Magkat-on—Labing Dugay nga Oras: 45 Minutos

Karon nga Diskusyon:

4 Magtigum ug Mo-invest alang sa Umaabut

Basaha:Sa miaging chapter, atong nakat-unan nga ang pag-invest mao ang pagbutang og panahon, paningkamot, o kwarta ngadto sa usa ka butang ug maglaum og pipila ka matang nga mabalik. Usa sa mga rason nganong mahimong mo-invest ta mao nga aron inig-retire nato may igo kitang kwarta.

Si Presidente Ezra Taft Benson mitudlo, “Samtang padulong na kamo nga mo-retire ug sa mga dekadang mosunod, dapiton namo ang tanang senior nga mga miyembro nga magplano sa pagdaginot alang sa umaabut nga mga tuig human sa pangempleyo” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Ezra Taft Benson [2014], 250). Dunay mga programa sa gobyerno o mga social program nga makatabang kanimo sa imong pag-retire, apan kinahanglan nimong dugangan ang kwarta nga anaa niining mga programaha sa kaugalingon nimong mga tiniguman o gi-invest. Kon pakyas ka sa pagplano karon, basin dili na unya paigo ang imong kinitaan o mga tiniguman aron ma-self reliant kon mo-retire ka na.

Hisguti:Unsay mahitabo kon wala kay igong kwarta aron magpakabuhing komportable sa imong pag-retire?

1. Maghimo Tumong sa Pag-retire

Basaha:Sa dili ka pa magsugod sa pagtigum alang sa pag-retire, makatabang ang pagbana-bana kon pila ang imong gikinahanglan. Kining yano nga pormula makatabang sa imong pagsugod:

Dili nimo matag-an kon unsa kataas ang imong kinabuhi, apan makatag-an ka kon kanus-a ka mo-retire, ug makabana-bana ka kon unsa kadugayon ang imong pagpakabuhi human nianang panahuna. Sa tibuok kalibutan, kadaghanan sa mga tawo mo-retire sa edad nga 60 ngadto sa 70. Posibling may dugang ka pang 20 ngadto sa 30 ka tuig human sa imong pag-retire.

Kalihokan (5 minutos)

Gahini og pipila ka gutlo nga hiusahon ang mga pagbana-bana alang sa tumong sa imong pag-retire gamit ang mosunod nga pormula.

	x		=
Gidugayon sa mga tuig sa pagritero		Tinuig nga kantidad nga gikinahanglan sa pagritero		Imong tumong sa pagritero

Pahinumdom: Basin wala nimo kinahanglana kining tibuok nga kantidad kon mo-retire ka na, kay ang imong gi-invest padayon nga motubo hangtud sa imong pag-retire, apan ang pagkonsidera niini nga gidaghanon usa ka maayong dapit sa pagsugod.

2. Sabta ang Compound Interest

Basaha:Ang compound interest pweding usa sa mga yawe aron makabaton og igong kwarta para sa pag-retire. Ang Compound interest mao ang pagkaangkon og dugang nga interest gikan sa interest, ug kasagaran irepresentar kini nga porsyento o rate sa kitaon [rate of return]. Kon mokita ka na sa una nimong interest, idugang kini ngadto sa orihinal nga balance. Dayon kana nga mas dako nga balance padayon nga motubo.

Basaha:Ang pag-invest sa mga paagi nga dunay maayong rate sa kitaon sa kasagaran makatabang sa mga tawo nga dunay igo nga natigum para sa pag-retire. Mas sayon para sa kadaghanan ang pag-invest og ginagmayng kantidad nga ipadayon hangtud molabay ang panahon, sama sa piho nga kantidad matag bulan o gikan sa matag tseke, kay sa bulto nga tinagsang kantidad. Ang example sa ubos nagpakita sa total nga kantidad sa pag-invest og 100 matag bulan sulod sa 30 ka tuig, nga managlahi nga mga kantidad nga kitaon. Mao kini ang gahum sa compound interest.

Hisguti:Sa unsang paagi ang panahon ug ang rate sa kitaon makaapektar sa total nga kantidad sa gi-invest?

3. Sabta ang Relasyon tali sa Risgo ug sa Mabalik

Basaha:Sigun sa atong nakita, ang rate sa kitaon [rate of return] posibling epektibo kaayo. Mura og maklaro na kini nga ang kinahanglan lang natong buhaton, mao ang pag-invest sa atong kwarta ngadto sa laing butang nga dunay pinakataas nga rate sa kitaon. Apan dili kini ingon niana kasayon. Sama sa gipakita sa mosunod nga graphic, ang tanang pag-invest nagdala og risgo-ug-mabalik nga relasyon. Sa kasagaran, kon mas ubos ang rate sa kitaon, mas minus ang risgo nga mawala ang imong kwarta niana nga pag-invest. Ginaingon nga, kon mas taas ang potensyal sa kitaon, mas taas ang kalagmitan nga mawala ang imong kwarta.

Kalihokan (3 minutos)

Pakigparis sa imong kapikas o action partner, ug hisguti ang inyong personal nga lebel sa kakomportable nga morisgo sa pag-invest.

4. Ikonsiderar ang Potensyal sa mga Pag-invest

Basaha:Kon magkonsiderar sa potensyal nga pagpang-invest, makatabang ang pagkahibalo sa pipila ka mahinungdanong mga butang. Hapit tanang pagpang-invest mahimong bahinon ngadto sa duha ka kategoriya: dunay fixed nga rate of sa kitaon [rate of return] ug dunay lahi-lahi nga rate sa kitaon.

Ang fixed rate nagpasabut nga ang imong rate [kitaon] dili motaas dili pud moubos apan pabiling mao ra gihapon o fixed. Ang mga ehemplo sa pagtigum o pag-invest nga dunay fixed rates naglakip sa mga savings account, certificates of deposit (CDs), ug bonds. Ang dunay fixed rate nga investment sa kasagaran mas ubos ang rate sa kitaon ug makonsiderar nga minus ang risgo kay sa pagpang-invest nga lahi-lahi ang rate o kitaon.

Ang lahi-lahi nga rate [variable rate] nagpasabut nga ang imong kitaon posibleng motaas o moubos, buot ipasabut pwede kang mokita o mawad-an sa kwarta. Ang mga example sa variable-rate nga investment naglakip sa mga stock, dinaghang mutual funds, mga negosyo, ug real estate. Sa kasagaran, ang variable-rate nga pagpang-invest gikonsiderar nga mas risgo kay sa fixed-rate nga mga investment, apan malagmit usab nga makahatag kini og mas taas nga return o kinitaan.

Ang diversification nagpasabut nga bulag-bulagon nimo ang imong kwarta ngadto sa lahi-lahing mga pag-invest. Ang dinaghan nga pag-invest o pag-invest sa dinaghang matang makatabang nga maminus ang imong risgo.

Para sa dugang nga impormasyon mahitungod sa lahi-lahing matang sa mga pag-invest, basaha karong semanaha nga ikaw ra ang seksyon nga “Resources” [Kapanguhaan] nga naa dapit sa katapusan niini nga chapter.

Hisguti:Sa grupo, ribyuha ang mosunod nga mga konsepto hangtud mobati ang tanan og kakomportable nga nasabtan nila kini.

• Compound interest

• Risgo batok sa mabalik

• Fixed rate sa kitaon

• Lahi-lahi nga rate sa kitaon

• Diversification

5. Susiha ang Potensyal nga mga Retirement Account

Basaha:Sa kasagaran magbayad ka og pipila ka matang sa buhis sa imong mga gi-invest. Gani, ang buhis maoy usa sa pinakadakong gasto nga ikonsiderar kon mag-invest ka. Maayo na lang, kay daghang gobyerno mitugot sa mga retirement account nga mahatagan og espesyal nga benipisyo sa buhis nga maayo nimong masabtan. Kini nga mga investment account tingali gi-sponsor sa employer o sa indibidwal, ug dinhi niini nga mga account maka-invest ka sa stocks [apil sa negosyo], bonds, mutual funds, ug daghan pa. Ang mga account lahi-lahi og pangalan depende kon asa ka nagpuyo, apan ang nag-unang bintaha sa buhis susama ra ug sa kinatibuk-an mahulog sa duha ka kategoriya: tax deferred [dili una bayaran ang buhis] ug tax free [free na ang buhis].

Tax deferred: Ang mga kontribusyon sa gi-deferred nga tax accounts sa kasagaran kuhaan na og buhis sa tuig sa pag-contribute niini, samtang ang mga pag-withdraw atol sa retirement kuhaan og buhis depende kon pila ang rate sa buhis para nimo nianang panahuna. Kon ang imong gi-invest dili ingon ka kusog ang pagtubo, tingali tungod sa mas ubos nga rate sa kitaon [rate of return] o tungod kay mubo ra ang panahon para motubo kini, mas makadaginot ka ogdako sa buhis pinaagi sa dili pagbayad og mga buhis niana nga kwarta hangtud nga mo-retire ka, kon ang kwarta buhisan sa mas mubo na nga rate.

Tax free: Ang mga kontribusyon sa tax-free nga account walay inisyal nga mga bintaha sa buhis. Alang niini nga mga account, ang kwarta nga imong gi-contribute buhisan sa tuig kanus-a nimo kini gikita. Hinoon, ang tanang umaabut nga kinitaan ug mga pag-withdraw dili na kuhaan og buhis. Kon ang imong gi-invest daw kusog ang pagtubo, basin tungod sa mas taas nga rate sa kitaon o basin tungod sa taas nga panahon sa pagpatubo, tingali magbayad ka og gamay sa buhis gamit ang tax free nga account.

Sigun sa imong makita, base sa matang sa account nga imong gipili, mahimo nimong bayaran diha dayon ang buhis o atol sa pag-withdraw. Mag-agad sa imong mga kahimtang, ang usa ka matang mas makaayo kanimo kay sa lain.

Kalihokan (5 minutos)

Tan-awa ang mosunod nga tulo ka example. Kini nga mga example nag-assume nga ang usa ka tawo mi-invest og 100 kada bulan ug mikita og 8 porsyento nga kinitaan sulod sa 10, 20, ug 30 ka tuig. Ang sama nga kantidad sa kwarta gi-invest ug mitubo sa samang kantidad sa tax-deferred ug sa tax-free nga account. Bisan pa, tan-awa ang diperensya sa kantidad nga gibayaran sa buhis.

Step 1: Bahina sa ginagmayng grupo nga magtinagurha ngadto sa tinagutlo ka tawo, lakip sa imong action partner.

Step 2: Alang sa matag sitwasyon, lingini ang total nga kantidad nga gibayad sa buhis, ug timan-i unsa nga matang sa account ang gamay ra og gasto sa total nga mga buhis.

Step 3: Hisguti ang mosunod nga mga pangutana:

• Unsa ang mga kalainan tali sa tax-deferred ug sa tax-free nga accounts?

• Kanus-a ang tax-deferred nga account maingon nga pinakamaayong opsyon?

• Kanus-a ang tax-free nga account maingon nga pinakamaayong opsyon?

6. Sugdi Dayon Kutob sa Mahimo ang Pagtigum para sa Pag-retiro

Basaha:Kon nakahimo ka na og emergency fund ug nabayaran na nimo ang imong utang, kinahanglang magsugod ka dayon kutob sa mahimo og tigum para sa pag-retire . Kon masugdan dayon nimo ang pagtigum para sa pag-retire, mas dugay nimong ipatubo ang imong kwarta ug mahimong mas dako ang imong kwarta para sa pag-retire.

Usa ka maayo kaayong paagi sa pagsugod og tigum para sa pag-retire mao ang pinaagi sa employer-sponsored retirement plan. Kon ang imong employer motanyag og matang sa pang-retire nga account nga mohaum sa pipila nga imong na-contribute, pahimusli kana! Ang pagkahaum niini susama ra sa bonus o gipataas-an nga sweldo diha nimo, tungod sa pag-contribute lang sa kaugalingon nimong tiniguman.

Ang mosunod nga kalihokan makatabang sa paghulagway sa gahum sa pag-invest sa regular nga paagi sa mas taas nga panahon.

Kalihokan (10 minutos)

Step 1: Bahina sa ginagmayng grupo nga magtinagurha ngadto sa tinagutlo ka tawo, lakip sa imong action partner.

Step 2: Hisguti ang mga estratehiya sa pag-invest sa tulo ka tawo nga gihulagway sa ubos. Kinsa ang mas dako og na-invest? Kinsa ang diyutay ra’g na-invest? Ibutang nato nga ang matag usa mikita og 8 porsyento nga compound interest sa ilang mga pag-invest, kinsa kaha ang mas dako og kita? Kinsa kaha ang pinakaubos og kita?

• Julia

  • Mi-invest og 300 matag bulan sugod sa edad nga 25.

  • Sa total naka-invest siya og 147,600.

• Andrea

  • Mi-invest og 600 matag bulan sugod sa edad nga 35.

  • Sa total naka-invest siya og 223,200.

• Bella

  • Mi-invest og 1,200 matag bulan sugod sa edad nga 45.

  • Sa total naka-invest siya og 302,400.

Step 3: Karon ribyuha ang tsart sa ubos nga nagpakita sa unsang paagi mitubo ang ilang mga gi-invest paglabay sa panahon. Kinsa ang kinadak-an og natigum? Kinsa ang kinagamyan og natigum? Unsa ang epekto sa gidugayon sa mga pag-invest?

Pahinumdom: Gibana-bana nga 8% ang compound interest rate.

Hisguti ang Pagpangandam para sa Pag-retire diha sa Inyong Family Council

Basaha:Atol sa inyong family council karong semanaha, hisguti ang imong mga plano sa pag-retire. Bana-banaa kon pilay imong gikinahanglan, kanus-a ka gustong mo-retire, unsa kaha ang sitwasyon sa imong panalapi nianang higayuna. Isulat ang kantidad nga gusto nimong tigumon, ug tinoa ang kantidad nga imong makaya aron makagahin matag bulan para sa pag-retire. Hinumdumi, nga samtang importante ang pagsugod dayon kutob sa mahimo ang pagtigum para sa pag-retire, mas gikinahanglan ang paghimo og emergency fund ug unahon sa pag-impas ang mga utang. Atol sa inyong diskusyon, mahimo nimong gamiton ang outline sa “Sample sa Family Council Discussion” nga naa sa sunod.

Sample sa Family Council Discussion

Siguroa nga sugdan ug tapuson pinaagi sa pag-ampo aron madapit ang Espiritu.

Part 1: Ribyu

• Kumusta ang kasamtangan nimong prayoridad sa panalapi?

• Kumusta ang kasamtangan nimong pagpangandam para sa pag-retire?

Part 2: Plano

• Kanus-a ka gustong mo-retire?

• Pila ang gikinahanglan nimo matag tuig aron makasangkap sa imong panginahanglan?

• Pila ang gikinahanglan nimong tigumon?

• Unsa man kaha ang sitwasyon sa imong panalapi inig-retire nimo? Manag-iya ka ba og balay? Duna ba kaha gihapon kay utang? Mangandam ka ba para makaserbisyo og usa ka senior nga misyon? Nagkinahanglan ka pa ba nga mosuporta ni bisan kinsang sakop sa pamilya? Ang imong galastuhan aron mabuhi mas labaw ba kaha o mas minus kay sa karon?

Pag-invest

Ang pinakaimportanting butang nga among gihimo mao ra gyud ang pagsugod. Dugay na kaniadto sa wala pa mi “ekstra” nga kinitaan, mikuha ko og conservative index mutual fund [stock] ug nagset-up og awtomatik nga deposit nga 1 porsyento sa among tseke, dayon hapit na lang kini hikalimti. Dihang lahi na ko og employer paglabay sa mga walo ka tuig, gi-set nako ang bag-ong retirement fund ug nakit-an og balik kining karaan nga mutual fund … nga karon hapit na mag-7,500.