Kaukauwa ka Tudei ena Vakabauti Karisito

Mai vei Elder D.Todd Christofferson

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Me toso na kaukauwa ka tudei tu ena vakabauti Karisito, e gadrevi na kosipeli i Jisu Karisito me curuma na lomana kei na yalona e dua.

Ena itukutuku makawa ni Veiyalayalati Makawa, eda wilika na veigauna veitaravi ena nodra rokova na nodra veiyalayalati kei Jiova na luvei Isireil ka qaravi Koya ka so tale na gauna ena nodra vakanadakuya na veiyalayalati oya ka qaravi matakau se o Peali.¹

Na veiliutaki nei Eapi e a dua na gauna ni vukitani ena vualiku ni matanitu o Isireli. Na parofita o Ilaijia ena dua na gauna a tukuna vua na Tui o Eapi me soqoni ira na tamata i Isireli kei ira na parofita se bete i Peali ena Ulunivanua o Kameli. Ni ra soqoni vata mai na tamata, a sa kaya vei ira o Ilaijia, “E bogi vica mada kemuni na lomalomarua tiko kina? [se ena vosa tale eso, “Ni naica mo ni qai lewa kina vakadua?”] kevaka sa Kalou ko Jiova, mo ni muri koya: ia kevaka ko Peali, mo ni muri koya. A ra sa sega ni kaya vua edua na vosa ko ira na tamata.”² A qai vakarota o Ilaijia me okoya kei ira na parofita i Peali me talaka edua na pulumokau ka biuta ena dela ni buka ena nodrau dui icabocabo ni soro, ia “me kakua ni viri kina na buka waqa.”³ Ka, “Mo ni masu ki na yaca ni nomuni kalou, ia ka’u na masu ki na yaca i Jiova: ia na Kalou sa vosa mai ena buka waqa, me Kalou ga ko koya. A ra sa vosa kecega na tamata, ka kaya, Sa vinaka na vosa.”⁴

O ni na nanuma ni o ira na bete i Peali era a kailavaka nodra kalou tawabula ka vica na aua me vakauta sobu mai na bukawaqa, ia “sa sega na domo e rorogo, se dua e vosa mai, se dua e rogoca.”⁵ Ni sa gauna nei Ilaijia, a vakavinakataka okoya na icabocabo ni soro ni Turaga sa talaraki, vakotora kina na buka kei na imadrali, qai vakarota me sui kece ena wai, sega ni vakadua, ia me vakatolu. E sega ni vakatitiqataki ni okoya se dua tale na kaukauwa vakatamata ena rawa ni utura na bukawaqa.

“Ia ena gauna sa dauvakacabori kina nai soro ni yakavi, sa toro kina ko Ilaijia na parofita, ka kaya, Kemuni Jiova na Kalou i Eparama, kei Aisake, kei Isireli, me kilai mada edaidai ni kemuni sa Kalou e Isireli, ka ni’u sa nomuni tamata talega koi au, ka sa nomuni vosa ka’u sa cakava kina na ka kecega oqo. …

“Sa qai lutu sobu mai na buka waqa i Jiova, ka kania nai soro kama, kei na buka, kei na vatu, kei na kuvuniqele, ka dramica na wai ena keli.

“Ia ni ra sa raica ko ira na tamata kecega, era sa cuva vakatoboicu: a ra kaya, Sa Kalou ga ko Jiova; Sa Kalou ga ko Jiova.”⁶

Edaidai ena kaya beka o Ilaijia:

E dua ga vei rau, na Kalou na Tamada Vakalomalagi, e bula tiko, se segai, ia ke bula tiko o Koya, qaravi Koya.
Edua ga vei rau, o Jisu Karisito e Luve ni Kalou, na Dauveivueti ni kawatamata sa tucaketale, se segai, ia ke o Koya dina, muri Koya.
Edua ga vei rau, na iVola i Momani e sa vosa ni Kalou, se segai, ia ke sai koya dina, ia “toro voleka cake vua na Kalou ena [vulica kei na] muria na kena ivakavuvuli.”⁷
Edua ga vei rau, o Josefa Simici a raica ka rau veitalanoa kei na Tamana kei na Luvena ena siga ni vulaitubutubu oya ena 1820, se segai, ia ke dina, ia muria na lewa vakaparofita, oka kina na idola ni veivauci ni o au, o Ilaijia, a vakatikora vua.

E kaya o Peresitedi Russell M. Nelson ena koniferedi raraba se qai oti ga: “E sega ni dodonu mo lecava baleta na ka e dina [raica na Moronai 10:5]. E sega ni dodonu mo lecava ko cei mo vakabauta dina. Mai na ivakatakila vei iko, ko rawa ni ciqoma kina nomu ivakadinadina vakai iko ni Vola i Momani e vosa ni Kalou, o Josefa Simici e dua na parofita, ka ni sai koya oqo na Lotu ni Turaga. Veitalia ga na cava era kaya se cakava na tani, ena sega ni dua e kauta tani rawa na ivakadinadina e kau ki lomamu kei na nomu vakasama baleta na veika dina.”⁸

Ena nona yalataka o Jemesa ni Kalou “sa solia vakalevu kivei ira kecega na tamata” era vakasaqara Nona vuku,⁹ e a vakasalataka talega okoya:

“Ia me kerekere ena vakabauta, me kakua ni vakatitiqa. Ko koya sa vakatitiqa, sa vaka na ua ni waitui, sa cagina ena cagi ka veitubuyaki.

“Ia me kakua ni nanuma na tamata ko ya ni na rawata e dua na ka mai vua na Turaga.

“A tamata lomalomarua, sa yamekemeke e na nona ivalavala kecega.”¹⁰

Na noda iVakabula, ena yasana ka dua, a ivakaraitaki uasivi ni yalodei. E a kaya o Koya, “Sa sega ni biuti au ko Tamaqu me’u tiko duadua ga; ni’u sa kitaka tikoga na ka sa vinakata ko koya.”¹¹ Vakasamataka na ivakamacala eso oqo mai na ivolanikalou baleti ira na turaga kei na marama ka, vaka na iVakabula, era kaukauwa ka tudei:

Era “sa saumaki ki na vakabauta dina; ka sa sega ni via gole tani mai kina, ka ni ra sa tudei sara ka yalodina, ka sega ni yavalati rawa, ia era sa gadreva sara ena yalo gu mera muria tikoga na ivunau ni Turaga.”¹²

“Ia era sa yalodina sara, ka dauvakanuinui vua na Kalou.”¹³

“Ka raica, ko ni sa kila vakai kemuni ga ni ko ni a sa vakadinadinataka, ni o ira kecega era sa mai kila na dina … ni ra sa kaukauwa ka tudei ena vakabauta, kei na veivakabulai era sa sereki kina.”¹⁴

“A ra sa qarava matua na nodrai vakavuvuli na iapositolo kei na veilomani, kei na dovi madrai, kei na masumasu.”¹⁵

Me toso na kaukauwa kei na tudei ena vakabauti Karisito, e gadrevi na kosipeli i Jisu Karisito me curuma na lomana kei na yalona e dua, kena ibalebale ni kosipeli e sega walega ni yaco me dua ga vei ira na veisau ena bula ni dua na tamata, ia esa vakanamata titobu ni nona bula kei na itovodei. E kaya na Turaga:

“Au na solia talega vei kemudou na yalo vou, io ka’u na vakacuruma ki na lomamudou na yalo vou: au na kauta tani talega maivei kemudou na yalo vatu, ka solia vei kemudou na yalo vakalewe.

“Ka’u na vakacuruma ki na lomamudou na yaloqu, ka vagolei kemudou mo dou muria na noqu vunau, ia dou na vakabauta na noqu lewa ka cakava.

“Ia … dou noqu tamata, koi au talega ka’u na yaco me’u nomudou Kalou.”¹⁶

Oqo na veiyalayalati eda cakava ena noda papitaiso kei na cakacaka vakalotu ena valetabu. Ia eso e se sega ni ciqoma vakataucoko na kosipeli i Jisu Karisito kina nodra bula. Dina ga, vaka e kaya o Paula, era a “bulu vata kaya kina [kei Karisito] ni da sa papitaisotaki,” era se calata tiko na tikina me “vaka sa vakaturi cake tale mai na mate na Karisito … , meda sai … valavala vaka talega kina e na [dua na] bula vou.”¹⁷ Na kosipeli e se sega ni vakasavasavataki ira. Era se sega ni dei vei Karisito. Era dau digidigi baleta na ivakavuvuli kei na ivunau era na muria kei na vanua kei na gauna era na veiqaravi kina ena Lotu. Ena kena veibasai, sa ikoya na maroroi ni nodra veiyalayalati ena yalodina ko ira era “na digitaki me vaka na veiyalayalati”¹⁸ era na levea na veivakacacani ka tudei tu ena vakabauti Karisito.

Vuqa vei keda ena gauna oqo e raici keda ni da tomanika e na vakaitavi vakarairai ena veiqaravi vakosipeli ena dua na yasana kei na dua na taraicake vakataucoko, yalodina vaKarisito ki na loma ni Kalou ena yasana kadua. Ena loma ni tomanika oya, na itukutuku vinaka ni kosipeli i Jisu Karisito e curu ki na lomada ka taukena na yaloda. Ena sega beka ni yaco vakasauri, ia e dodonu meda toso kece tiko yani ki na ituvaki kalougata oya.

E veibolei ka bibi sara meda kaukauwa ka tudei tikoga ni da raici keda ni da sa vakasavasavataki “ena lovo bukawaqa ni veivakararawataki,”¹⁹ edua na ka ena yaco vei keda kece vakatotolo se vakamalua ena bula e vuravura. Ni sega na Kalou, na veika sotavi butobuto oqo e kauta mai na yalolailai, taqaya, kei na lomaca. Ni tiko na Kalou, na vakacegu e sosomitaka na vutugu, sautu e sosomitaka na tiko yavavala, kei na inuinui e sosomitaka na yaluma. Na dei tikoga ni vakabauti Karisito ena kauta mai na Nona loloma dei vakalou kei na veitokoni.²⁰ OKoya ena veisautaka na veivakatovolei ki na veivakalougatataki ka, ena vosa i Aisea, “solia … nai sala vakaiukuuku mei sosomi ni dravusa.”²¹

Me’u tukuna mada e tolu na ivakaraitaki ka’u kila vakai au:

Edua na marama e tauvi koya edua na mate veivakamalumalumutaki ka bibi sara, ka sega ni bula rawa mai na veiqaravi vakavuniwai, veivakalougatataki vakamatabete, kei na lolo kei na masumasu. Ia, nona vakabauta na kaukauwa ni masu kei na dina ni loloma ni Kalou vua e sega ni vakalailaitaki rawa. E toso ga ki liu okoya e veisiga (ka so na gauna e veiaua) qarava tiko na veikacivi ena Lotu ka,qarava nona matavuvale gone vata kei na watina, dau matamamarau vakalevu. Nona yalololoma vei ira na tani e titobu, ni vakasavasavataki mai na nona rarawa, ka dau vakayali koya vakavuqa ena veiqaravi vei ira na tani. E toso tiko nona tudei, ka ra yalo marau na tamata nira tiko kei koya.

Edua na turaga ka tubu cake ena Lotu, a veiqaravi vaka-daukaulotu tudei, ka vakawatitaka dua na marama totoka a kurabui ni so na tacina a tekivu vakalewa na Lotu kei na Parofita o Josefa Simici. Ni oti edua na gauna eratou a biuta na Lotu ka tovolea me uqeti koya me muri ratou. Me vaka e dau yaco wasoma vakaoqo, eratou a binia vua na ivola volai eso, katokatoni, kei na vidio ra cakava na dauvakalelewa, levu vei ira a lewe ni Lotu taumada sa lututani. Eratou a vosa vakacacataka nona vakabauta na tacina, ka tukuna tiko vua ni sa rawai rawarawa ka vakacalai okoya. A sega vei koya na isau ni nodratou veivakasewasewani, ka tekivu me yavavala na nona vakabauta ena ruku ni veisaqati kaukauwa. A vakananuma okoya me sa cegu na laki lotu. A veitalanoa okoya kei watina. A veitalanoa okoya kei ira na tamata e nuitaki ira. A masulaka okoya. Ni vakasamataka vakatitobu okoya ena lomaleqa ni lomana, a nanuma lesu na gauna a vakila kina na Yalo Tabu ka a ciqoma dua na ivakadinadina ni dina ena Yalo. A tinia okoya, “kevaka me’u yalodina vei au, ia me’u vakadinata ni sa tarai au vakavica na Yalo ka sa ka dina na ivakadinadina ni Yalo.” E sa nona edua na yalomarau kei na vakacegu vakavoui ka wasea kei na watina kei na luvedrau.

Edua na tagane kei watina ka dau muria matua ena mamarau na nodratou ivakasala na Veitacini ena nodrau bula a vakararawataki ni sotava na dredre me rau vakaluveni. Erau a sauma na ilavo levu ena cakacaka kei ira na vuniwai maqosa ka, oti edua na gauna, a vakalougatataki ena dua na luvedrau tagane. Ia, ka ni rarawa, ni oti ga edua na yabaki, na gone a mavoa ena dua na vakacalaka ka sega ni nona cala edua ka vakavuna me sega ni vakilaikoya, ka mavoa levu na nona mona. E soli vua na veiqaravi uasivi, ia era sega ni vakadeitaka rawa na vuniwai na veika ena yaco emuri. Na gonelailai ka rau saga ka masulaka vagumatua na veiwatini me kauta mai ki vuravura sa kau tani, ka rau sega ni kila se na vakasukai tale mai vei rau. Oqo erau sasaga me qarava na gagadre bibi ni nodrau gone kei na sotavi ni nodrau itavi tale eso. Ena gauna dredre levu duadua oqo, erau sa gole vua na Turaga. Erau vakararavi ena “madrai ni bula” erau ciqoma mai Vua. Erau vukei mai vei ira na itokani yalololoma kei na matavuvale ka vakaukauwataki ena veivakalougatataki ni matabete. Erau sa veivolekati sara,ka sa titobu ka taucoko cake sara nodrau dua bau oqo mai na duatani tale na gauna.

Enai ka 23 ni Julai, 1837, na Turaga a dusimaka edua na ivakatakila ki na Peresitedi ni Kuoramu ni iApositolo e Le Tinikarua ena gauna oya, o Thomas B. Marsh. E oka kina na veika oqo:

“Ka dau masulaki iratou na wekamu na Le Tinikarua. Mo vunauci iratou vakaukauwa ena vuku ni yacaqu, me ratou vunauci ena vuku ni nodratou ivalavala ca kece sara, ka mo yalodina tiko ga vei au kei na yacaqu.

“Ia ni sa oti na nodra vakatovolei, kei na nodra vakararawataki, raica, koi Au na Turaga, au na qai lako yani vei iratou ka vakataudeitaki iratou, ia kevaka eratou na sega ni vakaukauwataka na lomadratou, ka vakadomoqataki iratou vei au, eratou na saumaki mai, ka’u na vakabulai iratou.”²²

Au vakabauta na ivakavuvuli e cavuti ena veitikina oqo e kovuti keda kece. Na veitemaki kei na veika rarawa eda sotava, kei na veivakatovolei cavaga e raica na Turaga me vakacolata, e rawa ni veituberi ki na noda saumaki dina kei na vakabulai. Ia oqo e yaco ke, ka kevaka ga, eda sega ni vakaukauwataka na yaloda se vakadomodomoqataki keda vei Koya Kevaka eda kaukauwa ka tudei, veitalia na ka ena yaco mai, eda rawata na saumaki ka a nakita na iVakabula ni a kaya O Koya vei Pita, “Ia ni ko sa saumaki tale, mo vakataudeitaki ira na wekamu,”²³ na saumaki e taucoko ka sega ni luluqa rawa. Na vakabulai yalataki sai koya na veivakatabui kei na veivakasavasavataki ena-ivalavala ca ni mavoa ni yaloda, ka yaco me da sa vakalou.

Au nanuma na ivakasala nei tinaqu: “Kania kemu kakana-draudrau; ena vinaka vei iko.” Era sa dina na tinada, ka ena vakasama ni tudei ena vakabauta, na “kania kemu kakana-draudrau” oya mo masu tikoga, kana-magiti mai na ivolanikalou e veisiga, veiqaravi ka sokalou ena Lotu, vakayagataka na sakaramede ena savasava e veimacawa, lomana na wekamu, ka taura cake nomu kauveilatai ena talairawarawa vua na Kalou e veisiga.²⁴

Nanuma tikoga na yalayala ni veika vinaka ena yaco mai, e gauna oqo ka sa bera mai, vei ira era sa kaukauwa ka tudei ena vakabauti Karisito. Nanuma “na bula tawamudu, kei na nodra reki na yalododonu.”²⁵ “Oi kemuni kece sa savasava na lomamuni, ni laveta cake na ulumuni ka ciqoma na vosa talei ni Kalou, ka tugana ki yalomuni na nona loloma; ni ko ni na rawata, kevaka sa dei na nomuni vakasama, me sega ni mudu.”²⁶ Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.