’Ia ora na nō Cap Vert !

Ha’api’i mai nō ni’a i te mau tamari’i a te Metua i te ao ra ’ati a’e te ao nei.

Fa’ahōho’ara’a nā Carolina Farías

E fenua Cap Vert i te pae tahatai nō ’Āfirita to’o’a o te rā. Fātata e 480 tauatini ta’ata e ora ra i reira.

Reo

E reo Pōtītī te reo mana. E paraparau ato’a te nūna’a nō Cap Vert i te reo Creole, ’aore rā Kriolu, tei niuhia i ni’a i te reo Pōtītī.

Te mau mou’a auahi

E 10 motu i Cap Vert, tei hāmanihia e te mau mou’a auahi. Te mou’a auahi rahi e oraora noa ra, ’o Pico do Fogo. E 9 281 ’āvae (2 829 mētera) i te teitei.

Ha’apa’ora’a fa’aro’o

Fātata e 80 i ni’a i te hānere o te mau ta’ata e katolika. Tē vai ato’a ra e 16 tauasini melo nō tā tātou ’Ēkālesia.

Pehe

E mea au roa nā te mau ta’ata nō Cap Vert te pehe ! Tē hīmene nei rātou ma te fa’a’ohipa te reo Creole, ’e tā rātou mau pehe e ’āno’i te Pōtītī, Peresīria ’e ’Āfirita tō’o’a o te rā.

Hiero nō Praia

’Ua ha’amo’ahia te hiero mātāmua nō Cap Vert i te matahiti i ma’iri a’enei !

’Atīvite

Ha’uti ’ā’amu

Teie te hō’ē ha’uti tā ’outou e nehenehe e ha’uti ! E haere te hō’ē ta’ata i rāpae i te piha. E fa’ati’a vetahi atu mau ta’ata i te hō’ē ’ā’amu nō te hō’ē ta’ata e haere ra e tāi’a. ’A paraparau noa ai rātou, e hōro’aro’a rātou i te hō’ē tao’a i te tahi ’e te tahi. E fa’aoti noa te ’ā’amu nā roto i te mau parau, « ’e ’ua pohe te i’a iti ». Te ta’ata e tāpe’a i te tao’a i te hope’a o te ’ā’amu, e huna ’oia i te reira i muri i tōna tua. E ho’i mai te ta’ata i haere i rāpae i te piha ’e e ’imi tei ia vai ra te tao’a. Mai te mea e ’ite tano mai ’oia, e haere atu te ta’ata tei iāna te tao’a i rāpae. Mai te mea ’ua hape ’oia, e haere fa’ahou ’oia i rāpa’e ’e e ha’amata fa’ahou te ’ā’amu.

Tāpura hāmanira’a mā’a

Cachupa (e ragoût nō Cap Vert)

1. Tāpūpū 1 ’ōniāni ’e 6 ’ōniāni piropiro. I muri iho e tunu i te reira i roto i te hō’ē pāni ’e ma’a hinu iti.

2. Tu’u te ’ōniāni ’e te ’ōniāni piropiro i roto i te hō’ē pāni rahi. Tu’u 1 punu tomāti, 1 punu hominy ’aore rā tō popa’a, ’e 2 punu pipi ’ute’ute.

3. Tu’u 2 opou (1 kilo) ’i’o, mai te pua’a, te tōtī, te pua’atoro, aore rā te i’a.

4. Mani’i i te pape e nava’i nō te tāpuru i te mau mea ato’a i roto i te pāni. Tunu i ni’a i te auahi mārū e piti a’e hora te maoro.

Fa’ata’ara’a : E rave rahi rāve’a nō te hāmani i te cachupa. E nehenehe ’outou e tu’u atu i te mau huru ’īna’i ato’a, te pipi ’e te mau pota, mai te mea e hina’aro ’outou !

Mana’o ea maita’i

A’aa’a fa’ahiahia

E rave rahi a’aa’a i roto i te pipi, ’o tē tāmā nei i te tirotiro i roto ia ’outou ’e ’o te tauturu i te mā’a ’ia tere ’ōhie nā roto i tō ’outou tino. E nehenehe ato’a e roa’a te a’aa’a nā roto mai i te mau huero, te mau mā’a huero ’e te mau nōā.