Wase 17

Maroroya ka Taqomaka na Matavuvale

“Na noda itikotiko sa vaka me vanua tudei ni itavi sa tuvanaki tu, ia na kena gugumatua sa dodonu me ka cecere duadua ni noda sasaga taucoko.”

Na Bula nei Howard W. Hunter

A tubu cake o Howard W. Hunter ena dua na matavuvale dauloloma, ka daucakacaka vakaukauwa, ka a vulica mai vei rau na nona itubutubu ni kena tarai cake na matavuvale bula marau e dau gadrevi kina na solibula. Ni bera vakalailai na nona vakamau, a solibula o koya ena ka a nanuma ni sa veiganiti ki na tiko vinaka ni nona matavuvale sa roro tiko mai.

A dau taleitaka sara o Howard na ivakatagi ni se cauravou lailai voli. A vulica e liu na taba piano kei na vaiolini ka vakavulici koya ga ena vakatagitaka na iyaya ni vakatagi tale eso. Ni sa cauravou levu, a tauyavutaka okoya na nona mataivakatagi, na Hunter‘s Croonaders, ka dauvakatagi ena danisi kei na soqo tale e so wavoliti Boise, e Idaho. Ni sa yabaki 19, a tauri okoya kei na nona mataivakatagi me laki veivakamarautaki ena dua na sokovanua rua na vula ki Esia.¹

Na yabaki ni oti na nona lesu mai o Howard ena sokovanua, a toki okoya ki na Ceva kei California, ka a tomana voli kina na nona vakatagi kei na so tale na mataivakatagi. E California a sotavi Claire Jeffs talega kina okoya, ka a qai laki vosaka me watina ena vulaitubutubu ni 1931. Ni vo e va na siga me rau vakamau, a veivakamarautaki o Howard kei na nona mataivakatagi ka qai mai soqona vata na nona iyaya ni vakatagi ka sega tale vakadua ni vakatagi saumi. Na vakatagi ena danisi kei na soqo ni veisureti eso “sa dau ka totoka ena so na gauna,” a kaya okoya, “kau rawa ilavo vakavinaka sara,” ia a vakila ni veitiki ni vakarau ni bula o ya e veicalati vata kei na mataqali bula a raitayaloyalotaka okoya me baleta na nona matavuvale. “Oqo e mai vakalala e dua na ka au a dau taleitaka, [ia] a sega ni veivutunitaki na vakatulewa,” a kaya okoya ena vica na yabaki e muri.²

Rau a vakalougatataki o Howard kei Claire ena tolu na luvedrau tagane, o Howard William (Billy), John, kei Richard. Rau a rarawataka vakalevu, na leqa nei Billy ni se dramidrami voli. Ni rau tubu cake tiko o John kei Richard, ratou a taracake na Hunters e dua na matavuvale qaqaco. Sa dau osooso vakalevu o Howard ena nona veiqaravi vakalawa kei na veikacivi ena Lotu, ia sa vakaliuca vata kei Claire okoya na nodrau matavuvale. Ni se yawa sara na lesi ni bogi ni Moniti ena Lotu me baleta na lotu vakamatavuvale, ratou sa dau vakatikitikitaka na Hunter na bogi o ya me gauna ni kena vakavulici na kosipeli, tukuni italanoa, veiqitori, ka siko vanua vata. Rau dau lesi vakawasoma na cauravou me rau soli lesoni.

A taracake o Howard vata kei rau na luvena tagane na veika eratou taleitaka vakatautauvata, me vakataka na caka sitima ni vanua. E ratou caka sitima ni vanua mai na iyaya eso ka tara e dua na sala ni qiqi raba e dregati na kena sala ki na tiki ni kauvaro eso. A nanuma lesu okoya,“ E dua na neitou gauna taleitaki ni gade o ya na gole ki na rara ni sala ni qiqi … volekata na siteseni e Alhambra ena Southern Pacific Railroad me raici mai kina na vakasama ni neitou rara ni suwiji kei na iyaya.”³

Sa tubu cake sara na matavuvale nei Peresitedi kei Sisita Hunter me oka kina e 18 na makubudrau. Me ikuri ni veisiko veitomani vei rau na luvena kei ira na makubuna, a cakava e vuqa na veisiko o Peresitedi Hunter “ni toso tiko,” donuya voli na vakacegu koso mai na ilesilesi vaka-Lotu e dau kauti koya tu e California taucoko. Baleta ni dau kauti ira wasoma na luvena o John ki na iroro ni waqavuka mera laki raici tukadra ena gauna ni vakacegu koso oqo, eso na gauna era sa vakatokai koya me “tutu ka vakaitikotiko ena iroro ni waqavuka.”⁴

era qito voli na itubutubu vata kei ira na gone — Na matavuvale sa “uasivi cake sara mai na veika talei ni bula oqo.”

iVakavuvuli nei Howard W. Hunter

Na matavuvale sa isoqosoqo bibi duadua ni bula veimaliwai, ena Lotu, kei na veigauna tawamudu.

Na matavuvale sa isoqosoqo bibi duadua ena gauna oqo kei na veigauna tawamudu, sa yaco kina, me uasivi cake sara mai na veika talei ni bula oqo.⁵

Sa tiko ena Lotu na ilesilesi—kei na dodonu ni lewa—me maroroya ka taqomaka na matavuvale ni sa yavu ni itikotiko raraba. Na ituvatuva tudei ni bula ni matavuvale, ka a tauyavutaki taumada ni bera ni buli na vuravura, e vakarautaki ira na gone mera mai sucu ka susugi cake mai vua e dua na tama kei na tina e rau sa veiwatini, ka vakamau vakalawa. Na veiqaravi vakaitubutubu sa ilesilesi ka madigi tabu, ena nodra kidavaki na gone me vaka na “isolisoli ni Kalou” (Same 127:3).

Sa tekivu me raica oqo na lewe ni vanua raraba ni kasere ni matavuvale e vakavurea ki vuravura na veika vakadomobula era a tukuna taumada na parofita. Ena rawaka duadua ga na veimatabose kei vuravura kei na veisasaga ni ra sa vakadeitaka na matavuvale me vaka a vakatakila na Turaga me vakakina. “Kevaka sa sega ni tara na vale ko Jiova, era sa oca wale ko ira era sa tara” (Same 127:1).⁶

Ena vakasaqarai ni nodra tiko vinaka na tamata yadua kei na matavuvale, e sa ka bibi me nanumi ni sa yavu ni isoqosoqo ni Lotu na matavuvale. Ia, ena kena raici matua na matavuvale, sa dodonu meda nanuma ni ena vuravura eda bula voli kina era sa sega ni yalani na matavuvale ki na ivakarau tudei vakailawalawa ni tama, tina, kei ira na gone. Na matavuvale ena Lotu nikua e umani talega kina na [tagane kei yalewa vakawati] e sega na luvedrau, o ira na itubutubu taudua kei ira na luvedra, kei ira era tiko duadua ga. … Sa dodonu me ciqoma na matavuvale yadua oqo na veikauwaitaki wanonovi ni matabete. O ira ka rairai gadreva wasoma na wanono veikauwaitaki levu sara sai ira na matavuvale e sega ni tudei tu na ivakarau ni nodra bula. Sa gadrevi ena itikotiko yadua o ira na dauveituberi ni vuvale kauwai ka yalodina. Me kakua ni dua e guileca.⁷

ilawalawa matavuvale levu — O Peresitedi Hunter kei rau na luvena tagane, makubuna, kei na nodra matavuvale ena ika 2 ni Okotova, 1994, na siga ni oti na nona tokoni me Peresitedi ni Lotu.

Era sa veitokani na itubutubu ena liutaki ni itikotiko ka ra sa vakacolati vakabibi mera taqomaka ka lomana na luvedra.

Na ilesilesi ni veiqaravi vakaitubutubu e sa ka bibi vakalevu sara. Na macala ni noda sasaga eso ena vakavotukana tawamudu kivei keda kei ira na cauravou kei na goneyalewa eda susuga cake. Sa vakacolati vakabibi e dua ga sa yaco me itubutubu me taqomaki ka lomani ira na [luvena] ka vukei ira mera lesu tale kivua na Tamadra Vakalomalagi. Sa dodonu mera kila vakamatata taucoko na itubutubu ni na sega ni vakalaiva na Turaga mera tawacala o ira era vakawalena na ilesilesi oqo.⁸

Sa tiko na nodra ilesilesi levu na tama kei na tina me baleti ira na gone era sa vakanuinuitaki mera qarava. … Ena iVola ni Vakaibalebale eda raica kina na veivakamasuti oqo kivei ira na itubutubu:

“Vakatavulica na gone ena sala e dodonu me lako kina: ia ni sa qase mai, ena sega ni lako tani mai kina.” (Na Vosa Vakaibalebale 22:6.)

Na veituberi levu duadua e rawa ni soli kivua e dua na gone sa ikoya ka lako mai na nodra ivakaraitaki na itubutubu. Sa gadrevi mera tuva na itubutubu na ivakaraitaki mera muria na itabagone. Na kaukauwa levu e lako mai na itikotiko e vakavulici kina na ivakavuvuli dodonu, e tiko kina na loloma kei na veidokai vakaiira, ka sa veivakayarayarataki kina na masu ena bula ni matavuvale, ka dokai tiko kina na veika sa baleta na Kalou.⁹

Na veiliutaki vakamatavuvale mana … sa gadreva ruarua na vakayagataki vakalevu kei na taurivaki yaga ni gauna. Na vakavulici kei na tutaki ni matavuvale e sega ni dodonu me vagolei … ki na itikotiko raraba, ki na koronivuli, se na Lotu sara mada ga.¹⁰

E dua na tagane ka taura tu na matabete e vakatoka na matavuvale me sa qisia na Kalou. Na nomu liutaka na matavuvale sa nomu ilesilesi bibi ka tabu duadua. …

E dua na tagane e taura tu na matabete e liutaka na nona matavuvale ena veiqaravi ni Lotu mera kila kina na kosipeli ka mera na tiko ena veitaqomaki ni veiyalayalati kei na cakacaka vakalotu. Kevaka mo na marautaka na veivakalougatataki ni Turaga, sa dodonu mo tuvanaka vakavinaka na nomu itikotiko. Mo vakadeitaka vata kei watimu, na ivakarau ni bula vakayalo ena nomudrau itikotiko. Na imatai ni nomu itavi o ya me na tuvinaka mada na nomu bula vakayalo ena vulici wasoma ni ivolanikalou kei na masumasu ena veisiga. Taqomaka ka doka na nomu matabete kei na veiyalayalati ni valetabu; vakayaloqaqataka na nomu matavuvale me cakava talega vakakina.¹¹

E dua na tagane e taura tu na matabete ena rokova na veiqaravi vakatina. Sa soli vei ira na tina e dua na ilesilesi tabu me “tubu tikoga na nodra kawa; ni sa ia tikoga na cakacaka nei Tamaqu, me vakarokorokotaki kina ko Koya” (V&V 132:63).

… Na matabete e sega ni rawa ni cakacakataka na kena icavacava, se me vakayacora vakaoti na inaki ni Kalou, ke sega o ira na noda itokani dauveivukei. Era qarava na tina e dua na cakacaka ka sega ni cakava rawa na matabete. Ena isolisoli ni bula oqo, sa dodonu me tiko na loloma tawayalani ki na matabete me baleti ira na tina ni luvedra.

[Kemuni na veitacini], mo ni doka na ilesilesi vakalou matalia ni watimuni ena itavi vaka tina ni Isireli kei na nona ilesilesi vakasakiti me vakaluveni ka susugi ira na gone. Eda sa vakaroti kina vakalou meda vakatubu kawa ka vakatawai vuravura ka susugi ira cake na luveda kei na makubuda ena rarama kei na dina (raica na Mosese 2:28; V&V 93:40). O wasea, vaka e dua na itokani dauloloma, na nodra karoni na gone. Vukei koya me cicivaka ka maroroya na nomudou itikotiko. Veivuke ni vakavulici, tuberi, ka mera bula vakaivakarau voli na luvemu.

Sa dodonu mo vakaraitaka tiko vakawasoma kivei watimu kei iratou na gone na nomu veidokai kei na vakarokoroko me baleti koya. Vakaidina, e dua vei ira na ka levu duadua e rawa ni cakava e dua na tama kivei ira na luvena o ya me lomana na tinadra.¹²

E dua na tagane e taura tu na matabete e ciqomi watina me dua na itokani ena liutaki ni itikotiko kei na matavuvale vata na kilaka taucoko kei na itavi taucoko ena vakatulewa kece e semati ki na veika o ya. Sa veiganiti kaya me na tiko ena loma ni Lotu kei na itikotiko e dua na dauveiliutaki (raica na V&V 107:21). Mai na ilesilesi vakalou, na itavi ni veiliutaki ena itikotiko sa nona ka taura tu na matabete (raica na Mosese 4:22). Sa lewa ni Turaga me sa dauniveivukei kivua na tagane na watina (veivukei e kena ibalebale na tautauvata)—o ya, e dua na itokani e tautauvata ka veiganiti ena taucoko ni veitokani. Na veiliutaki ena ivalavala dodonu sa gadrevi kina na wasei ni qaravitavi vei rau na veiwatini; drau cakacaka vata ena kilaka kei na vakaitavi ena veika ni matavuvale. Me dua na turaga e cakacaka duadua ga se sega ni kauwaitaka na nanuma kei na ivakasala nei watina ena kena qaravi na matavuvale oya sa vakayacora tiko na lewa tawadodonu.¹³

Keitou sa vakayaloqaqataki kemuni, na veitacini, mo ni nanuma ni matabete e sa dua na dodonu ni lewa yalodina duadua. Rawata na nodra vakarokoroko kei na yalodei na luvemu ena nomu veimaliwai loloma vata kei ira. E dua na tama yalodina e taqomaki ira na luvena ena nona gauna kei na nona tiko rawa ena nodra itaviqaravi kei na ilesilesi eso ni veimaliwai, vuli, kei na veika vakayalo. Na ivakaraitaki malumu ni loloma kei na veiyaloni kivei ira na gone e sa nona itavi saraga na tama me vakataka na tina. Tukuna vei ira na luvemu ni ko lomani ira.¹⁴

Na noda itikotiko sa dodonu me vanua ni loloma, masumasu, kei na vakavulici ni kosipeli.

Sa dodonu sara me tu ga ena noda itikotiko na loloma kei na bula dodonu kei na ivakavuvuli qaqa eso. Sa dodonu me tu ga vei keda na veidinadinati qaqaco ki na vakawati kei ira na gone kei na bula savasava. Sa dodonu meda rawaka ena vanua e gadrevi kina vakataucoko na rawaka me baleti ira na kawatamata e tarava.

Sa qaqaco vakaoti ka totoka sara vakaidina na itikotiko oya eda kunea yadua kina na tamata e kauwaitaka na nodra nanuma eso tale, sasaga voli me qaravi ira tale eso, ka sasaga voli me bulataka ena itikotiko na ivakavuvuli eso eda vakaraitaka e matadra na lewelevu. Sa gadrevi meda tovolea sara vakaukauwa ni bulataka na kosipeli ena loma ni noda matavuvale. Sa gadrevi ena noda itikotiko na noda veidinadinati yalodina levu duadua. Sa nona na dodonu na gone me vakila ni sa qarauni ena loma ni nona itikotiko, ni sa tiko vua ekea e dua na vanua ni tataqomaki mai na veika rerevaki kei na veika butobuto ni vuravura e tautuba. Na duavata kei na bula dodonu vakamatavuvale e sa veiganiti me votai kina na gagadre oqo. E gadreva na gone na itubutubu e marautaka na nodra veimaliwai vakaiira, era sa marau voli ni cakacakataka tiko na vakataucokotaki ni bulataki ni matavuvale maucokona, ka ra lomana na luvedra ena loloma dina sara ka tawakocokoco, ka ra sa gumatuataka me rawaka na matavuvale.¹⁵

Ena imatai ni gauna me qai tauyavutaki kina na lotu vakamatavuvale me sa ituvatuva tudei ni Lotu, a kaya na Mataveiliutaki Taumada, “Kevaka era talairawarawa na Yalododonu ki na ivakasala oqo [me vakayacori na lotu vakamatavuvale], keitou yalataka ni na yaco na veivakalougatataki levu. Ena tubu na loloma e vale kei na talairawarawa vei ira na itubutubu. Ena tarai cake na vakabauta ena lomadra na itabagone ni Isireli, ka ra na rawa kaukauwa mera valuta na veivakayarayarataki butobuto kei na veitemaki e vakacacani ira voli.” Keitou vakadeitaka na veivakalougatataki yalataki eso kivei ira na vakayacora ena yalodina na lotu vakamatavuvale.

Sa dodonu me vakatikitikitaki na bogi ni Moniti me baleta na lotu vakamatavuvale. Mera na vakadeitaka na iliuliu vakaitaukei ni sa sogo na veivale ni Lotu kei na vale ni veiqaravi eso, ka sega na itaviqaravi ni tabanalevu se iteki e tuvanaki ena veibogi ni Moniti, ka tarovi na veivakataotaki tale eso ki na lotu vakamatavuvale.

Na inaki taumada ni lotu vakamatavuvale o ya mera na tiko lomavata na matavuvale ena vulici ni kosipeli. Keitou vakananumi kemuni kece ni sa vakadreti ira na itubutubu na Turaga mera vakavulici ira na luvedra ena kosipeli, mera daumasu, ka rokova na Siga ni Vakacecegu. Na ivolanikalou sa ivurevure bibi duadua ni kena vakavulici na kosipeli.¹⁶

Masu vakamatavuvale ena bogi kei na mataka lailai. Sa daba na veivakalougatataki e lako mai ki na nodra bula na gone ka rogoca na vakatakekere ni nodra itubutubu kivua na Turaga me baleta na nodra tiko vinaka. O ira na gone ka vakayarayarataki voli mai vei ira na itubutubu bula dodonu vakaoqo era na taqomaki vinaka vakaidina mai na veivakayarayarataki ni vunica.¹⁷

Me rawa ni ra veikilai yalo vakavinaka vakaiira na itubutubu kei ira na gone, sa mai taurivaki e dua na ituvatuva ena lotu e vakatokai na “Matabose ni Matavuvale.” Na matabose oqo e sa kacivi ka liutaki mai vei rau na itubutubu ka na tiko kece kina na lewe ni matavuvale. E vaqaqacotaka na isema ni matavuvale, vakadeitaka ni ra sa “taukeni” na gone, ka vakacegui ira ni ra sa kauwai na itutbutubu ena nodra leqa. Na soqoni ni matavuvale oqo e vakavulica na veidokai lomavata kivei ira yadua, vakawabokotaka na yalokocokoco, ka vakamatatataka na Lawa Koula [raica na Maciu 7:12] ena itikotiko kei na bulataki ni bula savasava. E vakavulici kina na sokalou kei na masumasu vakamatavuvale, vakakina na lesoni ni yalovinaka kei na yalodina. Na leqa ni matavuvale e dau vakasaurarataka vakavoleka sara e dua ka ni kena ituvaki kei na inaki e sega ni dau taleitaki vakarawarawa, ia na gauna e kaukauwa kina na matavuvale ka duavata ena sasaga mera qarava na Kalou ka muria na Nona ivunau, e yali tani e vuqa na noda leqa eso ni gauna oqo.¹⁸

[Kemuni na veitacini,] ni taura vakabibi na nomuni ilesilesi ni vakavulica na kosipeli kivei ira na nomuni matavuvale ena lotu wasoma vakamatavuvale, masumasu vakamatavuvale, gauna ni lotu kei na vulici ni ivolanikalou, kei na gauna tale eso ni veivakavulici. Me vakabibitaki na vakavakarau ni veiqaravi vakadaukaulotu kei na vakamau ena valetabu. Ni ko peteriaki ena itikotiko, cakacakataka na nomu matabete ena qaravi ni cakacaka vakalotu momona eso me baleta na nomu matavuvale kei na soli ni veivakalougatataki kivua na watimu kei ira na luvemu. Me tarava na nomu vakabulai vakaiiko, kemuni na veitacini, e sega tale ni dua na ka e bibi soti kivei iko me vakataka na vakabulai ni watimu kei ira na luvemu.¹⁹

taubale voli na veiwatini vata kei na luvedrau tagane — “E dodonu meda daumasumasu ka … mera kila na luveda na noda loloma kei na veikauwaitaki.”

Na itubutubu rawaka e sa dua e lomana, solibula, kauwaitaka, vakavulica, ka qarava na gagadre ni dua na gone.

Sa nodra madigi na Vakaitutu Raraba mera sota ka veikilai vata kei ira na lewe ni Lotu e vuravura taucoko era sa dau bulataka voli na bula vinaka ka susuga na nodra matavuvale ena veivakayarayarataki ni kosipeli. Era sa rekitaka na Yalododonu oqo na veivakalougatataki kei na vakacegu levu ena rawa ni yaco mai ena railesu, vaka-itubutubu, tubudra, kei na tubudra vakarua, mai na sasaga balavu kei na rawaka vakaitubutubu. Oqo e dua na ka eda na vinakata vakaidina vakayadua.

Ia, e tiko e vuqa ena Lotu ka vakakina ena vuravura era sa bula voli ena yalo ni vakacalai kei na tawakilikili baleta ni so na luvedra tagane kei na yalewa era sa lakosese se veiseyaki mai na qele ni sipi. …

… Eda kila vakamatata ni ra dau tovolea ena nodra vinaka taucoko na itubutubu yalomatua, ia voleka ni o ira taucoko era a cakacala. E sega e dua me siova yani na ituvatuva vakaitubutubu vakaoqo me qai sega ni vakila rawa ni na yaco e vuqa na cala ena itosotoso. Sa kila vakaidina na Tamada Vakalomalagi, ni gauna e vakatautaki ira kina na luvena vakayalo ki na nodra veisusu na itubutubu gone ka vou, ena tiko na cala kei na leqa eso ena vakatulewa. …

… Sa matalia oi keda yadua. Sa matalia na gone yadua. Me vaka ga ni duidui na noda itekitekivu yadua ena veitau ni bula, ka vakakina na noda kaukauwa kei na malumalumu kei na taledi duidui yadua, ia sa vakalougatataki na gone yadua vata na nona ituvaki ni bula vakasakiti vakaikoya. Meda kakua ni liaca ni na lewa na Turaga na rawaka ni dua ena sala vakatautauvata saraga e dua tale. Eda dau liaca wasoma vakaitubutubu ni, kevaka e sega ni yaco na luveda me rawaka vakalevu sara ena ka kecega, eda sa luluqa. Sa dodonu meda qarauna na noda vakatulewa. …

Na itubutubu rawaka e sa dua e lomana, dua e sa solibula, ka dua e sa kauwaitaka, vakavulica, ka qarava na gagadre ni dua na gone. Kevaka o sa cakava kece oqo ka se lakosese se veivakaleqai se vakavuravura tikoga na luvemu, sa na rawa ni o vakatokai mo dua na itubutubu rawaka. De na rairai tiko beka eso na gone era a tadu mai ki na vuravura ka na bolea na itubutubu cava ga ena dua na ituvaki ga sa rawa. Vakakina, de na rairai tiko beka eso tale ka na vakalougatataka na bula ni, ka vakavu reki kivua na, tama kei na tina cava ga.

Na noqu kauwai nikua oya ni sa tiko eso na itubutubu ka rairai vakarautaka tiko na lewa kaukauwa kivei ira ka rairai vakatara voli na yalo vakaoqo me vakarusa na nodra bula, ni kena dina era sa cakava na nodra vinaka taucoko ka dodonu mera tomana tiko ena vakabauta.²⁰

E sega ni tiko duadua e dua na tama se tina [e sa lakosese na luvena]. Rau a kila na mosi kei na rarawa na noda itubutubu taumada ena raici ni ra sega ni vakadonuya eso na luvedrau na ivakavuvuli eso ni bula tawamudu. (Raica na Mosese 5:27.) A mai kila o Jekope ena senitiuri tale eso emuri me baleta na nodratou vuvu kei na lomaca na luvena qase tagane kivei Josefa na nona daulomani. (Raica na Vakatekivu 37:1–8.) Na parofita levu o Alama, ka tiko e dua na luvena tagane o Alama, a masu vakagumatua kivua na Turaga me baleta na itovo veivakacacani ni luvena tagane ka a rawai sara ena kauwai kei na lomaleqa me baleta na vakaduiduile kei na itovo vakasisila a vakavuna voli na luvena tagane ena kedra maliwa na tiko ena Lotu. (Raica na Mosaia 27:14.) Sa vakayalia talega na Tamada mai Lomalagi e vuqa na luvena vakayalo ki na vuravura; sa kila tu o koya na nanuma ni lomamu. …

… Kakua ni yalolailai ena vuku ni dua na cauravou se goneyalewa sa lakosese. E vuqa ka vaka mera sa yali yani vakadua era sa lesu tale mai. Sa dodonu meda daumasumasu ka, kevaka e rawa, mera kila na luveda na noda loloma kei na veikauwaitaki. …

… Kila ni na vakila na Tamada Vakalomalagi na loloma kei na solibula, na lomaleqa kei na kauwai, veitalia ga ni sa mai takiveiyaga na noda sasaga levu. E dau kavoro wasoma na yalodra na itubutubu, ia sa dodonu mera kila ni iusutu ni tavi e koto kivua na gone ni mai cava na nodra vakavulica na itubutubu na ivakavuvuli dodonu.

… Se cava sara na rarawa, se cava sara na kauwai, se cava na mosi kei na vutugu, vakaraica e dua na iwalewale mo moica me yaga vakalevu—e rawa beka ena nodra vukei tale eso mera kilavaka na leqa vata oqo, se rawa beka ena kena taraicake na rai cecere ki na lomadra eso tale ka sasaga dredre voli ena sala vata oqo. Eda na rawata vakaidina na kilai matata titobu ni loloma ni Tamada Vakalomalagi ni, mai na masu, eda sa mai kila rawa kina ni sa kila matata tu o koya ka vinakata meda rai tikoga ki liu. …

Meda kakua sara ni vakatarai Setani me lawakitaki keda ena kena nanumi voli ni sa sega ni rawa e dua na ka. Meda sa qai doka na veika vinaka ka dodonu eda sa cakava; kakua ni vakadonuya ka biuta laivi mai na noda bula na veika sa cala; rai kivua na Turaga me baleta na veivosoti, kaukauwa, kei na vakacegu; ka qai toso ki liu.²¹

Na noda itikotiko sa dodonu me vanua tabu ka rawa ni bulataki kina na ivakavuvuli ni kosipeli ka rawa ni tiko voli kina na Yalo ni Turaga.

Keitou nuitaka ni ko na sega ni rawai ena yalolailai ena nomu sasaga mo susuga cake na nomu matavuvale ena valavala dodonu. Nanuma ni sa vakarota oqo na Turaga: “Ia ko ira na noqu tisaipeli era na tudei tu ena nodra vanua tabu, ka sega ni yavalati rawa” (V&V 45:32).

Ni so era vakadewataka oqo me vakaibalebaletaka na valetabu, ka sa dina sara, e sa matataka talega na itikotiko eda tiko kina. Kevaka o na cakacaka vagumatua mo liutaka na nomu matavuvale ena ivalavala dodonu, veivakayaloqaqataki ka vakaitavi voli ena masu vakamatavuvale e veisiga, wili ivolanikalou, lotu vakamatavuvale, kei na loloma kei na veitokoni vakaiira ena bulataki ni ivakavuvuli ni kosipeli, ko na ciqoma na veivakalougatataki yalataki ni Turaga ena susugi cake ni dua na kawa valavala dodonu.

Ena dua na vuravura tubucake voli ena itovo vakasisila, e sa na yaga vei keda yadua meda “tudei tu ena vanua tabu” ka yalataka meda na dina ka yalodina ki na ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito.²²

Me yaco na rawaka ena matavuvale, sa dodonu me rau na veilomani ka veidokai vakairau na itubutubu. O ira na tagane vakawati, ka taura tu na matabete, sa dodonu mera vakacerecerei ira na watidra kivei ira na luvedra, ka sa dodonu vei ira na yalewa vakawati mera lomana ka tokona na watidra. Me idole, era na lomani ira na nodra itubutubu o ira na gone ka veilomani vakaiira. Na itikotiko sa na qai yaco me dua na vanua vakarokorokotaki ka rawa ni bulataki vakavinaka sara kina na ivakavuvuli ni kosipeli ka vanua me na tiko kina na Yalo ni Turaga. Mo rawa ni dua na tama rawaka se tina rawaka e sa levu cake sara mai na tosocake vakaveiliutaki se itutu cecere vakabisinisi, matanitu, se veika ni vuravura. Na itikotiko ena vaka me vanua tudei tu ena so na gauna ena kena veitavi matau, ia na kena rawaka sa dodonu me iulutua ni noda sasaga taucoko ni bula.²³

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Ni ko railesuva na ivakavuvuli nei Peresitedi Hunter ena iwasewase e 1, navuca na bibi ni matavuvale. Na cava na itavi ni Lotu me baleta na matavuvale? E rawa vakacava ni da taqomaka ka vaqaqacotaka na noda matavuvale?
Vakasamataka vagumatua na ivakavuvuli nei Peresitedi Hunter me baleta na nodra veitokani na itubutubu ena veiliutaki ni itikotiko (raica na iwasewase e 2). Ena vukei ira vakacava na tama kei na tina na ivakavuvuli oqo? E rawa vakacava mera duavata na itubutubu ena susugi ni luvedra? Navuca na iwalewale o na rawa ni vakavinakataka kina na “draki vakayalo” ena nomu itikotiko.
Ena iwasewase e 3, e veivakasalataki kina o Peresitedi Hunter ena kena tauyavutaki e dua na matavuvale kaukauwa. E rawa vakacava ni da tara na “duavata vakamatavuvale kei na bula dodonu” levu cake? Sa vakalougatataka vakacava na nomu matavuvale na lotu vakamatavuvale? Sa vakalougatataka vakacava na nomu matavuvale na vulici vakamatavuvale ni ivolanikalou kei na masu vakamatavuvale?
Ena rawa vakacava ki na ivakavuvuli nei Peresitedi Hunter ena iwasewase e 4 me vukea na itubutubu ni dua na gone sa lakosese? Ena rawa vakacava ki na itubutubu era sotava tiko na rarawa kei na mosi mera moica oya me yaga vei ira? Na cava e rawa ni ra cakava na itubutubu, tubudra, iliuliu ni itabagone, kei na so tale mera vukei kina na gone era lakosese tu?
Ni wiliki oti na iwasewase e 5, vakadikeva na ivakavuvuli nei Peresitedi Hunter me baleta na cakavi ni noda itikotiko me “vanua tabu.” Na cava eso na bolebole eda sotava ni cakavi oqo? E rawa vakacava me da saga ni cakava na noda itkotiko me vanua tabu?

iVolanikalou Veisemati

Lako Yani 20:12; iVakarua 6:4–7; Same 127:3–5; Efeso 6:1–4; Inosi 1:1–3; Mosaia 4:14–15; Alama 56:45–48; 3 Nifai 18:21; V&V 68:25–28; 93:40; 121:41–46

Veivuke ni Veivakavulici

Kerei ira na lewe ni kalasi mera cakacaka vakaisa ka tuva na iwalewale era na vakavulica kina e dua na iwasewase ni wase ena gauna ni lotu vakamatavuvale. Ena rawa vakacava ni da cakava me vakaibalebale na ivakavuvuli kivei ira na gone kei na itabagone? Sureta e so na veisasa mera wasea ki na kalasi na nodra ituvatuva.