Wase 23

Toroicake na iVakarau Vakarisito

E sega ni dodonu me dau nuiqawaqawataka vakalevu na tamata na rawata na koula, se na rogo, se na iyau ni vuravura. E sega ni tubucake ni kaukauwa vakayago, se na vuku vakaitamera, ia na nona inaki, na ka cecere duadua ena nona bula, sa ikoya na tosoi cake ni ivakarau Vakarisito.¹

iVakamacala Taumada

Ekila vinaka ko Peresitedi David O. McKay na bibi ni kena toroicake e dua na ivakarau yalododonu ka vakatotomuria na nona na iVakabula. E laurai oqo ena Nona bula vakaikoya kei na bula raraba. E a kaya na luvena o Robert me baleti koya ena dua na gauna, “Ena noqu bula taucoko ni veikilai vakaveivolekati ena neitou vale, ena iteitei, ena bisinisi, ena Lotu, e sega vakadua niu raica e dua na ivukivuki se dua na vosa, ena gauna mada ga e vakavulici tiko kina e dua na ose kila, me na solia e dua na vakatitiqa ki na noqu vakasama ni dodonu ko koya ka qai yaco dina me matataka ka parofita ni Tamada Vakalomalagi.”²

E vakavulica o Peresitedi McKay ni taraicake ni ivakarau va-Karisito e toso tikoga, e veisiga ka dodonu vei keda yadua me da qarauna. Me da vakatayaloyalotaka na ivakavuvuli oqo vei ira na itabagone, e vakamacalataka ena dua na gauna ni a sikova yani na nona lomanibai e dua na dauceuceu mai Florence, Itali: “E kabuwacara wavoki na veitiki ni vatu, sega ni kavoro me na ceuta mai kina na dauceuceu e dua na ka e raica ena nona vakasama. …

“Ke ko a tucake tu ena lomanibai ko ya, ka biuta ki na ligamu e dua na tamata na iceu kei na ituki, ko na rawata mo taura e dua na tiki ni vatu sukusukura ka ceuta kina e dua na irairai ni tamata? Ko na sega ni rawata. Se ke dua e biuta e matamu e dua na laca ka solia vei iko na iboro ka biuta ki na ligamu e dua na barasi, ko na rawata li mo boroya ena laca ko ya e dua na yalo cecere? Ko na rairai kaya beka vua na imatai, ‘Au sega ni dauceuceu, ’ kei na ikarua, ‘Au sega ni dauboroboro. Au sega ni rawata.’

“Ia, koi keda yadua eda ceuta tiko e dua na yalo ena gauna sara ga oqo—na dui noda ga. Ena dua beka na ka buli vakatani, se dua na ka qoroi ka rairai totoka?

“Sa nomu na itavi. E sega tale ni dua e rawa me ceuta vei iko. E rawa me veituberi na itubutubu, ka veivuke ena vakatutu na qasenivuli, ia ko ira na cauravou kei na goneyalewa yadua sa nodra itavi me ra ceuta na nodra dui ivakarau.”

E vakamacalataka sara talega ko Peresitedi McKay na macala ni ceuti ni dua na ivakarau dodonu: “Kevaka ko biuta tiko na nomu ivakarau me kua ni vakalewai rawa, veitalia na veika era nanuma e so se veibeitaki cava era kitaka, ena rawa me duri vakadodonu na ulumu, mamada na yalomu, ka sega ni yalolailai ena veisotari mata kei na vuravura baleta ni ko iko, vakataki iko, ko kila ni sega ni vakacacani na yalomu.”³

iVakavuli nei David O. McKay

E dodonu me da sasagataka me da muria na ivakaraitaki levu duadua ni iVakabula.

E dua ga na ivakaraitaki vinaka vakaoti ena vuravura oqo—na ivakarau duatani duadua nei Jisu mai Nasareci, na Luve ni Kalou, na Dauveivueti kei vuravura. E sega ni dua me vaka na nona vakadonuya na Karisito me iVakaraitaki cecere duadua ka dauniveituberi vinaka duadua.⁴

Kevaka eda gadreva me da vulica na bula cecere ni veiliutaki ena kedra maliwa na wekada, e rawa ni da kunea na ivakaraitaki vinaka duadua ena bula i Jisu. Na gagadre vakaturaga cava ga, na via rogo levu cava, na veika cecere ena sala ni bula cava ga, e rawa ni da rai vei Karisito ka kunea na vinaka uasivi sara. …

Na itovo savasava ka veicurumaki me rawa kina na ivakarau uasivi oqo sa ikoya na dina, lewa dodonu, vuku, lomasoli, kei na lewai koya rawa. Na nona vakasama kece, vosa, kei na ivalavala e duavata kei na lawa vakalou ka vakavuna me dina. Na gaunisala ni veivosaki vei koya kei na Tamada e dola tu ga, me rawa kina vua na dina, ka cegu toka ena ivakatakila, sa kila tu ga o koya.

Na nona nanuma cecere ni lewa dodonu e tukuni ena Nona veivunauci: “Na ka vakaaduaga dou sa vinakata me ra kitaka vei kemudou na tamata dou kitaka vakatalega kina vei ira.” (Raica Maciu 7:12.) Na Nona vuku e sa rui raraba ka titobu e wili talega kina na ivukivuki ni tamata kei na inaki ni Kalou. … Na cakacaka kece e volai ena Nona gauna lekaleka, ia e bula osooso, sa dua na bula ni lomasoli ka wili kina na loloma cecere kei na loloma. Na Nona lewai koya vakaikoya se vakaraitaki ena nona kaukauwa mai na gagano kei na dodomo se na nona rakorako kei na ivalavala vakaturaga e matadra na vakacacani Koya, e uasivi vakaidina—e vakalou.⁵

E tu [e so] na iyaloyalo kau dau taleitaka na raica. A imatai vei ira oqo na iyaloyalo i Karisito e matai Pailato ena nona a tukuna na Turaga ni Roma ko ya vei ira na lewevuqa ka ra sa yaloca tu e kea, “Raica na tamata!” ( Joni 19:5.) Ena nona kaya oqori, e a dusi Jisu, sa vakaisala tu ena wa vakavotona, colata tu e tabana na icurucuru lokaloka. E a dusi vua e dua ka ra vakalialia na lewevuqa, vakarusai me dau basulawa ka dauvosa vakacacataka na Kalou, ia ena nona a kaya, “Raica na tamata!” e a vakamacalataka e dua ka vinaka vakaoti na nona ivakarau, o koya ka vakamalumalumutaka na veimalumalumu kei na veitemaki, ka rawa ni kaya, me vaka e a kitaka vei ira era cakacaka vata, “A veika oqo kau sa tukuna vei kemudou, mo dou rawata na vakacegu ena vukuqu … ia mo dou vakacegu; au sa vakamalumalumutaki vuravura.” ( Joni 16:33.) Sa ikoya me da vakatotomuria.⁶

Koi keda vakataki keda sa dodonu me da vakatotomuri Jisu Karisito ena vuku ni Nona ivakarau vakalou. … Na Lotu Vakarisito era sega ni dokai Koya, ena veidokai mada ga era solia Vua, baleta ni a dua na daunivucu, ni a dua na sainitisi rogo, ni a dua na daukune ka levu, e dua na daucakava na veika vou se lewenivanua rogolevu se jenerala rogo. Era dokai Koya baleta ni dua na turaga rogo. Ena lomanibai ni ivakarau e uasivi duadua o Koya.⁷

Me tu ga vei keda na vakasama savasava ka ni bibi ena vakatoroicaketaki ni dua na ivakarau savasava.

Na mataqali bula ko bulataka, na nomu ivakarau, na nomu bula sara ga, ena laurai mai na nomu vakasama, ia na nomu cakacaka e ka e laurai ga e tautuba. Na vakasama e sore ni cakacaka.⁸

Na itovo e vu mai na boto ni yalo. Tukuna mai vei au na veika ko dau vakasamataka ni sega ni dodonu mo vakasama, kau na qai tukuna vei iko na cava ko iko.⁹

Na vakasama e buli keda. Me vaka sara ga na dautalitali ena nona bulia na irairai ni nona senikau ka vakasamataka na veimataqali wa ni nona misini me veigauna kece e veiciriyaki kina na vakasama ka bulia tiko na veika e nanuma me vaka na irairai se veitokaitua ni keda irairai. Na vakasama e tubera na yalomu ki lomalagi, se dreti iko sobu ki eli.¹⁰

E sega ni dua na ivakavuvuli ni bula me vakavuqa na kena vakadreti mai vua na Qasenivuli Levu Duadua me vaka na bibi ni vakasama dodonu. Kivei Koya, e sega ni veika e laurai e tautuba vua na tamata, se veika e vakaraitaka mai na nona vosa: na veika e vakasamataka na tamata e vakaraitaka ena veigauna kece o cei ko koya. E sega ni dua tale na qasenivuli e vakadeitaka na bibi ni dina me vakataki Koya ni “ia me vaka na vakanananu ni lomana, sa vakakina ko koya” [raica Vosa Vakaibalebale 23:7]…

Na Nona ivakavuvuli me baleta na itavi ni tamata kivei koya vakayadua ga, ka vakakina na nona itavi vua na wekana, e sinai ena dina ni vakasama ena veigauna kece e vakavuna na dodonu ni tamata me marau se na nona vakarusai ena ivalavala ca. …

Se laurai se sega, ko ira kece era kitaka na ivalavala ca era na sauma na isau ni ca kei na veivakaduiduitaki. Na inaki ka liu mai na cakacaka ena biuta tu na kena ivakaraitaki vua na tamata. E dina ga ena solia beka ko koya ka cala e dua na iwali ki na yalona ena nona kaya … ni na sega ni wilika “na cala oqo, ” ia ena boto sara ni yalona, e wili talega, ia na maka ena nona ivakarau ena wili vei koya e dua me vuni lewa. E sega ni rawa vua e dua me vuni mai na nona vakasama, se dro rawa mai na kedra itotogi.¹¹

E kila tu na iVakabula ni kevaka e rawa ni vagolei vakadodonu na vakasama; kevaka e rawa ni vorati na vakasama ca, na ivalavala ca ena vakalailaitaki. E sega ni vakalailaitaka ko Jisu na bibi ni cakacaka oqo, se me kaya me da kakua ni totogitaki ira; ia e vakabibitaka na gagadre levu ni kena savasava na vakanananu, na makare ni vakasama. E dua na vunikau ca ena kauta mai na vuanikau ca; e dua vunikau vinaka ena kauta mai na vuanikau vinaka. Raica me savasava na vunikau, na vakanananu me savasava, ena qai savasava na vuanikau ka savasava na bula.¹²

Na ivakarau dodonu e vua ni sasaga tikoga kei na vakanananu dodonu, na vua ni veikilai vakamareqeti balavu kei na vakanananu vakalou. E volekata sara na yalo va-Karisito ka biuta na Kalou me usutu ni nona vakanananu; kei koya ka rawa ni kaya e lomana, “Me kakua ni yaco na noqu lewa, me yaco ga na nomuni lewa” [raica Luke 22:42], e volekata yani na veika va-Karisito.¹³

Ni dede vakalailai, na “veika lalai” ena noda bula ena bulia na noda ivakarau.

Me vaka ni vakaraitaka na co madu na sala e liwava na cagi, e vakakina na ka lalai ka vakaraitaka na sala ni nona vakanananu kei na gagadre ni dua na tamata.¹⁴

Na veika lalai e tiki ni ka levu. E sega ni tubucake vakatotolo ka vakasauri na co. E tubu ka levu vakamalua ka vakanomodi me kakua ni vakasosataka na daligani agilosi, de na sega ni raica rawa beka na mata ni agilosi. E sega ni tau vakaibinibini na uca ia e tuturu; era sega ni lade ena maliwa lala na vuravura, ia ena idi vakaidi ka iyatu vakaiyatu era wavolita na maliwa lala. Na lomana, gagadre, itovo, ivakarau, era yaco kece me ra veika oqori ena vuku ni kaukauwa ni veika lalai, kei na savasava kei na lotu, o koya gona ena veika lalai, ena itavi lalai, eda na yaco kece kina— sega ni da lade, ia ena veiidi—ki na bula se mate tawamudu.

Na lesoni levu me vulici ena vuravura edaidai sa ikoya me vakayagataki ena veicakacaka lalai kei na itavi ni bula na ivakavuvuli lagilagi ni Kosipeli. Me kakua ni da nanuma ni, belata ni so na ka ena vaka me lalai ka sega na betena, era bibi kece. Na bula, e vakarautaki mai na veika lalai. Na noda bula, koi keda, vakayago, e buli mai na vuqa na yavala ni uto lalai. Laiva mada me mudu na yavala ni uto oqori, sa na oti vakadua na bula ena vuravura oqo. Na matanisiga sa dua na kaukauwa cecere ena vuravura, ia eda taura na veivakalougatataki ni nona rarama baleta ni ra lako mai vei keda me vaka na rarama lalai, kevaka me tauri vata kece, e vakasinaita na vuravura taucoko ena rarama ni siga. Na bogi buto e taleitaki mai na serau ni veika ka vaka na kalokalo lalai; sa vakakina na bula dina va-Karisito e vakarautaki mai na veicakacaka lalai kece va-Karisito ka vakayacori ena auwa oqo, ena miniti oqo—ena vuvale, ena kuoramu, ena isoqosoqo, ena tauni, ena vanua cava ga e biu kina na noda bula kei na itavi.¹⁵

Na tamata edai ena vakatau kina na cava o koya ni mataka. Na cava e a yaco tu mai vua ena yabaki sa oti e vakaraitaka ena dua na ivakaraitaki na nona sala ena loma ni yabaki, sa tu e liu vei koya. Ena veisiga, veiauwa, e bulia tiko na tamata na ivakarau ka na laurai kina na nona itutu kei na itikotiko ena kedra maliwa na nona veikilai ena veigauna kece.¹⁶

Eda tauyavutaka na ivakarau va-Karisito ena vuku ni talairawarawa kei na lewa i koya vakaikoya.

Na ivakarau e buli mai na talairawarawa ki na ivakavuvuli. Na ivakarau e tubu mai loma me vaka na tubu ni vunikau, me vaka ga na tubu ni veika bula kece. E sega ni dua na ka e tautuba me taurivaki me vakarairai totokataki iko; na veika e rawa mai na kemisi e [veivuke], e dina, ia e vovodea walega ka sega ni tudei. Na totoka dina, me vaka na ivakarau, e lako mai loma, kei na veika ka vukea na dei ni ivakarau e salavata kei ira na ivakavuvuli ka vakaraitaka o Parofita Josefa, kei na iVakabula sara ga: itovo savasava, yalododonu, yalo savasava—muria na ivakaro ni Kalou [raica History of the Church, 5:134–35].¹⁷

Ena taraicake ni ivakarau me vaka na veisautaki ni irairai ni dua na vanua, na lawa ni veisaututaki kei na marau e yaco tu ga. Sasaga, vakuai koya vakaikoya, kei na cakacakataki ni inaki e ibutubutu ni toso ki liu. Vakayacora na lomana kei na ivalavala ca e dau vakacacana ka vakarusa na ivakarau. Ena muria ga na rarawa kei na veivutuni.¹⁸

Na lewai koya vakaikoya e kena ibalebale na lewa kei na lawa ni noda gadreva na ka vakayago, gagadre ni lomamu, dodomo, kei na loloma; ka sega ni dua tale na ka e solia vua na tamata na kaukauwa ni ivakarau me vaka na nona vakamalumalumutaki koya vakaikoya, ena nona vakila ni rawa me vakarorogo vua na gagadre ni yagona kei na dodomo ni yalona ka sega ni vakarorogo kivei ira ko koya. Na itovo savasava oqo e bau kina na kauti iko tani mai na yaqona ni veivakamatenitaki, biuta tani vakadua na veika e dodonu me biutani, yaloqaqa, yalodei, vakanuinui, vakatatabu, ivalavala savasava, rawati koya, dauvosota, yalomalua, vakarorogo, vakatabui koya mai na veiyacovi tawa kilikili, tiko savasava.¹⁹

Na cava na lagilagi cecere ni tamata ena vuravura oqo me vaka na veika e rawata vakataki koya? Sa ikoya na ivakarau—na ivakarau ka tauyavutaki mai na talairawarawa ki na lawa ni bula me vaka e vakatakilai mai na kosipeli i Jisu Karisito, ka lako mai me da rawata kina na bula ka rawata vakalevu sara [raici Joni 10:10]. Me kakua ni vakabibitaka na tamata ena nona bula na rawa koula, se kilai, se na iyau vakavuravura. Me kakua ni vakatoroicaketaki na kaukauwa vakayago, se kaukauwa vakavuku, ia me nona inaki, na kena ka cecere duadua ena bula oqo, e dodonu me kena vakatoroicaketaki ni ivakarau va-Karisito.²⁰

Ena vuku ni noda ivakaraitaki kei na veivakatavulici, e rawa kina ni da vukei ira na lalai kei na itabagone me ra bulia na ivakarau va-Karisito.

Ni ra se qai sucu na gone era ibulibuli ka dau vakararavi ka malumalumu taudua, ia sai ira talega na ka kamikamica ka cecere duadua ena vuravura. … Na yalodra e vaka na pepa vulavula sega ni duka ka me ra volai kina na ka e gadrevi se rawati ena dua na bula taucoko.²¹

Ena nona tubu vakayago tiko e dua na gone mai na nona kana wasoma ena kena gauna, ena nona ceguva e veigauna na cagi bulabula, ena veitaratara e veisiga, ena igu eke, e dua na ka dina e kea.²²

Na kena itautauyavu, na noda ivakarau e a tauyavutaki ena vuvale. Na matavuvale e dua na isoqosoqo vakalou. Na itavi cecere duadua ni tamata ena vuvale ko ya sa ikoya me susugi ira na gonetagane kei na goneyalewa me ra taukena tu na yago e bulabula, kaukauwa ni vakasama, ka uasivi cake, na ivakarau va-Karisito. Na vuvale sa iqaqi ka ra caka mai kina na veika oqo.²³

Na yaga tawayalani cava ki na itikotiko era kauta mai na qasenivuli kei na dauveituberi vei ira na itabagone ka ra ceuta ka bulia na draki ni bula savasava ka bula kina na tamata. Era solia mai na senikau na kedra irairai kei na iboi totoka ena dua ga na gauna lekaleka, ka ra seavu yani ka mate ka yali yani vakadua; ia ko ira na gone ka, ra tuberi mai vei ira na qasenivuli dokai, era vakasinaiti ena ivakavuvuli tawamudu ni dina, ka ra serautaka na igu ni vinaka ka, me vaka na dui yalodra, ena bula ka sega ni mudu.²⁴

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na cava so na veika bibi ni Nona ivakarau na Karisito? (Raica tabana 251–52.) E rawa vakacava ni da biuta vata na veiitovo oqo ki na noda dui bula?
Na cava e yavu kina ni tara ni ivakarau va-Karisito na vakasama dokai? (Raica tabana 252–53.) Ko vakamacalataka vakacava na vosa nei Peresitedi McKay, “Tukuna mai vei au na ka ko vakasamataka tiko ni sega ni dodonu mo vakasama, kau na qai tukuna vei iko na cava ko iko?” Na cava e rawa ni da kitaka me da tauyavutaka kina na vakasama savasava?
Na cava e so na ka lalai ena nomu bula ka vukei iko mo bulia na nomu ivakarau? Na cava e rawa mo vakayacora ena veisiga mo vakai Karisito vakalevu cake kina? (Raica talega V&V 64:33.)
Na sala cava e ka bibi kina ena vakatoroicaketaki ni kaukauwa ni ivakarau na talairawarawa ki na kosipeli i Jisu Karisito? (Raica tabana 255.) Erau vakaitavi vakacava na lewa i koya vakaikoya kei na veiqaravi ena veivakatorocaketaki oqo? (Raica tabana 255.)
Na cava e rawa ni da vakayacora vakaitubutubu kei na qasenivuli me ra vukei kina na itabagone me ra bulia na ivakarau vaKarisito? (Raica tabana 256–57.)

iVolanikalou e Veisemati: Filipai 4:8; Mosaia 4:30; 3 Nifai 27:27; V&V 64:33; 93:11–14.

Christ with children — “E dua ga na itovo uasivi duadua ena vuravura oqo—na ivakarau sega ni vakatautauvatani rawa kei na duatale nei Jisu mai Nasareci, na Luve ni Kalou, na Dauveivueti kei vuravura. E sega ni dua na tamata e rawa ni vinaka cake me na sega ni tauri Karisito me iVakaraitaki cecere ka dauveituberi dauveitaqomaki.”

family — “Na itavi levu duadua ni tamata [ena] dua na matavuvale sa ikoya me susugi ira na gonetagane kei na goneyalewa me ra taukena tu na yago e bulabula, kaukauwa ni vakasama, ka uasivi cake, na ivakarau va-Karisito.”