“Unsa ang Atong Mahatag,” Higala, Hunyo 2024, 40–41.

Unsa ang Atong Mahatag

Ni Aliya Jakeman

(Gibase sa usa ka tinuod nga istorya)

“Ania kita dinhi aron motabang sa pagpanglimpyo sa mga lim-aw,” miingon si Auntie Nikki.

Kini nga istorya nahitabo sa USA.

Mga batang babaye nga nagbarog sa taytayan nga nagtan-aw sa mga pawikan diha sa tubig sa ubos

“Hapit na ba kita maabot?” Si Aliya nangutkot sa iyang bitiis nga pinaakan sa lamok. Dugay kaayo sila nga nanaglakaw ibabaw sa lava nga mga bato! Si Aliya gikapoy na.

“Hapit na,” miingon ang iyang magtutudlo, si Auntie Nikki. “Ug salig nako. Ang kakapoy sa paglakaw mabugtian ra.”

Si Aliya dili kaayo segurado. Anaa sila sa usa ka biyahe sa eskwelahan paingon sa Kīholo, usa ka kinaiyahan nga gipreserbar didto sa Big Island sa Hawaii. Si Aliya naghinamhinam nga makakat-on mahitungod sa mga hayop ug sa mga tanom didto sa ilang isla, apan mibati siya og kakulba. Bag-o lang siya sa isla, ug wala pa siyay nakaila nga daghang tawo. Ang tanang uban nga mga bata mas magulang, ug nagkinataw-anay sila sa tibuok nga pagpanglakaw. Si Aliya hilom nga naglakaw tupad nila. Gusto siya nga makighigala, apan wala siya kahibalo kon unsaon.

Sa kataposan naabot na sila sa baybayon. Samtang naglakaw sila sa balason nga bungtod, ang mga punong [fishpond] makita na.

“Welcome sa Kīholo,” miingon si Auntie Nikki.

Mitan-aw si Aliya sa palibot. Nindot kaayo dinhi! Sakto ang iyang magtutudlo—ang kakapoy sa paglakaw nabugtian ra.

Sa sunod nga pipila ka oras, si Aliya ug ang iyang mga klasmet nakakat-on mahitungod sa gipreserbar nga kinaiyahan. Si Aliya nalingaw nga nagtan-aw sa mga isda nga nanglangoy sa tubig.

“Ang mga punong [fishpond] gihimo aron ang ubang dagkong isda makuha ug dad-on gikan sa lim-aw samtang ang uban ipabilin ug patuboon ug padagkoon. Niini nga paagi, ang tanan magpabiling balanse, ug sa kanunay adunay igong mga isda,” mipasabot si Auntie Nikki.

Human sa paniudto, si Auntie Nikki mitawag sa mga bata ngadto sa mas dako nga mga lim-aw. “OK, ang tanan, magsul-ob og guwantes. Ania kita dinhi aron motabang sa pagpanglimpyo sa mga lim-aw.”

“Kinahanglan pa ba kita nga manglimpyo?” nangutana ang usa sa mga klasmet ni Aliya.

“Oo! Kabahin sa pagbisita sa Kīholo mao ang pagtambayayong aron motabang sa pagpabilin niini nga limpyo. Mahitungod kini sa unsa ang atong mahatag,” miingon si Auntie Nikki.

Si Aliya naghinamhinam nga motabang. Gisul-ob niya ang guwantes ug misugod sa pagpamunit sa mga basura ug mga sanga sa kahoy sa palibot sa lim-aw.

Usa sa iyang mga klasmet naglakaw tupad niya. Si Aliya wala pa gayod makaistorya niya sukad. Nagsul-ob siya og hayag nga pink nga sinina.

Gibati ni Aliya nga ang iyang kasingkasing paspas kaayo nga nagpitik-pitik. Gusto siya nga moingon og kumusta, apan nakuyawan siya. Unsa kaha kon ang batang babaye maghunahuna nga lahi siya?

Dayon naghunahuna si Aliya mahitungod sa unsay gisulti ni Auntie Nikki. Mahitungod kini sa unsa ang atong mahatag. Miginhawa si Aliya og lawom ug mipahiyom. “Kumusta,” miingon siya. “Ganahan ko sa imong sinina.”

Mipahiyom ang batang babaye. “Salamat! Ako si Zoe.”

“Akong ngalan kay Aliya.”

Ang mga batang babaye migahin sa nahibiling adlaw nga nag-istoryahanay ug nagkinataw-anay samtang namunit sila og mga piraso sa mga plastik ug papel nga gibiyaan didto sa mga lim-aw. Sa dihang mas nakaila ni Aliya si Zoe, mas malipayon ang iyang gibati. Si Zoe buotan kaayo.

Sa kataposan sa adlaw, ang magtutudlo naghimo og daob sa kalayo aron mag-alirong sa pagpanglingkod ang mga bata. Ang mga bukton ni Aliya nanakit tungod sa pagpanglimpyo sa mga lim-aw.

“Aliya, dali diri. Kinahanglang makakita ka niini!” Si Zoe midagan paingon niya, mikaway sa iyang mga kamot aron mosunod si Aliya. Si Aliya misunod ni Zoe paingon sa usa ka taytayan tabok ibabaw sa mga lim-aw.

Sa ilawom sa taytayan, ang usa ka dakong pawikan naglingkod sa tin-aw nga tubig. Ang mas gagmay nga mga pawikan nanglangoy.

Si Aliya mipahiyom. Nindot kaayo kadto! Siya ug si Zoe nagbarog sa taytayan, nagtupad, ug si Aliya mibati og kalinaw. Ang pagpanglimpyo sa mga lim-aw lisod kaayo, apan karon kini nga mga hayop makapuyo nga luwas diha sa ilang pinuy-anan.

Si Aliya mitan-aw ni Zoe. Siya usab adunay bag-ong higala, ang tanan tungod kay siya adunay igong kaisog sa pagsulti og kumusta. Si Aliya nag-ampo sulod sa iyang kasingkasing. Salamat Kanimo, Langitnong Amahan, alang niining matahom nga kalibotan ug alang sa akong bag-ong higala. Salamat Kanimo sa pagtabang nako nga makatutok sa unsay akong mahatag.