Dim ilo Jetōb: Kalōk juon tim̧a eban tūmlaļļo̧k

Jān Elder Dale G. Renlund

Jān Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro

Jān Nokon in jota ilo Brigham Young University, Jept. 16,2014. N̄an aolepān ennaan in ilo English, etal n̄an speeches.byu.edu.

Jej aikuj dim ilo jetōb n̄an kōjōbwebweik mour ko ad ilo mour in im jepļaak ilo jokone n̄an m̧weo im̧ōd ilan̄.

Ilo kar jinoin 17th epepen, kiin̄ eo an Sweden, Gustav II Adolf, ekar kakien bwe ren kalōk juon tim̧a im likūt etan Vasa. Kilen kalōk tim̧a eo eaar aikuj elōn̄ kein jerbal ko, eļaptata jān wōjke oak n̄an kalōk tim̧a eo. Gustav Adolf eaar tōl jerbal in ekkal eo, kajjieon̄ bwe tim̧a eo en kadedeļo̧k jerbal ko an.

Ālkin aer kar jino ekkal, Gustav Adolf eaar ba ren bōk iien n̄an kōm̧m̧ane Tim̧a eo im kaitokļo̧k. Kōnke depakpak in me ejipan̄ kapene ekar baj wōt ekkal jān oak, kiin̄ eo eaar tōl rikkal ro n̄an kōļapļo̧k aitokan tim̧a eo ilo aer jab kōļapļo̧k depakpak in. Men̄e rikkal tim̧a eo ej lo bwe enaaj kauwōtata n̄an jejrakrōk, raar āliklik in ba n̄an kiin̄ eo juon men eo raar jeļā eban kar kōņaan ron̄. Raar pokake. Gustav Adolf eaar bar ba bwe tim̧a in eaar jab wōr juon wōt deck ie ak jilu deck ie, kōn jet kein jerbal ko relukkuun eddo ilo deck ko lōn̄. Bar juon alen, men̄e raar jeļā ke eaar jab juon men em̧m̧an, rikkal ro raar wōnm̧aanļo̧k wōt im pokake.

Ilo Okwōj 10, 1628, Tim̧a eo eaar jino an kōm̧m̧ane tūrāāp eo an kein kajuon. Ālikin an Tim̧a eo kar etal jān oob eo, juon kōto elukuun kajoor eaar bun̄ittok tim̧a in, im eaar jino an okjak. Mokta ļo̧k, “eaar okjak im ļap an ettein̄ kōn dān ekōm̧m̧an bwe en kar urur im bwil m̧ae eaar tūmlaļļo̧k n̄an laļtata kōn wūjļā kilep ko an, bōļāāk ko, im aolep kain.”¹ Tūrāāp eo jinointata an tim̧a in kar 4,200 nee aitokan (1,280 m).

Kōņaan eo an Gustav Adolf kōn kōkkaļe in kajoor eo an bwe en kar kakkure jekjek in kar lukkuun juon tim̧a eo ej ejarakrōk kōn kōto, juon tim̧a in tariņae eo ekajoortata ilo kar tōre eo an. Rikkal tim̧a eo eaar āliklik in kwaļo̧k n̄an e ke ebōd—raar mijak in kainepataiki—bōbrae kiin̄ eo kōn jeļā eo aer im aer ļōmņak. Raar peļo̧k jān kōttōpar ko aer n̄an jerbal eo aer: n̄an kōjparok Sweden im n̄an kakūrm̧ool kōttōpar eo an elōn̄ laļ ko. Juon tim̧a eo me ej jum̧ae ruul ko an physics ej juon tim̧a eo ejjab maron̄ epāpe.

N̄an kōj bwe jen jeļā kōjebwebweik mour ko ad, jej aikuj dim ilo jetōb n̄an jelm̧ae kōto ko im aeet ko, kōm̧m̧an okoktak ko ilo mour ko ad, im jepļaak ilo jokoņe n̄an m̧weo im̧ōd ilan̄. Elōn̄ men ko jemaron̄ kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb. Inaaj kōnono kōn emān iaer.

Pokake Kien ko an Anij

Kein Kajuon ej Pokake Kien ko an Anij. Āinwōt Tim̧a eo ekar aikuj jejjet n̄an ruuļ ko an physic, jej aikuj mour kōn kakien ko an jetōb. Ejjeļo̧k juon ej jab aikuj mour kake. Jej aikuj pokake kakien kein an jetōb, me jej ņa etan Kien ko an Anij.

Jerbal kōn kakien ko an physics emaron̄ kar wōr kakkōl ko n̄an Gustav Adolf, ak Tim̧a eban kar tūmlaļļo̧k mokta jān an kar jino mijen eo an eļan̄n̄e en kar pokake kakien kein. Ijjeļo̧kin, en kar wōr an anemkwōj im pidodo an tōpar ta eo eaar kōņaan kōm̧m̧ane.

Kōn menin, barāinwōt, pokake kakien ko an Anij enaaj letok anemkwōj, mera in, im maron̄ n̄an tōpar kōttōpar ko ad. Kien ko rej kakkōl kōj. Ijjeļo̧kin, pokake ej tōlļo̧k n̄an kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb im m̧ōņōņō eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin.

Pokake ej ad kālet. Jisōs ej tōl, “Lo, Iaar lewōj n̄an kom̧ kien ko; kōn menin kōjparok kien ko aō” (3 Nipai 15:10). Elukkun pidodo. Kōm̧m̧ane kālōt eo am̧. Kālōt kiiō bwe kwon lukkuun jejjet ilo am pokake. Ejjeļo̧k juon men enaaj kōkajoorļo̧k ad dim ilo jetōb. Ejjeļo̧k men emaron̄ kanemkwōj kōj n̄an kadedeļo̧k mijen ko ad ilo mour in.

Eoro̧n̄ Kapilōk im Erom Rikkatak ro Ejjeļo̧kin Jemļo̧kin aer Ekkatak

Kein Karuo, jej aikuj leļo̧k ad im eoro̧n̄ kapilōk ko jān ko jej lōki im kallim̧ur bwe jenaaj erom rikkatak ro ejjeļo̧kin jemļo̧kin aer ekkatak.

Juon iaan men in kapan̄pan̄ ko n̄an bōk jeļāļo̧kjeņ ej utiej bōro me ej itok n̄e jej ļōmņak eļap ad jeļā im jej jab bar aikuj ekkatak. Emōj ad aolep loe menin ilo kajjojo ro me relukkun jeļā ilo ejjeļo̧k pere kōn jon̄an ļap in meram ko ippāer. Elukkun pen n̄an katakin juon eo me ej ļōmņak ejeļā aolep kain.

N̄e jejelā kōn menin im wōr ikdelel n̄an erom juon rikkatak eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin an ekkatak, Būreejtōn Henry B. Eyring, Rikakpilōklōk eo Kein Kajuon ilo Būreejtōnji eo Kein Kajuon, eaar ba, “Ij juon ajri edik eo me elōn̄ men ko ej aikuj katak kaki.” Eiten aolep armej remaron̄ katakin eō kōn jet men.”² Ke ej kūr eō n̄an erom juon Ritōl Eutiej an Kabun̄ in, Būreejtōn Eyring eaar katakin eō juon katak eo eļap an aorōk. Eaar ba bwe n̄e ej ron̄ an juon armej kwaļo̧k bwebwenato eo me emōj an kar ron̄ mokta ak kōjerbal juon eoon me eļap an jeļā kake, ej kajjitōkin make, “Etke Irooj ej kwaļo̧k n̄an eō menin?” im “Ta eo ij aikuj ekkatak jān bwebwenato in ak eoon in?” N̄e jej kōņaan n̄an kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb, jenaaj ekkatak im ettā n̄an bōk imwe ko jekdoon jete ad iiō ak iminene ko ad.

Ej lukkuun kālet ko ad. Jemaron̄ ron̄jake im eo̧ron̄ kapilōk ko emōj litoki jān ritōl ro an Kabun̄ in, eļaptata ro me jej rejtake er āinwōt rikanan ro, rilolo ro, im ribōk revelesōn; jān ro jined im jemād; im ro mōttad me jej ļōke er—ak jab. Jemaron̄ pukōt n̄an erom rikkatak ro ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin aer ekkatak—ak jab. Jemaron̄ kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb—ak jab. N̄e jej likjab n̄an kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb, jenaaj erom āinwōt Tim̧a eo—juon tim̧a eo me ejjab maron̄ eppāpe.

Jipan̄ ro Jet

Kein Kajilu, tōl ļōmņak ko ad im kijejeto ko ad n̄an ro jet, kea kōn ro jet, im jipan̄ ro jet kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb.

Mour indeeo elukkuun alikkar n̄e jej mije ro jet ilo ad kapukōt n̄an jipan̄ ajri ro nejin Jemedwōj Ilan̄. Emōj aō loe bwe epidodo ļo̧k n̄an bōk im̧we n̄e ij jar n̄an kappukōt wāween aō maron̄ jipan̄ ro jet ijjeļo̧k aō jar kōn n̄a make.

Jemaron̄ tōmak bwe ilo juon tōre jenaaj pād ilo juon jikin em̧m̧an n̄an jipan̄. Ilo m̧ool, kiiō ej juon tōre n̄an jipan̄. Jej kōm̧m̧an bōd n̄e jej ļōmņak bwe enaaj em̧m̧an n̄e elōn̄ ad iien, elōn̄ jāān, ak elōn̄ ippād aolep kain n̄an jipan̄ ro jet. Jekdo̧o̧n ta jekjek ko, elōn̄ ad kālōt. Jenaaj ke jipan̄ ro jet ak jab? Ejjab em̧m̧an ad kōm̧m̧ane teej in ilo mour in n̄e jejjab kālōt n̄an jipan̄ ro rej aikuj. Im, n̄e jej jipan̄, jej kōļapļo̧k ad dim ilo jetōb.

Kōm̧m̧an bwe Jisōs Kraist en Pedped eo Ad

Kein kemān, āliktata, im eļaptata an aorōk, ad dim ilo jetōb eļapļo̧k n̄an ejaake pedped eo ad ilo Jisōs Kraist.

N̄e ejjeļo̧k Kraist, jej āinwōt juon tima eo epeļo̧k kōn ņo. Ejjeļo̧k ad kajoor kōnke ejjeļo̧k ad wujla. Jeban dim, eļaptata ilo iien ko reppen, kōnke ejjeļo̧k ad aan̄kō. Ejjeļo̧k iaļ ak un kōnke ejjeļo̧k ad kein kōjōbwebwe. Jej kōm̧m̧an bwe Kraist en pedped eo ad.

Bwe jen jelm̧ae, eļļā, im kōpooj kōj n̄an jelm̧ae kōto ko im aeet ko an mour in, jej aikuj pokake kien ko an Anij; jen ettā, ikdelel, im ļōme āinwōt juon rikatak ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin; jipan̄ ro jet; likūt Jisōs Kraist āinwōt juon pedped in mour ko ad. Ilo ad kōm̧m̧āne jenaaj kajoorļo̧k ilo ad dim ilo jetōb. Ejjab āinwōt Tima eo, jenaaj maron̄ jepļaak n̄an ob eo ilo an ejjeļo̧k jorāān, bwe en kar kūrm̧o̧ol mejān kajjik eo am.