Mwakoro 3
Bwaatua Koora
Aio mwakoro 3 man karakinan rongorongon te Ekaretia ae boou te kaua-ni waoriam ae atuunaki Aika Itiaki: Rongorongon ana Ekaretia Iesu Kristo ni Boong Aika Kaitira. Te boki e na tauraoi inanon 14 taetae ni boretiaki, ni mwakoron Rongorongon te Ekaretia n ana Tabo n Tangoboki te Euangkerio app, ao n te aonraain n aikaitiaki.lds.org. Mwakoro ake imwiina a na boretiaki inanon kaongora ake imwiina ni karokoa e otinako waoriam 1 rimwi n te ririki aei. Mwakoro akanne a na tauraoi n taetae aika 47 n ana Tabo n Tangoboki te Euangkerio app ao n aikaitiaki.lds.org. Mwakoro 2 e kabwarabwara Ana Moan Mii ni Burabeti Iotebwa—n noora te Tama ao te Nati n te tiburing n 1820.
E Weteai n Arau, iroun Michael Malm
Teniua te ririki n nako, ao teniua te tai n tai. Iotebwa e kabanea angiin ana bong ni kaitiaka te aba, n raira te tano bwa a aonga ni kona n ununiki, ao ni mwakuri ni kareke mwane iaon ana bwai te utu. E a kona iai man ana mwakuri n nako n reirei n tabetai, ao e kabanea ana tai ae mwaawa ma ana utu ke ni mwakuri ake tabeua.
Iotebwa ma raraona a bon kairake ao a kukurei. N tabetai a karaoi kairua aika nanobaba, ao Iotebwa e kunea bwa kabwaraan ana bure teuana te tai e aki nanonaki bwa e aki kona ni manga raira riki nanona. Ke miina ae mimitong e kona ni kaekai titiraki ni kabane ke n aki toki n ana aki atatai.1 Ngaia are e kataia n tiku ni kaniia nakon te Atua. E wareka ana Baibara, n onimakina mwaakan Iesu Kristo bwa e na kamaiua, ao n ongotaeka nakon ana tua te Uea n aki ira te Ekaretia teuana.
N aroia aomata aika a mwaiti n te aono, n ikotaki ma tamana, Iotebwa e kakoaua bwa te Atua e kona ni kaoti rabakau rinanon bwaai n aron te biti ao atiibu, n aron are e a tia ni karaoia ma Moote, Aaron, ao tabeman n te Baibara.2 N te bong teuana, ngke Iotebwa e buokiia kain rarikina ni kena te mwanibwa, e boo ma te atibu ae uarereke ae taunaki. N ataakina bwa n tabetai aomata a kabonganai atiibu aika onoti ni kakaai bwaai aika a bua ke kaubwai aika a karabaaki, Iotebwa e kan ataia ngkana e a tia ni kunea te aekaki n atiibu anne. N tarataraakina, e noori bwaai aika aki kona n nooraki n te mata.3
Ana tarena Iotebwa ni kabonganaan te atibu a kukurei iai ana utu, ake a nooria bwa te kanikina n te rinerine mai karawa.4 Ma e ngae ngke e a tia ni karekea te tarena ni mamata, Iotebwa e teimatoa n aki koaua ngkana e kukurei irouna te Atua. E aki kona n namakina kabwaraan ana bure ao te rau are e a tia n namakinna mai imwaina imwiin noorakin te Tama ao te Nati. N oneanmwiina, e namakinna bwa e kabuakakaaki man ana kairua ao a na aki kororaoi.5
N Tebetembwa 21, 1823, Iotebwa ngke tebwi ma itiua ana ririki e wene n aki rau iaon ana kainiwene are e ibuobuokia ma tarina. E aki matu ni karokoa e bwakanako te tai n te tairiki anne, n ongora irouia ana utu ngke a maroroakina taekan ekaretia aika kakaokoro ao te reirei are a reiakinna. Ngkai a bane ni matu, ao e a mabu te auti.6
Inanon rootongitongin ana ruu, Iotebwa e waakina ana tataro, ni bubutia te Atua bwa e na kabwarai ana bure. E kantaninga raonakina ma te tia uarongorongo mai karawa are e kona ni kakoaua nakoina n teina imatan te Uea ao n anganna te atatai n te euangkerio are e a tia ni berita iai nakoina n te buakonikai. Iotebwa e ataia bwa te Atua e a tia ni kaekai ana tataro mai imwaaina, ao e kakoaua bwa E na bon manga kaeka riki.
Ngke e tataro Iotebwa, e kaoti te ota irarikin ana kainiwene ao e rikirake n oota ni karokoa e kaona nanon te ruu ni kabane. E tararake Iotebwa ao e noora te anera n tei n te eea. Te anera e bwainna n te kunnikai ae mainaina are e rabuna nimoimoin baina ao waena. E nako te ota mairouna, ao moana e raneanea n aiaron te iti.
N te moan tai ao e maaku Iotebwa, ma e waekoa ni kaonaki nanona n te rau. E weteia te anera n arana ao e kaota arana nakoina bwa ngaia bon Moronaai. E taku bwa e a tia ni kabwara ana bure te Atua ao ngkai iai ana mwakuri ae e na karaoia. E taekinna bwa aran Iotebwa e na tataekinaki n ae raoiroi ao ae e buakaka irouia aomata ni kabane.7
Moronaai e taekin bwaatua koora aika a taunaki n te mwaunga ae uakaan. Iaon bwaatua a koreaki iaona rekooti n taekaia aomata ake ngkoa ake a maeka ngkoa i Amerika. Te rekooti e tuangiia rikiia ao e taekina rongorongon Iesu Kristo ngke e kawariia n reireiniia ana euangkerio ae bwanin.8 N taunaki ma bwaatua, e taku Moronaai, bon uoua atiibu aika mamata, are e kabonganai imwiina Iotebwa ae aranaki bwa Urim ao Tammim, ke taan raitaeka. Te Uea e a tia ni katauraoi atibu aikai bwa a na buoka Iotebwa n rairi rekooti. Atiibu aika itiaki a kabaeaki ma te otanga.9
Nikiran ana tai ngke e roko, Moronaai e taekin taeka ake a taekinaki n taetae ni burabeti man ana boki Itaia, Ioera, Maraki, ao Mwakuri. E nang roko te Uea n te tai ae waekoa, e kabwarabwara, ao aia utu aomata a na katiai tibwangaia ni karikakiia iroun te Atua ti ngkana a manga moan kaboouaki ana berita te Atua ake ngkoa.10 E taku Moronaai bwa te Atua e a tia n rinea Iotebwa bwa e na manga kabooua te berita, ao ngkana e rineia bwa e na kakaonimaki nakon ana tua te Atua, ngaia are e na kaoti rekooti ake iaon bwaatua.11
Imwaain nakona, te anera e tuanga Iotebwa bwa e na kawakin bwaatua ao e na aki kaoti nakon temanna tii ngkana e tuangaki, ni kauringa bwa e na kamaunaaki ngkana e aki ongotaeka nakon te reirei aei. E a moanna te oota ni katobibia Moronaai ao e tabekakirake nako karawa.12
Ngke e tabe n iangoa te mii Iotebwa, e a manga kaotaaki naba nanon te ruu ao e manga kaoti naba Moronaai, n anga te rongorongo are e a tia n anga mai imwaaina. Imwiina e nako, ma e manga kaoti teuana riki te tai n anga ana rongorongo te kateniua n tai.
“Ngkai, Iotebwa, uringnga,” e taku. “Ngkana ko nako n anai bwaatua, am iango e na kaonaki n te roo, ao aekakin nako ana iango te riaboro e na roko n am iango n totokoiko man kawakinan ana tua te Atua.” Ni kaira Iotebwa nakon temanna are e na boutokaia, Moronaai e kairia bwa e na tuanga tamana taekan miina.
“E na kakoauai taeka ni kabane ake ko taekin,” e berita te anera.13
Te ingabong are imwiina, akea te bwai ae taekinna Iotebwa ibukin Moronaai, e ngae n anne e ataia bwa tamana e kakoaua te mii ao anera. Ma, a kabanea te ingabong anne n taia te marae ae uakaan ma Alvin.
Te mwakuri e matoatoa. Iotebwa e kataia n ira birin tarina ni korouteute n nako ao n oki ribuakon uteuteu aika ririeta. Ma rorokon Moronaai e kautia bwa e na taratara inanon te tairiki, ao ana iango e teimatoa n oki nakon rekooti ake rimoa ao te maunga are e taunaki iai.
N te tai ae waekoa e toki ana mwakuri, ao e ataia Alvin. “Ti riai ni wakinako ni mwakuri,” e takarua nakon Iotebwa, “ke e na aki tia ara mwakuri.”14
Iotebwa e kataia ni mwakuri korakora ao ni kawaekoa, ma n aki taraia bwa tera are e karaoia, e aki bwara nanona n ira birin Alvin. Imwiin te tai ae maan, Joseph te Ikawai. e nooria bwa e taraa ni mainarake Iotebwa ao e a manga aki naba mwakuri. “Okira te auti,” e taku, e kakoaua bwa e aoraki natina.
Iotebwa e ongotaeka iroun tamana ao e bebeei n okira te auti. Ma ngke e kataia n rinuukan te oo, e bwaka i aontano, e rang ni kua.
Ngke e wene ikekei, ni karekea korakorana, e noora Moronaai n tei i etana teuana riki te tai, ni katobibiaki n te oota. “Bukin tera ko aki tuanga tamam tera are I tuangko?” e titiraki.
Iotebwa e taku bwa e maaku bwa e rawa n aki kakoaua tamana.
“E kona ni kakoauako,” e kamatoa nakoina Moronaai, imwiina e manga kaoka naba ana rongorongo n te tairiki are mai imwaaina.15
Joseph te Ikawai. e tang ngke e tuangnga natina taekan te anera ao ana rongorongo. “Bon te kaotioti mairoun te Atua,” e taku. “Karaoia.”16
Tamnein te Maunga are Komora ao te aono are e katobibia iroun Craig Dimond
Iotebwa e waekoa n nako nakon te maunga. Inanon te tairiki, Moronaai e kaotia nakoina n te mii n te tabo are e karabaaki iai bwaatua, ngaia are e ataa te tabo are e na nako iai. Te maunga, teuana te kabanea ni bubura n te tabo, ae tao teniua te maire man ana auti. A taunaki bwaatua iaan te atibu ae bubura, ae mironron i maeaona te maunga, ae aki raroa man ana tabo.
Iotebwa e iangoi bwaatua ngke e nakonako. E ngae ngke e ataia bwa a tabu, e kaangaanga irouna bwa e na katoka iangoana bwa a na mwaitira booia. E a tia n ongo taekan kaubwai ake a karabaaki irouia taan tararua aika anti, ma Moronaai ao bwaatua ake e kabwarabwarai a kaokoro man karaki aikai. Moronaai bon te tia uarongorongo mai karawa are e a katabeaki iroun te Atua bwa e na karokoi rekooti ni kamanoi nakon te tia mamata ae E rineia. Ao bwaatua a rang kakaawaki tiaki ibukina bwa a koora, ma ibukina bwa a kakoaua iroun Iesu Kristo.
N ae teimatoa, te iango iroun Iotebwa bwa e ataia bwa e na reke iai te kaubwai are e na kainaomataia iai ana utu man te kainnano.17
N rokona n te maunga, Iotebwa e roko n te tabo are e a tia n nooria n te mii ao e a moana ana keniken iaan te atiibu ni karokoa a bane n oti mangeena. Imwiina e kunea te mwaanga ni kai ae bubura ao e kabongana n tabeka iai te atibu ao e karara nakon te iterana.18
Aan te atiibu ao iai te bwaoki, oona ao aana e karaoaki man te atiibu. N nooran nanona, Iotebwa e noori bwaatua aika koora, atiibu ni mamata, ao te otanga.19 A onrake bwaatua ma koroboki rimoa ao a kabaeaki ni kabane n iteraia teuana man riing aika teniua. Bwaatua aikai e nakon onoua te inti rababaia, ao waniua te inti abwakiia, ao a irariki. Tabeua mwakoron bwaatua a taraa naba ni kabaeaki ngaia are akea ae e kona ni warekia.20
E miimi, Iotebwa ao ni manga kan ataia bwa mwaitira boon bwaatua aikai. E kaenakoa baina n anai—ao e namakina te tiaoki ae biri inanona. E kaaki baina ma imwiina e manga anaia riki te kauatai ao e manga tiaoki naba ni katoa tai.
“E aera ngkai I aki kona n anaa te boki aei?” e tang n takarua.
“Bukina bwa ko aki kawakina ana tua te Uea,” e taku te bwanaa ae uakaan.21
Iotebwa e rairaki ao e noora Moronaai. N teuana te tai rongorongo man te tairiki ake mai imwaaina a kaona ana iango, ao e oota bwa e a tia ni mwaninga oin raoi koauan rekooti akekei. E moana ana tataro, ao ana iango ma tamneina a kautaki iroun te Tamnei ae Tabu.
“Nooria,” e tua Moronaai. Teuana riki te mii ae e a manga taakinaki imatan Iotebwa, ao e noora Tatan ni katobibiaki irouia raona aika e koro mwaitiia. “Ni kabane aikai a kaotaki, te raoiroi ao te buakaka, te mimitong ao te bareka, mimitongin te Atua ao mwaakan te roo,” te anera e kaotia, “bwa kona ataia mangkai mwaaka aika uoua ao n aki riai ni butimwaea ke ni konaaki iroun teuare e buakaka.”
E tuanga Iotebwa bwa e na kaitiaka nanona ao ni kakorakora ana iango ni butimwaea te rekooti. “Ngkana ko karekei bwaai aika a tabu aikai ko riai n tataro ao ni kakaonimaki n ongotaeka iroun te Uea,” e kabwarabwara Moronaai. “A aki katukaki ikai ibukin karawataan te raka ao te kaubwai ibukin mimitongin te aonaaba aei. A kainaki n te tataro n onimaki.”22
E titiraki Iotebwa.bwa nningai ae e kona iai ni karekei bwaatua.
“Te kauabwi ma uoua ni bongin Tebetembwa are imwiina,” e taku Moronaai, “ngkana ko kaira te aomata ae bon kainnanoaki.”
“Antai te aomata anne?” E titiraki Iotebwa.
“Tarim ae ikawai riki.”23
Bon man ngke e uarereke, Iotebwa e ataia bwa e kona ni katan iroun tarina ae ikawai riki. Alvin ai bon uabwi ma nimaua ana ririki ngkai ao e kona ni karekea oin ana tabo n ununiki ngkana e tangiria. Ma e rineia bwa e na tiku iaon abaia ana utu ni buokiia ana karo ni kamwengaraoia ao ni kamanoa abaia ngkai a ikawai riki. E rang tataua ma nanona ao e mwakuri korakora, ao Iotebwa e tatangiria ao e mamataiakinna.24
Tao Moronaai e namakinna bwa Iotebwa e kainnanoa wanawanan tarina ao korakorana n riki bwa te aomata are e kona n onimakinna te Uea ma bwaatua.
N okina nakon mweengana n te tairiki anne, Iotebwa e a bon kua. Ma ana utu a uarurung nakoina n te tai are e rin iai n te mataroa, ni kan ataia bwa tera are a kunea n te maunga. Iotebwa e waaki n tuangkiia taekan bwaatua, ma Alvin e kamangaoia ibukina ngke e nooria bwa e rang taraa ni kua Iotebwa.
“Tia nako ni matu,” e taku, “ao bwa tiaonga n utimwaaka ningabong n nako ni mwakuri.” E na rang abwabwaki aia tai ningabong n ongora nikiran ana karaki Iotebwa. “Ngkana e kona ni moantaai Tinara ni katauraoa ara katairiki,” e taku, “ngkanne e na rang abwabwaki ara tairiki anne n bane n tekateka n ongora am maroro.”25
Te tairiki are imwiina, Iotebwa e karakina te bwai are e riki n te maunga, ao Alvin e kakoaua. Ngkai te kabanea n ikawai ni mwaane n te utu, Alvin e namakinna n tainako bwa iai tibwangana ibukin maiuraoia ana karo aika a tabe ni kara. Ngaia ma tarina a tia ni manga kabubura riki aia auti ibukiia aia utu bwa aonga ni kona ni mweengaraoi riki.
Ngkai e taraa n ae Iotebwa e tararua maiuraoin tamneia. Ni katoa tairiki e botiia ana utu n ana maroro iaon bwaatua ake koora ao aomata ake a korei rongorongo akanne. Te utu a rikirake n ikoikotaki, ao mweengaia e rangi n rau man kakukurei. Ni kabane a bane n namakinna bwa iai te bwai ae tamaroa ae e nang riki.26
Ngkanne ni moaningabongin te aotom, ni kee iaan uoua namwakaina imwiin rokon Moronaai, Alvin e okira mweengana ma marakin birotona ae korakora. E bwaoua ni maraki, e bubutiia tamana bwa e na wewete ibukin buokana. N tokina ngke e a roko te taokita, e angan Alvin ana bwainaoraki ike a korakora nakoina, ma e a kakorakora riki.
Alvin e wene n ana kainiwene ni bong aika a bati, n ree ni maraki. N ataakin ae e na bon bae ni mate, e wetea Iotebwa. “Karaoi bwaai ni kabane ni korakoram ni karekei rekooti,” e taku Alvin. “Kakaonimaki ni karekei kaetieti ao kawakin tua ni kabane ake ko anganaki.”27
E mate tabeua te tai imwiina, ao e taonaki te mweenga n te nanokawaki. N te taunimate, te tia kabwarabwara man bwaai ni kabane e taekinna bwa Alvin e a tia n roko i moone, ni kabongana matena ni kauringiia tabeman n te bwai ae e na riki tii ngkana e kamaiuiia te Atua. Joseph te Ikawai. e rang n un. Natina bon te mwaane ae rang raoiroi, ao e aki riai ni kakoaua bwa te Atua e na kona ni kamaraia.28
Ni maten Alvin, maroroakinan bwaatua e toki. E a tia n riki bwa te tia boutoka ae kakaonimaki nakon weteakin Iotebwa mai karawa n te aro are ngkana e taekinaki nakoia e kauringa iai matena. E bon rang n rawawata nakon te utu.
Iotebwa e rang n nanokawaki riki ni buan Alvin ao e bon rang kaangaanga riki irouna. E a tia n rang katuka ana onimaki iaon tarina ae ikawai bwa e na buokia ni karekei rekooti. Ngkai e namakinna bwa e a kiitanaki.29
Bouan Moronaai e tei i taubukin te Maunga are Komora ni kauringa te tabo are e moan n noori iai bwaatua n ana Boki Moomon Iotebwa Timiti n tairikin Tebetembwa 22, 1823, ao ni karekei raoi aua te ririki imwiina.
Ngke e a roko te bong are e na okira iai te maunga, Iotebwa e nako n ti ngaia. N akean Alvin, e aki koaua raoi ngkana e na onimakinna te Uea ma taian bwaatua. Ma e iangoia bwa e kona ni kawakin ana tua e Uea are e a tia n anganna, n aron are e a tia n tuangnga tarina. Ana kaetieti Moronai ibukin karekean bwaatua a rang matata. “Ko riai n anai ni baim ao n nakon te auti n aki waeremwe,” e taku te anera, “ao rokanii.”30
N te maunga, Iotebwa e kamwaingii atiibu, karina baina inanon te bwaoki n atibu, ao e tabeki buraati ni kaotinakoi. E roko te iango: bwaai ake tabeua a kakaawaki ao e riai ni karabai imwain ae e nakon ana auti. E katikui bwaatua ao e rairaki bwa e na rabuna te bwaoki. Ma ngke e okiri bwaatua, a bua. E roko te maaku, e bwaka ni katorobubua ao e bubuti ni kan ataia bwa a mena ia.
E kaoti Moronaai ao e tuanga Iotebwa bwa e a tia ni manga kairua naba n irakin te kaetieti. Tiaki ti katukakin bwaatua imwaain kamanoakiia raoi, e a tia naba ni kabuai mai matana. Ngkai e ingainga ao ngkai bon te kairake ae mamata are e na karaoa ana mwakuri te Uea, e aki kona ni kawakin reekooti rimoa.
Iotebwa e rang un i bon irouna, ma Moronaai e tua nakoia bwa e na okirii bwaatua n te ririki are imwiina. E tuangiia naba taekan ana baire te Uea ibukin abanuean te Atua ao te mwakuri ae korakora e a moanna ni waaki nako.
E tiku, imwiin nakon te anera, Iotebwa e karaurau n ruo man te maunga, n raraoma bwa tera aia iango ana utu ngkana e a oki nakon te auti n akea uotana.31 Ngke e rinnako inanon te auti, a bane n tataningaia. Tamana e titirakinna ngkana iai irouna bwaatua.
“Akea,” e taku. “I aki kona n anai.”
“Ko noori?”
“I noori ma I aki kona n anai.”
“I bon kona n anai,” e taku Iotebwa te Ikawai. e taku, “ngke arona bwa ngai ngkoe.”
“Ko aki ataa te bwai ae ko taekinna,” e taku Iotebwa. “I aki kona n anai, bwa ana anera te Uea e aki kariaia bwa N na anai.”32