Akwa Mboho
Uko Ebietde eke Christ
Akwa Mbono eke April 2023


Uko Ebietde eke Christ

Ndien Enye edemere, asua-ↄnↄ ofim onyuŋ ↄdↄhↄ mbufut inyaŋ ete, Dobo, na suŋ. Ndien ofim onyuŋ odobo, mmↄŋ onyuŋ ana suŋ.”(Mark 4:39).

Akpatre ini eke ami nketiŋde ikↄ ke akwa mbono, ebe eyen mi Ryan, ama owut mi tweet kiet emi ↄkↄdↄhↄde ete, ke akpanikↄ? Enyiŋ akparawa oro edi Bragg”—emi ↄwↄrↄde “ndinam inua”—“ ndien enye isuk itiŋke ikↄ ibaŋa nsuhↄreidem? Nso edibiat idi oro!” Ke mfuho, edikpu oro eye aka iso.

Ndise
Don Bragg nte owo-mbre basketball

Ediye ete mi ekedi owo mbre basketball ono UCLA ke idak akwa Andikpep John Wooden. Mmo ema ekpere kiet ken idem ke ofuri eyo uwem ete mi, ndien kini kini Andikpep Wooden ye ŋwan esie. eye edi ufↄkiduŋ nyin man edidia udia mbubreyo. Enye amasikop inemesit ndineme ye ami mbaŋa mbre basket ball mme ŋkpↄ kiet ekededi emi odude mi ke ibuot. Ini kiet Ami mma mbup enye mme nso item ke enye enyene ndinↄ mi nte ami nsimde isua nditↄŋↄ akamba ufↄk ŋwed mi. Kpukpru ini nte andikpep, enye ama odoho ete, “Ete fo ama ↄdↄhↄ mi ete ke afo ↄmↄtↄŋↄ Ufokabasi Jesus Christ, ke ntre Ami mmↄfiↄk nte ke afo emeyene mbuotidem ke Ↄbↄŋ. We mbuↄtidem oro kut ete ke emeyene uko ke kpukpru idaha. Di eti owo kini oyobio.”

Ke mme isua ebede, nneme oro ama ↄsuhↄ ye ami. Item oro ndidu suŋ nyuŋ nda ebiet kiet ke kpukpru idaha, akpan-akpan ke ini ukut ye afanikↄŋ, ama odu ye ami. Ami mma nkeme ndikut nte mbon mbre Andikpep Wooden ekebrede mbre ye uko ye akwa unen emi mmↄ ekekutde ke ndikan ke mbuba duop eke ofuri idut.

Edi uko idihe ŋkpↄ emi etimde etiŋ ebaŋa enyuŋ enamde idahaemi ekpededi ke ini ekpri mfana ye ini ubahade. Esiwak nditiŋ mbaŋa enye ke ini mbre inemeit—owo mbre emi enyenede uko isifanake idemesie ke oku-mbre, mme ndifiↄk usuŋ ekemede ndikan otu mbon mbre emi miyeneke uko. Edi ediye ido emi aka ebe ndutim mbuba-mbre. Uko enyene ata akwa ufon ke uwem onyuŋ ekeme ndidiↄŋ mme ete ye mme eka, mme adausuŋ, mme ↄkwↄrↄ ikↄ Abasi, mme andikpep, nditↄ ufↄkŋwed ye kpukpru mbon efen emi ekutde oyobio ke uwem.

Uko eke spirit anwam nyin nditie suŋ inyuŋ iwuk enyiŋ ke se idide akpan ŋkpↄ, akpan akpan ke ini emi nyin idude ke idak mfana. President Hugh B. Brown ama ekpep ete, “Mbuↄtidem ke Abasi ye ke akpatre edikan eke se idide nne-nnen, esin ubↄk ke ndiwam uko eke mfre ye eke spirit ke ini afanikↄŋ.”1

President Russell M. Nelson edi eti uwutŋkpↄ abaŋa uko eke spirit. Ini kiet, ke edide-Dr. Nelson nte enye akanamde utom ndisiak esit owo undↄŋↄ emi ekeyenede mfana, iyip owo udↄŋↄ oro ama osuhore inikiet-inikiet. Ↄsↄbↄ-udↄŋↄ. Nelson ↄsuhↄre idem otim ese se itibede ndien enye okut ete ke owo kiet ke otu mbon utom esie ama osio ubↄpŋkpↄ kiet efep ke ndudue. Ema efiak eda ubↄpŋkpↄ oro esin ke usↄp, ndien Dr. Nelson ama ↄdↄŋ owo utom oro esit, ete, “Ami nsuk mmama mbufo,” ndien ke mbre adian esit, ↄdↄhↄ ete, “Ke usukini ami mmema fi nkan ke mme ini efen!” Enye ama owut nte ekpenamde ke ini ŋkpↄ mbuat etibede—ye uko, ewuk enyin ikpↄŋ ke se idide akpan ŋkpↄ—enam ŋkpↄ ebaŋa mbuat ŋkpↄ ntibe oro. President Nelson ama ↄdↄhↄ ete: “Oro edi akwa ukpep eke idem. Nda-mmana ibↄrↄ fo edi, ‘Andikpep, sio mi! Ami nyom ndiyↄŋ ufↄk.’ Edi ke akpanikↄ afo ukemeke. Uwem ↄkↄŋↄ ofuri-ofuri ke kpukpru mbon utom usiak-idem. Ke ntre ana nte afo etie suŋ onyuŋ odu ke eti ibuot nte afo esitiede.”2

Ke akpan, Andiyaŋa edi mkpon-nkan uwutŋkpↄ abaŋade uko.

Ke Inwaŋ Gethsemane, ke ↄbↄde ukut emi owo mmikereke, nte “enye ↄduↄde ikpↄ nte akwa udiↄŋ iyip,”3 Enye ama owut edisana uko ke nditiŋ ekpri edi akwa udim-ikↄ oro, “Okudi nte Ami nnyimede, yak edi, nte Afo onyimede.”4 Ke idak akwa mfana ndinam eriyaŋa odu ↄnↄ ofuri ubonowo, Jesus ama owut akpan idaha ita emi anwamde nyin ndifiↄk akwa uko Esie. Akpa, Enye ama ↄfiↄk owo emi Enye edide ndien onyuŋ anam akpanikↄ ke edisana ubiↄŋ utom esie. Udiana, Enye ama ↄfiↄk ete ke akwa uduak inemesit odu. Ndien akpatre, Enye ama ↄfiↄk ete ke otode anana-adaŋa Uwa-Usio-Isop Esie, kpukpru owo emi ediande idem mmↄ ye Enye ke ndinam nyuŋ nnim mme ndisana ediomi emi ebↄde eto mme edinam itie oku eyebↄhↄ,ke nte Elder Dale G. Renlund ekenehede ekpep mfin emi.

Ke ndiwut ukpuhore ke ufↄt ntakurua ye ndika iso nyene uko, kere baŋa se ikitibede nte Christ ye mme Apostles Esie ekpↄŋde Inwaŋ Gethsemane. Ke ini mmↄ esobode ye mbon ekↄng emi eyomde ndimum Jesus, ibↄrↄ Peter ekedi ndiduↄk uko esie onyuŋ anam ido afai ke ndisibe utↄŋ enyenufↄk eke akwa oku, Malchus. Iboro eke Jesus, ke nkang eken, ekedi ndinim uko Esie onyuŋ ada emem edi ke ini akwa mfina ke ndinam Malchus okop nsↄŋidem.5

Ndien eke ndusuk nyin emi isuk inwanade ndinim uko nyin ndien ndusuk inyuŋ ikop mmem-idem, ese nsuhↄ mbuk eke Peter. Ke esisit ini ŋkpↄ emi amaekebe ye mbuho esit emi enye mmeidi-kemeke ndisaŋa aba ye Christ,6 Peter akada ke iso mme ukem adaibuot edu ukpono emi eke ebiomde Andinyaŋa ikpe, ndien ye akwa uko ke idak okposoŋ mbume enye ama ↄnↄ ediye ikↄ ntiense abaŋa Jesus Christ nte eyen Abasi.7

Fiok Owo Emi Afo Edide yuŋ Nam Akpanikↄ Noↄ Edisana mbuot Fo.

Yak nyin ise mme nkpo emi asaŋade ye uko ebietde eke Christ. Ke akpa, ndifiↄk owo emi nyin idide ndien inyuŋ inam akpanikↄ inↄ edisana mbuot nyin ↄnↄ suŋ-suŋ idu. Uko ebietde eke Christ onyom nyin itre ndidomo idem nyin ye mbon efen mme ndidomo ndidi utↄ owo emi nyin mmidihe.8 Joseph Smith ama ekpep ete, “Edieke owo mmifiↄke ido eke Abasi, mmↄ ikemeke ndifiↄk idem mmo.”9 Idihe mmem-mmem nkpↄ ndiyene edisana uko edieke nyin mmifioke ite ke nyin idi nditↄ iren ye iban eke Ete eke Heaven emi amade nyin.

Ke uting ikↄ Esie “Mbumek eke Nsinsi,” President Nelson ama ekpep mme nsinsi akpanikↄ emi abaŋa owo emi nyin idide: nyin idi nditↄ Abasi, ndien nyin inyuŋ idi mme mbet Christ. Ndien enye ↄnↄ enwↄŋoↄ-emi, “Nte afo iyimede mme akpanikↄ emi, Ete eke Heaven nyin eye wam fi ndisim akpatre utit uduak fo ndiduŋ ke nsinsi ke edisana iso Esie.”10 Ke akpan nyin idi mbon enyↄŋ emi idide ndibↄ ukpep ke isↄŋ. Ndifiↄk owo emi nyin idide ndien inyuŋ inam akpanikↄ inↄ edisana mbuot oro edi itiat idak isↄŋ ↄnↄ owo ndiyene uko ebietde eke Christ.

Fiↄk Ete Ke Edisana Uduak Odu.

Udiana, ke nditi nte ke akwa uduak odu ↄnↄ nyin odudu ye uko ke ini afanekↄŋ. Nephi ama ekeme “ndika onyuŋ anam”11 nte Jehovah ↄkↄdↄhↄde ke enye “mmikibemke iso ifiↄk”12 mme ŋkpↄ emi akanade nte enye anam koro enye ama ↄfiↄk ete ke spirit eyeda enye usuŋ, ke ndinam nsinsi uduak eke edima Ete eke Heaven ↄwↄrↄ osu. Uko edi kini nyin ikutde ŋkpↄ ke enyin nsinsi. Jehovah ama ekpep mme mbet Esie ete, “Emenere enyin mbufo ke enyↄŋ”13 enyuŋ “Eyak mme uteŋe ŋkpↄ nsinsi odu mbufo ke esit.”14 Ke edade ini afanekↄŋ esin ke uduak nsinsi, ini mfana akabare edi ini ima,ini ndiwam kiet eken, ini ndikpep, nyↄŋ nno edidiↄŋ. Ndikut ŋkpↄ ke enyin nsinsi anwam ndiyene uko ebietde eke Christ.

Fiↄk Ukeme Odudu Jesus Christ ye Erisio-isop Esie

Ndien ke akpatre, ukeme odudu Christ, emi odude ↄnↄ nyin oto ke uwa usio-isop Esie ↄnↄ ukeme ndiyↄ nyuŋ nkan. Otode ke Jesus Christ nyin imikeme ndinam ediomi ye Abasi inyuŋ ibↄ ukeme ndinim ediomi oro. Nyin imikeme ndidiana ye Andiyaŋa ke idara ye suŋ-suŋ idu, ke mmisehe ndaha uwem nyin15 Alma chapter 7 ekpep ke ediye usung abanga ukeme odudu eke Christ. Ke adianade ye ndifak nyin nsio ke idiↄkŋkpↄ, Andiyaŋa ekeme ndisↄŋↄ nyin idem ke mmem-idem, ndik ye mfana nyin ke uwem emi.

Nte nyin iwukde enyin ise Christ, nyin imikeme nditre ndik nyin, nte mbon Alma ekenamde ke Halem.16 Nte mme afai udim ekↄŋ ebohode, mme nti mbet Christ oro ema ewut esit uko. Elder David A. Bednar amakpep ete: “Alma ama akpep mme andinim ke akpanikↄ oro ete eti Jehovah ye ufak emi enye ikpↄŋ ekemede ndinↄ (se 2 Nephi 2:8). Ndien ifiↄk ukpeme emi Andiyaŋa ekemede ndinↄ ama anwam mbon oro nditre ndik mmↄ.”17 Emi ama owut uko.

Akwa Owo kini Oyobio.

Noah ama ekpep nyin ediwak ŋkpↄ abaŋa ndiyene ime ke ini oyobio, edi Andiyaŋa ekedi akwa andikpep nte ekemede ndidu uwem ke ini oyobio. Enye edi akwa owo ke ini oyobio. Ke okurede anyan ukpep ŋkpↄ ye mme Apostles Esie, Andiyaŋa ama oyom nduↄkodudu ndien enye ↄdↄhↄ mbet ete eda ubom ebe ke Inyaŋ Galilee eka edem nkaŋ oko. Nte Andiyaŋa ↄduↄkde odudu, akwa oyobio ama ↄtↄŋoↄ. Nte ofum ye mbufut mmↄŋ oyomde ndinam ubom esip, mme Apostles ema etↄŋↄ ndikop ndik mbaŋa uwem mmↄ. Ndien ti ete, ke ediwak mme Apostles oro ekedi mme okoiyaŋ emi eketimde efiↄk ebaŋa oyobio ke inyaŋ oro! Edi, nte afanade mmↄ,18 mmↄ ema ekedemede Ↄbↄŋ ke idap enyuŋ ebup enye ete “[Ↄbↄŋ], nte ukereke ete nyin iyetak?” Ndien ye uwutŋkpↄ eke uko, Andiyaŋa edemere, asua-ↄnↄ ofim onyuŋ ↄdↄhↄ mbufut inyaŋ ete, Dobo, na suŋ. Ndien ofim onyuŋ odobo, mmↄŋ onyuŋ … ana suŋ.”19

Ndien akwa ukpepŋkpↄ abaŋade uko ↄnↄ mme Apostles Esie. Enye obup ete; “Nsinam mbufo efehede ndik? nte mbufo inyeneke kaŋa mbuↄtidem?”20 Enye eketi mmↄ ete ke Enye edi Andiyaŋa ererimbot, ndien ke Ete ↄkↄdↄŋ Enye ete edi man ada uwem unana-mkpa ye uwem nsinsi ↄsↄk nditↄ Abasi. Ke akpan ikↄ, Enyen Abasi ikemeke ndikpa ke ubom. Enye ama owut edisana uko koro Enye ama ↄfiↄk ke Enye edi Enyen Abasi ndien Enye amaↄfiↄk ete ke uduak eriyaŋa ye uduak edimenere odu ye akwa ufↄn emi Uwa-Usio-Isop Esie enyenede ke ndinam uduak oro okut unen ke nsinsi.

Oto ke Jesus Christ ye Uwa-Usio-Isop Esie ke kpukpru nti ŋkpↄ oduk edi ke uwem nyin. Nte nyin itide owo emi nyin idide, inyuŋ ifiok ite ke edisana uduak mbↄm odu, inyuŋ ibↄ uko ke odudu Jehovah, nyin iyekeme ndinam kpukpru ŋkpↄ. Nyin imikeme ndikut suŋ suŋ idu. Nyin imikeme ndidi nti iban ye iren ke ini oyobio eke ededi.

Nyin ikpikam iyom mme edidiↄŋ uko ebietde eke Christ, idihe ndinwam idem nyin kpↄt kini mfina edi ndinyuŋ ndiↄŋ mbon efen nyuŋ nwam mmↄ kini oyobio ke uwem mmↄ. Ke usen emi mbemiso usen edere ndakeyop, Ami nnↄ ikↄ ntiense mbaŋa Jesus Christ, Enye emeset. Ami mmetie ntiense mbaŋa emem, suŋ suŋ idu, ye uko eke enyↄŋ emi Enye ↄnↄde ke uwem nyin ke enyin Jesus Christ, amen.

Mkpri nwed

  1. Hugh B. Brown, in Conference Report, Oct. 1969, 105.

  2. Se Sheri Dew, Ukpepnkpo otode Uwem Prophet: Russell M. Nelson (2019), 66–67.

  3. Joseph Smith Translation, Hebrews 22:44(in Luke 22:44, footnote b).

  4. Luke 22:42 PM

  5. See Luke 22:50–51; John 18:10–11.

  6. Se Matthew 26: 34– 35, 69– 75.

  7. See Acts 4:8–10; Neal A. Maxwell, “Content with the Things Allotted unto Us,” Ensign, May 2000, 74; Liahona, July 2000, 89: “When spiritually aligned, a poise can come, even when we do not know ‘the meaning of all things’ [1 Nephi 11:17].”

  8. See John R. Wooden, Wooden on Leadership (2005), 50: “Ami nnam anwanga ete ke uko oworo ndinam akpaniko nno idem, uyake nkpo afina fi, ufemekede uduo, mme unana nyekidem ke ndaha eke ededi. Emi ekeme nditie nte mmem-mmem nkpo, edi uko ekeme ndidi ido emi obohode nyin ke ini afanikong. Mme adaibuot emi enanade uko esikop nyekidem ke ini mfana.

    “Uko oworo ndimum se afo enimde ke akpaniko nkama onyung anam etiene ntre useghe nte ndaha fo odiokde mme ofonde. Uko uko owo nditre nkari, ndidomo idemfo ye mbon efen, ye ndinam nkpo nte owo emi afo mmuidighe. Uko oworo ndiyene esit nsohonda ke kpukpru idaha.

  9. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 40.

  10. Russell M. Nelson, “Choices for Eternityworldwide devotional for young adults, May 15, 2022), broadcasts.ChurchofJesusChrist.org

  11. 1 Nephi 3:7

  12. 1 Nephi 4:6

  13. John 4:35

  14. Doctrine and Covenants 43:34; see also James E. Faust, “The Dignity of Self,” Ensign, May 1981, 10: “The dignity of self is greatly enhanced by looking upward in the search for holiness. Nte akwa eto, ana nyin iynanare ika enyong man ikut unwana. Ata akpan ntongo unwana emi nyin ikemede ndifiok edi enɔ Edisana Spirit. Oro edi ntongo odudu eke esitidem ye emem.”

  15. See Russell M. Nelson, “Joy and Spiritual Survival,” Liahona, Nov. 2016, 82: “My dear brothers and sisters, the joy we feel has little to do with the circumstances of our lives and everything to do with the focus of our lives.”

  16. Se Mosiah 23:27–28

  17. David A. Bednar, “Ke Ntre Mmo Ematre Ndik Mmo,” Liahona, May 2015, 46–47.

  18. See Jeffrey R. Holland, Our Day Star Rising: Exploring the New Testament with Jeffrey R. Holland (2022), 61–62: “Furthermore, these were experienced men on board with Him—eleven of the original Twelve were Galileans (only Judas Iscariot was a Judean). Ndien owo itiokiet ke otu owo duopekiet oro ekedi mme okoiyak. Mmo eme edung ke mben inyang emi. Mmo ekedu uwem mmo ke ndiko iyak do. Mmo ema edung do tongo ke ini emi mmo edide mkpri ndito Ete mmo ama ekpep mmo nte ediongde iyire ye mme ubom tongo ke ini mmo ekedide mkparawa. Mmo efiok inyang emi; enyung efiok oyobio ye mbufut inyang. Mmo ekedi mme enyene ifiok owo—edi mmo ema ekop ndik. Edieke mmo eke ekopde ndik, emi ekedi ata oyobio.”

  19. Se Mark 4:35–39

  20. Mark 4:40

Ming