Ua Iloa e Tagata Uma ia Bleck

Saunia e Adam C. Olson

Mekasini a le Ekalesia

Mo Honoura “Bleck” Bonnet, o le pasiketipolo o mea uma ia. E oo ane i le 15 o ona tausaga, ua tulai ae Bleck o se fetu lauiloa i Falani Polenisia—o se tasi o tagata taalo sili ona lelei ua taalo mo se tasi o au e sili ona lelei i le vaega maualuga matutua i le atunuu. E ui o lona igoa tauvalaau sa o se measese i le sipelaga o le upu Faaperetania o le black, ae e leai se measese e uiga i lana taleni.

Ae sa tele atu se mea sa manao i ai o ia. Sa manao e taalo faapolofesa i Europa. Ma e sili atu nai lo se isi lava mea, sa manao ia manumalo i se pine auro i Taaloga a le Pasefika i Saute.

Na pau lava le maagao sa foliga mai sa faalavelavae i lona ala o le Ekalesia.

O Se Alii i se Misiona

E ui o le au taalo e ai Bleck i le taimi lena sa lagolagoina e le Ekalesia, ae sa laitiiti se fiafia o Bleck i le Ekalesia po o le valaau a le perofeta mo alii talavou agavaa uma ma gafatia e fai se misiona.

Ua uma ona ia ta’u atu i lona epikopo e le alu i se misiona. Na te le iloa pe mafai faapefea ona taalo faapolofesa pe afai na te tuua tausaga e lua.

Ma le isi mea, o Taaloga a le Pasefika i Saute—e tai fa tausaga ma fai—o le a fai i le taimi a o i ai i lana misiona, ma sa mananao le Asosi Pasiketipolo a Tahiti e faataalo o ia i le au a le atunuu. O le a iu ina ia maua se avanoa e faamuta ai na upu sa fai atu e lona tamā i taimi uma e amata ai ona manatu faamaualuga Bleck ia te ia lava: “Ua iloa e tagata uma ia Bleck, ae e le o i ai sana pine auro.”

Sa o se manatu lelei sa faia ai e le tamā o Bleck, o Jean-Baptiste, lena faamatalaga. Ae sa matua pei e valea ai Bleck. Sa o se faamanatu e faapea, e ui ina iloa o ia e tagata uma e fiafia i le pasiketipolo i Tahiti atoa, ae sa le’i i ai sana pine auro mai taaloga. Sa manumalo lona tamā i se pine auro i le au a alii i le taimi muamua lava o Taaloga a le Pasefika i Saute.

O le misiona la a Bleck o le faamalolo o na upu. Sa le’i i ai sona taimi mo se isi lava misiona.

O Se Suia o le Mafaufau, se Suia o le Loto

E ui lava i ona lagona e uiga i se misiona, ae sa auai lava Bleck i gaoioiga a le Ekalesia. I se siva a le Ekalesia a o 16 ona tausaga, sa aofa’i mai ai e Bleck le lototele e fai atu ia Myranda Mariteragi la te sisiva. O Myranda e lelei foi lana pasiketipolo—ma ni miti ia manumalo i sana lava pine auro. Sa i ai foi lona tamā i lena uluai au sa manumalo i le pine.

Na o ni nai sekone talu ona ia fai atu ia [Myranda], ae uma ma le pese. O lea sa la sisiva ai i le isi pese sa sosoo ai, lea sa iu ane o le siva mulimuli lena o le po. E oo ane i le taimi lena, ua le manao Bleck e uma le siva.

Sa le’i fuafua Bleck e faaipoipo i le malumalu pe faaipoipo foi i se tagata o le ekalesia. Ae o lena mea sa amata ona suia a o ia faamasani lelei ia Myranda i le isi lua tausaga na sosoo ai. I se tasi aso i le fale o [Myranda], sa tosina atu le vaai a [Bleck] i se mea sa faia e Myranda i Tamaitai Talavou. Sa faitauina, “O le a ou faaipoipo i le malumalu.”

O le fiafia o Bleck ia Myranda ma lana tautinoga maumaututu i le faaipoipoga i le malumalu, na lava lava lea e toe iloilo ai ana fuafuaga. Sa tonu ia te ia e amata ona ia faatauaina le Ekalesia. O ana faaiuga sa iu ai i faatinoga sa faapea ona mafai ai e le Agaga Paia ona galue i lona olaga.

O Le Faaiuga

O se tasi o na faaiuga o le saunia lea e maua se faamanuiaga faapeteriaka i le 18 o ona tausaga. Ina ua ta’ua e le peteriaka le faamanuiaga e faapea o le a alu Bleck e fai se misiona ma faaipoipo i le malumalu, sa ia lagonaina le Agaga. “Sa ou iloaina o le mea lena sa finagalo le Atua ou te faia,” o lana tala lea.

E ui ina sa foliga mai le au a le atunuu na i ai se avanoa e maua ai se pine, ae sa filifili Bleck faatasi ai ma le lagolago a lona aiga o le a ia faamuamuaina le mea ua finagalo i ai le Atua na te faia. Sa le’i faigofie le faaiuga. Sa malosi le faatosinaga e taalo. Ma sa vave ona ia aoaoina o lona tautino e gauai atu i le finagalo o le Alii o le a sili atu ma le tasi ona tofotofoina.

Ina ua uma se tausaga e tasi o auauna atu o se faifeautalai i Tahiti, sa talosagaina o ia e le asosi pasiketipolo pe mafai ona foi mai i le au mo na o se masina se tasi e auai i taaloga.

Sa popole le peresitene o le misiona a Bleck i se taunuuga o le aafiaga i le gafatia o Bleck e toe foi mai ma galue, o lea sa musuia ai o ia e ta’u atu ia [Bleck], “E mafai ona e alu pe afai e te manao i ai, ae e le mafai ona e toe foi mai.”

Sa manao Bleck i lena pine, ae sa le toe sili a’e lona manao i ai nai lo se isi lava mea. Sa matuai maoae lava lana misiona. Sa le’i manao o ia e lafoai lona tausaga mulimuli, e tusa lava pe mo le pasiketipolo.

Sa nofo Bleck.

Sa manumalo le au i le pine auro.

Tulaga Eseese, Faaiuga e Tasi

Ina ua faamaeaina ma le mamalu e Bleck lana misiona, sa faaipoipo atu o ia ia Myranda i le Malumalu o Papeete Tahiti, ma la amataina ai se aiga. Sa toe amataina foi ona taalo mo le au a le atunuu.

Sa taalo Myranda o se puipui ai i le au a le atunuu ma sauniuni foi o ia lava mo Taaloga a le Pasefika i Saute.

Ae peitai, a o latalata mai taaloga, sa malosi le lagona o le ulugalii e tatau ona fai se la tamaitiiti lona lua.

Faatasi ai ma taaloga sa le toe atoa se tausaga ona fai lea, atonu sa faigofie atu ona tolopo teisi atu le isi pepe ina ia mafai ona taalo ia Myranda. Sa lelei foi se avanoa e manumalo ai le au a tamaitai i se pine.

Peitai sa aoaoina e le ulugalii e ala mai i aafiaga o le gauai atu o o laua manao i le Atua e aumaia ai faamanuiaga e sili atu nai lo se isi lava mea e mafai ona la faamoemoe i ai mai le mulimuli i o laua lava manao. Ina ua mavae ni suesuega totoa ma tatalo, sa la filifili ai loa e faamuamua lo laua aiga.

I le 1999, i le valu o masina o le maitaga o Myranda, sa manumalo ai le au a tamaitai i le pine auro.

Ua Iloa e Tagata Uma ia Bleck

Sa mafai e Bleck ma Myranda ona taaalo pasiketipolo i tulaga maualuluga i Farani Polenisia i le sefulu tausaga ua mavae—sa manumalo i le suega siamupini i le liki a le malo ma ipu o taamilosaga ma taaalo mo le au a le atunuu i taaloga o le 2003 ma le 2007.

I taaloga o le 2011, sa auai uma i laua, ae o le taimi la lenei sa avea ai Bleck o se faiaoga o le au a alii. A o manumalo Myranda ma le au a tamaitai i le pine auro, sa maua e le au a alii le pine apamemea, ua le ausia ai foi le miti a Bleck mo se auro.

O nisi taimi e mafaufau ai Bleck pe mata e faapeī lona olaga pe ana ia faia le mea sa manao i ai ae le o le finagalo o le Atua.

“Atonu ua i ai sa’u pine auro,” o lana tala lea. “Atonu ua ou taalo faapolofesa, pe leai foi.”

Peitai e le o faanoanoa le ulugalii i faaiuga ua la faia. La te le o mautinoa pe mafai faapefea ona la lagona se fiafiaga sili atu.

“Sa ou faaipoipo i le malumalu,” o le tala lea a Bleck. “Ua ou maua se toalua maoae, se fanau matagofie e toafa, ma o loo o’u i ai lava i le Ekalesia. E le mafai e na o le pasiketipolo lava ia ona aumai mo a’u se mea o na mea. O faamanuiaga na ua oo mai o se taunuuga o le faamuamua o le Alii.”

O le faamuamua o le Alii e le’i faamalolo ai le taufaalili o lona tamā, ae ua tuuina atu ai i na faamatalaga se uiga fou. O ni nai tausaga ua mavae, ina ua iloilo e le asosi le faatulagaina o taaloga liki i Aso Sa, sa fono peresitene o kalapu e talanoaina lena mea. Sa fesili atu se tasi tagata, “Sa e fesili ia Bleck?”

Sa faaleaogaina le fautuaga.

Ona sa faamuamua e Bleck le Alii, ua le gata la ina iloa e tagata uma ia Bleck—ae ua latou iloa foi mea e talitonu i ai o ia.

Ua leva ona aafia ia Honoura “Bleck” ma Myranda Bonnet i pasiketipolo i Tahiti.

Mo Bleck ma Myranda, o le faamanuiaina i la laua taaloga e mulimuli mai i le faamanuiaina i lo laua aiga.

Ata na pueina e Adam C. Olson, vagana ua faamatalaina