Wase 11

Bulataki ni Vosa ni Vuku

Sa dua na gacagaca bibi ni kosipeli na Vosa ni Vuku, ka ni “sa kaukauwa ni Kalou me vakabulai kina ko ira yadua era sa vakabauta”—veivakabulai vakayago kei na veivakabulai vakayalo.¹

iVakamacala Taumada

Ea vakavuvulitaka ka vakadinadinataka o Peresitedi David O. McKay ni Vosa ni Vuku e dua na ivakaro ka a solia na Turaga me vakalougatataki keda vakayago ka vakayalo talega. E gumatuataka sara ena nona talairawarawa kina kena vakavulici kei na nona bulataka. Erau a sotava o Peresitedi kei Sister McKay e dua na ka lasa ena dua na gauna ni ratou a veitalanoa toka kei na ranadi ni vanua o Netherland. Sa vakadeitaka oti na ranadi me ratou na sota ka veitalanoa me 30 na miniti. E wanonova matua sara toka na gauna o Peresitedi McKay, ka ni oti ga e veimama ni auwa, sa vakavinavinaka ena yalo vakarokoroko vua na ranadi ka tucake me sa lako. Kaya cake mai na ranadi, “Mr. McKay, dabe mada! Au marautaka dina vakalevu na veimama ni auwa oqo ni vakatauvatani kei na so tale na veimama ni auwa ena dua na gauna balavu. Au kerea de rawa ni ko vakabalavutaka tale mada na gauna ni nodatou veisotaraki.” Sa qai dabe sobu tale. Sa qai kau mai e dua na teveli ni gunu kofi, sova na ranadi e tolu na bilo ti, solia sara e dua vei Peresitedi McKay, dua vei Sisita McKay, ka taura toka e dua me mena. Ni raica na ranadi ni sega ni dua vei rau na nona vulagi e gunuva na ti, sa qai taroga, “Drau na sega beka ni via gunu ti vata kei na Ranadi?” Sa qai vakamacalataka o Peresitedi McKay, “Meu na tukuna sara ga oqo vei kemuni ni o ira na neimami era sega ni vakabauta na kena dau gunuvi na wai ni veivakayavalati, ka keimami nanuma ni ti e dau veivakayadrati.” Sa qai kaya na ranadi, “O au na Ranadi ni vanua o Netherland. Qori mo drau tukuna vei au ni na sega ni o drau na gunu ti vata mada ga vakalailai kei na Ranadi ni vanua o Netherland?” Sauma yani o Peresitedi McKay, “Ena kerea beka na Ranadi ni vanua o Netherland vua na iliuliu ni dua na milioni, tolu na drau na udolu na tamata me cakava e dua na ka e vakavulica tiko vei ira na nona tamata me ra kakua ni cakava?” “O iko e dua na qaqa, Peresitedi McKay, ” e a kaya o koya. “Au na sega ni kerei iko mo cakava na ka oqori.”²

iVakavuvuli nei David O. McKay

Sa ivakaro matata ka ivakatakila mai vua na Turaga na Vosa ni Vuku

E a ciqoma na Parofita o Josefa Simici na ivakatakila ka volai tu ena Vunau kei na Veiyalayalati Wase 89 ena ika 27 ni Feperueri 1833. … Au na vinakata meu wilika e vica na [tikina] mai na iwase o ya:

“Raica sa kaya vakaidina vei kemudou na Turaga, au sa solia vei kemudou na ivakaro oqo mo dou bula kina; io au sa vakasalataki kemudou rawa oqo ena vuku ni veika ca kei na nodra inaki ca na tamata ena gauna oqo.

“Raica sa sega ni vinaka mo dou gunuva tiko na waini kei na yaqona kaukauwa, io sa sega talega ni kilikili e matana na Tamamudou, ia sa rawa walega me gunuvi na waini ena soqoni ni vakayakavi ni Turaga.

“Ia oqo me waini vou sa caka mai na vua ni vaini, ia mo dou cakava ga ko i kemudou.” [V&V 89:4–6.]…

Na iyatu vosa kau gadreva meu na dusia vei kemuni oqo, “Raica sa sega ni vinaka mo dou gunuva tiko na waini kei na yaqona kaukauwa … io sa sega talega ni kilikili e matana na Tamamudou.” O ya na vosa ni Kalou ki na kawa tamata ni gauna oqo. Ena tautauvata sara ga kei na vosa ni iVakabula, “Kevaka e dua na tamata sa via cakava na loma i Koya, ena kila se sa ka mai vua na Kalou na ivakavuvuli, seu vosa vaka i au ga.” [Joni 7:17] O ni kila na Yalododonu Edaidai ni dina na ka e tukuna qo na iVakabula; eda vakadinadinataka ni kevaka e dua na tamata e cakava na loma ni Kalou ena ciqoma na ivakadinadina, ena lomana kei na nona bula, ni dina na kosipeli i Jisu Karisito. Eda sa vakadonuya na vosa ni iVakabula, “Ia kevaka dou na sega ni veivutuni, dou na mate kece vaka talega kina.” [Luke 13:3.] Na dina vakalou oqo, ka sa matata sara tu ga na kena vakamacalataki, eda sa ciqoma ni dina. Eda na sega beka ni bulataka taucoko sara, ia eda sa ciqoma baleta ni o ya na vosa ni Kalou. Sa bau taucoko sara ga, na dina vakalou oqo…, “Sa sega ni vinaka mo dou gunuva tikoga na waini kei na yaqona kaukauwa.”[Raica na D&C 89:7] Ia [e vuqa sara na yabaki] sa sivi yani, kei na gauna vata oqori e dau vunautaki kina na ivakavuvuli oqo ena veimacawa, kevaka e sega ia ena veisiga, ena so na isoqosoqo lotu ni Isireli, ka da se raica tikoga ena gauna oqo ena keda maliwa e so ni ra kaya tiko, ena ka era cakava, ni vinaka ki na tamata.

Au marautaka niu dau wilika na itukutuku oqo, ka niu raica ni sega ni tukuna na Turaga, “Ni gunuvi vakasivia ni yaqona kaukauwa e sega ni vinaka;” se “Gunu mateni e sega ni vinaka.” Vakacava kevaka me a vakamalumutaka vakalailai na kena ivosavosa ka me qai tukuna vakaoqo, “Na sivia ni iyalayala ni gunuvi ni yaqona kaukauwa se kena gunuvi vakalevu, e sega ni vinaka” ena vakacava na noda na vakadonui keda vakaikeda ni na vinaka ke gunuvi ga vaka lalai. Ia me vaka ni wili vata kei na veivakavuvuli tawamudu; yaqona kaukauwa e sega ni Vinaka.³

Au nanuma ni tavako e vakavu itovo ca ka dodonu me yawaki me vaka na ikata ni gata batigaga. … Sa tukuna oti na Turaga ni tavako e sega ni vinaka vua na tamata. O ya sa dodonu me veirauti kei ira na Yalododonu Edaidai.⁴

O ira na lewe ni Lotu era sa vakamatautaki ira ena vakatavako se na gunu ti kei na kofi, se ruarua, ena dau nodra cakacaka na vaqara na iulubale me vakadonui ira ena nodra vakayagataka tiko na ka e sa vakamatatataka sara tu ga mai na Turaga ni sega ni yaga vua na tamata. Na gauna era dau vakayacora kina, era sa dau vakaraitaka sara tikoga na nodra malumalumu ena vosa ni Turaga, ka a soli me ivakasala ki na yalomatua ka talairawarawa kina veika ena kauta mai na veivakalougatataki me tautauvata sara ga ni kevaka me a tukuna, “Mo kakua ni cakava na ka oqo.”⁵

Na Talaidredre ki na Vosa ni Vuku ena kauta mai na veika ca vakayago ka vakayalo talega.

Na gauna e dau curuma kina na yago edua na ka e tiko ena ti kei na kofi, ena vakavuna na totolo ni tatuki ni uto; ka na vakavuna sara na kena totolo cake na veidrodroyaki ni dra kei na icegu. Oqo ena vakavuna na kena katakata ka yavavala na yago. Ni oti ga e dua na gauna ni veisau ni yago vakaoqo, e sa na qai vinakata vakalevu cake na yago me vakacegu me rawa ni taura cake tale na kena itutu ena gauna e se bera ni gunuvi kina na ka o ya. Na wai e veivakayavalati e dau vakayacora ki na yago na ka e dau vakayacora na ikuita ki na dua na ose berabera—ena kida ga me yavala ka na sega ni solia na kaukauwa me tudei se vakaukauwataki ni yago. Na kena vakanakuitataki wasoma na ose ena vakavuna na nona vucesa vakalevu; kei na vakamatautaki ni gunuvi ni yaqona kaukauwa, na vakatavako, gunu ti kei na kofi ena vakavuna na malumalumu ni yago kei na kena sa na dau vakararavi wasoma kina vakayagataki ni ka e dau veivakayadrati ka ni sa vesuki tu kina.

Na Turaga e sa vakamatatataka sara tu ga ni ka oqo e sega ni vinaka vua na tamata. Era tukuna talega na vuku. Sa na ganita kina me sa na veirauti ga na vosa ni Kalou kei ira yadua na Yalododonu Edaidai.⁶

Na nona cakava e dua na tamata na ka e nanuma ena gauna e lamata cake kina na ka e gadreva na yalona ena kilai kina na ivakarau ni bula ni tamata o ya. Ena gauna vaka o ya ena qai kilai kina na kaukauwa ni nona vakatulewa se na nona rawai ena basika vakasauri ni gagadre ni lomana. Na iwase ni Vosa ni Vuku o ya ka tukuni kina na wai ni veivakamatenitaki, wainimate, veika e dau veivakayadrati, ena titobu sara na kena revurevu ki na yago, ka na tara sara ga yani na wakatu ni kena tarai cake e dua na ivakarau ni bula. …

Ena loma ni dua na drau na yabaki sa oti, sa mai rawa kina ni kilai na veika e rawa ni cakava na wai ni veivakamatenitaki ki na nave kei na wakilakila ni veitiki ni yago, mai na kaukauwa ni nodra vakadidike na vuku. Na vakararai kei na vakatovotovo e sa kune kina na ka e rawa ni vakayacora ki na nona bula e dua. Na veivakatovotovo kece oqori e sa dusia sara tu ga na dina ni … itukutuku: “Na gunu kaukauwa kei na tavako e sega ni vinaka vua na tamata.”⁷

Au vakananuma lesu na veika e tara na noqu bula niu a se gone, kau vakabauta ni kena ka tara bi duadua sa ikoya na noqu rawa ni dau nanuma lesu na vosa bibi o ya, “Ena sega ni vakaitikotiko na yaloqu ena dua na vale dukadukali.”

Sa qai tiko tale … e so, ka ra vakatokai taucoko me ra ivakaro. Na imatai e yaco ena gauna au dabe toka kina ena idabedabe dakoba ena yasa i tamaqu ni keirau draiva tiko yani ki Ogden. Ni bera ga ni keirau kosova yani na uciwai na Ogden, e a curu mai ki tuba e dua na tamata ena dua na otela ena vualiku ni uciwai. Au kilai koya. Au dau taleitaki koya ka niu dau raici koya ni vakaitavi ena vakatasuasua e dau caka. Ia ena siga o ya e sa mateni sara tu ga ena yaqona ni valagi, kau nanuma, ni sa vaka tu ko ya me vica vata na siga.

Au sega mada ni kila… o koya e a gunu tu, ia ena gauna e sa kilai yalona kina ka kerea e limasagavulu na sede vei tamaqu me curu rawa tale ki na otela, au raica ga ni sa taceba tani yani. Kaya ga o tamaqu ni keirau sa takosova na wavu: “Tevita, keirau a dau siko [vuvale] vata kei koya na tamata o ya.”

O ya sara ga na ka e kaya, ia e sa ivakaro sara ga vei au kau na sega vakadua ni guilecava, na revurevu ni gunu vakasivia.

Ni oti ga vakalailai o ya, sa lesi keitou sara e dua na qasenivuli me keitou wilika na italanoa ni dua na ilawalawa cauravou ka ra vakaciriciri sobu ena uciwai na St. Lawrence. … Au sega ni nanuma rawa na yaca i koya e vola, kei na yaca ni ivola, ia au rawa ni tukuna na ka e se makare tu ga ena noqu vakasama, me baleti iratou na cauravou ka ra a gunu mateni tiko ena nodra vakaciriciri sobu ena uciwai rogo o ya. Ia e dua na tamata ka tucake tu ena bati ni uciwai, ka kila na leqa e sa volekati iratou, qai qolouvaka yani, “Io, kemudou na kui sa voleka sara ga qori.”

Ia eratou sega ni kauwaitaka na nona kaila, eratou sa beci koya sara ga. “Sega na leqa, ” eratou kacivaka lesu mai ni ratou tosoya tikoga na nodratou mauwe kei na dredre kaikaila ni gunu mateni. Baci kacivaka tale yani na tamata o ya, “Sa voleka sara ga qori na kui, ” ia, eratou sega ga ni kauwaitaka na nona ivakasala.

E vakasauri na nodratou vakila ni ratou sa donumaka sara tu ga na kui. Eratou tovolea me ratou voce vakusakusa yani ki vanua mamaca, ia sa bera na sasaga. Au nanuma rawa ga na veivosa e tu ena iotioti ni parakaravu, na vosavosa ca, na kaila ni domobula, ni ratou sa dokoulu yani ki na kui kei na barinisavu.

Sega ni vinaka? Io. Ia, au gadreva meu tukuna vei kemuni ni levu sara ena uciwai ni bula oqo era sa voce sara tikoga vaka ko ya. Au na sega vakadua ni guilecava na italanoa o ya.⁸

Me da dau qaqarauni “ena vuku ni veika ca kei na nodra inaki ca na tamata.”

E dua na itukutuku ka sa bau duatani sara ga ena Vunau kei na Veiyalayalati, e sa vakaraitaka sara ga na nona a vakauqeti na Parofita o Josefa Simici, ena kune ena Wase 89… :

“Au sa solia vei kemudou na ivakaro oqo mo dou bula kina; ia au sa vakasalataki kemudou rawa oqo ena vuku ni veika ca kei na nodra inaki ca na tamata ena gauna oqo… ” (V&V 89:4.)

“Ena vuku ni veika ca kei na nodra inaki ca na tamata. … ” E tarai au sara ga na bibi ni itukutuku o ya ena yabaki ruasagavulu kei na yabaki tolusagavulu ni [ika 20] ni senitiuri. Au kerei kemuni … mo ni nanuma lesu tale mada na ivakarau ni veikabani ni tavako me ra temaki kina na marama me ra kania na tavako.

Ko ni nanuma tiko na nodra rui mataitaka na nodra tavoca na nodra ituvatuva ni volivolitaki. Kena imatai sara ga na nodra tukuna ni na lutu kina na kedra bibi.E dau dua tiko na nodra ibole ni volivolitaki: “Vakayagataka na tavako ia na loli me sa tarovi.”

O keda eda dau taleitaka na sara iyaloyalo yavala, eda na raica ni dua na goneyalewa me dau waqara na kena tavako e dua tale na turaga. Tarava yani o ya na kena laurai na liga ni yalewa ni taura tiko se waqara tiko e dua na tavako ka droinitaki tu ena papa ni kacivaki ivoli. Ni oti ga e dua se rua na yabaki era sa yalodei sara ena nodra vakaraitaka na iyaloyalo yavala ni yalewa ena nona sa kania sara tikoga na tavako. …

Au rairai cala beka, ia au sa raica tiko ni dua ga na gauna lekaleka se qai oti ga oqo sa nodra cakacaka tiko na tamata ca na vakasagai ira na noda itabagone. Me rai tiko na matamuni ka tadola tiko na daligamuni.⁹

Sa itavi ni lewenilotu kei na Lotu me bulataka ka vakatavuvulitaka na Vosa niVuku.

Na tagane kei na yalewa yadua, me na tu vakarau me qarava na nona itavi ena Lotu. … Veitalia ga se evei na vanua eda tiko kina, … se evei ga na vanua eda na vakacakacakataki kina, se mai na loma ni vanua lala se dua ga na vanua, ka da qai temaki me da gunuva e rua se tolu na bilo ti se kofi ena dua na mataka batabata, me da sa tovolea sara ga ena gauna o ya me da colata ka tutaka na ka e dodonu ka dina.

Me dui tukuna vakaikoya na tamata yadua, “Sa tu sara ga oqo e mataqu na itavi ni lewe ni Lotu; au na sega sara ni rawai. Kevaka e sega sara mada ga ni dua e raica na ka au na cakava, au kila ni Kalou ena kila na gauna au dau rawai kina, ka ni gauna au na rawai kina ena dua na malumalumu, au dau vakamalumalumutaki ka vaka meu sa sega ni dau kauwaitaka na ka au cakava.” Kevaka me tiko na nomu bisinisi, ka tukuna vei iko na nomu itokani, “Lako mai me daru mai laki gunu ka marautaka vata na veika au rawata se na ka au sa volitaka rawa, ” me nomu isau ni veisureti na, Sega, sega ! O ya kevaka sara mada ga o karamaca tu ka gadreva na lomamu na gunuva e dua na ka o ya, wiliki iko mo dua na tagane, mo dua dina na Yalododonu Edaidai ena nomu na kaya, “Sega; na itavi ni lewe ni Lotu e sa tiko sara ga oqo vei au.”¹⁰

E sa vakadeitaki sara tu ga ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai na ivakavuvuli ni ti, kofi tavako kei na wai ni veivakamatenitaki e sega ni vinaka vua na tamata. O ira dina na Yalododonu Edaidai era na ivakaraitaki ka vakatavuvulitaka na vakatabui ni kena vakayagataki na tavako kei na wai ni veivakamatenitaki, na kena ka vakatubu katakata kei na kena ka vakavuna na mateni.¹¹

Na bulataki ni Vosa ni Vuku ena vaqaqacotaka na itovo ka na kauta mai na bula marau.

Sa veivakauqeti na Lotu vei ira na turaga me ra dau qaqarauni ena nodra vakatulewataka na ka era vakayagataka, na nodra dau yalo totolo, kei na nodra ivosavosa. Ena sega ni dau vakatulewa vakavinaka e dua na tamata kevaka me lewai koya tiko e dua na ka tani. Ena sega ni caka vinaka e dua na tamata kevaka me bula tiko ena vuku ni ka e du gaganotaka lo voli. O ya sara ga e dua na vuna e solia kina na Kalou na ivakaro ni Vosa niVuku, me rawa kina vei ira na gonetagane kei na goneyalewa me ra na dau vakatulewataka vakavinaka na nodra bula ena gauna era tubu cake tiko kina. O ya e sega ni ka rawarawa. E levu sara na meca era sotava tu na itabagone ena gauna oqo—ivakavuvuli sega ni dodonu kei na vakaveitaliataki ni tiki ni yagodra. … Sa ganita gona kina me ra vakarautaki sara ga vakavinaka me rawa ni ra valuta na meca vakaoqori.¹²

Ena gauna era sa lamata cake mai kina ena tobu ni wai ni veipapitaisotaki na cauravou kece e Saioni raraba, me ra sa kila tiko ni sa nodra itavi mera na dau kakua ni kania na tavako, veitalia ga se evei na vanua era na vakaitikotiko kina. Na gauna era lamata cake mai kina ena wai ni veipapitaisotaki na itabagone mera sa vakavulici mera kakua ni gunuva na veika e vakavuna na nodra vakayavalati veitalia sara mada ga kevaka me vakayagataki tiko ena gauna ni veilasamaki vakaicaba. Na itabagone kece ena Lotu mera kila ni tavako me sa kua sara ga ni vakayagataki.O ira vakayadua mera sa kakua sara ga ni vakamatautaki ira ena kena vakayagataki, sega walega me baleta na veivakalougatataki e sa yalataka tu kina na Tamada, ia ena wili talega kina na kaukauwa eda na rawata mai kina kevaka meda sa na rawa ni vorata na kena veitemaki.¹³

E dua na ivakavuvuli ni Lotu ka rawa ni laurai na kena [vakatulewataki] vakavinaka sa ikoya na Vosa ni Vuku. E ivakavuvuli dina. E tara sara tikoga na ka e vinakati me dau vakayagataki. Vakaraitaka mai vei au e dua na tamata ka rawa ni vakatulewataka vakavuku na nona digidigi ena ka me vakayagataka, ka rawa ni vakamalumalumutaka na veitemaki ni gunu, vakatavako, mariwana, kei na waigaga ni veivakamatenitaki tale e so, kau na qai vakaraitaka vei iko e dua na cauravou se dua na tamata uabula ka sa vakatorocaketaka rawa na kaukauwa ni nona sasaga me vakamalumalumutaka na nona gagano lo kei na gagadre ni lomana.¹⁴

E sega ni rawa vua na Lotu se o vuravura raraba me tukuna ni sa rauti koya na nona rogoca tiko na ivakavuvuli ni Vosa ni Vuku. Oqo e dua na ivakavuvuli ka soli ki vua na tamata me baleti koya kei na nona bula marau. Oqo e dua na tiki ni ituvatuva ni bula. … O koya ena sega ni na bulataka e sa vakuwai koya tiko mai na kena na vakabulabulataki na yagona kei na itovo vinaka ka dodonu me nona. Na dina sa ikoya na noda dinata na veika eda kila ni dodonu; na bula yalomatuataki ni veika eda vakabauta; ena veivakaukauwataki ena veigauna kece sara.¹⁵

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na gaunisala cava e rawa ni tukuni kina ni a sa liu makawa sara mai na Vosa ni Vuku mai na kena gauna dodonu me qai yaco mai kina?
Na cava era dau tovolea kina e so me ra vakadodonui ira ena gauna era dau vakayagataka kina na veika e vakatabui ena Vosa ni Vuku? Na cava soti ena rerevaki kina na mataqali vakanananu vaka o ya? (Raica tabana 119–21.)
Na cava e ka bibi kina meda taqomaka na yagoda? Na cava soti e na yaco kivei keda kevaka me da dau beca tiko na Vosa ni Vuku? (Raica tabana 119–21.) Ena tara vakacava na noda bula vakayalo na talaidredre kina ivakaro oqo? (Raica tabana 119–21.)
E a vosa o Peresitedi David O. McKay baleta na ivakarau ni volitaki tavako ka a dau vakayagataki tu ena 1930. (Raica tabana 121–08.) Na ivakaraitaki cava eda raica tu nikua mai vei ira “na tamata kei na nodra inaki ca” ena kena tutaki tiko na vakayagataki ni wai ni veivakamatenitaki? Eda na vukei ira vakacava na itabagone mera na raica rawa na vinaka ni talairawarawa ki na Vosa ni Vuku?
E rawa vakacava me ivakaro vakayalo ka vakayago talega na Vosa ni Vuku? (Raica tabana 119–21, 123–24.) Na veivakalougatataki cava e sa yalataki tu vei ira era na talairawarawa kina ivakaro oqo? (Raica V&V 89:18–21.) Na veivakalougatataki levu cava o sa ciqoma kei iratou na nomu matavuvale ena vuku ni talairawarawa ki na Vosa ni Vuku?
Na cava e rawa ni da cakava me da vakaukauwataki kina vakavinaka me rawarawa kina na noda vorata na veitemaki ni kena voroki na Vosa niVuku? Ena taqomaka vakacava na noda bula vinaka na talairawarawa ki na Vosa ni Vuku? (Raica tabana 123–24.)
Na wai ni veivakamatenitaki cava soti e sa tu ena gauna oqo, ia e sega ni vakamacalataki tiko ena V&V 89? Ena vukei keda ka vakaukauwataki keda vakacava na ivakavuvuli e tiko ena V&V 89 kei na nodra vosa na parofita ena gauna oqo?

iVolanikalou e Veisemati: Taniela 1:3–20; 1 Koronica 3:16–17; V&V 89:1–21

President McKay — E a vakaraitaka o Peresitedi McKay ena nona ivakavuvuli kei na nona bulataka na veivakalougatataki ni talairawarawa ki na Vosa ni Vuku.

mother and son blessing food — E vakauqeti ira na Yalododonu Edaidai o Peresitedi McKay me ra vakavulica na Vosa ni Vuku ena “ivakaraitaki kei na ivakaro” vei ira na luvedra kei ira tale e so.