedecheduch e omekrael er a sel taem el uaia Luruul er a mla memong, el meral Chedam, er a kot el bekerredechel el omelekingel sel tekoi. Ngii a kmal diak el lebo el mekngit el chad, el di olab a rokui el klisiich el ngoititerir rebebil el mo suobel e lomechei er tirkel mo medechel el rechad mebo el rebet. Ng diak, Ngii a mo ngkel bek el omerollel, el okiu a chedaol omelekoi, a mo “klungiolel a beluulechad; eleng Ngii a betik a rengul er a beluulechad”2 me a rokui el kiei er ngii. Tia el beltik el reng a kot el uchul e Ngii a uldureklii a Jesus Kristo, el Ditang el Ngelekel Sechal, el mei er a beluulechad.3
Me kede mesaod er a Jesus, ea lsekum kede mle kiei er a ikel kot el rak er a 19th century, e kede mlo omtab el mechas a rengud er a rau el reng el kirel a mera el klengar er a Osobel me a Okiis er a Kodall a mocha mesisiich a rellel er a delongelir a chelechad er a re Kristiano. Ma leuaisei, e kid a mo oureng el kirel a teletael el mocholt el mo er a beluulechad el mo smisichii a sioning el kmo a Jesus ngii a Kristo, el meral Ngelekel a Dios, e Alpha e Omega, e di chimol Osobel el tial beluulechad a mo medengelii. Meng tara doureng el kmo a bebil er a chedaol llechukl bo locholt a klemerang el teletael, el ngidil ngerang el sebechel tara telengtengil ouchais er a Jesus Kristo, el menglou e melisiich a klemedengei er kid el kirel a ongasireng el Cherellel, meang el ureor, melngakireng el melenget, me a ongasireng el Okiis er a Kodall. Ng klemerang ea babier el “mellemalt a mei el [mlara] babeluades; me a klemerang [boltobed] el mo er a beluulechad.”4
Sel domes er a re Kristiano er sel taem, e kede locha oureng el mo metik er a chad el mla metutk er a Dios el obang a klemerang klisichel a preisthood el sebechel mo melecholb er kid, e meskid a sengk er a Chedaol Reng, e sebechel remuul a rokui el chedaol ruoll er a ebangkelio el kirel a ngarbab el klengeltengat. Sera 1820, kede locha oureng el mo mesang a yaksok el mla meruul el mlara Isaia, Mika, me a rebebil er a re profet er a ngara mong el kirel sel meang el blil a Rubak a luut el mei.5 Kede locha meral mlo ungil a rengud el mo mesang a klebkellel a chedaol templo el lmuut el mo er ngii, el ngarngii a Chedaol Reng, chedaol ruoll, klisiich, me a klisichel el mo olsisechakl a diak a ulebengelel klemerang, e omekungil a telmellir a rechad, e mo merenged er a retelungalek el mo cherechar. Ak locha mlo omes er a bek el basio el osiik er a chad el obang a klisiich el mo dmu er ngak me a bechik er a Patricia el kmo a chebechielam a mo merenged el mo cherechar, e diak ki bo mrrenges malechub el lorrob er kemam aikel omelbeakl er a “el mo er a kodellam e mo kebii.” Ak medei el kmo “chelsel a blil a Chedam [er kid] a betok a delemerab er ngii,”6 engdi, kuk denguu er ngak, a lsekum me ak mo ngeltengat el mo nguu ta er ngii, eng uai a bolak a belkul merngak el uai a tereuadel el blai a lsekum a Pat ma rengelekam a dimlak el obengkek el ngar tial klengeltengat. E mo er a rebeldeked, el bebil er tir a mle kiei e mlad er a ngaramong el dimlak el rengesii a ngklel a Jesus Kristo, kede locha mle oureng er sel ngii a tabesul e klechubechub el olisechak el lmuut el mei—el mo meruul a chedaol ruoll el kirel tirkel rechederir el mla mad.7 Ngdiak a omeruul el kbedesuii el mo ungil smodii a beltkil a rengul a Dios el mo er a rokui el Rengelekel el ngara beluulechad el diak el iior a le blel kiei malechub e te mlad er ker.
Ma leuaisei, ea ikel tekoi el ki mo oureng er a 1820 a diak el bolak, engdi sel kot el klou a ultutelel el klumech er a Oltel a kmo aikel el doureng a diak el bolak a belkul. Ngomuchel er a Sacred Grove e melemolem el mei er a chelechal taem, aikang el urunguled a mocha merang, el uai a Apostol Paulus me a rebebil el ulsisechakl el kmo, a otil a klengar er kid, a kldmokl e ulterekokl .8 A mle ta el doureng er ngii a mla mo tebedechel a reksi.
Ng uchul eng sebeched el mes a ungil teletelel a Dios el me er a beluulechad er a ikal mla mo merek el eru el dart er rak. Meng ngerang aikel dongerchir el mo dubech er a ngarmedad el taem? Ng dirk ngarngii aikel doureng el dirkak el motaut. Me chelecha el dechadecheduch, e kede urekodel er a “rokui el chim a ngara chelsel“ el mekemad er a COVID-19, el mekletkid el kmo a rakt9 el telael el taem el kmal imis el kekerei er a chelechol10 a sebechel ngoiteterir a rokui el rechad me a kerruul er a beluulechad el mo outubaruach. Aki meluluuch el mo er tirke el tir a mla mad a rebebil er tir er tia el beches el rakt, me a tirke el tir a smecher er tia el rakt. Aki dirrek el kmal meluluuch el kirir tirkel chad el oureor er a osbitar. Sel de bo demesisiich er ngii—e kid a mong—mei mede rokui el mo tang el dosebechakl er a tia el beluulechad er a rektel a olsengerenger me a dirrek el dosebechakl er a retonari me a beluu er a rektel a chelebuul. Me bodoureng a skuul el rengalk a mosisechakl—el diak el medakt loboes—me a sengk er a chetengakl el mora rebek el ngelekel a Dios bol blekebek, el diak a ngii di el mekngit er a klechad, beluu, a lechub a siukang el mo er tir. Sel kmal techel aika el rokui a sel urunguled er a klou el keldung el mo er a ikel teblong el meklou el llach: el mo oubeltik el reng el mo er a Dios e oltirakl a tekingel e mo oubeltik el reng el mo er a retonari er kid el okiu a blekokeuii me a klechubechub, kellou el reng me a klausubes.11 Aikang el telbong el meklou el chedaol llach—el di melemolem el mo cherechar— a meral doureng er ngii el mo mesterir a rengeleked a ungil beluulechad er tia el beluulechad el lodengelii er a chelechal taem.12
Ng uldekial aikal soal a beluulechad, eng betok el ngar tial seked a ngarngii aikel loureng el kirel: ko moureng er a chelebechiil me bo lungil, malechub e ko moureng el mo bechiil; oureng ma mekngit el blekeradel bo el omekungil; oureng ma dengerengel el ngalek luut el mei; e oureng ma teletael er a tech ma ringelel a reng er a betok el teletael bo el diak. Ngokiu Oluut el smisichii a dodai er a klemerang el kmo a Dios a oureor er tial beluulechad, e kid a sebechel morngii a urunguled, e kirel morngii a urunguled, luldimukl a kmal meringel el teletael dengar chelsel. A belkul tiang er a chedaol llechukl a sera Abraham a uluureng el kirel a mle meringel el teletael13—el kmo, ngii a mlo sebechel el oumerang el diak el iior er a betok el uchul eng diak el kirel loumerang—el kmo ngii me a Sarah a sebechir el mo oungalek el ualsal mle meringel el mo dubech. Meng sola, ea kuker, “A lsekum ea ikel mle betok el doureng er a 1820 a mocha tmaut el obang a chedaol llomes el mo er a ngeasek el sechal el ultibaruach er a oreomel el mlara basio el ngara New York, e ngera uchul meng diak el sebeched el oureng er a melemalt soal a reng me a ikel soal reng el uai a Kristo el sebechel dirk ke meang, ea Dios er a rokui el oureng a mo onger?” Ng kired el rokui el mo oumerang el kmo aikel klemerang el soal a rengud a sebechel el tara klebesei, el oeak a bebil omerael, er a ngidil ngerang a dirk sebechel el mei er kid.
Rodam me a rodos, kede medengei a mle chelitechetul aikel klechelid er sera 19th century. Osisiu, kede medengei a klechitechetul a klechelid er a chelechal taem el dirk uchul a skel me a loureng a rebebil a dirkak el mekedmokl. Kede medengei a betok el bedengel a chelebirukl el mengetikaik er a klou el cherrengellel a rechad el mo cheroid er a uldelid el klechelid. Kede dirrek el medengei, el tara ungil chad er a omeluches a millusech, el kmo “te betok el merredel er a klechelid [er chelechal taem] a diak lodengelii a bleketakl el teletael” el smodii a ulcherangel el di merael meriou, e onger “el lou ralm e sils e olisechakl er a ikel meruul a rengrir a rechad el moungil, e blak a rengrir er a tekoi el diak a kmal belkul , e remuul a mekngit el tekoi el lolekoi el mo ungil, [malechub a le bebil engdi] diak a meklou a ultutelel tekoi”14—el sel taem el bai le beluulechad lousbech a kmal betok, el tial mei el telcheroll a kirir ngmai a betok, ele sel sils er a Jesus eng nguldars a kmal betok. Sel demesiungel a Kristo, eng sebeched er a chelechal taem el mo ngarbab er tirkel re Israelite er a chuodel el taem el milngiremrum, “Te mla mo cheliliik el diak omeltkir.”15 Ng uaisei, a lsekum eng mla mo diak a ngeral doureng, eng mo diak aikel ngii a doreked. Ngar sei el tungelel a beluu ea Dante a milluches el mengelechel el kmo rokui el chad el ngara omerael el mo soiseb er sel Divina Commedia: “Mchoit a rokui el omoureng,” ngii a millekoi, “kemiu el me soiseb er tiang.”16 Ng klmemerang sel moureng a mo diak, ea ikel mo medelech er kid a mesisiich el ngau el ngara rokui el basio.
E solang, sel mla mo diak el sebeched lobeteteluut er a omeroled, el uaisel chelitakl el kmo, “mla mo diak a ngeseu er a rebebil e mla mo diak a meruul a reng el mo ungil,”17 el kmal kirel a keldung e tiang el mekreos el sengk er a oureng a omech er a klaumerang er kid er a Dios me a bliochel el beltkil a rengud el mo er a rebebil.
Tial rak er a bicentennial, e sel domes a mla mo merek taem el mes a rokui el bla dengai e oldeu er a omtebengel a betok el ble doureng el mla tmaut, e ak oisisii sel tekingel a ngeasek el klebokel el odos el mla mo merek er a mision el dilung el merkemam er a Johannesburg er a sesei el buil er a mla memong, “[Kid] a dimlak deblak a rengud er a omeroled e mel tomer er kid el melemolem er a omeroled malechub kede melai a ocholt.”18
Ouchais a bekul sel kot el ungil llechukl er a chedaol llechukl, e ak melekoi lobengkel a profet Nephi me a ngkal ngeasek el odos:
“Betik er a renguk rodam [me a rodos], el uriul er a obla [mngai kot el redechel a Oltel], Ng soak el loker el kmo ng mla mokedmokl a rokui? Ma leuaisei, ak dmung er kau, Ng diak. …
“… Misei a uchul eng kiriu el loutekangel di merael moruchei el mla tibir a rengum el kirel a Kristo, e oba cherrungel el llemesel a ongilem, me a beltikereng el mo er a rokui el chad. … Mal sekuml[,] … ea Chedam a dilung el kmo: Ko mo nguu a diak a ulebengelel klengar.”19
Ak oureng a saul, el mo er a rodam me a rodos er ngak, el kirel a ikel rokui el kid a mla ngmai er tial uriul e kot ungil er a rokui el taem, el temel a olutel a ebangkelio er a Jesus Kristo. A sengk me a klengeltengat el mei lokiu ebangkelio a klou a belkul er ngak—ngii rokui—me a uchul a kuchotii omereng el saul el mo er a Demak er a Babeluades el kirel, Ak mla “yaksok el mo olab, e kemanget a dirk kurael er ngii, el dirk kemanget a kurael er ngii.”20 Me doutekangel el merael mo ruchei el obang a beltik el reng el ngara chelsel a rengud, e dorael “bleketakl a ongilem”21 el omekllomes er a chedaol rael er a omengiil el dulbang el mocha erul dart el rak. Ak ouchais el kmo a ngarmedad el taem a mo mui er a ongasireng me a betok el klengeltengat el di uai a mla mo merek el taem. Ng ngarngii a uchul e kid a oureng a klengeletengat el ngii a meklou er a ikal bla dengai ele tiang a urerel a Mesisiich el Dios, e tiang a Ikelesia el melemolem el melai a ocholt, e tiang a ebangkelio er a Kristo er a bekururau me a omelengmes. Ak sioning el kirel a ikal rokui el klemerang me a lmuut el bebil el obang ngklel a Jesus Kristo, amen.