Paghambal parte sa Topiko sang Ikaayo sang Kaisipan
Tugoti ako nga magpaambit sang pila ko ka mga obserbasyon samtang ginaatubang sang amon pamilya ang mga pagtilaw.
Bisan pa nga nakabaton ang amon pamilya sang matam-is nga mga bugay samtang malipayon nga nagalakat sa dalan sang kasugtanan, nangatubang man kami sang tuman nga mga kabudlayan. Luyag ko magpaambit sang pila ka personal kaayo nga mga eksperiyensya parte sa balatian sang pamensaron. Nagalakip ang mga ini sang grabe nga depresyon, malala nga indi pagkahim-os, bipolar disorder, ADHD—kag kon kaisa kombinasyon sining tanan. Ipaambit ko ining sensitibo nga mga eksperiyensya nga may pahanugot sang mga natungdan.
Sa tion sang akon pag-alagad, nakasugata ako sang ginatos ka mga indibidwal kag mga pamilya nga may pareho nga mga eksperiyensya. Kon kaisa nagapanumdom ako kon bala ang “makamamatay nga balatian” [nga nagalikop] sang duta, nga ginmitlang sa balaan nga mga kasulatan, nagalakip sang balatian sa pamensaron.1 Makita ini sa bilog nga kalibutan, nga nagasakop sang tagsa ka kontinente kag kultura, kag nagaapekto sa tanan—bata, tigulang, manggaranon, kag imol. Ang mga miyembro sang Simbahan nalakip man diri.
Sa amo man, ang aton doktrina nagatudlo sa aton nga magtinguha nga mangin pareho kay Jesucristo kag mahimpit sa Iya. Ang aton mga kabataan nagakanta sang, “I’m trying to be like Jesus [Nagatinguha ako nga mangin pareho kay Jesus].”2 Nagahandum kita nga mangin perpekto pareho nga ang aton Amay nga Langitnon kag si Jesucristo perpekto.3 Tungod ang balatian sang pamensaron makasablag sa aton panan-awan sang pagkaperpekto, masami ini nga ginalikawan nga topiko. Bilang resulta, may dako kaayo nga kakulang sa ihibalo, sobra nga pag-antos sa tago, kag grabe nga kawala sing paglaum. Madamo, nga daw maampo na tungod wala nila malab-ot ang ginkabig nga mga talaksan, ang nagapati sing sayop nga wala sila sing lugar sa Simbahan.
Agud pakigbatuan ang amo nga pagpatalang, importante nga panumdumon nga “ang Manluluwas nagapalangga sang tagsa ka anak sang Iya Amay. Lubos Niya nga nahangpan ang kasakit kag kabudlayan nga naeksperiyensyahan sang madamo samtang nagakabuhi sila nga may madamo nga hangkat sa ikaayo sang kaisipan. Gin-antos Niya ‘ang mga kasakit kag mga kapipit-an kag mga pagsulay sang tagsa ka sahi; … nga [ginadala] sa iya kaugalingon ang mga kasakit kag mga balatian sang iya katawhan.’ (Alma 7:11; emphasis gindugang; tan-awa man sa Mga Hebreo 4:15–16; 2 Nefi 9:21). Tungod nahangpan Niya ang tanan nga pag-antos, nakahibalo Sia kon paano ‘paayuhon ang tagipusuon nga ginalisdan’ (Lucas 4:18; tan-awa man sa Isaias 49:13–16).”4 Ang mga hangkat masami nagapakita sang kakinahanglan sang dugang nga mga gamit kag suporta kag indi depekto sang karakter.
Tugoti ako nga magpaambit sang pila ko ka mga obserbasyon samtang ginaatubang sang amon pamilya ang mga pagtilaw.
Una, madamo nga tawo ang magakalisod upod sa aton; indi nila kita paghukman. Bangod sa indi mapunggan nga nerbyos, indi pagkahim-os, kag depresyon, ang amon bata nga lalaki nagpuli halin sa iya misyon pagligad lamang sang apat ka semana. Bilang iya mga ginikanan, ginbudlayan kami sa pag-atubang sang kapaslawan kag kasubo tungod grabe ang amon pagpangamuyo para sa iya kadalag-an. Pareho sang tanan nga ginikanan, gusto namon nga ang amon kabataan mag-uswag kag mangin malipayon. Ang misyon isa kuntani ka importante nga hitabo para sa amon bata. Ginpanumdom man namon kon ano ang hunahunaon sang iban.
Likom sa amon ihibalo, ang pagpauli sang amon anak mas labi nga masakit para sa iya. Tandai nga palangga niya ang Ginuo kag gusto niya nga mag-alagad, pero indi niya mahimo tungod sa mga rason nga ginbudlayan sia sa paghangop. Wala madugayi naglab-ot sia sa punto nga nawad-an sia sing tanan nga paglaum, nga nakigbato sa madalom nga pagkanugon. Wala na niya mabatyagi nga ginapalangga sia kundi nangin matig-a sa espirituhanon. Gin-ut-ot sia sang nagabalik-balik nga panghunahuna sang kamatayon.
Samtang ari sa amo sini nga estado, nagpati ang amon bata nga ang nabilin na gid lamang nga aksyon para sa iya amo ang utason ang iya kabuhi. Ginkinahanglan sang Balaan nga Espiritu kag isa ka guban sang mga anghel sa magtimbang nga bahin sang kabuhi para masalbar sia.
Samtang nagapakigbato sia para mabuhi kag sa sining tama kabudlay nga tion, ang amon pamilya, mga lider sa ward, mga miyembro, kag mga abyan nagpalab-ot sang ila suporta kag nagminister sa amon.
Wala pa ako makabatyag sang amo sadto nga pagbubo sang pagpalangga. Wala ko pa mabatyagi sing mas mabaskog kag sa amo kapersonal nga paagi ang kahulugan sang pagpaumpaw sadtong mga nagakinahanglan sing kaumpawan. Ang amon pamilya lubos gid nga nagapasalamat sa sinang pagpalangga.
Indi ko malaragway ang indi maisip nga mga milagro nga nangin kaupod sining mga hitabo. Maayo lang, nakaluwas ang amon anak, pero nangin malawig kag dako ang pag-atipan medikal, terapeutiko kag espirituhanon para mag-ayo sia kag para mabaton nga ginapalangga sia, ginahatagan sing bili, kag ginakinahanglan.
Nakahibalo ako nga indi tanan nga amo sini nga insidente nagatapos nga pareho sang amon. Nagakasubo ako sa mga nawad-an sang mga mahal sa kabuhi sing temprano kag nabilin nga ginasuboan kag nagapamangkutanon.
Ang madason ko nga obserbasyon amo nga mahimo nga mabudlay para sa mga ginikanan nga makita ang mga kabudlayan sang ila kabataan, pero kinahanglan naton tudloan ang aton mga kaugalingon. Paano naton mahibal-an ang kinalain sang mga kabudlayan nga kaupod sang normal nga pagtubo kag mga senyales sang balatian? Bilang mga ginikanan, may sagrado kita nga katungdanan nga buligan ang aton mga kabataan nga atubangon ang mga hangkat sa kabuhi, ugaling, pila lang sa aton ang espesyalista sa ikaayo sang kaisipan. Apang kinahanglan naton atipanon ang aton mga kabataan paagi sa pagbulig sa ila nga mangin kuntento sa ila sinsero nga paghimakas samtang ila ginatinguhaan nga malab-ot ang nagakaigo nga ginapaabot. Ang tagsa sa aton nakahibalo paagi sa aton mismo nga personal nga mga kapaltahan nga ang espirituhanon nga pagtubo isa ka nagapadayon nga proseso.
Naintiendihan na naton karon nga “wala sing simple nga bulong para sa tanan nga emosyunal kag mental nga ikaayo. Maagyan naton ang huol kag kagamo tungod nagakabuhi kita sa nalaglag nga kalibutan sa nalaglag nga lawas. Dugang pa, madamo nga mga kabangdanan ang nagadala sang balatian sa pamensaron. Wala sapayan sang aton mental kag emosyunal nga ikaayo, ang pagtutok sa pagtubo mas makapaayo sangsa pagtutok sa mga kapaltahan.”5
Para sa amon sang akon asawa, ang butang nga nakabulig gid sa amon pirme amo ang magpabilin nga malapit sa Ginuo kutob sa mahimo. Kon balikdon namon, nakita namon karon kon paano kami gin-utihan tudlo sang Ginuo sa tinion sang kawala kasigurohan. Ang Iya kasanag naggiya sa amon sa tagsa ka tikang sa tion sang kadulom. Ginbuligan kami sang Ginuo nga makita nga ang bili sang indibidwal nga kalag mas importante sa wala katapusan nga plano sangsa bisan ano pa nga dutan-on nga tulumanon ukon kadalag-an.
Sa liwat, ang pagtudlo sa aton kaugalingon parte sa balatian sa panghunahuna nagahanda sa aton nga buligan ang aton kaugalingon kag ang iban nga mahimo ginabudlayan. Ang bukas kag tampad nga paghinambalanay sa isa kag isa makabulig sining topiko nga mahatagan sing pagtalupangod nga nagakaangay diri. Sa pagkamatuod, ang impormasyon nagauna sa inspirasyon kag rebelasyon. Ining indi-dayon-makita nga mga kabudlayan makaapekto sa bisan sin-o kag kon kita ang nagaatubang sini, dawsa indi ini malampuwasan.
Isa sa una nga butang nga kinahanglan naton matun-an amo nga wala kita nagaisahanon. Ginaagda ko kamo nga tun-an ang topiko sang ikaayo sang pamensaron sa seksyon nga Life Help sa Gospel Library nga app. Ang pagtuon nagadala sang mas dako nga paghangop, pagbaton, kaluoy, pagpalangga. Mapahaganhagan sini ang trahedya samtang ginabuligan kita nga magtubo kag matul-id ang dapat paabuton kag maayo nga mga inter-aksyon.
Ang katapusan ko nga obserbasyon: kinahanglan naton nga bantayan pirme ang kada isa. Kinahanglan naton nga palanggaon ang kada isa kag buhinan ang paghusga—ilabi na kon ang aton mga ginapaabot indi dayon matuman. Dapat naton buligan ang aton kabataan kag mga lamharon nga mabatyagan ang pagpalangga ni Jesucristo sa ila mga kabuhi, bisan nga ginabudlayan sila nga mabatyagan sing personal ang pagpalangga sa ila mga kaugalingon. Si Elder Orson F. Whitney, nga nag-alagad bilang miyembro sang Korum sang Dose ka Apostoles, naglaygay sa mga ginikanan kon paano buligan ang ginabudlayan nga mga anak: “Magpangamuyo para sa inyo … kabataan; ubayi sila upod ang inyo pagtuo.”6
Masami ko ginabinagbinag kon ano ang buot silingon sang ubayi sila upod ang inyo pagtuo. Nagapati ako nga nagalakip ini sang simple nga mga buhat sang pagpalangga, pagpaubos, kalulo, kag respeto. Nagakahulugan ini sang pagtugot sa ila nga magtubo sa ila kadasigon kag pagpaambit sang testimonya agud buligan sila nga mabatyagan ang pagpalangga sang aton Manluluwas. Nagapangayo ini sa aton nga hunahunaon sila pirme kag indi ang aton mga kaugalingon ukon ang iban. Masami ina nga nagakahulugan sang mas diutay nga hambal kag mas madamo nga pagpamati, Kinahanglan naton sila nga palanggaon, pabakuron, kag masami sila nga dayawon sa ila pagpaninguha nga magmadinalag-on kag mangin matinuohon sa Dios. Kag sa katapusan, dapat naton himuon ang tanan naton nga masarangan nga magpabilin nga suod sa ila—pareho sang pagpakigsuod naton sa Dios.
Sa tanan nga personal nga naapektuhan sang balatian sa pamensaron, maghawid sing hugot sa inyo mga kasugtanan, bisan pa nga daw indi ninyo mabatyagan ang pagpalangga sang Dios sa sini nga oras. Himoa ang tanan ninyo nga masarangan kag dayon “maghulat … nga makita ang kaluwasan sang Dios, kag mapahayag ang iya butkon.”7
Nagapamatuod ako nga si Jesucristo amo ang aton Manluluwas. Kilala Niya kita. Palangga Niya kita, kag alagaran Niya kita. Sa tion sang mga pagtilaw sa amon pamilya, narealisar ko kon daw ano Sia kalapit. Matuod ang Iya mga pangako:
Indi magkahadlok, Ako kaupod mo,
Indi magpaluya kay imo Dios Ako.
Lig-unon ka, buligan kag patindugon, …
Gintib-ong sang matarong, gamhanan ko nga kamot.
Nga nakahangop kon daw ano kabakod sang aton pundasyon, kabay nga malipayon naton nga masiling:
Kalag nga kay Jesucristo nagasandig
Di ko pabay-an nga sa yawa maapid;
Kalag mo bisan sang impiyerno uyugon, …
Indi ko gid, indi gid, indi gid nakon pagbayaan!8
Sa ngalan ni Jesucristo, amen.