2008
Ko e Palakipoé: Ko ha Nāunau Fakafaiako
Sepitema 2008


Ko e Palakipoé: Ko ha Nāunau Fakafaiako

ʻE lava ke tokoni e palakipoé ke toe lelei ange hoʻo faiakó—ʻi he taimi te ke fakaʻaongaʻi totonu ai iá.

ʻI heʻeku hoko ko e faiakó, ʻoku ou fekumi maʻu pē ki ha ngaahi founga ʻaonga ʻe kau mai ai ʻeku kau akó ki he lēsoní. Ne u pehē ʻe au ʻoku ou fakaʻaongaʻi lelei e palakipoé pe ko e palakipoe hinehiná, ka ne taʻe ʻoua ʻeku sio he palakipoe he lokiako hoko maí. Ne ʻosi hiki maau ʻi lotomālie he palakipoé hono fakamatalaʻi ʻo ha tokāteline, ha fakatātā, mo ha fehuʻi ʻe ua mo ha ngaahi fakahinohino ki he kau akó ki hono tali ʻo e ongo fehuʻí. ʻI he hū mai ʻa e kau akó ki lokiakó, ne u sio pē ka nau kumi e tali ki he ongo fehuʻí ʻi heʻenau folofolá. Naʻe aʻu ki heʻenau aleaʻi e tokāteliné ʻiate kinautolu pē. Pea naʻe fakahoko kotoa e foʻi ʻekitivitī ko ʻení ki muʻa ia pea toki kamata e kalasí!

Ne u fakaʻofoʻofaʻia ai. Naʻe fakaʻaongaʻi heni ʻe ha faiako ha nāunau faingofua ke moʻua ai ʻene kau akó ki hano ako ha meʻa ʻi ha taimi ʻoku faʻa mole noa maʻu pē. Naʻá ne kei fakafeʻiloaki pē ki heʻene kau akó mo fakatahaʻi mai kinautolu ke fai ha fua lotu, ka ʻi he taimi pē naʻe kamata ai e lēsoní, kuo ʻosi ongoʻi ʻe he loto ia ʻo e tokolahi ʻo e kau akó ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí. Kuo nau mateuteu ke ako ha ngaahi meʻa fakaʻofoʻofa ʻi he folofolá.

Ngaahi Tefitoʻi Fakahinohino

Kuó u ʻilo hono ʻaonga ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení fekauʻaki mo hono fakaʻaongaʻi ʻo e palakipoé pe palakipoe hinehiná ke akoʻiʻaki e ongoongoleleí, makehe ia mei he ngaahi fakahinohino ʻi he ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó (vakai, peesi 199 mo e 214).

  • ʻAi ke faingofua pē. ʻI he fakataha ako fakatakimuʻa fakaemāmanilahi ʻi Fēpueli 2007, naʻe fakamanatu ai ki he kau faiakó ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ko e ngaahi nāunau tokoni fakafaiakó ʻa e ngaahi meʻa ko ia ʻoku tau lava ke mamata ki aí. Naʻá ne pehē: “ʻOku ʻikai ke nau fetongi ʻa e lēsoní. ʻOku hangē pē ia ko e fakanamulelei meʻakaí—ke ne fakaifo, fakamānako, takiakiʻi e tokangá mo fakatupulaki. Ko ha mape, tā valivali pe fakamatala fakavitiō pe ko ha tefito mahuʻinga ʻi he palakipoé—ʻe lava ʻe he ngaahi meʻá ni ʻo fakafaikehekeheʻi ha lēsoni ʻoku lelei mo ha lēsoni lelei moʻoni.”1

  • Teuteu. Ki muʻa peá ke akoʻi hoʻo lēsoní, fokotuʻutuʻu ʻi ha laʻipepa ʻa e meʻa ʻokú ke loto ke tohiʻi he palakipoé.

  • Tohi ke mahino. ʻOku poupouʻi e kau faiakó ʻi he ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó, (nāunau fika 36123), ke nau “tohi ke ʻilonga mo mata lalahi ke lava ʻa e tokotaha kotoa pē ʻo mamata mai ki ai, ʻo ke fakapapauʻi ʻoku vahavaha feʻunga mo faingofua ke lava ʻo lau.”2 ʻE lelei kapau te ke fakaafeʻi ha taha ʻo e kalasí ke tokoni atu.

Ko e Meʻa ke Tohí

Ko ha ngaahi founga ʻeni ke fakaʻaongaʻi ai e palakipoé pe palakipoe hinehiná ke toe mahuʻingamālie ange ai e akó ki he kalasí:

Hiki ha ngaahi pōpoaki ki he kau mēmipa ʻo e kalasí—

  • Talitali e kau akó ʻaki haʻo tohiʻi ai e, “ʻOku Talitali Lelei Kimoutolu ki he Kalasí,” pe “ʻOfa ke Mou Maʻu ha ʻAho Lelei.”

  • Fai ha fakamālō fakafoʻituitui ki heʻenau ngaahi lavameʻa he akó pe Siasí. Hangē ko ʻení: “Talamonū atu ʻi hoʻo lavaʻi e Pale Fatongia ki he ʻOtuá.”

  • Tuku ke hiki ʻe he palesiteni ʻo e kōlomú pe kalasí e fanongonongo ki he ngaahi ʻekitivitī ʻoku hanga mei muʻá.

ʻAi ke fakamānako pea tānaki atu ki he lēsoní ʻaki hano tohiʻi—

  • ʻA e tefito ʻo e lēsoní: Tohiʻi e tefito ʻo e lēsoní pe ko ha kupuʻi lea ʻokú ne fakafofongaʻi e lēsoní. ʻE tokoni ʻeni ke fakakaukau ai e kau akó ki he lēsoní ki muʻa pea toki kamatá.

  • Ha foʻi fehuʻi: Tohiʻi he palakipoé ha foʻi fehuʻi te ke fai kimui ange he lēsoní. ʻE lava pē ke ke kole ki he kau akó ke nau tohiʻi ʻenau talí ki muʻa pea toki kamata e kalasí. ʻE lava ke fakahoko heni ha ngaahi fealēleaʻaki ʻe toe mahuʻingamālie angé.

  • Ha fakatātā: ʻOku ako e kau ako tokolahi mei he meʻa ʻoku nau mamata ki aí. Fakakaukau ke ke tā he palakipoé pe ʻoange ke tā ʻe ha taha ʻo e kau akó ha fanga kiʻi fakatātā faingofua pē ʻo ha kakai, ngaahi meʻa, pe meʻa naʻe hoko. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo tā ha kiʻi maama, ha puha fua, mo ha moʻunga. Hili ko iá peá fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e Mātiu 5:14–16 pea fakakaukauʻi e anga ʻo e fekauʻaki ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení.

  • Ha fakamatala fakakongokonga: ʻE lava ke fakaʻaongaʻi e palakipoé ke fokotuʻutuʻu ai e fanga kiʻi konga iiki ʻo e lēsoní ke faingofua ʻene mahino ki he kau akó. Hangē ko ʻení, kapau ʻokú ke akoʻi ʻa e Mōsaia 11:1–15 fekauʻaki mo e tuʻi angakovi ko Noá, ʻene kau taulaʻeikí, mo e kavenga naʻá ne hilifaki ki he kakai Nīfaí, te ke lava ʻo tohiʻi he palakipoé ʻa e “Noa,” “Kau Taulaʻeiki,” mo e “Kakai.” Ko ʻene ʻiloʻi pē ʻe he kau akó ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻo e kulupu takitaha ko ʻení, ʻe lava leva ke ke tohiʻi pe ʻe ha taha ʻo e kau akó ʻa e ngaahi ʻulungāangá ʻi lalo he hingoa takitaha.

ʻAi ke lahi ange e kau mai ʻa e tamasiʻi akó ki he l ēsoní ʻaki haʻo tohiʻi e—

  • Ngaahi fakakaukau ʻa e kau akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau haʻu ki he palakipoé ʻo hiki ai ha ngaahi kupuʻi lea nounou ʻokú ne fakafofongaʻi ʻenau fakakaukaú fekauʻaki mo ha tefito, hangē ko hono ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai e temipalé kiate kinautolú.

  • Ngaahi savea ʻa e kau akó: Kapau ʻokú ke akoʻi ha lēsoni kau ki he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e Siasí, te ke lava ʻo hiki e “Lea ʻo e Potó,” “Faitotonú,” mo e “Angamaʻá” ʻi ha kōlomu ʻe tolu. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi tuʻunga moʻuí ko ia ʻoku pehē ʻe he kalasí ʻoku faingataʻa taha ke moʻuiʻaki ʻe he kakaí. Hili ko iá pea kole ange ke nau fakamatala ki he ngaahi ongo ʻoku nau maʻú.

  • Ngaahi tali ʻa e kau akó: Fakaʻaongaʻi e palakipoé ke hiki ai ʻe he kau akó ʻenau ngaahi tali ki ha fehuʻi. Tau pehē pē ʻokú ke fai ha lēsoni kau ki he Laumālie Māʻoniʻoní. ʻE lava ke hiki ai ʻe he kau akó ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení: “Ko e hā e ngaahi moʻoni ʻoku fakahā ʻe he ʻOtuá kiate kitautolu ʻo fakafou mai ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní?”

Faiako ʻOku Ola Lelei ʻi Hono Fakaʻaongaʻi ʻo ha Nāunau Faingofua Pē

Ko ha niʻihi pē foki ʻeni ʻo ha ngaahi founga lahi ʻe lava ke ke fakahoko ai ha ako ʻi hono fakaʻaongaʻi ʻo e palakipoé pe palakipoe hinehiná. Te ke lava ʻo fakakaukauʻi mo ha ngaahi founga kehe ʻo ke fulihi kinautolu ke feʻunga mo hoʻo kalasí mo e tefitó.

MAʻUʻANGA FAKAMATALÁ

  1. “Akoʻi mo Ako ʻi he Siasí,” Liahona, Sune 2007, 71.

  2. ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó (1999), 199.

Paaki