Denkt u erover op latere leeftijd te hertrouwen?

Norman C. Hill

Hertrouwen kan zowel moeilijkheden als vreugde opleveren.

Toen haar man na 25 jaar huwelijk overleed, vond Susan, een vriendin van mij, dat ze te oud was om ooit weer te trouwen. ‘Ik vond het prima om de rest van mijn leven weduwe te zijn’, zei ze.

Maar tot mijn verrassing hertrouwde ze twee jaar later. Haar man, George, was ook weduwnaar. Nu leiden ze een gelukkig leven en zetten ze zich samen in voor hun gemeenschappelijke interesses, zoals historisch onderzoek en dienstbetoon in de kerk en in de gemeenschap.

Vreugde en moeilijkheden

Dat klinkt misschien als een sprookje. Maar Susan en George geven meteen toe dat hertrouwen op elke leeftijd zowel vreugde als moeilijkheden kan opleveren. Dat kan vooral het geval zijn voor mensen die in de tempel aan hun eerste huwelijkspartner zijn verzegeld. Mijn eigen leven is daar een voorbeeld van.

Ik hield van mijn vrouw Raelene en koester ons tempelhuwelijk. Toen ze na 42 jaar huwelijk onverwachts overleed, was ik radeloos. Ik wentelde me bijna een jaar in zelfmedelijden. Uiteindelijk kreeg ik een nieuwe baan in een andere stad. Ik was klaar voor een nieuwe start. Ik vroeg me af of ik wilde daten. Zou dat mij ontrouw maken?

Ik sprak erover met een vriend die hertrouwd was. ‘Dat is een persoonlijke beslissing’, zei hij. ‘Jij kent je overleden vrouw. Wat zou zij ervan vinden? Jij kent je familie en weet hoe ze zouden kunnen reageren. Het is net als elke andere beslissing: je moet er nederig en onder gebed over nadenken.’

Een andere vriend die ook hertrouwd was, zei: ‘Het gaat er niet alleen om dat je verder gaat. Het gaat erom dat je in geloof voorwaarts gaat, of je nu hertrouwt of alleen blijft.’

Ik ging de Schriften onderzoeken en las vaak het verhaal van Ruth, een weduwe, en haar schoonmoeder, Naomi, die vond dat ‘de Almachtige [haar] grote bitterheid [had] aangedaan’ (Ruth 1:20) omdat haar man en twee zoons waren omgekomen. Boaz trouwde uiteindelijk met Ruth nadat hij ontroerd was door ‘alles wat u na de dood van uw man voor uw schoonmoeder gedaan hebt’ (Ruth 2:11). Dit Schriftuurlijke ‘liefdesverhaal’ tussen Ruth en Boaz herinnerde me eraan dat God altijd nabij is, zelfs op onze moeilijkste momenten, en dat Hij ons in onze belangrijkste beslissingen kan leiden.

Ik besloot weer te gaan daten en ontmoette uiteindelijk mijn huidige vrouw, Stephanie. Toen we trouwden, beseften we dat het rampzalig zou zijn om te verwachten dat alles hetzelfde zou zijn als in ons eerste huwelijk of om te gaan vergelijken met onze voormalige partner of onze voormalige omstandigheden. We moesten een ‘bonusfamilie’ vormen door al onze kinderen bij belangrijke beslissingen te betrekken, en al onze kleinkinderen bij nieuwe tradities.

Alleen blijven of hertrouwen: een persoonlijke keuze

In de Schriften staan veel voorbeelden van rechtschapen mensen die na het overlijden van een huwelijkspartner alleen zijn gebleven. De weduwe in Zarfath kreeg lof voor haar getrouwheid en vrijgevigheid (zie 1 Koningen 17:8–16). De weduwe die twee munten in de schatkist wierp, werd door de Heiland geprezen omdat zij ‘alles wat zij had, erin [had] geworpen, heel haar levensonderhoud’ (Markus 12:44). De psalmist merkt op dat de Heer ‘wees en weduwe staande’ houdt (Psalmen 146:9). Deze voorbeelden herinneren ons eraan dat de Heer zich zeer bewust is van hen die een huwelijkspartner hebben verloren. Ouderling Gerrit W. Gong van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘Onze status bij de Heer en in zijn kerk heeft niets vandoen met onze huwelijkse staat, maar veeleer met onze ontwikkeling als getrouwe en moedige discipel van Jezus Christus.’¹

President Dallin H. Oaks, eerste raadgever in het Eerste Presidium, was nog maar 7 jaar toen zijn vader aan tuberculose overleed. Zijn moeder bleef de rest van haar leven ongehuwd en deed veel in de kerk en in de gemeenschap. Ze werd zelfs burgemeester van de stad Provo.

‘Ik was met een uitzonderlijke moeder gezegend’, heeft president Oaks ooit gezegd. ‘Zij was echt een van de vele edele vrouwen die in de laatste dagen hebben geleefd.’²

Volharden in het evangelie

Ouderling Randy D. Funk heeft als lid van de Zeventig enkele dingen genoemd die mensen ongelukkig kunnen maken: ‘Verdriet en eenzaamheid na het overlijden van een dierbare, en angst door de onzekerheid over wat er na de dood met ons gebeurt.’ Hij stelde ‘innerlijke vrede ervaren door veilig in de kudde van God te zijn’ voor als middel tegen die eenzaamheid en onzekerheid.³

Ouderling Gong heeft opgemerkt dat geloof, het nakomen van verbonden en rijke zegeningen volledig beschikbaar zijn voor wie ervoor kiezen om na het verlies van een huwelijkspartner niet te hertrouwen. Hij heeft verteld over een voorouder die achterbleef ‘met vijf jonge kinderen […] toen haar man en haar oudste zoon enkele dagen na elkaar stierven. Oma was 47 jaar lang weduwe en zorgde met de liefdevolle steun van plaatselijke leiders, leidsters en leden voor haar gezin. Tijdens die lange jaren beloofde oma de Heer dat als Hij haar zou helpen, zij nooit zou klagen. De Heer heeft haar geholpen. En zij heeft nooit geklaagd.’⁴

Gezinnen samenvoegen

Het samenvoegen van gezinnen is bij veel huwelijken een overweging. Dat kan vooral moeilijk zijn voor de betrokken kinderen, ongeacht hun leeftijd. Een van de grootste uitdagingen is misschien wel om kinderen bij het aanvaarden van een nieuwe relatie te helpen.

Wanneer een ouder overlijdt, wordt er soms niet aan de rouw van de kinderen gedacht. Ze voelen zich misschien vergeten of hebben in elk geval het verlangen om met elkaar te praten over beslissingen die invloed op het gezin hebben. Ze hebben misschien herinneringen waarover ze niet meer durven te spreken. ‘Weet je nog toen we…’ kan soms incompleet en misschien zelfs ongewenst aanvoelen. Ze vinden het misschien moeilijk om zich aan de nieuwe relatie van hun levende ouder aan te passen, en om een stiefouder liefde en loyaliteit te betonen.

Zelfs onder ideale omstandigheden kan een nieuwe huwelijkspartner zich een buitenstaander voelen. ‘Zelfs als familieleden je hartelijk welkom heten, heb je soms nog steeds het gevoel dat je er niet helemaal bij hoort’, zegt een hertrouwde vrouw. Haar advies? ‘Bedenk dat je niemand vervangt; je bent meer een toevoeging aan de familie. Wees liefdevol en geduldig.’

Soms zijn het niet zozeer de geplande en doelgerichte activiteiten, maar de eenvoudige, spontane ervaringen die deze nieuwe relatie vormgeven. Deze drie dingen lijken te helpen:

Ga naar sportwedstrijden, muziekuitvoeringen en andere hobby’s die voor elk kind belangrijk zijn.
Luister aandachtig zonder al te veel advies te geven.
Vertel over uw eigen ervaringen en stel u kwetsbaar op.

Kinderen en kleinkinderen

In plaats van zich terug te trekken en zich afzijdig te houden van interactie met de familie, kunnen bonusouders en -grootouders op zoek gaan naar gemeenschappelijke interesses met verschillende familieleden en samen nieuwe ideeën en benaderingen ontdekken. In onze bonusfamilie sturen we elkaar berichtjes over allerlei onderwerpen, van ouderschap tot politiek, ondernemerschap tot sporttips, en van koken tot historische romans. We zijn tijdens de pandemie begonnen met allebei onze families apart online samen te komen om Kom dan en volg Mij te bestuderen, en doen dat nog steeds.

Evenwichtskunst

Het kan moeilijk en ingewikkeld zijn om op latere leeftijd in een nieuw huwelijk afspraken te maken over vrijetijdsbesteding, het huishouden en vooral de gezinsfinanciën. Er zijn empathie, tederheid en ‘het […] sieraad van een zachtmoedige en stille geest’ (1 Petrus 3:4) voor nodig om met nieuwe en soms tegenstrijdige behoeften om te gaan.

Elk echtpaar zal hun eigen oplossingen vinden om met klusjes, vrije tijd en geld om te gaan. Als we onze voorkeuren openlijk met elkaar bespreken, kunnen we de meeste meningsverschillen na verloop van tijd wel oplossen. Als nuttige richtlijn voor dergelijke gesprekken kunt u dit advies van president M. Russell Ballard (1928–2023), voormalig waarnemend president van het Quorum der Twaalf Apostelen, overwegen: ‘Stel haalbare doelen voor de korte termijn. Stel evenwichtige doelen – niet te veel en niet te weinig, niet te hoog en niet te laag. Schrijf die doelen op en werk ze in volgorde van belangrijkheid af. Bid om leiding bij het stellen van uw doelen.’⁵

Een tweede huwelijk kan net als een eerste huwelijk fijn en bevredigend, of stressvol en moeilijk zijn. Veel hangt af van het vermogen van het echtpaar om gemeenschappelijke kwesties samen aan te pakken. Velen die op latere leeftijd hertrouwen, vinden het leven rijker als ze iemand hebben om mee te praten, mee te lachen en zo nodig mee te huilen. Net als elke geloofsdaad vereist hertrouwen christelijke eigenschappen zoals geduld, verdraagzaamheid, vergeving, vriendelijkheid en liefde.

De auteur woont in Utah (VS).