Wase 19

Na iVakarau ni Veiqaravi Vakalou

Na isausau vakaturaga duadua ena bula sa ikoya na sasaga ni kena bulataki ka cakacakataki na nodra bula talei e so me vinaka cake ka ra marautaka vakalevu sara.¹

iVakamacala Taumada

E dau vakavulica e veigauna o Peresitedi David O. McKay ni veiqaravi vei ira tale e so e kauta mai na mamarau baleta ni Turaga e veidusimaki ka vakalougatataki ira era veiqaravi. Ena yabaki 1921, e dua na mataqali ka vakaoqori e yaco ena nona veidusimaki tiko na Turaga vei ira na Nona dauveiqaravi ena nodrau a vakayacora tiko o Elder David O. McKay kei Baraca Hugh J. Cannon na nodrau ilesilesi mai vei iratou na Mataveiliutaki Taumada sa ikoya na nodra sikovi na lewe ni Lotu e vuravura taucoko. E dua na iwase ni nodrau ilesilesi sa ikoya na nodra sikovi na lewe ni Lotu e Armenia. Me baleta na veika e a yaco donumaka na iMatai ni iValulevu kei na itutu dredre ni vanua, e lailai wale sara na veika e kilai me baleta na kedra ituvaki na lewe ni Lotu e kea. E a vola o Elder McKay:

“Ena vula o Maji 1921, ena dua na siga ni lolo namaki keirau a kila kina, ni isolisoli e vica na udolu na dola na kena levu e a soli me vukei ira na dravudravua e Iurope kei ira na vakaleqai tu e Armenia mai Esia. Keirau a kila talega, ni Mataveiliutaki Taumada e a vakasamataka me talai e dua na daukau itukutuku ki Syria me laki wasea na veivuke vakatamata vei ira na noda Yalododonu e Armenia.”

E baleta ni a sega ni tuvai tu ena nodrau laki veisiko o Elder McKay kei Baraca Cannon kivei ira na lewe ni Lotu e Armenia me yacova sara e dua na gauna e muri, erau a mani tomana tikoga na nodrau ilakolako, veisiko ki na veivanua me vakataki Ositerelia, Niu Siladi, kei na vuqa tale na veiyanuyanu. Ena loma ni vica na vula, erau sega sara ga ni bau rogoca e dua na ka me baleta na ituvaki kei Armenia se kevaka e dua e sa talai kina me baleta na veivuke vakailavo. Ia ena i ka 2 ni Noveba 1921, ena nodrau tiko e Jerusalemi, erau a taura kina na itukutuku ni dua na turaga na yacana o J. Wilford Booth e talai koya tiko yani na itikotiko liu ni Lotu me ratou laki sota vata. Ia, e sega sara ni dua e kila na nona ituvatuva se vei na vanua e tiko kina. Ena siga oqori, me vaka e a vola koto o Elder McKay ena nona ivola ni veisiga, “Keirau sega ni kila na vanua e tiko kina, ia keirau sa na biuti Jerusalemi me keirau gole ki Haifa, me muri vaka ki Aleppo [Syria], ena mataka lailai ni mataka. Erau sa nanuma me rau vodo lori vaka ki Samaria, ka sikova na veivanua ena iVolatabu.” Ni bera na nodrau biubiu, erau a cabeta na Ulunivanua ni Veiolive o Elder McKay kei Baraca Cannon, erau digia e dua na vanua, ka cabora kina e dua na masu vua na Turaga me na dusimaki rau ena nodrau ilakolako.

Ni oti na masu, e nanuma lesu o Elder McKay, “Ena neirau lesu tale ki na otela, e vakaukauwataka sara ga na noqu vakasama ni dodonu me keirau vodo sitimanivanua ki Haifa ka me kakua na lori.” Sa duavata kina o Barca Cannon, ka rau sa tomana na nodrau ilakolako ki Haifa, ena vakanuinui me ratou na laki veikune kei Elder Booth ki kea. E nanuma lesu o Elder McKay: “Na neirau gagadre levu duadua me vaka ni sa vakarau mai cava na ilesilesi oqo sa ikoya me keitou sota vata kei Elder Booth. Ena sega na betena na neirau ilakolako ki Syria vakavo ga ke keirau sotavi koya. Keirau vulagi. Keirau sega ni kila e dua. … E tu vei keirau e so na yaca ni tamata kei na nodra itikotiko; ia keirau sega ni wilika rawa baleta ni ra volai tu ena vosa vaka-Turkey.”

Ena gauna erau yaco mai kina ena siteseni ni sitimanivanua o Elder McKay kei Baraca Cannon, e bera na nodrau biuta na siteseni me vaka ni rau vaqara tiko na itukutuku ni dua na otela me ganiti rau. Ni oti o ya, e a toso yani ena katuba ni siteseni o Elder McKay e a toso talega yani kina e dua na turaga. E a tara yani na vatuvatu ni tabana ka kaya, “E sega beka ni oqo o Baraca McKay?”

E a nanuma lesu vakaoqo o Elder McKay na veika e qai yaco ena veisotari o ya: “Sega niu kila meu vakamacalataka vakacava me dua e vosa vei au vakaoqo ena dua na taoni ka da vulagi kina, au vuki, kau kilai Elder Wilford Booth sara, e dua na turaga o koya ka keirau gadreva vakalevu duadua me keirau sotava. Keitou mai sota, talega, ena vanua kei na gauna donu. … Ena sega ni totoka vakaoti kevaka mada ga me a nakiti tu mai ena vica vata na macawa! Ena neirau veivosakitaka tiko na veika keirau a sotava, e sega ni keirau vakatitiqataka na neirau lako vata mai oqo na ka e yaco kina sa ikoya na veimaliwai vakalou. … E dina, ke a sega na neirau a sotavi e Haifa, ena neirau ilakolako ni Kaulotu ki Armenia ke a rairai, me vaka e rawa ni tukuna na vuku vakatamata, ke a sega ni rawa. Me vaka na ka e a yaco, ena itavi kei na veika e sotavi, keirau a tauyavutaka na Tabana ni Kaulotu e Armenia.”²

iVakavuvuli nei David O. McKay

Sa lewa ni Turaga me da dau veiqaravi.

Na lewa ni Kalou sa ikoya [o iko] mo qaravi ira na wekamu, me yaga vei ira, vakavinakataka cake na vuravura oqo ena nomu bula tiko kina. E soli koya taucoko vei keda o Karisito me vakavulici keda ena ivakavuvuli oqori. E a qai kaya kina: “Ni kemuni a cakava vua e dua sa lailai vei ira na wekaqu oqo, ni a cakava vei au.” (Maciu 25:40.) Sa ikoya oqo na itukutuku sa solia mai vei keda na Kalou. Na Lotu oqo sa ikoya na Lotu ni Kalou, ka sa vakarautaki tu vakavinaka vei ira na tagane yadua kei ira na yalewa yadua, na veigone yadua, e rawa me dua na nona gauna donu me cakava kina e dua na ka vinaka vua e dua tani tale. Sa ikoya na nodra ilesilesi na lewe ni matabete, sa ikoya na nodra itavi na lewe ni veimataisoqosoqo kei na lewenilotu yadua me veiqaravi ka cakava na inaki ni Kalou. Kevaka eda cakava, kei na levu cake ga ni ka eda cakava, na kena levu cake ga ni noda vakadinadinataka ni sa ikoya na cakacaka ni Kalou, baleta ni da sa vakatovotovotaka tiko. Ia, mai na noda cakava tiko na inaki ni Kalou, eda na qai kila na Kalou ka veivolekati kei Koya ka dau vakila ni sa ikoya na bula tawamudu e noda. Eda na vakila me da lomani ira na tamata e veivanua kecega, ka rawa talega kina me da kailavaka yani vata kei ira na veiapositolo ena gauna e liu, “Eda sa kila ni da sa lako tani mai na mate ki na bula, ni sa lomani ira na veiwekani.” (1 Joni 3:14.)³

E dau kainaki tu “na kawa tamata ena rusa kevaka e sa mudu na nodra veivukei vakataki ira.” E dua na turaga, au na cavuqaqataka na nona vosa, e kaya “me tekivu mai na gauna e sucu kina e dua na gone ka ologa o tinana na nona qavokavoka me yacova na gauna e qusia kina na buno ca mai na yadrena e dua ka sa voleka ni mate e so na veivuke ni loloma, e sega ni rawa me da tu ga ka sega na veivukei vakaikeda.” … Na Lotu vata kei na kena veikuoramu kece vakakina na veimataisoqosoqo, sa ikoya na ituvatuva ni Kalou me da dau solia kina na noda veivuke.⁴

E dau lako mai ena vakasama e so … au gadreva meu vakaraitaka vei ira na noqu vakavinavinaka. … Sai ira na turaga kei na marama era solia na nodra gauna kei na nodra iyau ena loma taucoko ni Lotu ena kena toroi ki liu na dina—e sega walega ena ivakavuvuli, ia ena veiqaravi ka gadrevi ena veigaunisala e vuqa. E so vei ira oqo era sotava na dredre ena nodra vaqara na nodra dui bula. E so vei ira era turaga ka marama vutuniyau ka ra sa vakacegu mai na cakacaka ka ra wilika tu vakamilioni na nodra iyau. … Me vakalougatataki ira na Kalou o ira era solia tu na veiqaravi vakaoqori, ka vakalougatataki kemuni kece, niu vakasamataka e rawa me da kaya ena vuku ni Lotu, “Keimami saga tiko me keimami sa duabau, Tamai keimami, me vaka ko ni sa duabau kei na Luvemuni.”⁵

E rawa vei iko mo veiqaravi? E tu vei iko na raivotu ka a raica o Penijamini na Tui ena nona a kaya, “… mo ni kila ko ni sa qaravi koya tiko na nomuni Kalou, ena nomuni qaravi ira tiko na wekamuni”? (Mosaia 2:17.) Na Lotu Vakarisito dina sa ikoya na kena cakacakataki na loloma. E sega tale ni dua na sala e vinaka cake mai na veitokoni ena lomana na Kalou mai na ivakaraitaki ni loloma sega ni kocokoco vei ira na wekamu. …

Ena vakabauta, ena yalololoma, me vakasinaiti na lomamu ena gagadre ni veiqaravi vei ira taucoko ga na tamata. Na yalo ni kosipeli e lako mai na veiqaravi me ra vinaka kina na tamata.⁶

Na veiqaravi e kauta mai na mamarau kivei koya e vakayacora kei koya e ciqoma.

Na marau sa ikoya na kena itinitini, e ka dina, ni noda bula tu oqo. Na mamarau o ya e lako mai ena kena vakayacori vakavinaka na veiqaravi vei ira na wekada.⁷

Na tamata taucoko e gadreva na marau. E lewe vuqa era sasaga talega ena yalodina me ra vakayacora vakavinaka kei na kena itagede uasivi duadua na nodra itavi. E so e veivakurabuitaki, ia, era qai vakasamataka ni dua na idusidusi dina sara ni mataqali sasaga vaka o ya e rawa me kunei ena itukutuku oqo mai vei Jisu na kai Nasareci: “Ia ko koya yadua sa via maroroya na nona bula, ena vakayalia; ia ko koya yadua ena vakayalia na nona bula ena vukuqu, ena maroroya.” [Maciu 16:25.] Na tiki ni ivola vakaibalebale oqo e tiko kina e dua na ka vuni ka kilikili vakalevu cake sara me da taukena mai na irogorogo se veiliutaki, e dua na ka e yaga vakalevu cake sara mai na iyau kecega ni vuravura.

Sa ikoya e dua na ivakavuvuli ka vakayagataki kina na veiyalayalati me sosomitaka na vakayalolailaitaki kei na rarawa vakasivia vata kei na vakanuinui kei na reki; me vakasinaita na bula ena yalo galala kei na vakacegu tawamudu. Na dina ni ka oqo ena veivakalougatataki vakaidina na kena ciqomi edaidai ki na vuravura lomaleqaleqa, ka veivakalolovirataki oqo. Na cava mada na vuna, era vakalecalecava tu kina na tamata kei na veivanua, e dua na ka e sa rui vakamareqeti?

E vakaevei na dina ena itukutuku ka vakaraitaka tiko e rua na duidui ni vakasama, o koya sa maroroya na nona bula ena vakayalia, e dredre vua na tamata me taura matua baleta ni sa rui drakidrakita? Se e baleta ni veibasai vata kei na sasaga ni bula ka ra nanuma na tamata ni sa rui dredre na kena caka?

Ke mani vakakina, e sega ni veisautaka na dina ni o Koya sa ikoya “Na Sala, kei na Vunidina, kei na Vunibula” [raica Joni 14:6] ka sa mai vakadavora eke e dua na lawa e sega ni veisautaki rawa. …

E vakamatailalaitaki eke, ni lawa oqo sa ikoya, E sa na qai taucoko sara na noda bulataka na noda bula ena noda sasaga me da vakavinakataka cake ka me mamarau ena vuravura.” Na lawa ni bula e vuravura, dui ta kena, sa ikoya me da maroroya me noda ga ka ni sa rui bibi duadua mai na veika taucoko tale e so; ia na kena veibasai ni lawa ni bula dina vakayalo oqo sa ikoya, mo cakitaki iko me ra bula kina na wekamu. …

Ena kena laurai na ka oqo, [e udolu] na turaga kei na marama, era veiqaravi tu ena vuni yalodra taucoko ka ra sega ni saumi, era veivakaroti ka veidusimaki kina ena veimacawa yadua [tini vakacaca na udolu] na gone kei na itabagone ena kena tarai cake na nodra itovo kei na tubu vakayalo. Me kena ikuri na mataivalu ka ra vakaitavi tiko oqo vata kei ira na kena dau ni veivakavulici, … era turaga vakailesilesi ki na matabete ka ra ciqoma na itavi me ra vakayagataka na nodra gauna kei na nodra taledi ena kena levu ga e rawa ki na kena vakatetei yani na reki, kei na vakacegu vei ira na wekadra.⁸

E levu cake sara na ivakaraitaki vakayalo ena noda dau solisoli mai na noda dau vukei. Na veivakalougatataki uasivi duadua e lako mai ena noda veivukei vei ira na tani. Kevaka o vinakata mo rarawa, taura matua tu na nomu cata e dua na tacimu, kevaka o vinakata mo veicati, vakamavoataka na tacimu. Ia kevaka mo na marau kina, vakayacora e dua na veiqaravi ni loloma, vakamarautaka e dua tani tale.⁹

Me ra duavata na turaga kei na marama yalodina e vuravura ena yalogu ni sasaga me vakaisosomitaki kina na yalo kocokoco, mai na lawa ni veiqaravi vei ira na tani, e rawa kina na toroicake ni vakacegu kei na mamarau ni tamata.¹⁰

E gadrevi me da vakatotomuria na ivakaraitaki ni iVakabula ena nona dau veiqaravi.

Ena nona sa vakarau biuti iratou na nona iApositolo na iVakabula, e a vakayacora vei iratou e dua na ivakaraitaki uasivi ni veiqaravi. O nanuma tiko na nona a kauta mai e dua na isolo ka vauca ki tolona ka vuya na yavadra na nona tisaipeli. E vakila o Pita ni sa ikoya e dua na cakacaka lolovira vua e dua na dauveiqaravi, ka kaya, “… ko ni sa vuya li na yavaqu? … Kemuni na sega sara ni vuya na yavaqu.”

E sauma na iVakabula “Kevaka kau sa sega ni vui iko, ko sa sega ni rawata e dua na ka vei au.”

“E sega, ” kaya na iliuliu ni Apositolo, “Segai walega na yavaqu, a ligaqu talega kei na uluqu.”

“Ko koya sa sili oti, sa yaga vua me vuya na yavana ga, a sa savasava taucoko.

“A ka kau sa kitaka ko na sega ni kila edaidai; ia mai muri ga ko na kila, ” [Raica Joni 13:6–10.]

Oti o ya e a qai vuya na yavai Pita o Jisu, kei ira talega na yavadra e so. Vakalesuya tale na dari ki na yasa ni katuba, luvaluva, sulumaka tale na nona kote, lesu tale yani ki na nona itikotiko vata kei iratou na lewe tinikarua, ka kaya:

“Dou sa vakatokai au meu iVakavuvuli, meu Turaga talega: ia dou sa vosa dina; niu sa vakakina.

“Ia kevaka kau sa vuya na yavamudou, koi au na Turaga kei na iVakavuvuli, sa dodonu talega mo dou veivui yava.” [Joni 13:13–14.]

Sa dua na ivakaraitaki cecere ni veiqaravi kivei ira na dauveiqaravi uasivi, o ira era dau muria na Karisito! O koya ga sa uasivi vei kemuni, me sa lailai sara. Ia eda vakila na noda itavi me uasivi sara na noda veiqaravi kivei ira na lewe ni Lotu, me da solia na bula ena kena vakatoroicaketaki na matanitu ni Kalou e vuravura.¹¹

Vakasamataka mada! Na vuna levu duadua ga e kila kina o vuravura e dua na ka me baleti ira [Apositolo i Jisu] sa ikoya ni ra a sota vata kaya na iVakabula, ka ra vakayagataki Koya me dauveidusimaki ena nodra bula. Kevaka me ra a sega ni vakayacora o ya, ke sega ni dua me na kila ena gauna oqo ni ra a bula tu na tamata vaka ko ya. E rawa me ra a bula ka mate yani ka ra sa guilecavi me vaka na udolu vakaudolu na tamata ka ra bula tu edaidai, vakaotia tu na nodra gauna kei na nodra icegu ena veika sega na betena ena nodra bula; digia cala na mataqali tamata me kedra ivakaraitaki, vagolea na nodra ikalawa ki na gaunisala ni Marau kei na Vakacegu ena veika vakavuravura me isosomi ni gaunisala ni Veiqaravi. Sega ni dede na cava na ilakolako ni bula oqo, e sega ni dua e rawa me kaya ni vinaka cake na vuravura ena nodra mai bula tu kina. Ni mai cava e dua na siga era biuta tu na nodra gaunisala na mataqali tamata vakaoqori me dravuisiga tu me vaka ga na nodra a raica taumada—e sega ni ra bau teivaka e so na vunikau me ra vakaruru kina na tani, e sega na veivunirosi me vakamikamicataka ka vakararamataka vei ira era na muria—e sega na cakacaka ni yalololoma, e sega na veiqaravi vakaturaga—e dravuisiga, sega na vuanikau, gaunisala e tautauvata na kena mai na vanua dravuisiga, e rairai teivaki, vata kei na kau vakavotona.

E sega ni vakakina vei ira na tisaipeli era a digitaki Jisu me nodra Dauveidusimaki. Na nodra bula e tautauvata na veiloga ni rosi ka rawa me betia mai kina ko vuravura na veisenikau rairai vinaka me tawamudu.¹²

Na ilesilesi uasivi duadua ena noda bula … sa ikoya ena nona rawa vua e dua na tamata me qarava vakauasivi sara e dua na nona itokani. … Na inaki vakaturaga duadua ena noda bula sa ikoya na noda sasaga me da bula ka vakavinakataka cake me ra marautaka na nodra bula ko ira tale e so.¹³

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na cava na vuna e vakaroti keda kina na Turaga me da dau qaravi ira na wekada? (Raica tabana 207–09.) Na veigauna donu cava so e tu me da veiqaravi kina ena loma ni Lotu? Na veimataqali veiqaravi cava soti e rawa me da cakava e taudaku ni noda ilesilesi ena Lotu?
E a vakavulica na Turaga ni “ko koya yadua sa via maroroya na nona bula, ena vakayalia: ia ko koya yadua ena vakayalia na nona bula ena vukuqu, ena maroroya” (Maciu 16:25). Na cava na kena yaga na tikini ivolanikalou oqo ki na veiqaravi? Na tawamudu ni veivakalougatataki cava era lako mai ena nomu qaravi ira na tani ena yalomu taucoko? Na cava na kedrau duidui na veiqaravi baleta ni da a vakaroti vakakina vata kei na noda veiqaravi baleta ga ni da vinakata me da veiqaravi? (Raica talega V&V 58:26.)
Na cava o sa bau sotava me vaka na nomu soli iko mo qaravi ira na tani? Erau sema vakacava na mamarau kei na veiqaravi? E vukei keda vakacava na noda veiqaravi me valuta na vakanananu ni nanumi keda ga vakaikeda, rarawa, se yalolailai? (Raica tabana 210–11.) E rawa vakacava na veiqaravi vei ira na tamata me vukei keda ena kena valuti na noda sega ni lomani ira?
Na cava soti o qoroya me baleta e vuqa na ivakaraitaki ni veiqaravi nei Jisu? (Raica tabana 211–12.) Na cava e rawa ni da vulica mai Vua me vaka na noda sasaga tiko me da qaravi ira na tamata? Na cava na vuna e sa rui bibi kina me da vaqara na veidusimaki vakalou ena noda veiqaravi?
Na cava na vuna e dau dredre kina ena so na gauna me da solia na galala vei ira na tamata me ra qaravi keda? Na cava na vuna e sa rui bibi kina me da ciqoma ena yalololoma na veiqaravi? O sa vakalougatataki vakacava kei na nomu matavuvale mai na nodra veiqaravi na tamata?

iVolanikalou e Veisemati: Maciu 25:40; Marika 8:35; Kalatia 5:13; Mosaia 4:15; V&V 18:10; 15–16.

sister helping a senior — “Na Lotu Vakarisito dina sa ikoya na kena cakacakataki na loloma. … Ena vakabauta, ena yalololoma, me vakasinaiti na lomamu ena gagadre ni veiqaravi vei ira taucoko ga na tamata. Na yalo ni Kosipeli e lako mai na veiqaravi me ra vinaka kina na tamata.”