Reirein te Euangkerio
Te Mwaaka ni Kaitiaki i Ketetemwane
Bruce R. McConkie e bunigaki n Tuurai 29, 1915, i Michigan, USA. E kamatoaki nakon te Moan Kauntira n te Kaitingaun n Okitobwa 6, 1946, ao ni katabuaki bwa te Abotoro n Okitobwa 12, 1972. E mate n Eberi 19, 1985, i Salt Lake City, Utah. Te marooro aio e kanakoaki n te maungatabu ni kabuta n Eberi 6, 1985.
I namakinna, ao te Tamnei e taraa n ni kariaia, bwa te kabanea ni kakaawaki n reirei ao I kona n taekinna, ao te kabanea ni korakora ni kakoaua ae I kona n taekinna, bon ana mwakuri ni kamaiu te Uea ae Iesu Kristo.
Ana Mwakuri ni Kamaiu bon te kabanea ni bwai ae riki ae e rangi n tamaroa e a tia ke are e na manga riki man ana moan Karikibwai rinanon ririki nako ae akea tokina.
Bon te kabanea ni mwakuri ae tamaroa ao te bwaintangira are ti te Atua ae e kona ni karaoia. Rinanona, ni kabane taekana ao aron ana babaire ni kamaiu Tamara are i Karawa are akea tokina e na kammwakuria.
N rinanona e kakoroaki nanon te aki mamate ao te maiu are akea tokina iroun te aomata. Rinanona, ni kabane aomata a kamaiuaki man te mate, moone, te riaboro, ao te mmaraki are akea tokina.
Ao n rinanona, ni kabane ake a kakoaua ao n ongotaeka nakon ana euangkerio te Atua ae mimitong, ni kabane ake a koaua ao n onimakinna ao n tokanikai iaon te aonaaba, ni kabane ake a korakai ibukin Kristo ma ana Taeka, ni kabane ake a reireinaki ao man kataereaki ibukina bwa ana aomata ngaia— ana bane n riki n aiaron te Tia Karikiia ao n tekateka ma Ngaia iaon Ana kaintokanuea ao n tautaeka ma Ngaia n aki toki inanon te mimitong ae akea tokina.
N taekini bwaai aika kamiimi aikai, N na kamanenai oin au taeka, ao tao kam nna bon iangoa bwa ana taeka te boki ae tabu, taeka ake a taekinaki irouia abotoro ao burabeti ake tabeman.
E koaua a bon moan taekinaki irouia tabeman, ma ai bon au bwai ngkai, bwa Tamnein te Atua ae Raoiroi e a tia n riki bwa au tia kakoaua bwa a bon koaua, ao boni ngkai ike te Uea e a tia ni kaotiia nakoiu n te moantai. Ai ngai are I a tia n ongo Bwanaana ao n ataa ana Taeka.
Inanon te Onaroka i Ketetemwane
Uoua te nga te ririki n nako, itinanikun oon Ierutarem, bon iai te o n onaroka, ae arana Ketetemwane, ike Iesu ma Raraona aika a rangi ni kaan nakoina a aki toki n naanako iai ibukin te iango mwaaka ma te tataro.
Ikekei Iesu e reireiniia Ana reirei taian reirei ibukin ueana, ao ngaia ni kabane a reitaki ma Ngaia n te tamnei are bon Tamara ni kabane, inanon ana mwakuri ni mitinare ake a kabaeaki iai ao n ana mwakuri ake a ibuobuoki.
Te tabo ae tabu aio, n aiaron Eten are e maeka iai Atam, n aiaron Tinaai are e anga Ana tua iai Iehova, n aiaron Te tabawanou are Natin te Atua e Anga maiuna bwa booia aika bati, aontano ae tabu aio are natin te Tama ae akea Tokina are akea ana bure are e a katoka iaona aia bure aomata ni kabane iaon taekana are te rairannano.
Ti aki ataia, ti aki kona n taekinna, akea te kaburoro ae e aki mamate ae e kona n iangoa kakaawakina ae bwanin n te bwai are e karaoia Kristo i Ketetemwane.
Ti ataia ae E tiinako te rara man bwangbwangan kunna ni kabane ngke E a kabaabanea ni kiran ni mana are e tena are Tamana are i Karawa e a tia n anganna.
Ti ataia E korakai, n rabwatana ao tamneina, e raka riki nakon are e kona te aomata ni korakai iai, ma tii nakon te mate.
Ti a ata anne n aanga tabeua, n aki kona n ataaki iroura, Ana korakai e kakoroa are e tangiria te moti, e a kabooia tamnei ake a rairaki man te maraki ao n tuaan te bure, ao ni karaoa te nanoanga n tauraoi nakoia ake a kakoaua n Arana ae tabu.
Ti ataia ae e wene ni baraaki i aontano ngke te maraki ao te maraki ni mate ae korakora n te rawawata ae akea tokina ike E ruru bwa E na aki nimma te mwangko are e tena.
Ti a ataia bwa te anera e roko man ruun te mimitong ni Kakorakoraa inanon Marakina, ao ti iangoia bwa Mikaere te aintoa, are e bwaka rimoa bwa te aomata ae mamate e na iria.
Ni kaania are ti kona ni motikitaekaia, maraki aika a rangi ni korakora aikai—te maraki aio are iaon te kabotau—e waaki nako inanon tabeua teniua ke aua te aoa.
Katikana, Kaboowiana, ao Katuaeana
Imwiin aio—Rabwatana ngkanne e a minotaki ao ni kanakoaki korakorana—E aitara ma Iuta ao tabeman riaboro ake a aomata rabwataia, tabeua bon man ana rabwata ni kauntira Iutaia; ao E a kairaki nako ma te roobu ni katobibia Roroana, n ai aron te tia bure ae e ataaki, ni motikaki taekana irouia buure aika kakannato, ake ngkana taian Iutaia a tekateka n ana kaintekateka Aaron ao ngkana taian I Rom a kammwakura mwaakan Kaitara.
A kairia Ngaia nakon Annati, nakon Kaiaba, nakon Birate, nakon Erote, ao ni kaokia nakon Birate. E bon bukinaki, katekebuakaaki, ao n oreaki. Bawareia ae kammaira e a bwaro rikaaki imoana ngkai oreana aika a rangi n rarawata a karikirakea mamaaran marakin rabwatana ni kabutaa.
Ma te uteute ni karekekai e a ororeaki nukana. Te raraa e a bwaro rikaaki i moana ngke e a e waraki ana aari aika a ruru n te bau te akanta.
Ma iaoia ni kabane E bon ewebanaki, e webanaki ma 40 oreana n akea teuana, ewebanabaki ma te kai ni kataere ae bati wiina are wiina a kanimaki rii aika kakang ao biiti ni korokoro aika kanimaki iai.
A bati aika a mate man tii te kataere, ma E teirake man te kammarakaki n te kataereaki bwa e aonga ni mate n te mate ae e na kamamaeaki iai iaon te kaibangaki n tiritiri i Te tabwanou.
Ngkanne E a manga uota oin Ana kaibangaki ni karokoa ae e a bwaka man te rawawata ao te mmaraki ao n rikiraken te mmaraki ae korakora.
Iaon te Kaibangaki
N tokina, iaon te tabuki ae aranaki bwa Te tabwanou—riki, e bon riki itinanikun oon Ierutarem—ngke ana reirei aika akea te bwai ae a kona a taraia ao man namakina te maraki ae korakora ni kaania te mate inanon oin rabwataia, te tautia n Room e kawenea iaon te kaibangaki.
Ma bwaai aika bubura n ai aron te aama a karinna inanon waena ao bwaina ao toman te raurau ni bai biiti aika kakang. E koaua E kaikoakaki ibukin ara bure ao ni maraki ibukin ara kaairua.
Ngkanne te kaibangaki e a tabekaki bwa e aonga n nooraki ao ni miiakinaki ao man kataeraeaki ao ni kaenaenaaki. Aio a karaoia ma te nano ae buakaka, inanon tenua te aoa man te aoa 9.00 a.m. nakon te tawanou.
Ngkanne karawa e a rikirake n roroo. Te roo e a rabuna te aba inanon te maranga ae tenua te aoa, n aron are e riki nakoia Nibwaite. Bon iai te buaka ae korakora, n aiaron are Atuan te aonaaba e a rootaki n te rawawata.
Ao E bon koaua, bwa ngke E tinetine iaon te kaibangaki ibukin manga tenua te aoa riki, man te tawanou nakon 3.00 p.m., ao ni kabane te rawawata are akea tokina ao te maraki are akea te nanoanga iai i Ketetemwane a manga riki.
Ao, n tokina, ngke te rawawata man te mwakuri ni kamaiu e atia n riki—ngke te tokanikai e atia n reke, ngke Natin te Mwaane te Atua e atia ni kakoroa ana kantaninga Tamana ni bwaai ni kabane—ngkanne E taku, “E a tia” (Ioane 19:30), ao E anga nanona n anganako te tamnei.
Inanon te Aonaaba n Tamnei
Ao ngke te rau ao te raunano ibukin te mate ae akea te tangira iai E kainaomata man te maraki ao te nanokaawaki n te maiu ae mamate, E a rinnako n ana bwaretaiti te Atua.
Bwa ngkana E a tia ni karikaki rabwatana bwa te karea ibukin te bure, E bon katauraoaki bwa E na nooria kanoana, n aron ana taeka te Metia.
Aikai, a ikotaki ni kabane burabeti aika tabu ao Aomata aika Itiaki aika kakaonimaki man ririki aika bwakanako, aikai, n ikotaki ma ake a katoka iaoia Arana, ao ake, e a tia ni manga bungia tamneimi ao n tia n riki bwa Natina mwaane ao natina aine, n ai arora naba ma ngaira, aikai ni kabane a bootaki n te aonaaba n tamnei, ikekei n noora Matana ao n ongo Bwanaana.
Imwiin 38 ke 40 te aoa—teniua te bong n ai aron aia warebong Iutaia—ara Uea ae kakabwaiaaki e a roko n ruanimaten Arimataia, ike Rabwatana are e tuai n niniraki raoi e a tia ni kaweneaki iroun Nikotemo ao Iotebwa ae te I Arimataia.
Manga Utina
Ngkanne, n te kawai ae e raba ma iroura, E a uotarake te rabwata anne are e tuai boo ma te buakaka ao n teirake n te mimitong ae e aki mamate are e a karaoia n ai aron Tamana are e a tia ni kautaki.
E a karekei mwaaka ni kabane i karawa ao iaon te aba, ni karekei karietata aika akea tokiia, e kaoti nakon Maria te I Mwaketara ao a rawata riki, ao ni waerake nako karawa, ao ikekei e na tekateka i angatain te Atua te Tama ae Moan te Korakora ao bwa e na ueanaki inanon te mimitong ae akea tokina.
Utina man te mate n ana katenibong e a karokoa n tokina te tokanikai ibukin te Mwakuri ni Kamaiu. Ngaia naba, inanon tabeua kawai aika a raba nakoira, mwiin utina e kanakoaki nakoia aomata ni kabane bwa aonga ni manga uti man te ruanimate.
N aiaron Atam are e uota te mate, aingaia are Kristo e uota te maiu; n ai aron Atam ae bon taman te mamaate, aingaia are Kristo bon taman te aki mamaate.
Ao n akeaia ni kauoua, te mamaate ao te aki mamaate, te aomata e aki kona ni mwakuriia kamaiuakina ao ni waerake nakon rietaata ake ietan karawa ake a maeka iai atua ao anera n aki toki inanon te mimitong ae akea tokina.
Te Rabakau n te Mwakuri ni Kamaiu
N te tai aei, te Mwakuri ni Kamaiu iroun Iesu Kristo bon te kabanea n oii ao ni kakaawaki n reirei n te euangkerio, ao bon te kabanea n aki ataaki ibuakon ni kabane ara koaua aika a kaotaki.
E bati mai buakora aika a rangi ni wanawana ao a onimakina te Uea ao Ana raoiroi bwa e na tararuaira rinanon te kataaki ao kangaangan te maiu aei.
Ma ngkana ti na karekea te onimaki n ai aron Enoka ao Eria, ti riai ni kakoaua tera are a kakoaua, n ataa tera are a ataia, ao ni maiu n aiaron are a tia ni maiuakinna.
I kona ni kaoko n reitaki ma ngai ni karekea te rabwakau ae tau ao ni koaua ibukin te Mwakuri ni Kamaiu.
Ti riai ni katinanikui aia ataibwai aomata ao wanawanaia taan rabakau ao n ongo iroun te Tamnei are ti anganaki are e na kairiira nakon te koaua ni kabane.
Ti riai ni kakaae ni booki aika tabu, ao ni butimwaia bwa te iango ao te kantaninga ao bwanaan te Uea ao bon korakoran te Atua nakon te kamaiuaki.
Ngkai ti wareka, iangoia raoi, ao n tataro, ao ikanne are e na roko inanon ara iango tamnein teniua ana onaroka te Atua—te Onaroka are i Ketetemane, ao te Onaroka n te Ruanimate are Akea kaaina, are Iesu e kaoti nakon Maria te i Mwaketera.
Te Karikibwai, te Bwaka, ao te Mwakuri ni Kamaiu
Inanon Eten ti na noori bwaai ni kabane ake a karikaki n aroia are i Bwaretaiti—akea te mate, akea te karikibwai iai, akea rinanoan te kakatai.
Ti na roko n ataia bwa te karikibwai aio, ngkai e aki ataaki irouia aomata, bon ti ngaia te kawai ae e na karekea te Bwaka.
Ti na nooria ngkanne Atam ao Eewa, te moan mwaane ao te moan aine, n ruo rikaaki man aroia n aki maamate ao ni mimitongia n te bwaretaiti n riki bwa te moan aomata ae maamate iaon te aba.
Te maamate, n ikotaki n aron are e karekea te kairikibwai ao te mate, e na rinnako n te aonaaba. Ao ibukin ara bure, te tarataraaki ni kataakira ao tuoara e na moanaki.
Ngkanne i Ketetemwane ti na noora Natin te Atua ae e na kabooia aomata man maten te rabwata ao te tamnei are e reke iroura ibukin te Bwaka.
Ao te kabanea, imatan te ruanimate ae akea kanoana, ti na ataia bwa Kristo ara Uea e a tia n urua ana kabaebae te mate ao n tei n tokanikai n aki toki iaon te ruanimate.
Aingaia, Te Kariki bon taman te Bwaka; ao man te Bwaka e a roko te rabwata ao te mate; ao mairoun Kristo e a roko te aki maamate ao te maiu are akea tokina.
Ngke arona bwa akea te Bwaka nakon Atam, are e a roko te mate iai, ana bon akea te Mwakuri ni Kamaiu iroun Kristo, are e a roko te maiu ma iai.
Ana Mwakuri ni Kamaiu te Raraa
Ao ngkai, n aron are e kaineti nakon te Mwakuri ni Kamaiu ae kororaoi aei, are e riki man kabwaroan te raraa ma iroun te Atua—I kakoaua bwa e riki i Ketetemwane ao i Korokota, ao n aron are e kaineti nakon Iesu Kristo, I kakoaua bwa Ngaia bon Natin te Atua ae maiu ao e tauraki ibukin ana bure te aonaaba. Bon Ngaia ara Uea, Atuara, ao ara King, Aio are I ataia i bon irou, n akea onimakinan riki te aomata temanna.
Ngai temanna Ana tia kakoaua, ao inanon te bong ae na roko ao N na namakina mwaaken te neera inanon Bwaina ao Waena ao N na kamwaimwai Waena ma ranin matau.
Ma N na aki ataia riki n tamaroa ngkanne nakon ae I ataia ngkai bwa bon Ngaia Natin te Atua ae Moan te Korakora, ao bwa Ngaia bon ara Tia Kamaiu ao te Tia Kabooira, ao bwa te kamaiuaki e na roko ao rinanon Raraana ni Mwakuri ni Kamaiu ao akea riki.
Te Atua e anga bwa ngaira ni kabane ti na kona n nakonako n te oota, n aron te Atua ae Tamara ae e bon mena inanon te oota, n te aro are, n aron taian berita, raraan Iesu Kristo, Natina, e na kaitiakiira man buure ni kabane.
BWARABWARAN TIAKI MAIROU MA E NA KARAOAKI NANOM IROUN HARRY ANDERSON, © PACIFIC PRESS PUBLISHING
Kabwarabwara man Te Tia Nanououa are Toma, iroun Carl Heinrich Bloch, kamanenaaki man ana kariaia te National Historic Museum i Frederiksborg i Hillerød, Denmark