Ko e Kaumeʻá
Tānaki Ho Ngaahi Tāpuakí
Sune 2024


“Tānaki Ho Ngaahi Tāpuakí,” Ko e Kaumeʻá, Sune 2024, 36–37.

Tānaki Ho Ngaahi Tāpuakí

Naʻe talaange ʻe Teti, “ʻOku ou ʻamanaki pē ʻe feʻunga ʻa e meʻa naʻa tau fakatau atú ke maʻu ha paʻanga feʻunga ke totongi ʻaki ha meʻalele ke tau heka ai ki he lotú ʻi he uiké ni.”

Naʻe hoko ʻa e talanoa ko ʻení ʻi he ʻOtu Motu Filipainí.

ʻĪmisi
Ko e lue atu ʻa e tamai mo e foha ʻi ha hala ʻo fou atu ʻi ha kolo Filipaini

Mano po! Mālō e lelei!” Naʻe talaange ʻe ʻĀkini ki heʻene Kulenimaá ʻi heʻene aʻu ki ʻapí. Naʻá ne fakafeʻiloaki ange kiate ia ʻaki ʻene punou ʻo lolomi hifo ʻa e tuʻanima ʻo ʻene kui fefiné ki hono laʻé.

Naʻe malimali ʻa Kulenimā. “ʻOku tatali atu hoʻo tangataʻeikí kiate koe mo e iká. Fakavavevave pea ʻalu ʻo tokoni kiate ia!”

Naʻe hoko ʻa e tangataʻeiki ʻa ʻĀkiní ko ha tokotaha ngāue langa. Naʻá ne ngāue mālohi ke maʻu ha paʻanga maʻa honau fāmilí. Ka naʻe ʻikai lahi haʻanau paʻanga. Pea taimi ʻe niʻihi naʻe ʻikai maʻu ha ngāue ʻa Teti. ʻI he hoko ʻa e meʻa ko iá, naʻe tokoniʻi ia ʻe ʻĀkini ke ne fakatau atu ʻa e tinapá (ika tunu) pea ngaohi pē ʻi ʻapi.

Naʻe faʻo ʻe ʻĀkini mo Teti ʻa e ʻū puha tinapá ʻi ha kato pea ʻave ia ki tuʻa.

Naʻe talaange ʻe Teti, “Mālō siʻo tokoni mai kiate aú! ʻOku ou ʻamanaki ʻe feʻunga ʻa e meʻa ʻokú ta fakatau atú ke maʻu ai ha paʻanga feʻunga ke totongi ʻaki ha meʻalele ke tau heka ai ki he lotú ʻi he uiké ni.”

Naʻe nofo ʻa e fāmili ʻo ʻĀkiní ʻi ha kiʻi kolo siʻisiʻi ofi ki he ngoue laisé mo ha anovai ʻoku moʻui ai ʻa e iká. Ko ia pē, Teti, Kulenimā mo hono tuofefine lahí. Naʻa nau mamaʻo ʻaupito mei he falelotú. Ke aʻu ki he lotú, naʻe pau ke nau totongi ha meʻalele veʻetolu (ko ha motopaiki mo ha kā ʻi he tafaʻakí kae vaʻe pē ʻe tolu) ke nau heka ai. Kapau naʻe ʻikai ke ʻi ai haʻanau paʻanga, naʻe pau ke nau lue lalo ʻi ha houa ʻe ua.

Naʻe pehē ange ʻe ʻĀkini, “ʻOku ou tui ʻe tokoniʻi kitaua ʻe he Tamai Hēvaní. Ta ʻalu!”

ʻUluakí, naʻá na ō ki he fale ʻo honau kaungāʻapi ko ʻAlingi Nená. Naʻá ne fakatau maʻu pē ha tinapa meiate kinaua.

“Mālō ʻetau maʻu ki he hoʻataá ni!” Ko e lea ange ia ʻa ʻĀkiní.

Naʻe fakaava ʻe ʻAlingi Nena ʻa e matapaá kiate kinaua. Naʻá ne malimali mo pehē ange, “ʻOiauē, ʻoku ʻi heni hoku ongo kaungāmeʻa ʻoku ou saiʻia taha aí!” Naʻá ne ʻoange ha paʻanga kia Teti, pea naʻá ne ʻoange ki ai ha kofukofu tinapa ʻe ua.

“Fakamālō atu ʻi hoʻo fakatau meiate kimauá!” Ko e lea ange ia ʻa ʻĀkiní. “ʻOku hounga ʻaupito ia [kiate kimaua].”

Naʻe foki mai ʻa ʻĀkini mo Teti ki he halá.

“Tinapa! Tinapa! Tinapa ifo!” Ko e uingaki ia ʻa ʻĀkiní. Naʻe tokolahi ange ʻa e kakai naʻa nau fakatau ʻa e iká meiate kinauá.

Naʻe vela ʻaupito ʻa tuʻa, ka naʻe ʻikai tokanga ki ai ʻa ʻĀkini ia. Naʻá ne hivaʻi mo Teti ʻa e “Tānaki Ho Ngaahi Tāpuakí” ʻi heʻena lué. Naʻe hoko ʻa e ʻaho kotoa pē ko ha tāpuaki kiate kinaua!

Naʻe hoko atu pē ʻena hivá mo e fakatau atú. Naʻe ʻikai ke mei fakatokangaʻi ʻe ʻĀkini ʻa e ʻikai ha meʻa ʻi heʻena kató.

“Sio, Teti! Kuo ʻosi kotoa ʻa e iká heʻeta fakatau atu!” Ko e lea ange ia ʻa ʻĀkiní.

Naʻe malimali ʻa Teti. “ʻIo, ko ha tāpuaki ia.”

Naʻe fiefia ʻa ʻĀkini ʻi heʻena fakatau atu ha fuʻu tinapa lahi pehē. ʻE tokoni ia ke totongi ʻaki ha niʻihi ʻo honau ngaahi moʻuá, pea naʻe ʻi ai pē ʻa e paʻanga feʻunga ki heʻenau ʻalu ki he lotú ʻi he Sāpaté!

Ka ko e ʻapongipongí ko e Tokonaki, pea ko e taimi ia naʻá na tokoni ai ki hono fakamaʻa ʻo e ʻapi siasí. Ko ia ai ʻi he pongipongi hono hokó, naʻe ʻā hake ʻa ʻĀkini mo Teti ke kamata ʻena lue lōloa ki he ʻapi siasí. Naʻá na lue maʻu pē kae tuku ʻa e paʻangá ki he Sāpaté.

Naʻe fehuʻi ange ʻe Kulenimā kimuʻa peá na mavahé, “Meʻa ní ʻoku ʻikai ke mo helaʻia ʻi hono fakamaʻa homou ʻapi siasí ʻi he Tokonaki kotoa pē?”

Naʻe hili atu ʻe Teti hono nima ʻe taha ʻi he uma ʻo Kulenimaá. “Ko hono fakamaʻa ʻo e ʻapi siasí ko e founga ia ʻe taha ʻoku tau tauhi ai ki he ʻEikí.”

Naʻe kamokamo pē ʻa ʻĀkini. “ʻOku tau maʻu ha ngaahi tāpuaki ʻi hono fakamaʻa ʻa e ʻapi siasí. ʻOku tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ki heʻetau tinapá ke fakatau atu koeʻuhí ke tau lava ʻo fakatau mai ha meʻakai!”

Lolotonga ʻena lué, naʻe hivaʻi ʻe ʻĀkini mo Teti ha ngaahi himi lahi ange. Naʻá na ngāue mālohi leva ke fakamaʻa ʻa e ʻapi siasí. Naʻe holoholoʻi ʻe ʻĀkini ʻa e efú mei he ngaahi matapā sioʻatá mo e ʻū seá kotoa. Naʻe tafi mo mopi ʻe Teti ʻa e falikí.

ʻI he taimi naʻe ʻosi ai ʻa e ngāué, naʻe vahevahe ʻe he pīsopé ʻa e pandesal (fanga kiʻi foʻi mā melie fuopotopoto) mo e tokotaha kotoa pē naʻe tokoní. Naʻe malimali lahi ʻa ʻĀkini mo kai ʻene kiʻi meʻakai maʻamaʻá. Ko ha lue lōloa ia ki ʻapi, ka naʻá ne ongoʻi fiefia mo houngaʻia ʻi hono lotó. Ko e taimi te nau foki mai ai ki he lotú ʻapongipongí, ʻe maʻa ʻa e falé ke nau fiefia ai mo manatuʻi ʻe he taha kotoa ʻa Sīsū Kalaisi. Naʻá ne fiefia ʻi heʻene lava ʻo tokoní.

ʻĪmisi
Talanoa ʻi he PDF

Tā fakatātaaʻi ʻe Margarida Esteves

  • Ngaahi Himí, fika 148

Paaki