Matuto—Maximum na Oras: 45 minuto

Talakayan Ngayon:

4 Mag-impok at Mamuhunan para sa Hinaharap

Financial Stewardship Success Map

Basahin:Kapag naririnig ng mga tao ang salitang pamumuhunan, maaaring naiisip nila ang maingay at magulong trading floor na may mga taong nagbebenta ng stocks at bonds. Bagama’t maaaring bahagi iyan ng pag-invest, ang pag-invest ay paglalaan din ng oras, pagsisikap, o pera sa isang bagay at pag-asang may makuhang isang uri ng return. Sa ganitong pakahulugan, ang pamumuhunan ay isang elemento ng self-reliance.

Sa kabanatang ito, pag-aaralan mo ang tatlong paraan sa pamumuhunan:

1. Mag-impok ng pera

2. Isiping makabili ng sariling bahay

3. Hangaring makapag-aral

1. Mag-impok ng Pera

Pag-isipang mabuti:Sa loob ng dalawang minuto pag-isipan ang sumusunod na tanong at isulat ang mga naiisip mo: Ano ang pinakagusto kong pag-impukan ng pera?

Basahin:Isa sa pinakamadadaling paraan ng pamumuhunan ang mag-impok ng pera. Noon pa man ay nagtatrabaho ka na para makabuo ng emergency fund, simula sa isang buwang halaga ng mga gastusin at pagkatapos ay pagkakaroon ng tatlo hanggang anim na buwang halaga ng mga gastusin. Isipin ang mga posibilidad kung patuloy kang mag-iimpok kahit mayroon ka nang matatag na emergency fund.

Itinuro ni Elder L. Tom Perry, “Bayaran ang sarili mo ng halagang itinakda mo at direkta itong ilagay sa savings. … Namamangha ako na napakaraming taong buong buhay na nagtatrabaho para sa may-ari ng groserya, may-ari ng bahay, kumpanya ng kuryente, ahente ng kotse, at bangko, subalit di-gaanong iniisip ang sarili nilang mga pagsisikap kaya hindi nila binabayaran ang kanilang sarili” (“Becoming Self-Reliant,” Ensign, Nob. 1991, 66).

Tulad ng inilarawan kanina sa halimbawang garapon, napakahalagang unahing “bayaran ang sarili” sa pamamagitan ng paglalagay ng pera sa savings. Tutulungan ka nitong magkaroon ng pinansyal na seguridad.

Talakayin:Mag-ukol ng ilang minuto para muling repasuhin ang halimbawang garapon. Ano ang pinakamakabuluhan sa iyo sa halimbawang ito? Paano ka nagpapakita ng pananampalataya sa pagsunod sa paraan ng pagiging self-reliant?

2. Isiping Makabili ng Sariling Bahay

Basahin:Ang pagbili ng bahay ay isa pang paraan para mamuhunan. Gayunman, ang pagkakaroon ng sariling bahay ay hindi para sa lahat, at kadalasa’y mas magandang opsiyon ang mangupahan.

Aktibidad (10 minuto)

Step 1: Maghati-hati sa mga grupo ng tig-dadalawa o tig-tatatlong tao at gumugol ng ilang minuto sa pagrepaso ng nakalista sa ibaba na maganda at hindi maganda sa pagkakaroon ng sariling bahay kumpara sa pag-upa ng apartment o bahay. Idagdag din ang ilan sa sarili ninyong mga ideya sa mga nakalista sa ibaba.

Step 2: Pagkatapos ay muling magsama-sama at talakayin ang sumusunod na mga tanong: Ano ang natutuhan ninyo? Anong iba pang magaganda at hindi magaganda ang isinulat ninyo?

Maganda sa Pag-upa	Hindi Maganda sa Pag-upa
Mas maliit na gastos sa pagpapakumpuni	Hindi “sariling iyo”
Mas madaling lumipat	Maaaring tumaas ang upa

Maganda sa Pagkakaroon ng Sarili	Hindi Maganda sa Pagkakaroon ng Sarili
Maaaring tumaas ang halaga ng bahay (pagtaas ng halaga)	Mga gastos sa pagpapakumpuni
Magkakaroon ka na ng sariling bahay	Maaaring mahirap magbenta at lumipat

Basahin:Para sa mga nag-iisip na bumili ng sariling bahay, tandaan ang dalawang alituntuning ito:

• Bumili lamang ng bahay kung kailan at kung saan makakabuti para sa iyo.

• Bilhin lamang ang makakaya mong bayaran.

Ngayo’y pag-usapan natin ang ilang bagay na makakaimpluwensya sa mga alituntuning ito.

Aktibidad (5 minuto)

Sagutin ng bawat isa ang mga tanong sa ibaba. Kung hindi mo masasagot ng oo ang mga tanong na ito, maaaring mas mabuting opsiyon sa kasalukuyan mong sitwasyon ang umupa kaysa bumili.

Mas Makabuluhan ba para sa Akin ang Bumili Kaysa Umupa?
□ Wala ba akong consumer debt?
□ Mayroon ba akong 3- hanggang 6-na-buwang emergency fund?
□ May sinusunod ba akong badyet at alam ko ba kung magkano ang kaya kong ibayad?
□ Nakapag-impok ba ako ng sapat na pera para sa down payment [paunang bayad]?
□ Mayroon ba akong matatag na trabaho?
□ Plano ko bang bumili ng sariling bahay sa loob ng di-kukulangin sa 5 taon?
□ Kaya ko bang bayaran ang mga dagdag na gastos sa pagpapakumpuni at pagbabayad ng insurance ng bahay ko at pagbabayad ng mga property tax?

Talakayin:Bakit mahalagang itanong ang mga ito sa iyong sarili bago ka bumili ng bahay?

Basahin:Halos lahat ng tao ay bumibili ng bahay gamit ang loan na tinatawag na mortgage [sangla]. Ang mortgage na ito ay utang, at may babayaran kang interes. Inaasahang maghuhulog ka nang buwanan at babayaran mo ang loan.

Para sa pangmatagalang katatagan sa pananalapi, ang buwanang hulog mo sa mortgage ay hindi dapat lumagpas sa 25 porsiyento ng iyong buwanang kita. Gamitin ito bilang gabay sa kung magkano ang kaya mong ibayad, sa halip na kung ano ang handang ipahiram sa iyo ng lender [nagpapautang].

Calculator Activity

Sa Estados Unidos, ang median household income (kinikita ng karaniwang sambahayan) noong 2013 ay mga $52,000. Ano ang pinakamalaking halagang dapat gastusin ng isang pamilyang kumikita ng $52,000 sa isang taon sa pagbabayad sa mortgage nila?

Bilang grupo, ipasok ang sumusunod na impormasyon sa inyong calculator. Huminto pagkatapos ng bawat hakbang para matiyak na pare-pareho ang nakukuhang sagot ng lahat bago tumuloy sa susunod na hakbang.

Mga Hakbang	Mga Kalkulasyon
25% of 52,000 = annual mortgage expense	.25 x 52,000 = 13,000
13,000 divided by 12 months = monthly mortgage expense	13,000 ÷ 12 = 1,083

Matalino ang isang pamilyang ganito ang kinikita kung titiyakin nila na ang buwanang hulog nila sa bahay ay hindi lalampas sa $1,100.

Ngayon, kalkulahing mag-isa o kasama ang iyong kabiyak (kung maaari), ang 25 porsiyento ng inyong buwanang kita na sinusunod ang mga hakbang sa itaas. Hindi mo kailangang sabihin sa ibang miyembro ng grupo ang numerong ito kung ayaw mo. Isulat dito ang iyong sagot .

Talakayin:Ano ang kahulugan sa iyo ng bumili ng bahay na madali mong mababayaran?

Basahin:Laging isaisip na may iba pang mga gastusin sa pagkakaroon ng bahay bukod sa mortgage. Kapag mayroon ka nang bahay, ikaw na ang responsable sa maintenance. Ang mga bagay ay nasisira, naluluma, at kung minsa’y kailangang palitan o kumpunihin. Karaniwang inirerekomenda ng mga financial advisor na mag-impok ng di-kukulangin sa 1 porsiyento ng halaga ng bahay mo taun-taon para sa maintenance.

Mga Bonus Check

Nang una naming simulang pag-aralan ang financial stewardship, nakakuha ako ng bagong trabaho na nagbabayad ng mga quarterly bonus. Sa ekstrang perang iyon, nagpasiya kaming gamitin ang kaunti noon para sa savings at ang natitira pa ay para sa ekstrang pambayad sa mortgage. Nagsuma kami, at makakatipid kami ng libu-libong dolyar sa interes dahil sa ekstrang pambayad na ito bawat quarter!

Umahon sa Pagkakautang sa Mortgage

Basahin:Tulad ng unang ipinaliwanag, ang mortgage ay isang loan—ito ay utang—at may babayaran kang interes. Sa pagbanggit na muli sa mga turo ni Pangulong J. Reuben Clark, sinabi ni Pangulong Ezra Taft Benson, “Hayaang hangarin ng bawat pinuno ng sambahayan na makabili ng sarili niyang bahay, nang malaya sa mortgage” (“Prepare for Days of Tribulation,” Ensign, Nob. 1980, 33). Ang pagbabayad ng buong mortgage nang mas maaga ay maaaring mangailangan ng kaunting sakripisyo, ngunit kapag mas mabilis mo itong binayaran, mas makakatipid ka sa interes. May dalawang paraan para mabayaran ang iyong mortgage:

• Magbayad ng ekstra

• Bumuo ng shorter-term loan na mas mababa ang interes

Sa pagbabayad ng ekstra sa prinsipal, mababawasan ng maraming taon ang pagbabayad mo at ng libu-libo ang interes. Halimbawa, kung may 150,000 na 30-taong mortgage ka na may 4.5 porsiyentong interes, magbabayad ka ng 123,610 sa interes sa buong panahon ng loan. Tingnan ang chart sa ibaba para makita kung gaano karaming panahon at pera ang matitipid mo sa pagbabayad ng ekstrang 100 o 200 kada buwan.

	100 ekstra kada buwan	200 ekstra kada buwan
Panahong matitipid	Halos 7 taon	Halos 11 taon
Perang matitipid	29,715	47,462

Ang isa pang opsiyon para mabayaran nang mas mabilis ang isang mortgage ay kumuha ng mortgage na mas maikling panahon ang bayaran [shorter term]. Ang mga shorter-term mortgage ay karaniwang mas mababa ang interes. Mas malaki ang iyong buwanang hulog, pero makakatipid ka ng maraming taon sa pagbabayad at ng libu-libo sa interes.

Ikumpara natin ang naunang mortgage, pero sa pagkakataong ito ay sa isang 15-taong loan. Ang orihinal na halimbawa ay 150,000 na 30-taong mortgage na may 4.5 porsiyentong interes. Ikumpara natin iyan sa 15-taong mortgage na may 3.5 porsiyentong interes.

	30-Taong Mortgage	15-Taong Mortgage
Interest rate	4.5%	3.5%
Buwanang hulog	760	1,072
Kabuuang interes na binabayaran	123,610	43,018
Panahon para makabayad nang buo	30 taon	15 taon

Sa kasong ito, ang ibig sabihin ng 15-taong mortgage ay karagdagang 312 sa buwanang hulog, pero makakatipid ka rito:

• 15 taon ng pagbabayad sa mortgage.

• Mahigit 80,000 sa interes.

Talakayin:Ano ang kusa mong isusuko para makabayad ka ng ekstra sa mortgage o makakuha ka ng shorter-term mortgage para mas maaga mong mabayaran ang utang?

3. Hangaring Makapag-aral

Basahin:Ang pag-aaral ay isa pang uri ng pamumuhunan. Karaniwan, gagastos ka sa dagdag na training o pag-aaral. Kung mamumuhunan ka sa pag-aaral, tiyaking hahantong ito sa mas magandang trabaho para maganda ang return sa investment mo. Ipinayo ni Pangulong Gordon B. Hinckley na “babayaran kayo ng daigdig sa halagang inaakala nitong katumbas ninyo at madaragdagan ang inyong halaga sa pagtatamo ninyo ng edukasyon at kadalubhasaan sa pinili niyong larangan” (“Payo at Panalangin ng Isang Propeta para sa Kabataan,” Liahona, Abril 2001, 30).

Kung minsa’y maaaring angkop na mangutang para makapag-aral, pero marami ring iba pang paraan para makapag-aral. Saliksikin ang lahat ng iba pang opsiyon bago mangutang. Kung mangungutang ka nga para makapag-aral, sikaping bayaran ito sa lalong madaling panahon.

Ang Education for Better Work self-reliance group ay maaaring isang magandang opsiyon para sa iyo kapag iniisip mong mamuhunan sa pag-aaral.

Talakayin:Paano naging investment sa sarili mo ang pag-aaral?

Talakayin sa Inyong Family Council ang Pag-iimpok ng Pera, Pagtatrabaho para Makabili ng Bahay, at Pag-invest sa Sarili Mo sa Pamamagitan ng Pag-aaral

Basahin:Ang isa sa mga ipinangako mong gawin sa linggong ito ay talakayin sa oras ng family council ang pag-iimpok ng pera, pagbili ng bahay, at pamumuhunan sa iyong pag-aaral. Talakayin ang mga bagay na gusto mong pag-ipunan, kung dapat kang mangupahan o bumili ng bahay (o kung paano ka magsisimulang magbayad ng iyong mortgage), at ano ang mga mithiin mo sa pag-aaral, kung mayroon, na dapat mong pagsikapan. Maaari mong gamitin ang “Sample Family Council Discussion” outline sa ibaba.

Sample Family Council Discussion

Tiyaking magsimula at magtapos sa panalangin para maanyayahan ang Espiritu.

Part 1: Magrepaso

• Ano ang gusto mong mapag-ipunan balang-araw? Repasuhin ang sagot mo sa tanong na pag-iisipan sa pahina 167.

• Ano ang ilan sa maganda at hindi maganda sa pagbili ng sariling bahay kumpara sa pangungupahan? Repasuhin ang aktibidad na nasa pahina 169.

Part 2: Magplano

• Paano ka makakapag-ipon para sa mga gusto mo sa hinaharap?

• Kung wala kang sariling bahay sa ngayon, dapat mo bang isiping bumili ng bahay? O dapat ka bang patuloy na pansamantalang mangupahan?

• Kung may sarili kang bahay ngayon, paano ka magtatrabaho para mabayaran nang mas mabilis ang mortgage mo? Mas akma ba sa kasalukuyan mong sitwasyon kung ibenta mo ang bahay mo at pansamantala kang mangupahan?

• Anong uri ng kurso o dagdag na kurso, kung mayroon, ang dapat mong puhunanan para sa mas magandang trabaho?