Κεφάλαιο 19ο

Μετάνοια

Όλοι χρειάζεται να μετανοήσουμε

• Τι είναι η αμαρτία; Ποια αποτελέσματα έχουν οι αμαρτίες μας επάνω μας;

Η πίστη στον Ιησού Χριστό οδηγεί ασφαλώς στη μετάνοια. Υπήρξε η ανάγκη για μετάνοια στον κόσμο από την εποχή του Αδάμ ώς την παρούσα ημέρα. Ο Κύριος καθοδήγησε τον Αδάμ: «Δίδαξέ το λοιπόν στα τέκνα σου, ότι όλοι οι άνθρωποι, παντού, πρέπει να μετανοήσουν, ειδάλλως δεν μπορούν με κανέναν τρόπο να κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού, γιατί τίποτα ακάθαρτο δεν μπορεί να κατοικήσει εκεί, δηλαδή να κατοικήσει στην παρουσία του» (Μωυσή 6:57).

Ερχόμαστε στη γη για τον σκοπό της αναπτύξεως και της προόδου. Αυτή είναι μία ισόβια διαδικασία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου όλοι αμαρτάνουμε (βλέπε Προς Ρωμαίους 3:23). Όλοι χρειάζεται να μετανοήσουμε. Ενίοτε αμαρτάνουμε εξαιτίας αγνοίας, ενίοτε εξαιτίας της αδυναμίας μας και ενίοτε εξαιτίας εσκεμμένης ανυπακοής. Στη Βίβλο διαβάζουμε ότι «επειδή, δεν υπάρχει άνθρωπος δίκαιος επάνω στη γη, που να πράττει το καλό, και να μη αμαρτάνει» (Εκκλησιαστής 7:20) και ότι «αν πούμε ότι δεν έχουμε αμαρτία, εξαπατούμε τον εαυτό μας και η αλήθεια δεν υπάρχει μέσα μας» ( Ιωάννου Α΄ 1:8).

Τι είναι η αμαρτία; Ο Ιάκωβος είπε: «Σ’ αυτόν, λοιπόν, που ξέρει να κάνει το καλό, και δεν το κάνει, σ’ αυτόν είναι αμαρτία» (Ιακώβου 4:17). Ο Ιωάννης περιέγραψε την αμαρτία ως «κάθε αδικία» ( Ιωάννου Α΄ 5:17) και «η αμαρτία είναι η ανομία» ( Ιωάννου Α΄ 3:4).

Γι’ αυτόν τον λόγο ο Κύριος είπε: «Όλοι οι άνθρωποι, παντού, πρέπει να μετανοήσουν» (Μωυσή 6:57). Εκτός από τον Ιησού Χριστό, ο οποίος έζησε μία τέλεια ζωή, όλοι όσοι έζησαν επάνω στη γη έχουν αμαρτήσει. Ο Επουράνιος Πατέρας μας με τη μεγάλη Του αγάπη μας έχει προσφέρει αυτήν την ευκαιρία να μετανοήσουμε για τις αμαρτίες μας.

Να ελευθερωθούμε από τις αμαρτίες μας μέσω μετανοίας

• Τι είναι η μετάνοια;

Μετάνοια είναι ο τρόπος που μας προσεφέρθη, προκειμένου να ελευθερωθούμε από τις αμαρτίες μας και να λάβουμε συγχώρηση για αυτές. Οι αμαρτίες επιβραδύνουν την πνευματική μας πρόοδο και μπορούν ακόμη και να την σταματήσουν. Η μετάνοια καθιστά δυνατόν να αναπτυχθούμε εκ νέου πνευματικώς.

Το προνόμιο της μετανοίας καθίσταται δυνατόν μέσω της Εξιλεώσεως του Ιησού Χριστού. Με έναν τρόπο που δεν κατανοούμε πλήρως, ο Ιησούς πλήρωσε για τις αμαρτίες μας. Ο Πρόεδρος Τζόζεφ Φίλντινγκ Σμιθ είπε περί αυτού:

«Έχω πονέσει, εσείς έχετε πονέσει και ενίοτε ήταν έντονος πόνος. Όμως δεν μπορώ να κατανοήσω τον πόνο… που θα έκανε το αίμα, σαν ιδρώτα, να βγαίνει από το σώμα. Ήταν κάτι το τρομερό, κάτι το τρομακτικό.

»…Δεν υπήρξε κανείς άλλος άνδρας που να γεννήθηκε σε αυτόν τον κόσμο που να μπορούσε να σταθεί υπό το βάρος του φορτίου, το οποίο ήταν επί του Υιού του Θεού, όταν έφερε τις αμαρτίες μου και τις αμαρτίες σας και καθιστούσε δυνατόν να διαφύγουμε τις αμαρτίες μας» (Doctrines of Salvation, επιλογή υπό Bruce R. McConkie, 3 τόμοι [1954–56], 1:130–31, πλάγια γραφή στο πρωτότυπο).

Η μετάνοια ενίοτε απαιτεί μεγάλο θάρρος, πολλή δύναμη, πολλά δάκρυα, συνεχείς προσευχές και ακαταπόνητες προσπάθειες να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές του Κυρίου.

Αρχές μετανοίας

• Ποιες είναι οι αρχές μετανοίας;

Για διδασκάλους: Η καταλογογράφηση μπορεί να προκαλέσει ενδιαφέρον και να βοηθήσει τους μαθητευομένους να επικεντρώσουν την προσοχή τους. Καθώς συζητείτε τις αρχές μετανοίας με τα μέλη της τάξεως ή της οικογενείας, μπορείτε, εάν θέλετε, να ζητήσετε από κάποιον να γράψει τις αρχές στον πίνακα ή σε ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί.

Ο Πρόεδρος Σπένσερ Κίμπαλ διεκήρυξε: «Δεν υπάρχει βασιλική οδός προς τη μετάνοια, προνομιούχο μονοπάτι προς τη συγχώρηση. Κάθε άνθρωπος πρέπει να ακολουθήσει την ίδια πορεία είτε είναι πλούσιος είτε πτωχός, μορφωμένος ή ανεκπαίδευτος, ψηλός ή κοντός, πρίγκιπας ή πάμπτωχος, βασιλεύς ή κοινός θνητός» (Teachings of Presidents of the Church: Spencer W. Kimball [2006], 38, πλάγια γραφή στο πρωτότυπο).

Πρέπει να αναγνωρίσουμε τις αμαρτίες μας

Για να μετανοήσουμε, πρέπει να παραδεχθούμε στον εαυτόν μας ότι έχουμε αμαρτήσει. Εάν δεν το παραδεχθούμε, δεν μπορούμε να μετανοήσουμε.

Ο Άλμα συνεβούλευσε τον υιό του Κοριάντον, ο οποίος ήταν άπιστος στην ιεραποστολική του κλήση και είχε διαπράξει σοβαρές αμαρτίες: «Να αφήνεις να σε στενοχωρούν οι αμαρτίες σου, με εκείνη τη στενοχώρια η οποία θα σε φέρει σε μετάνοια. …Μην προσπαθείς να δικαιολογήσεις τον εαυτό σου ούτε στο ελάχιστο σημείο» (Άλμα 42:29–30). Οι γραφές μάς συμβουλεύουν περαιτέρω να μην δικαιολογούμε τις αμαρτωλές πρακτικές μας (βλέπε Κατά Λουκάν 16:15–16).

Δεν μπορούμε να κρύψουμε οιανδήποτε πράξη της ζωής μας από τον εαυτόν μας ούτε από τον Κύριο.

Πρέπει να αισθανθούμε λύπη για τις αμαρτίες μας

Εκτός από το να αναγνωρίσουμε τις αμαρτίες μας, πρέπει να αισθανθούμε ειλικρινή λύπη για όσα κάναμε. Πρέπει να αισθανθούμε ότι οι αμαρτίες μας είναι τρομερές. Πρέπει να θέλουμε να απαλλαγούμε από αυτές και να τις εγκαταλείψουμε. Οι γραφές μάς λέγουν: «Όλοι όσοι ταπεινώνουν τον εαυτό τους εμπρός στον Θεό, και επιθυμούν να βαφτιστούν, και έρχονται με καρδιά συντετριμμένη και πνεύμα μεταμελημένο, και… έχουν πραγματικά μετανοήσει για όλες τις αμαρτίες τους… αυτοί να γίνονται δεκτοί στην εκκλησία με βάφτισμα» (Δ&Δ 20:37).

• Μελετήστε στο Προς Κορινθίους Β΄ 7:9–10 και το Μόρμον 2:10–14. Με ποιους τρόπους νομίζετε ότι η «λύπη κατά Θεόν» είναι διαφορετική από τις εκφράσεις μεταμέλειας;

Πρέπει να εγκαταλείψουμε τις αμαρτίες μας

Η ειλικρινής μας λύπη θα πρέπει να μας οδηγήσει να εγκαταλείψουμε (σταματήσουμε) τις αμαρτίες μας. Εάν κλέψαμε κάτι, δεν θα κλέψουμε πλέον. Εάν είπαμε ψέματα, δεν θα πούμε ψέματα πλέον. Εάν διαπράξαμε μοιχεία, θα σταματήσουμε. Ο Κύριος απεκάλυψε στον Προφήτη Τζόζεφ Σμιθ: «Από αυτό μπορείτε να ξέρετε αν ένας άνθρωπος μετανοεί για τις αμαρτίες του—ιδέστε, θα τις εξομολογηθεί και θα τις εγκαταλείψει» (Δ&Δ 58:43).

Πρέπει να εξομολογηθούμε τις αμαρτίες μας

Η εξομολόγηση των αμαρτιών μας είναι πολύ σημαντική. Ο Κύριος μάς έχει προστάξει να εξομολογούμεθα τις αμαρτίες μας. Η εξομολόγηση ανακουφίζει τον αμαρτωλό από ένα βαρύ φορτίο. Ο Κύριος έχει υποσχεθεί: «Εγώ, ο Κύριος, συγχωρώ αμαρτίες, και είμαι πολυεύσπλαχνος για εκείνους που εξομολογούνται τις αμαρτίες τους με ταπεινή καρδιά» (Δ&Δ 61:2).

Πρέπει να εξομολογηθούμε όλες τις αμαρτίες μας στον Κύριο. Επιπροσθέτως, πρέπει να εξομολογηθούμε σοβαρές αμαρτίες—όπως μοιχεία, συνουσία εκτός γάμου, ομοφυλοφιλικές σχέσεις, κακοποίηση συζύγου ή παίδων και πώληση ή χρήση ναρκωτικών —οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τη θέση μας στην Εκκλησία, στην κατάλληλη εξουσία της ιεροσύνης. Εάν έχουμε αμαρτήσει εις βάρος άλλου προσώπου, θα πρέπει να εξομολογηθούμε στο άτομο που έχουμε βλάψει. Ορισμένες λιγότερο σοβαρές αμαρτίες ενέχουν μόνον εμάς και τον Κύριο. Αυτές μπορούμε να τις εξομολογηθούμε ιδιωτικώς προς τον Κύριο.

Πρέπει να επανορθώσουμε

Μέρος της μετανοίας είναι η επανόρθωση. Αυτό σημαίνει ότι όσο το δυνατόν περισσότερο πρέπει να διορθώσουμε οιονδήποτε λάθος που έχουμε κάνει. Παραδείγματος χάριν, ο κλέφτης θα πρέπει να επιστρέψει αυτό που έκλεψε. Ο ψεύτης θα πρέπει να κάνει γνωστή την αλήθεια. Ένα κουτσομπολιό που συκοφάντησε τον χαρακτήρα ενός ατόμου θα πρέπει να αποκαταστήσει το καλό όνομα του ατόμου που έχει βλαφθεί. Καθώς κάνουμε αυτά τα πράγματα, ο Θεός δεν θα μας αναφέρει τις αμαρτίες μας, όταν κριθούμε (βλέπε Ιεζεκιήλ 33:15–16).

Πρέπει να συγχωρούμε άλλους

Ένα μέρος ζωτικής σημασίας της μετανοίας είναι να συγχωρούμε όσους έχουν αμαρτήσει εις βάρος μας. Ο Κύριος δεν θα μας συγχωρήσει εκτός αν η καρδιά μας είναι πλήρως καθαρή από μίσος, πικρία και άσχημα συναισθήματα για άλλους ανθρώπους (βλέπε  Νεφί Γ΄ 13:14–15). «Γι’ αυτό, σας λέω, ότι πρέπει να συγχωρείτε ο ένας τον άλλο. Γιατί εκείνος που δε συγχωρεί στον αδελφό του τις παραβάσεις του, είναι ένοχος ενώπιον του Κυρίου. Γιατί παραμένει μέσα του η μεγαλύτερη αμαρτία» (Δ&Δ 64:9).

Πρέπει να τηρούμε τις εντολές του Θεού

Προκειμένου να κάνουμε πλήρη τη μετάνοιά μας, πρέπει να τηρούμε τις εντολές του Κυρίου (βλέπε Δ&Δ 1:32). Δεν έχουμε πλήρως μετανοήσει, εάν δεν πληρώνουμε τη δεκάτη ή εάν δεν τηρούμε αγία την Ημέρα του Κυρίου ή εάν δεν υπακούμε στον Λόγο Σοφίας. Δεν έχουμε μετανοήσει, εάν δεν υποστηρίζουμε τα μέλη εξουσίας της Εκκλησίας και δεν αγαπούμε τον Κύριο και τους συνανθρώπους μας. Εάν δεν προσευχόμαστε και είμαστε αγενείς προς τους άλλους, ασφαλώς και δεν έχουμε μετανοήσει. Όταν μετανοούμε, η ζωή μας αλλάζει.

Ο Πρόεδρος Κίμπαλ είπε: «Πρώτον, κάποιος μετανοεί. Έχοντας επιτύχει αυτόν τον στόχο, εν συνεχεία πρέπει να ζει σύμφωνα με τις εντολές του Κυρίου, προκειμένου να διατηρήσει την πλεονεκτική θέση του. Αυτό είναι απαραίτητο, για να διασφαλίσει την πλήρη συγχώρηση» (Teachings of Presidents of the Church: Spencer W. Kimball, 43).

• Πώς οι διδασκαλίες σε αυτό το τμήμα διαφέρουν από την ψευδή ιδέα ότι η μετάνοια είναι η επιτέλεση ενός καταλόγου απλών βημάτων ή πράξεων της καθημερινότητος;

Πώς μας βοηθά η μετάνοια

• Με ποιους τρόπους μας βοηθά η μετάνοια;

Καθώς μετανοούμε, η εξιλέωση του Ιησού Χριστού γίνεται πλήρως αποτελεσματική στη ζωή μας και ο Κύριος συγχωρεί τις αμαρτίες μας. Απελευθερωνόμαστε από τη σκλαβιά των αμαρτιών μας και ευρίσκουμε αγαλλίαση.

Ο Άλμα αφηγήθηκε την εμπειρία του της μετανοίας από το αμαρτωλό παρελθόν του:

«Η ψυχή μου σπάραζε [ταλαιπωρείτο] στον ανώτατο βαθμό και βασανιζόταν από όλες τις αμαρτίες μου.

»Μάλιστα, θυμήθηκα όλες τις αμαρτίες και ανομίες μου, για τις οποίες τυραννιόμουν με τους πόνους της κόλασης. Μάλιστα, είδα ότι είχα επαναστατήσει εναντίον του Θεού μου, και ότι δεν είχα τηρήσει τις άγιες εντολές του.

»… Τόσο μεγάλες ήταν οι ανομίες μου, που και μόνο η σκέψη του να βρεθώ στην παρουσία του Θεού μου βασάνιζε την ψυχή μου με απερίγραπτο τρόμο.

»… Και έγινε ώστε καθώς… σπάραζα με την ανάμνηση των τόσων αμαρτιών μου, ιδές, θυμήθηκα επίσης που είχα ακούσει τον πατέρα μου να προφητεύει… σχετικά με τον ερχομό κάποιου Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού, για να εξιλεωθεί για τις αμαρτίες του κόσμου.

»Λοιπόν, καθώς πιάστηκε το μυαλό μου επάνω σε αυτήν τη σκέψη, φώναξα μέσα στην καρδιά μου: Ω Ιησού, εσύ Υιέ του Θεού, ευσπλαχνίσου με…

»Και τότε, ιδές, όταν το σκέφτηκα αυτό, δεν μπορούσα πια να θυμηθώ τους πόνους μου…

»Και ω, τι αγαλλίαση, και τι υπέροχο φως είδα. Μάλιστα, η ψυχή μου γέμισε με αγαλλίαση τόσο υπέρμετρη όσο ήταν ο πόνος μου!

»… Δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα τόσο έντονο και γλυκό όσο ήταν η αγαλλίασή μου» (Άλμα 36:12–14, 17–21).

• Πώς η μετάνοια και η συγχώρηση έφερε στον Άλμα αγαλλίαση;

Οι κίνδυνοι από την αναβολή της μετανοίας μας

• Ποιες είναι ορισμένες πιθανές συνέπειες από την αναβολή της μετανοίας μας;

Οι προφήτες έχουν διακηρύξει ότι «ετούτη η ζωή είναι ο καιρός για τους ανθρώπους να προετοιμαστούν να συναντήσουν τον Θεό» (Άλμα 34:32). Θα πρέπει να μετανοήσουμε τώρα, κάθε ημέρα. Όταν σηκωνόμαστε το πρωί, θα πρέπει να εξετάζουμε τον εαυτόν μας, προκειμένου να διαπιστώσουμε εάν το Πνεύμα του Θεού είναι μαζί μας. Τη νύκτα, προτού πάμε για ύπνο, θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις πράξεις και τα λόγια της ημέρας και να ζητήσουμε από τον Κύριο να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε τα πράγματα για τα οποία χρειάζεται να μετανοήσουμε. Μετανοώντας κάθε ημέρα και αφού έχει συγχωρήσει ο Κύριος τις αμαρτίες μας, θα βιώσουμε την καθημερινή διαδικασία της τελειοποιήσεως. Όπως με τον Άλμα, η ευδαιμονία και η αγαλλίασή μας μπορούν να είναι γλυκείες και έντονες.

Επιπρόσθετες γραφές

• Κατά Ματθαίον 9:10–13, Κατά Λουκάν 13:3, Ιεζεκιήλ 18:30 (μετάνοια ή αφανισμός)

• Άλμα 7:21 (τίποτε ακάθαρτο δεν μπορεί να κατοικεί στην παρουσία του Θεού)

•  Προς Κορινθίους Β΄ 7:9–10 (λύπη κατά Θεόν)

• Μωσία 4:10–12 (βήματα προς τη μετάνοια)

• Ησαΐας 1:18, Μωσία 26:28–32 (η μετάνοια φέρνει τη συγχώρηση)

• Δ&Δ 58:42 (τις αμαρτίες δεν τις θυμάται πλέον ο Κύριος)

•  Νεφί Β΄ 9:23 (η μετάνοια απαραίτητη για τη σωτηρία)

•  Νεφί Β΄ 2:21 (μετανοήστε ενώ είστε στη σάρκα)

• Δ&Δ 19:15–20 (ο Κύριος μάς έχει προστάξει να μετανοήσουμε, ούτως ώστε να μην υποφέρουμε όπως Εκείνος)