Kiet ke Christ
Edi kpɔt ke ye ebede-ke nsuhɔre-ibuot nnyin nnɔ ye ima eke Jesus Christ ke nnyin idikeme edidori-enyin-ite ke iyedi kiet.
Nte President Dallin H. Oaks eketiŋde ete, mfin emi edi Ederi Ndak-eyop, ntɔŋɔ Edisana Udua, owutde Ↄbɔŋ edikan mbe nduk Jerusalem, ndutuhɔ Esie ke Gethsemane ye mkpa ke cross ke ata edem usen oro, ye enyene-ubɔŋ Eriset Esie ke Easter Sunday. Yak nnyin ibiere ete ke akananam nnyin idifreke se Christ ɔkɔ-yɔ man edifak nnyin osio.1 Ndien nnyin ikunana akwa idara emi nnyin idifiakde ikop ini efen ke Easter ke nte nnyin ikerede ibaŋa Enye edikan udi ye enɔ eriset eke kpukpru owo.
Ke mbubreyo oro mbemiso mme ikpe ye edikɔŋ-ke-cross emi ekebetde Enye, Jesus ama abuana ke udia Passover ye mme Mbet Esie. Ke utit Akpatre Udia-mbubreyo emi, ke edisana Akam Mkpe-ubɔk, Jesus ekekpe Ete Esie ubɔk ke mme ikɔ emi ete, “Edisana Ete, da enyiŋ Fo kama [Mbet Mi] ɔkɔnɔde Mi, man mmɔ edi kiet, kpa nte nnyin idide.”2
Ekem, suŋ-suŋ, Andinyaŋa editat mkpe-ubɔk man esine kpukpru mme andinim-ke-akpanikɔ.
“Mbeŋeke mbaŋa mmɔ emi ikpɔŋ, edi mbeŋe mbaŋa mmɔ nde eke ebuɔtde idem ye Ami oto ke ikɔ mmɔ;
“Man mmɔ kpukpru ekpakam edi kiet, nte Afo, Ete, odude Mi ke idem, man mmɔ enyuŋ edu ye nnyin.”3
Edikabare ndi kiet edi ibuot-ikɔ emi awakde ke ikɔ Abasi Jesus Christ ye ke mbubehe emi Abasi anamde ye nditɔ Esie. Ke editiŋ mbaŋa obio Zion eke eyo Enoch, etiŋ ete ke “mmɔ ekenyene esit kiet ye ekikere kiet.”4 Kabaŋa mme akpa ikɔt Abasi ke Ufɔk Abasi Jesus Christ eke eset, Obufa Testament ewet ete, “Edi otu mmɔ emi enimde ke akpanikɔ enyene esit kiet ye spirit kiet.”5
Ke eyo nnyin emi, Jehovah eketeme ete, “Ami ndɔhɔ mbufo nte, edi kiet, edieke mbufo midige kiet mbufo idige okim.”6 Kotu mme ntak emi Jehovah ɔkɔnɔde ke ntak emi mme akpa ikɔt Abasi ke Missouri eketrede edisiak itie Zion ekedi ke mmɔ “ikidianake-kiet nte asaŋade ye edidiana-kiet emi mbet obio-ubɔŋ celestial oyomde.”7
Ebiet emi Abasi akarade ke kpukpru esit ye ekikere, eyemen mbon oro iwut nte “ke edi kiet, nditɔ Christ.”8
Ke ini Andinyaŋa andikiset ɔbiɔŋɔre ɔnɔ mbon Ŋwed Mormon eke eset, Enye ekese ye unana-edinyime ete ke ini edem ke eneni ama odu kotu mme owo oro kabaŋa baptism ye mme mbubehe efen Enye eteme ete:
“Ndien se edininide ididuhe kotu mbufo, kpa nte edide ke emi, baba se edininide okudu kotu mbufo kabaŋa mme ibuot ukpep ŋkpɔ mi, kpa mte ekedide ke eritɔŋɔ.
“Koro ke akpanikɔ ke ndɔhɔ mbufo nte, owo eke enyenede spirit enini idihe eke mi, enye edi eke andidiɔk, emi edide ete enini.”9
Ke ata enwan-enwan ererimbot nnyin emi, didie ke idinyene edidiana-kiet, akpan-akpan ke Ufɔk Abasi emi nnyin inade nte inyene “Ↄbɔŋ kiet, mbuɔtidem kiet, ye baptism kiet”?10 Paul owut nnyin nte idinamde ete:
“Koro kpukpru mbufo emi ekanade baptism ebe eduk ke Christ ememen Christ esine.
“Jew ye Greek ikemeke ndidu, ofin ye eyen-isɔŋ ikemeke ndidu, erernowo ye ye ŋwan inyuŋ ikemeke ndidu; koro kpukpru mbufo edi kiet ke Christ Jesus.”11
Nnyin iminehede isuana ndien ke usuk ini idu ke utɔk anamde nnyin iduhe ɔtɔkiet nte oruk kiet ke ntak ekededi mme ke idak ekededi. Ke Jesus Christ kpɔt ke nnyin ikeme edikabare ndi kiet.
Ndikabare ndi kiet ke Christ editibe ke usuŋ kiet kiet-nnyin owo kiet-kiet itɔŋɔ ye idem nnyin. Nnyin idi oruk owo iba eke obukidem ye eke spirit ndien ke usuk ini idu ke ekɔŋ ye esit idem nnyin. Nte Paul eketiŋde ete:
“Koro ndara ibet Abasi ke ɔwɔŋesit mi
“Edi ŋkut ibet efen [ke] mbak [idem mi], nte aŋwanade ye ibet eke esit mi amade, onyuŋ adade mi nte ibuotekɔŋ esin ke idak ibet idiɔk-ŋkpɔ emi odude ke mbak idem mi.”12
Jesus nko ekedi owo eke obukidem ye spirit. Ema edomo Enye, Enye eyefiɔk: Enye ekeme edinwam nnyin inyene edidiana-kiet ke esit idem nnyin.13 Ntem, ke ediyiri unwana ye mfɔn eke Christ, nnyin idomo man iyak spirit nnyin—ye Edisana Spirit—ada-ukara ke ikpɔhiidem nnyin. Ndien kini nnyin inamde ndudue, Christ, otode ke Erisio-isop Esie, ama ɔnɔ nnyin enɔ erikabare-esit ye eti-ifet ndifiak nam-ɔfɔn.
Edieke ke owo kiet-kiet “isinede Christ ke idem,” ndien ɔtɔkiet nnyin imikeme edikere ke iyekabare idi kiet, nte Paul ɔdɔhɔde ete, “ikpɔhidem Christ.”13 Man “esine Christ ke Idem” enehede esine ndinam “akamba ye ebe-iso item Esie”15 akamba ye ebe-iso nsinifik nnyin, ndien edieke nnyin imade Abasi, nnyin iyenim item Esie.16
Ndidiana-kiet ye nditɔ-eka nnyin irenowo ye iban ke ikpɔhidem Christ eyekɔri ke nte nnyin inamde udiana item—emi enhede eyire ye ebe-iso item oro— ndima mbon efen nte amade idem fo17 Ndien ami nkere ke ata eti edidiana-kiet eyedu kotu nnyin edieke nnyin iditienede edikɔŋ ye nsasana udiana item emi ndima kiet eken idige nte nnyin imade idem nnyin edi edi nte Enye akamade nnyin.18 Ke akpatre, oro edi ke “owo kiet-kiet oyomde ufɔn eke mbɔhiduŋ esie, ndien anam kpukpru ŋkpɔ ewukde enyin ese ubɔŋ Abasi.”19
President Marion G. Romney, akani akpa ɔnɔitem ke First Presidency, ke anamde nte edibɔde edibihe emem ye edidiana-kiet anwaŋa ete:
“Edieke owo kiet, enyimede ɔnɔ Satan, ɔyɔhɔde ye utom obukidem , enye eyenwana ye esit idem esie. Edieke owo iba enyimede, mmɔ kiet-kiet enwana ke esit idem mmɔ enyuŋ enwana ye kiet eken. Edieke ediwak owo enyimede, obio [eyenyene] idɔk ikpɔ afanikɔŋ ye eneni. Edieke mme andikara idut enyimede, utɔk eyedu ke ofuri ererimbot.”
President Romney aka-iso etiŋ ete: “Nte utom obukidem anamde idiɔk ke ererimbot, ntre nko ke ikɔ Abasi anam emem. Edieke owo kiet odude, enye enyene emem ke esit idemesie. Edieke owo iba enamde oro, mmɔ kiet-kiet enyene emem ke esit idem mmɔ ye kiet eken. Edieke mbon-obio enamde oro, idut eyenyene emem ke ofuri ebiet. Kini ediwak idut enyenede ufɔn ediyak Spirit akara ererimbot, ekem, ndien ke oro kpɔt, ke ibit-ekɔŋ editre edibre, ndien eyefut ɔfɔŋ-unwana ekɔŋ. (See Alfred Lord Tennyson, “Locksley Hall,” The Complete Poetical Works of Tennyson, ed. W. J. Rolfe, Boston: Houghton-Mifflin Co., 1898, p. 93, lines 27–28.)”20
Kini nnyin “isinede Christ ke idem,” oro akabare emem ke edibiere mme ediyak eneni, efaŋa, ye utɔk inim ke nkaŋ kiet. Iyekut ata nyɔ-nyɔ uwutnkpɔ ke ndikan ubahare ke mbuk Ufɔk Abasi nnyin. Elder Benjamin Henry Roberts (emi ekesiwakde edidiɔŋɔ nte B. H. Roberts), emi akamanade ke 1857, akanam utom ke Akpa Esop eke Seventy—se nnyin ikotde mfin emi nte Presidency eke Seventy Elder Roberts ekedi enyene-ukeme ye okopidem andikpeme mfiak-men-ndi ikɔ Abasi ye eke Ufɔk Abasi ke usuk mkpɔsɔŋ ndaha esie.
Ke 1895, nte ededi, ema enam utom-unwam eke Elder Roberts oduk idomo oto ke eneni. B. H. ke ekemek nte owo-andika mbono emi ekewetde nwed-mbet eke Utah kini enye akabare edi ekpri-idut. Ke oro ebede, enye ama ebiere edikabare nyom-edidi owo Ufɔk-mbet eke United States edi ikɔtɔtke mme ediyom unyime ito First Presidency. President Joseph F. Smith, ɔnɔitem ke First Presidency, akasuade-ɔnɔ B. H. ke ndudue oro ke akwa esop eke itie-oku Elder Roberts ikikakke ke umek-owo oro ndien edikere ke unana-edikan esie ekenehede oto mme ikɔ se President Smith eketiŋde. Enye ama esisua-ɔnɔ Ufɔk Abbasi ke usuk ikɔ-inua ye ikɔ-nduŋɔre esie. Enye ama etre edisin-idem ke utom Ufɔk Abasi. Ke anyan esop ke Temple Salt Lake ye mbon First Presidency ye Eboho Duopeba, B.H. okosuk eyeyire ke imɔ imodot ke se inamde. Edikem, “Presdent [Wilford] Woodruff edi-nɔ [Elder Roberts] udua ita ete afiak ekere-abaŋa ndaha esie. Edieke enye osuk etrede erikabare-esit, mmɔ eyesio enye kotu Seventy.”21
Ke ukem ndedibe esop ye Mm Apostle Heber J. Grant ye Francis Lyman, ke akpa-ini B. H. ikinyimeke, edi ima ye Edisana Spirit amaada itie ke akpatre. Mmɔŋ eyet ama ediwɔrɔ ke enyin esie. Mme Apostle mbiba oro ema ekeme edi-nɔ ibɔrɔ ke ata namdue ye ndudue emi akafinade B. H., ndien mmɔ ema ekure ye uyɔhɔ esit ebeŋe eyom edinam-emem. Edem usenubɔk oro, ke ekurede edibɔŋ anyan-akam, Elder Roberts ama ɔnɔ ekpri-ŋwed esɔk Elders Grant ye Lyman ke ke imɔ imebeŋe-idem edifiak-ndiana ye nditɔ-ete esie.22
Edikem kini enye osobode ye First Presidency, Elder Roberts ete, “Ami mma nka mbine Abasi nyuŋ mbɔ unwana ye item otode ke Spirit Esie man nsuk-ibuot nnɔ odudu Abasi.”23 Otode ke udɔŋ ima emi enye enyenede ɔnɔ Abasi, B. H. Roberts okodu nte eti-owo ye okopidem adausuŋ Ufɔk Abasi ekesim utit uwem esie.24
Nnyin nko imikeme edikut ke uwutŋkpɔ emi ete ke edidiana-kiet iwɔrɔke edinyime ete ofuri owo eyenam ŋkpɔ eke idem esie mme edisaŋa ke usuŋ esie. Nnyin idikemeke edi-di kiet ke nnyin misinke ofuri ukeme nnyin ke ufɔn ofuri owo. Ke ikɔ B. H. Roberts, oro ɔwɔrɔ ndisuk-ibuot nnɔ odudu Abasi. Nnyin idi nsio-nsio mbak idem eke Christ, inamde nsio-nsio utom ke nsio-nsio ini—utɔŋ, enyin, ibuot, ubɔk, ikpat—edi kpukpru edi idem kiet.25 Ntem, uduak nnyin edi “man eribahare okudu ke ikpɔhidem; edi man kpukpru ndido ekpekere kiet eken.”26
Edidiana-kiet iyomke mbiet-kiet, edi oro oyom edidiana-kiet. Nnyin imikeme edidian esit nnyin ɔtɔkiet ke ima, idi kiet ke mbuɔtidem ye ukpepŋkpɔ, ndien isuk ibere ye nsio-nsio nka mbre, ifaŋa ke nsio-nsio ŋkpɔ mbre-ukara, ineni ibaŋa mme uduak ye nnen-nnen usuŋ emi idinyenede mmɔ, ndien ye ediwak oruk ŋkpɔ efen. Edi nnyin idikemeke edifaŋa mme edineni ke iyaresit mme edise kiet eken ke ndek. Andinyaŋa ɔkɔdɔhɔ ete:
Ke akpanikɔ ke ndɔhɔ mbufo nte, owo eke enyenede spirit eneni idige eke mi, enye edi eke andidiɔk, emi edide ete eneni, ndien enye eyedemere esit mme owo ndinini ke idiɔk esit ye kiet eken.
Sese, emi idihe ukpepŋkpɔ mi “ndinam owo ayat esit ye kiet eken; ukpebŋkpɔ mi edi, ke enyene ndiduɔk oruk ido oro.”27
Isua kiet emi ekebede, President Russell M. Nelson ekenim-ebeŋe ye mme ikɔ emi ete: Iduhe owo mbufo ndomokiet emi ekemede edikpeme mme idut mme edinam eke mbon efen mme kpa eke mbon ufɔkemana nnyin. Edi nnyin imikeme ndikara idem nnyin. Utom mi mfin emi, ndima nditɔ eka, edi nditre mme ekɔŋ emi edude ke esit mbufo, ufɔk, mbufo ye uwem mbufo. Esio kpukpru udɔŋ ekededi ke ndifina mbon efen—mme udɔŋ oro ekpedi iyaresit, idiɔk utiŋ-ikɔ, mme ndisua owo emi ekeduede fi. Andinyaŋa ɔnɔ uyo ete yak iwɔŋɔre mbaŋ eken, [se 3 Nephi 12:39], ete ima mme asua nnyin, inyuŋ ibɔŋ akam inɔ mbon emi ebiatde nnyin [se 3 Nephi 12:44].”28
Ami mfiak ntiŋ nte ke odu kpɔt ye ke nsuk-ibuot nnyin nnɔ ye edima Jesus Christ ke nnyin idikere edi-di kiet—kiet ke esit idem nnyin, kiet ke ufɔkiduŋ, kiet ke Ufɔk Abasi, ke akpatre kiet ke Zion, ndien ke ebede oro, kiet ye Ete ye Eyen ye Edisana Spirit.
Ami mfiak nka mme edinam eke Edisana Udua ye akpatre erikan eke Andifak nnyin. Eriset eke Jesus Christ edi ntiense ɔnɔ edisana-ndaha Esie ndien ke Enye ama akan kpukpru nkpɔ. Eriset Esie edi ntiense ete, eyiride ye Enye oto ke ediomi, nnyin nko imikeme edikan kpukpru ŋkpɔ inyuŋ ikabare idi kiet. Eriset Esie edi ntiense ete ke otode Enye, uwem-unana-mkpa ye nsinsi uwem ama odu.
Ke usenubɔk emi, ami nnɔ ikɔ ntiense kabaŋa ata Eriset Esie ye ke kpukpru se oro ɔwɔrɔde, ke enyiŋ Jesus Christ, amen.