Onze kinderen tot zegen zijn door ons huwelijk te verbeteren
De auteur woont in Utah (VS).
De kwaliteit van uw huwelijk beïnvloedt uw kinderen, of u dat nu beseft of niet. Als u en uw huwelijkspartner aan de verbetering van uw relatie werken, zal dat uw kinderen tot zegen zijn.
Op een dag had ik een therapiesessie met een tiener die haar eigen leven onlangs met gevaarlijk gedrag op het spel had gezet. Ik had eerder haar ouders behandeld en probeerde haar kijk op en begrip van de band in hun gezin te peilen. Toen ik naar haar ouders’ huwelijk vroeg, keek ze me aan en antwoordde zonder aarzeling: ‘Mijn ouders mogen elkaar niet.’
Ik vroeg haar hoe ze dat wist, omdat haar ouders me herhaaldelijk hadden verteld dat ze nooit ruzie hadden en zeker wisten dat hun kinderen niets van hun huwelijksproblemen merkten. Die stelling had ik als huwelijks- en gezinstherapeute regelmatig van vele echtparen gehoord.
‘Dat merk je gewoon’, antwoordde ze. Ze legde uit dat ze constant bezorgd was dat hun gezin uit elkaar zou vallen. Ze onthulde in tranen dat ze er lichamelijk ziek van werd en dat ze moeite had om te slapen en naar school te gaan. ‘Ik moet er steeds aan denken’, zei ze.
Mijn hart brak toen ik tegenover haar zat en het overbekende scenario overdacht. Ik wist dat beide ouders van haar hielden en alles wilden doen om haar te helpen. Toch was ik bang dat ze onderschatten in hoeverre hun moeilijke huwelijk haar en hun andere kinderen raakte.
In de proclamatie over het gezin staat: ‘Man en vrouw hebben de plechtige taak om van elkaar en van hun kinderen te houden, en voor elkaar en hun kinderen te zorgen.’1 Soms beklemt het me dat er naast ‘hun kinderen’ geen aandacht meer lijkt te zijn ‘voor elkaar’.
In mijn beroep zie ik leden van de kerk enorme offers voor hun kinderen brengen om ze te laten slagen in het leven. Die ouders kweken positieve godsdienstige gewoonten aan bij hun kinderen, zoals bidden, Schriftstudie en naar de kerk gaan. Ze moedigen een opleiding en het opdoen van vaardigheden aan waardoor kinderen zich op een stralende toekomst voorbereiden. Ik vrees echter dat sommigen de waarde van een goed huwelijk onderschatten bij de voorbereiding van jongeren op eeuwige doeleinden.
Veel echtelieden richten zich op zaken die wel de moeite waard zijn maar die hun huwelijksband niet echt versterken. Sommigen houden in hun agenda wel rekening met een uitvoering van de kinderen maar lijken geen tijd voor een afspraakje met hun partner vrij te kunnen maken. In alle drukte van de opvoeding van kinderen, verplichtingen op het werk en roepingen in de kerk schiet aandacht voor het huwelijk er gemakkelijk bij in. Soms gaat dat zelfs gepaard met ruzie, rancune en gevoelens van verraad.
Als echtparen meer besef krijgen van de krachtige invloed van hun huwelijk op hun kinderen, wordt het duidelijk hoe verreikend de voordelen kunnen zijn als echtelieden hun huwelijk actief proberen te voeden en te versterken.
De kwaliteit van het huwelijk beïnvloedt kinderen
Ik denk dat de meeste echtparen in de kerk een geslaagd huwelijk willen en ben onder de indruk van de toewijding aan het huwelijk die de meesten van hen aan de dag leggen. Over het algemeen nemen heiligen der laatste dagen die het eeuwigdurend huwelijksverbond aangaan (zie LV 131:2) dat verbond serieus en verduren ze erg veel leed om hun huwelijk in stand te houden.
Ik kom echter soms huwelijken tegen die meer stabiliteit dan kwaliteit bieden. Sommige echtparen denken onterecht dat als ze maar niet in het bijzijn van hun kinderen onenigheid hebben, hun kinderen niet in de gaten hebben dat er iets aan hun huwelijk schort. Kinderen zijn heel erg intuïtief en merken doorgaans dat er iets niet in orde is, wat grote onzekerheid bij hen kan oproepen. De afwezigheid van conflicten in een huwelijk kan een gevoel van geborgenheid geenszins vervangen.
Onderzoek naar het effect van de kwaliteit van een huwelijk op kinderen toont aan dat een goed huwelijk de emotionele geborgenheid en het algemene welbevinden van kinderen bevordert.2 In mijn therapiepraktijk ben ik getuige van het reële gegeven dat kinderen in grote mate beïnvloed worden door de kwaliteit van het huwelijk van hun ouders. Dat beginsel spreekt ook uit de woorden van president Spencer W. Kimball (1895–1985): ‘Het huwelijk […] is niet alleen van invloed op ons huidige geluk, maar ook op onze eeuwige vreugde. Het beïnvloedt niet alleen de twee huwelijkspartners, maar ook hun familie en vooral hun kinderen en kindskinderen, generatie op generatie.’3 Ik leg vaak aan mensen uit dat ze niet alleen hun eigen huwelijk vormgeven, maar in wezen ook dat van hun kinderen en kleinkinderen.
Ouderling Dallin H. Oaks van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft bovendien verklaard: ‘De afzwakking van het idee dat een huwelijk permanent en kostbaar is, heeft verregaande gevolgen. Beïnvloed door de echtscheiding van hun eigen ouders of door de wijdverbreide misvatting dat het huwelijk een blok aan het been is dat persoonlijke vervulling in de weg staat, mijden sommige jonge mensen het huwelijk. Velen die huwen, onthouden de ander hun volledige toewijding en staan klaar om bij het eerste echte probleem op de vlucht te slaan.’4
Als huwelijkstherapeute kan ik bevestigen dat volwassenen met ouders die gescheiden zijn of een slecht huwelijk hadden, naar eigen zeggen vaak onzeker zijn over hun eigen vermogen om duurzame, geslaagde relaties aan te gaan. Ze zijn vaak hypergevoelig voor elke vorm van onenigheid in het huwelijk en doen er alles aan om conflicten te mijden, wat een hecht huwelijk soms in de weg kan staan. Het is niet ongewoon dat ik volwassenen zie huilen als de emotionele pijn naar boven komt die ze bij het uiteenvallen van het huwelijk van hun eigen ouders meegemaakt hebben. Het vertrouwen in het huwelijk wordt aangetast in huishoudens waarin de kwaliteit van het huwelijk te wensen overlaat.
De kwaliteit van ons huwelijk doelbewust verbeteren
De kwaliteit van ons huwelijk verbeteren heeft veel met keuzes te maken. Ouderling Russell M. Nelson van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft bevestigd dat ‘een verliefd paar kan kiezen voor een huwelijk van de hoogste kwaliteit, of voor een minder duurzame soort.’5
De bekende huwelijkstherapeut en onderzoeker William J. Doherty heeft geschreven over het gecombineerde belang van toewijding en doelbewustheid, ofwel actieve inspanningen om de huwelijksrelatie te verbeteren: ‘Zelfs als onze toewijding aan onze partner staat als een huis, zijn de meesten van ons blind voor het feit dat ons huwelijk door langzame erosie wordt uitgehold als we de bodem niet blijven voeden. […] Toewijding zonder doelbewustheid leidt tot stabiele maar schrale huwelijken.’6 Talloze echtparen geven blijk van een rotsvaste toewijding, maar doen er weinig of niets aan om hun huwelijk actief te verbeteren. Het is schrijnend om waardevol huwelijkskapitaal onderbenut te zien.
Van uw huwelijkspartner houden
Toen de voormalige algemeen jongevrouwenpresidente Elaine S. Dalton in een toespraak zei dat het belangrijkste wat een vader voor zijn dochter kon doen ‘hou[den] van haar moeder’7 was, moest ik geschokt toegeven dat ik en niet mijn man die toespraak moest horen. Hij had veel bewuster naar mijn kinderen toe gecommuniceerd hoeveel hij van mij hield dan ik gedaan had. Ik moest denken aan de keren dat ik een kamer binnen was gelopen en mijn man een van mijn kinderen had gevraagd: ‘Weet je wat?’, waarop er werd geantwoord: ‘Ja, ik weet het… je houdt van mama’, of: ‘Ja, ik weet het… mama is je beste vriendin’, of: ‘Ja, ik weet het… mama is het meisje van je dromen’, of wat hij ze in de loop der jaren ook aan vergelijkbare uitspraken ingeprent had. Ik besefte dat de enorme zekerheid en geborgenheid die ik in mijn huwelijk voelde, en die ik als vanzelfsprekend had beschouwd, direct voortkwamen uit mijn mans overvloedige uitingen van zijn liefde, bewondering en respect voor mij naar onze kinderen toe.
Het belang van zuster Daltons woorden wordt door de profeet Jakob in het Boek van Mormon onderstreept. Hij kastijdde de Nephieten wegens hun goddeloosheid. Hij wees erop dat onder de Lamanieten, daarentegen, het volgende het geval was: ‘De man heeft zijn vrouw lief, en de vrouw heeft haar man lief; en de man en de vrouw hebben hun kinderen lief’ (Jakob 3:7). Daarmee gaf hij aan dat de Heer daar grote waarde aan hecht.
Homefront is een serie reclamespotjes van de kerk. Een bekend spotje is ‘By the Hour’, waarin een jongetje de aandacht van zijn werkende vader probeert te krijgen. Op een gegeven moment zegt de vader: ‘[Als] papa niet werkt, krijgt papa ook geen geld’, waaraan de moeder toevoegt: ‘Mensen zijn zo blij met papa’s werk dat ze hem ervoor betalen.’8 Dat is een van mijn favoriete reclamespotjes, omdat de moeder een veelvoorkomende en ondoeltreffende driehoeksprobleem vermijdt waarin een ouder de kant van een kind kiest door de andere ouder af te vallen. Dat roept doorgaans een defensieve reactie bij de andere ouder en gevoelens van onzekerheid bij het kind op. Met de positieve en strategische bewoordingen steunt de moeder in het spotje zowel de vader als het kind. Ik ben ervan overtuigd dat als meer ouders hun gesprekken meer op die leest zouden schoeien, de kwaliteit van hun huwelijk en het gezinsleven in algemene zin op een hoger peil zou komen.
Suggesties om de kwaliteit van ons huwelijk te verbeteren
Er is goed nieuws wat de kwaliteit van ons huwelijk verbeteren aangaat: kleine veranderingen kunnen namelijk al vrijwel direct tot gewenste resultaten leiden. Hier volgen enkele suggesties:
Breng onder woorden hoe uw huwelijk er over vijf, tien of twintig jaar idealiter uitziet. Het verrast mij altijd hoeveel echtparen niet praten over wat voor huwelijk ze willen hebben. Dergelijke gesprekken stellen het huwelijk centraal en sporen echtelieden tot actieve verbetering en toewijding in hun verdere huwelijk aan.
Noteer en bespreek een positieve herinnering aan het huwelijk. Negatieve emoties zijn vaak zo overheersend dat ze de hoop doen vervliegen. Wanneer mensen over hun positieve herinneringen nadenken en praten, ontstaat er weer ruimte voor hoop.
Haal een herinnering op aan een probleem waar u zich samen doorheen hebt geslagen. Aan die omstandigheden terugdenken, is een manier om als echtpaar meer verbonden te raken.
Zorg voor kleine maar betekenisvolle rituelen bij het weggaan en weerzien. Dat lijkt intuïtief, maar echtelieden vergeten vaak het belang dat een voorspelbare kus, knuffel of verbale uiting kan hebben op de gestage ontwikkeling van positiviteit in het huwelijk.
Probeer eens wat nieuws wanneer u samen uitgaat. Onderzoek wijst uit dat echtparen die bewust uitgaan om nieuwe ervaringen op te doen vaak een betere relatie met elkaar kweken. Daar zijn creativiteit en inspanning voor nodig, niet zozeer geld.
Vertel uw kinderen regelmatig wat u in uw partner bewondert. Deze suggestie vind ik de beste. Echtparen die ik in therapie heb gehad en die dit advies ter harte namen, spraken van onmiddellijke en positieve resultaten.
Zoek actief naar opbouwende bronnen die uw huwelijk ten goede komen. Denk aan boeken en artikelen (drukwerk of audio), spelletjes, lezingen, haardvuuravonden, workshops, conferenties en dergelijke.
Vraag elkaar regelmatig of u zich als echtpaar meer of minder verbonden voelt dan voorheen, en bespreek wat u kunt doen om de kloof te dichten. Dat kan dagelijks, wekelijks of zelfs maandelijks en is een manier om weer aandacht aan uw huwelijk te schenken.
Praat zo nodig met uw bisschop om erachter te komen wat voor professionele hulp er is. Om uiteenlopende redenen stellen mensen het zoeken naar hulp vaak uit. Ik heb ontelbare keren gewenst dat een echtpaar jaren eerder hulp had gezocht, voordat er zoveel rancune in hun huwelijk was geslopen.
Bid. President Henry B. Eyring, eerste raadgever in het Eerste Presidium, heeft de volgende raad gegeven: ‘Bid om de liefde die u in staat stelt het goede in uw partner te zien. Bid om de liefde die zwakheden en vergissingen onbeduidend doet lijken. Bid om de liefde die van uw partners vreugde uw vreugde maakt. Bid om de liefde waardoor u uw partners last en verdriet wilt verlichten.’9 Als dat te moeilijk lijkt, kunnen echtelieden bidden om het verlangen die dingen te willen.
Onze hemelse Vader wil dat we een gelukkig huwelijk hebben
President Howard W. Hunter (1907–1995) heeft gezegd: ‘Alles wat Jezus aanraakt, komt tot leven. Als Jezus een huwelijk aanraakt, komt het tot leven. Als hij een gezin mag aanraken, komt het tot leven.’10 Ik ben ervan overtuigd dat onze hemelse Vader graag wil dat we een uitstekend huwelijk van de hoogste kwaliteit hebben en dat Hij ons bij onze inspanningen zal leiden om die relatie ten bate van ons gezin te verbeteren. Een gelukkig huwelijk levert ons en onze kinderen grote zegeningen op.