Wase 16

Na iTavi Cecere Vakaitubutubu

Taqomaki ira na luvemu. Tuberi ira … ena ivakaraitaki ni tama yalovinaka, na tina dauloloma.¹

iVakamacala Taumada

Edau vakacaucautaki rau sara vakalevu na nona itubutubu o Peresitedi David O. McKay kei na nodrau ivakaraitaki vinaka ena nona bula. “Au vulica na lesoni ni cakacaka kei na lotu mai [vei tamaqu] ka dau bulataki ena veimaliwai kei na soqo vakalotu ka vakakina na veika ni bula vakayago. Na itavi cava ga eda na qarava, na mataqali cakacaka cava, me da sa na cakava sara ga ena noda igu taucoko.

“Na ivakaraitaki vinaka talega nei tinaqu e se tiko vata voli ga kei au—na nona ivukivuki malua, dauvosota, ka yalodina.”²

E qai muria na ivakarau o ya o Peresitedi McKay me dua na ivakaraitaki vinaka vakatama dauloloma. Ena gauna e se gone kina e dua na luvena tagane, o David Lawrence, erau a salavata yani kei tamana ena dua na kareti. “Keirau a takosova e dua na uciwai ni sa waluvu tu ena levu ni draki ca, ” e nanuma lesu o David Lawrence, “keirau sa qai tobo tu ena tadrua ni uciwai o ya kei na dua na kui ni wai ka drodro mai na veiulunivanua ena taubi ni uca. Au nanuma saraga ni sa yaco mai na ivakataotioti kei vuravura, ka tekivu meu tagi. E a roqoti au toka o tamaqu ena bogi taucoko me yacova ni sa yaco mai na veivueti ena mataka. Ena ka dredre sara mo talaidredre vua e dua ka dau lomani iko ka dau karoni iko ena ligana.”³

E nanuma vinaka o David Lawrence ni o David O. kei Emma Ray McKay erau vakamatatataka vei ira na luvedrau na ka erau vinakata, me vaka ni o rau na itubutubu, “erau sa dau bula vaka-ivakarau sara ga ka sega gona kina ni keimami lomalomarua ena neimami raica na ivakarau ni nodrau bula mai na ivakarau keimami dau qai vaka-rautaka… Na nodrau gagadre e vakavuna na neimami muria na sala keimami sa muria tiko, kei na neimami dau lomani rau e sa vakadeitaka sara ga na kena muri tiko na sala o ya. Keimami vulica me keimami lomani rau baleta ni o rau erau sa veilomani sara mada ga ka rau qai mai lomani keimami vakatautauvata.”⁴

Na ivakaraitaki kei na ivakasala nei Peresitedi McKay vei ira na itubutubu ni Yalododonu Edaidai, e vakaraitaka sara tu ga na nona kila na bibi ni nodra ivakaraitaki, qai vakavoqataka mai na nona vakadinadinataka, “ni sega ni dua na ka eda na rawata me vakaisosomitaka na noda sega ni rawata na noda itavi ena matavuvale.”⁵

iVakavuvuli nei David O. McKay

Sa nodra itavi vakalou na itubutubu na nodra qaravi ka tuberi na luvedra.

E dua na gone sucu vou sa ikoya na ka bula duadua ena vuravura oqo ka na sega ni rawa ni taqomaki koya vakaikoya. Na veitaqomaki loloma ni itubutubu ena gadrevi me rawa kina ni na bula vinaka cake, ks tubu. … Na noda ka vakamareqeti duadua, na noda yau ni bula tawamudu, o ira na luveda. Oqori e sa na gadrevi sara ga kina na noda loloma kei na veituberi cecere duadua. …

Na nodra kau mai na gone ki vuravura e salavata mai na kena itavi levu ka dolava talega na katuba ni inaki ni bula, ka yacana na, veitokoni kei na Kalou “io mera tucake tale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu.” (Mosese 1:39.)⁶

Na Tama ni kawatamata kecega ena gadrevi ira kece na itubutubu, me ra nona mata, ki na nodra tuberi ka vakavulici na bula kei na veiyalo oqori. O ya na itavi cecere duadua ena rawa ni solia na Turaga vua na tamata.⁷

Na itavi vakaitubutubu … sa dodonu me raici ni sa itavi bibi sara. E dua na ka e tiko ena boto ni yalo ni tamata e dau cata sara na kena vakawaletaki na itavi vakaitubutubu. E sa teivaka ena yalo ni itubutubu na Kalou na dina ni sega ni rawa ni ra na drovaka me ra na taqomaka na bula ni lalai kei na itabagone.

Sa vaka me tosocake tikoga na vakanananu ni kena sa vakatikitikitaki na itavi oqo mai na matavuvale ki taudaku me vaka na koronivuli kei na lotu. E dina ni ra vinaka na veivanua oqori ia, ena sega vakadua ni sosomitaka na totoka ni veisusu mai vua na tama kei na tina. Ena dodonu me da dau veivakavulici, me da wanonovi ira matua, me da veitokani vata kei ira, me da na vakaraici ira vinaka me rawa ni qaqaco na noda veimatavuvale.⁸

Na veivakauqeti ni Kalou ena laurai ena kena gadrevi vei ira na Yalododonu Edaidai me ra vaqaqacotaka na nodra matavuvale ka vakavulici ira na luvedra ena ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito. “Ia me ra vakavulici ira talega na luvedra me ra daumasu, ka caka dodonu ena mata ni Turaga.” Na ivakaro oqo mai vua na Turaga, ka soli vei keda ena Vunau kei na Veiyalayalati, wase 68 tikina e 28, e sega tale ni qai dua na kena taro ni sa itavi dina ga ni itubutubu me ra na vakavulici ira na luvedra—e dua na itavi ka sa vaka me dau biligi tiko vakalevu ki na isoqosoqo lotu, veikoronivuli, kei ira na yadrava na lawa.⁹

E tolu na ilawalawa eratou na dau vakavulici ira na gone lalai: Sa imatai na matavuvale; ikarua na isoqosoqo lotu; ikatolu na matanitu. Na kena ka bibi duadua na matavuvale. Ni sa ivakaro vakalou e sa vakarota kina na Turaga vei ira na itubutubu na itavi, imatai na vakavulica na ivakavuvuli ni veivutuni; ikarua na vakabauti Jisu Karisito, na luvena na Kalou bula; ikatolu na papitaiso kei na veivakadeitaki; ikava na nodra tuberi na gone mera dau masu; ikalima na nodra cakadodonu ena mata ni Turaga, [raica na Vunau & Veiyalayalati 68:25–28]. O ira na itubutubu era vakawalena na itavi oqo era na saumi taro ena ivalavala ca ni vakawelewele.¹⁰

Na veinuitaki levu duadua ena rawata e dua na tagane kei na yalewa, sa ikoya na nodrau na maroroya na bula ni dua na gone lailai. Kevaka e dua na tamata e cakava e dua na cala ena kena nuitaki vua na nodra iyau na tani kevaka sara mada ga me baqe, matabose, se vakailesilesi ni matanitu, ena veilewaitaki ka na rawa ni biu sara kina ki valeniveivesu. Kevaka e dua na tamata e vakaraitaka e dua na ka vuni ni matanitu ka a nuitaki tu vua, o koya ena vakatokai me ra dauvere. Na cava ena vakasamataka na Turaga, baleti ira na itubutubu, era dau vakawelewele se era dau nakita me vakaliuci na yalokocockoco, era guce ena veisusu, ka sa qai vakavuna na nodra sega ni qarava kina vakavinaka na itavi bibi duadua e soli vua na tamata? E sauma vakaoqo na Turaga, “… na ivalavala ca ena bilitaki vei ira na itubutubu.” (Vunau & Veiyalayalati 68:25.)¹¹

E sega ni dua na ka vakatovotovo ena nodra itikotiko na Yalododonu Edaidai. E sega ni dua na ka e caka vakatovotovo e koto ena vuvale. Vei ira na Yalododonu Edaidai, sa ka vakamareqeti sara na matavuvale; kei na itutu vakaitubutubu e tarava sara ga na itutu vakalou. Na ka vuni ni lewenivanua vinaka sa ikoya na matavuvale. Na ka vuni ni vakatorocaketaki ni vakabauta na Kalou, vakabauta na Luvena, na Dauveivueti kei vuravura, vakabauta na veiqaravi ni isoqosoqo lewe ni Lotu, ena kune ena matavuvale. E vakayavutaki e kea. Sa vakadeitaka na Kalou e yalodra na itubutubu ni sa nodra itavi me ra vakatavuvulitaka na ivakavuvuli oqo vei ira na luvedra. Na noda veikoronivuli, na veisoqosoqo Lotu, kei na so tale na veimataisoqosoqo vivinaka era na vukea na nodra vueti cake na itabagone, ia e sega ni dua vei ira oqori—e dina ni ra sa rui bibi vei ira na noda itabagone— ena rawa ni sivia na totoka ni veivakarautaki mai vei ira na itubutubu ena loma ni matavuvale.¹²

E rawa ni tudei na nodra veivakarautaki na tina vei ira na luvedra.

E dua na ka ena gadrevi sara vakalevu e vuravura nikua na tina gugumatua ka dau yalodina. …

Na itavi vakatina sa ikoya ena vakayarayarataka na yalo ni tamata me na dau caka vinaka se caka ca. Na irairai kei tina ena kabi tu ena vakasama ni dua na gone ena gauna ni nona tubucake tiko. Na nona daukauwai ena vakayadrata na vakasama ni gone ni taqomaki tiko; na iregu sa imatai ni ka ena kilai kina na veivakamenemenei; na nona dauvosota ka yalovinaka e sa na vakadeitaka ni sa tiko e vuravura na loloma.¹³

Sa itavi cecere sara e vuravura na itavi vakatina. Na dina ki na itavi vakatina e sa dua na ka totoka ni da vakasarava, na itavi vinaka duadua. O koya e rawa ni boroya e dua na iyaloyalo rairai totoka sara, e rawa ni vola e dua na ivola ka na tara na nodra bula e milioni na tamata, ena gadreva na vakanuinui vinaka ni kawatamata; ia na yalewa ena susuga cake e dua na matavuvale bulabula vinaka, cauravou ka goneyalewa rairai totoka, ka na vakauqeti tiko na yalodra me ra caka vinaka ena veitabagauna me sivia na gauna ena yali kina na iboro mai na iyaloyalo, ka ra sa yali se vakacacani na ivola kei na ivakatakarakara, ena ganita me soli ki vua na icocovi cecere duadua e rawa ni solia na tamata kei na veivakalougatataki digitaki ni Kalou.¹⁴

O ira na tina era na kaburaka na sore ni kau ena gauna ni gone ka na vakatau kina na veika ena tamusuki ena gauna ni qase. Na tina ka na vakavulica vei ira na luvena na veivakarokorokotaki, kei na lomana na tinana kei na tamana, ena dau qaravi itavi vinaka ena Lotu kei na vanua ena vakaitikotiko kina. O ira na gone mai na matavuvale vakaoqori era na lako yani ki vuravura me ra lewenivanua vinaka—ka ra na veiqaravi me vakataki ira sara ga na nodra itubutubu, era na vala talega ena ivalu era a valu kina na nodra itubutubu. …

Sa bau dua toka na ka na itavi vakatina ena vuravura oqo, ka sa ivakaraitaki ni ituvatuva ni Kalou me baleta na veibuli kei na yalo e dausolisoli. E dina ni na vakavolekata sara yani na yalewa ki na mate, na itavi vakatina ena kauta voleka sara yani ki na mataniwai bula tovure, ka sa vakaitokanitaki koya sara ga kei na Dauveibuli ena nona solia na yagobula kivei ira na yalo me ra mai bula kina vakayago.

Na yabaki taucoko ni bula vagone dramidrami, bula vagone, kei na itabagone, io, ni ra se bera ni sa laki tina ni gone na luvena yalewa ka tama ni gone na luvena tagane, na tina ena solia voli ga na nona gauna vei ira, na nona veivakacegui, na nona dau mamarau, gauna ni vakacegu kei na vakaukauwa yago, kei na ituvaki ni yagona. Ena sega ni dua na vosa me na vakamacalataka rawa na kaukauwa kei na totoka vakakina na solibula ni loloma vakatina. …

… E tiko ena uto ni noqu vakanananu na nona daumasumasu ena yasa ni loga o Tinaqu, vaka kina na nona dau vakaitutuvitaki keirau kei taciqu ka regu ni vakamoce vei keirau. Keirau a se gonelalai sara ena gauna o ya me keirau vakila kina na bibi ni loloma o ya, ia keirau kila vinaka tu ni lomani keirau dina na tinai keirau.

Sa mai vakilai e keri na loloma vaka-Tina, kei na ivakaraitaki vinaka ni tama, ka sa veivueti vakavica ena gauna ni bula vakaitabagone ka vagolea lesu mai na yalo mai na veitemaki.¹⁵

Ena sega tale ni dua na itavi cecere cake ena vuravura oqo me qarava e dua na tina me tautauvata kei na nona susugi ira ka lomani ira na gone e sa vakalougatataki koya mai kina na Kalou.¹⁶

Me ra vakaitavi sara vakalevu na tama ena nodra susugi cake na luvedra.

Ena dua na yakavi, rauta na lima na kaloko eratou a vodo sobu mai ena dua na motoka ena Main Street [mai Salt Lake City, Utah] e lewe va na veitacini gonetagane. Ena gauna sara ga eratou sivia kina na First South Street eratou rogoca e dua na tagi domo lailai, “Papa! Papa! Papa wawa.” E draiva tiko o tamana ka rogoca vinaka sara ga na daligana na domo i luvena. E vakelea sara ga vakasauri ena gauna vata ga o ya na motoka. Ena gauna eratou rai yani kina na tagane oqori, eratou raica e dua na gonetagane lailai ni saga me cici muria yani na motoka, ka sa ceguoca sara tu ga. …

Taroga yani o tamana, “E vakacava, o a tu soti mada mai vei, luvequ?”

“Au vaqarai iko sara tikoga mai”

“Sa vinaka, O a biuta li mai na vanua e dodonu me daru so ta kina?

“Io, au a gole cake meu laki raica na vanua me daru sota kina.”

Na gone e kila ni dodonu me rau sota ena mata ni valetabanikau. O tamana e nanuma ni dodonu me rau sota ena dua na vanua vakalailai yani ki liu. Na veicalati ni nanuma oqori e sa vakavuna me ratou veisivi na gone kei rau na itubutubu, ka sa mai vakavuna me yali ena kedra maliwa na lewevuqa na gone.

Au vakabauta ni o ya e sa vakaraitaka sara ga na ivakaro e sa dau tukuni wasoma tiko. Kemuni na tama, e tiko li e dua na duidui mai vei kemuni kei ira na luvemuni tagane? E tiko li e dua e sa sese voli ena bula oqo, me wavoliti koya na veimataqali ka ni veitemaki, ka o qai namaka tiko mo na sotavi koya ena dua na vanua sa veibukutaki oti tu, ka sega tiko ni kila? Ena sega beka ni lako mai na osooso ni bula ka kaci mai ena “Tamaqu, Tamaqu!” ia kevaka me na mani kaci mai vaka o ya, ena didivara beka kina na daligamu ena vuku ni veika e sa yaco wavokiti keda tu ena gauna oqo. Ko na qai lako vakusakusa yani ka calati koya ena vanua e sa leqa tu kina me qai lako ga yani vakataki koya ki vale. Kauti ira voli na luvemu vata kei iko ena bula oqo, me rawa ni ra nomu tiko ena vanua ka sinai kina na vakacegu tawamudu kei na veivakalomavinakataki.¹⁷

Na tama, ka sega ni dau wasea vata kei watina na itavi ni nodra susugi cake na luvena, ena vuku ni osooso vakabisinisi, bula vakapolitiki, se itavi qaravi ena itikotiko, e sa sega tiko ni dina ena nona yalayala ni vakamau, sa itakataka ni bula gogo ki na dua na matavuvale ka dodonu me dau bula mamarau, ka na rawa talega me vakavuna na dui yaloyalo kei na lako vakaveitalia.¹⁸

O ira na itubutubu me ra dau vakavulica na talairawarawa kei na vakarokoroko.

Na talairawarawa kei na vakarokorokotaka na lawa e dodonu me tekivu mai vale. Sa dina sara, ni sega ni rawa me na vakabibitaki sara na bibi ni itavi ni itubutubu me ra vakavulici ira na luvedra me ra dau rokova na veika e vakarokorokotaki kina na Kalou, doka ka taqomaka na lawa.¹⁹

Na talairawarawa sa imatai ni lawa vakalomalagi, ka sa lawa sara talega ni matavuvale. Ena sega ni rawa me bula marau na matavuvale kevaka e sega na talairawarawa—na talairawarawa e rawati, sega ena veivakasaurarataki, ia ena veilomani ga vakalou. Ena sega ni rawa ni dua na matavuvale vinaka me sega kina na veilomani. Ena dua beka na nomu vale vakatui ka sega ni dua na matavuvale, ka o na bula tiko beka ena dua na valekau, ka duka tu na delana, duka na buturara, ka tiko kina e dua na matavuvale vakalou kevaka me tiko ena loma ni vale o ya na ivakavuvuli ni loloma, [o koya ena tauyavu kina] na talairawarawa o ya kei na vakayacori ni ka e dau vinakati me caka sa na taleitaki sara ga na bula.²⁰

Sa levu sara na kena dau veivosakitaki na veika me baleta na nodra dau vakatulewa na luveda kei na nodra dui galala yadua. E so vei ira na dau vakadidike oqo era nanuma ni dodonu me soli vei ira na gone na galala me ra walia mada ga vakataki ira na nodra leqa ka kakua ni vakararavi tikoga vei ira na itubutubu. Sa na dodonu toka o ya, ia ena levu sara na kena leqa. …

….Na gone mera na kila vakataki ira na iyalayala ni nodra dodonu, ni sa tiko na iyalayala ni veika me ra na cakava ka na sega ni rawa ni ra sivia ka sega na kena itotogi. Na veivakamatautaki oqo ki na bula vakavuvale oqo e rawa ni rawati ena yalololoma, ia me vakadeitaki tiko e veigauna. “Vakatavulica na gone ena sala e dodonu me lako kina, Ia ni sa qase mai ena sega ni lako tani mai kina” [Vakaibalebale 22:6].²¹

O ira na itabagone era na (gadreva) na veituberi, na veidusimaki, kei na veivakavulici. “Laiva me imatai ni lesoni me vulica na luvemu na talairawarawa, na kena ikarua sa na qai vakatau sara ga vei iko, ” e kaya o Benjamin Franklin. … E dodonu me vulica mai ni se gone ni sega ni buli na vuravura me nona taudua ga, ia e tiko na nona itavi vei ira na tani. …

O ira talega na itubutubu, e sa nodra itavi me ra kakua ni dau vakacudrui ira na luvedra [raica na Efeso 6:4]. Me ra dau vakasamataka na nodra dau vakaogai ira ena itavi me ra qarava, se na nodra dau bilitaki tu ga, ena ka era sega ni kila. Ena gauna e rawa kina me ra dau vakayarayarataki ka kakua ni dau vakalewai se vakasewasewani.²²

Sa dua na idre kaukauwa vei ira na gone na nodra ivakaraitaki na itubutubu.

Sa noda itavi kece sara, vakabibi na tama kei na tina, me ivakaraitaki vinaka vei ira na gone me rawa ni ra na vakatotomuria. Me ra na dau dinata sara na itubutubu na maroroi ni lawa kei na matabete ena loma ni matavuvale, me rawa ni ra na raica na gone na kena ivakaraitaki dodonu.²³

Sa itavi dina sara ni itubutubu kei na Lotu me ra na dau vakaraitaka vei ira na gone ni kena bulataki vakadodonu na lawa ni tiko savasava ena kauta mai na reki kei na marau, ka na kauta mai na rarawa kei na dredre ni bula ni dau vakatanitaki na lawa oqo kevaka e tomani tiko ena basika kina na lolovira ni bula.²⁴

Me vaka ni da sa qase ka da nodra itubutubu [na luveda] sa noda itavi meda ivakaraitaki vinaka vei ira ena loma ni noda matavuvale kei na vanua eda vakaitikotiko kina. Sa noda itavi meda vakabibitaka vei ira na luveda na noda vakabauta dina sara na kosipeli i Jisu Karisito. Me ra kakua sara ni vakavuvulitaka na itubutubu e dua na ka me baleta na kosipeli ka cakava e dua tani tale na ka. Era dau toboka totolo sara na gone ni sega ni dina.²⁵

Na matavuvale ena solia vua na gone na yacana kei na nona itutu ena vanua e vakaitikotiko kina. Ena vinakata e dua na gone me vinaka na nona matavuvale me vakataki ira na nona itokani. Ena vinakata me na dusi tamana ka marautaka na veivakauqeti vua ka na vukei koya sara vakalevu ni dau vakananumi tinana.²⁶

Me vukei keda na Kalou me da taqomaka na dina—me vinaka cake sara, me da bulataka, me da kena ivakaraitaki ena noda matavuvale. …Me solia vei kemuni na Kalou na kaukauwa mo ni rawata na kena o ya, me rawa ni ra na rawata na luvemuni na dina tawamudu, me yacova na mate, ke gadrevi vakakina, ena dina ni kosipeli i Jisu Karisito.²⁷

Me da sa vakadeitaki keda sara ga oqo me da yavutaka na veimatavuvale dei, me da tama vinaka, me da tina yaloyalovinaka, ka ivakaraitaki vinaka sara vei ira na luveda, me da vakadeitaka vei ira na luveda, ni da na tara cake ena noda matavuvale me dua na tiki ilomalagi ena vuravura oqo.²⁸

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na cava soti na itavi ni itubutubu ena ituvatuva ni Kalou me baleta na “tucaketale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu”? (Raica tabana 178–79.) Erau wasea vakacava na tama kei na tina na itavi ni nodrau na tuberi ira cake na luvedrau ena yalododonu? (Raica tabana 178–79.)
Na cava mera wilika kina na itubutubu na nodra matavuvale me imatai ni ka bibi ena nodra bula? Na cava soti e veisaqasaqa tiko kei na nodra dau dabe ka qaravi itavi vata na veimatavuvale? Era na rawa vakacava ni lewa vakamatau na itubutubu na veitavi qaravi ena taudaku ni bula ni matavuvale? Na cava e bibi kina me ra vakatulewa vata kina na lewe ni matavuvale ena ka oqo?
Na mataqali ivakarau ni bula vakacava e dodonu me tiko ena nodra bula na gone kei ira na tina? (Raica tabana 179–80.) Na mataqali ivukivuki cava soti ni veiqaravi me cakava o tina me rawa kina ni kasa dei vakavinaka vei ira na gone na nodra ivakaraitaki vinaka?
Na mataqali ivukuvuki cava soti ni veiqaravi e dodonu me na cakava o tama me rawa kina ni kasa dei vakavinaka vei ira na gone na nodra ivakaraitaki? (Raica tabana 180–81.) Na veivakalougatataki cava soti ena lako mai vei rau o tama kei gone ena nodra dau gade vata?.
Na gaunisala cava soti e rawa ni rau vakavulica kina na itubutubu na talairawarawa kei na vakarokoroko? (Raica tabana 181–82.) Na cava e bibi kina na loloma ena iwase ni veivakavulici oqo? Na cava e rawa ni ra cakava na itubutubu kevaka era digitaka na gone me ra daube ka gone ca?
Na cava ena yaco vei ira na itabagone kevaka mera “vakavulica tiko na itubutubu e dua na ka ka bulataka tale tiko e dua tani na ivakavuvuli?” E rawa vakacava mo na raica na kena tara na nodra bula na itabagone na ivakaraitaki mai vei rau na itubutubu? (Raica tabana 182–83.)
Na gaunisala cava e rawa ni da na vukei ira rawa kina na itubutubu e lewe dua voli ga ka ra saga tiko me ra tuberi ira cake na luvedra ena sala dodonu?
Na cava o nanuma ni sa vakadavora kina na Kalou me itavi bibi duadua na itavi vakaitubutubu mai na veiitavi kece tale e so? Na cava e dodonu kina me da kila ni matavuvale e sa ka bibi sara ena loma ni Lotu? Na cava soti o raica ni rau tautauvata ena veivakavulici nei Peresitedi McKay kei na: Na Matavuvale: A iVakaro ki Vuravura Raraba”?

iVolanikalou e Veisemati: Kolosa 3:20–21; 1 Ni 1:1; 8:35–38; Inosi 1:1–3; Alama 56:41–48.

Mckay family — “Me da gumatua me da rawata na matavuvale [yalododonu]. …me da vakadeitaka ni da na tovolea na bula vakalomalagi ni da se bula voli ga e vuravura.”