Korakoraia Aine Ae Tamaroa
Iroun Unimwaane D. Todd Christofferson
Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Te bwai ae ko na ataia bwa ko na karaoia ae raoiroi ao n raoiroi riki, ao ngkana ko ira te Tamnei ae Raoiroi, ao e na rikirake kateim ao arom aika raraoi.
Inanon waakin te tai ao angiina a tia ni katan iaan korakoraia aine ae tamaroa. Ma tiaki ti tibwangaia aine ae e a tia ni buokiia aomata inanon aia bootaki, ma oin te anua ae raoiroi ae katauraoaki irouia aine e a tia ni kakoauaki kakawakina nakon te bwai ae tamaroa. Ma, ibukina bwa a rangi n onimakinaki n tibwanga aika bati, aia anganano aine e a aki rangi ni mwannanoaki. I kan kaota au kakaitau ibukin aroia aine aika a manena nakoira, ni katerei naba tabeua iango ao waaki ake a tia ni kaitarai korakoraia ao aron aia waaki, ao ni bwanaana te bubuti nakoia aine bwa a na karikirakea aron katabeakiia ae kakawaki aio.
A bungiaki aine ma aroia aika tamaroa, te bwaintangira mai iroun te Atua are e anganiia te konabwai ni karikirakei aeka ni katei aikanne n aron te onimaki, te ninikoria, ataakin ana namakin temanna, ao te rikirake n te reitaki ao n te katei. Ngke I kamoamoa te “onimaki ni koaua” e kunea n Timoteo, e kunea Bauro bwa ana onimaki “are maeka moa i nanon tibum are Nei Roiti, ma tinam are Eunike.”1
N ririki aika bwakanako i Mexico, I kamatebwaia te bwai are e nanonna Bauro. I uringa te kairake n tina, temanna mai buakoia aine aika mwaiti n te Ekaretia i Mexico are e kanakoraoa aia onimaki iroun te Atua are a tara n ae aki ataia. Te aine ae tangira aei e kaota te kariaiakaki ae nakoraoi ae e reke man te raoiroi are e kairoroia ni kabane ake a katotobia ibukin te raoiroi. E anganano ni kukureina ao aia bwai ibukin aia iango aika kakawaki riki ma kaain abana, n akea te raraoma. Ana konabwai ni karaoa te boraraoi n tabekia, bobaraki, ao te kabaeranti ma natina e riaon aron te aomata. Iai tabena aika mwaiti ao ana mwakuri a okioki ao ni kabotu, ma e teimatoa ni karekea te rau, ao te namakin ibukin ana mwakuri te Atua. N aron te Tia Kamaiu, e bon anganaki te karineaki man kakabwaiaia tabeman n rinanon te ibuobuoki ao te anganano. Te banna ni katoto ae korakora ibukin te tangira.
I a tia n rangin ni kakabwaiaki man aroia aine aika raraoi, riki tinau ao kainabau. I buakoia tabeman ake I taraia ma te kakaitau bon Anna Daines. Anna ao kainabana, Henry, ao natia ake aman raoia bwaeoniia n te Ekaretia i New Jersey n te United States. Ni moa man te ririki 1930, ngke ataein te reirei n taokita Henry n te Rutgers Iuniwetiri, ngaia ma Anna a mwakuri ma te korakora ma taabo n reirei ao te botan aomata i Metuchen, n tokanikai iaon te iango ae a kaman wene ni kaitaraia kaain te Moomon ao ni karaoa te kaawa bwa te tabo ae tikiraoi riki ibukiia kaaro ni kaikawaia aia ataei.
Anna, ibukin te katoto, e anga nanona n te Metuchen YMCA ao ni karikia bwa e na aki kona ni katukaki. Inanon te ririki e rineaki bwa aia beretitenti kaain te Bootaki n Tina ao ngkanne e butiaki bwa e na ira te ukeuke ibukiia teniman aine aika kainnanoaki ibukin te tarekita n ana baba n tararua te YMCA. E moanna n akea kaitarana, ai ngaia are e a ira te moan boowi are ti tabeua te ririki imwaina ngke e a tia n aki kukurei ni butimwaia Aika Itiaki bwa a na bootaki n aia kateitei!”2
A mwaing au utu nakon te Uoote ae te New Brunswick ngke te kairake ngai. Titita Daines e tarataraai ao e aki toki ni kaota ana onimaki n au kona ao n au konabwai, ae kaungaai bwa N na roko n ae rietata—e rietata riki nakon ae N na tia ni karekea n akean ana kaunganano. Te taina, ibukin te kauring ae iangoaki raoi ao n tainaki raoi mairouna, I totokoa karaoan te bwai are e na kairai nakon te nanokawaki. E ngae ngke e aki maiu. Ana anai nano Anna Daine e teimatoa n namakinaki ao ni kaotaki ni maiuia natina ao ataei riki ake tabeman n raonaki ma ngai.
E reireinai tinan tinau Adena Warnick Swenson bwa N na rangin ni bwaina te karaurau n te mwakuri n te nakoanibonga. E kaungaai bwa N na kamatenanoi kakabwaia n te toa iaon te kariki ao te ran, ni kabwarabwara bwa n te kawai aei I kona ni kabwarabwarai ma te oota ao te namakin ae korakora. Ao n tarakina bwa e kanga ni kamatoa te tibu te mwaane, te tamanuea n te titeiki, e kakorakora inanou te rau ibukin bwaai aika tabu. Grandma Swenson e tuai n reirei aron kabutan te ka, ma e ataia bwa e na kanga ni buokiia ataeinimwaane n riki bwa mwaane n te nakoanibonga.
Akea riki te tabo ae kona n namakinaki iai aron te aine ae raoiroi ke ni kamwakuraki raoi riki nakon inanon te mweenga. Te kabanea n raoiraoi n tabo ibukin kaikawakia ataei (te roro ae rikirake) bon inanon te utu ae bwaina te katei, ike a uaia ni kareke iango iai te tama ao te tina ni katauraoi ibukiia n tatabemania, reirei, ao n tararuaia natiia. Ngkana akea te aeka n iango aei, a kekeiaki aomata ni karaoa aekan aei nakon aia kabanea ni kona ibukin aia kaangaanga anne.
N aki tabe ma te kangaanga, e kona te tina ni kabongana te korakora ae aki boraoi ma te aomata temanna n aeka n reitaki riki tabeua. Man korakoran ana katooto ao ana reirei, natina mwaane a reirei ni karinea te nakoa n tina ao ni karin boaakiia ao katei aika raraoi n oin maiuia. Natina aine a reirei aron karikirakean kateia aika riai ao n tei ibukin te bwai ae eti, riki ao riki, n aki tabe ma aki kinakiia. Ana kantaninga te tina ae korakora e kairiia natina bwa a na karaoa ae riai n akea bukina, n rangin n iangoa taekan te reirei ao rikirakena irouna, ao ni karaoi anganano aika teimatoa nakon mwenagaraoia tabeman ao aomata n te tabo ake a maeka iai. N te taina ao e titiraki Unimwaane Neal A. Maxwell: “N ningai are e taekinaki iai raoi rongorongon te aomata, rokona e na kaota rebwen taian katii ke tangin taian anene aika a na kamatuua te ataei. Bwaai ni buaka aika karaoaki irouia mwaane ke te karaunano nakoia aine n te mweenga ao irouia kaain rarikiia. E kona te bwai ae riki ni nneia n matu ataei ao n te tabo ni kuuka ni kakoauaki bwa te bwai ae korakora iai riki te kairoro nakon are e riki n te tautaeka?”3
Ae rangin n tabu bon taben te aine ni karikan te maiu. Ti ataia bwa rabwatara aikai a karikaki mai iroun te Atua4 ao bwa ti riai n rinanon te bungiaki n rabwata ao te mangabungiaki n tamnei bwa ti aonga n roko n abanuean te Atua ae te tiretio.5 Ngaia ae aine a karaoa te mwioko ae kakawaki, (n tabetai bon ibukin kangaangan maiuia) n ana mwakuri ao mimitongin te Atua “ni uota te aki mamate ao te maiu ae akea tokina nakon maiun te aomata.”6 Ngkai ngaira tibuaine, tiina, ao banna ni katoto, a tia n riki aine bwa taan tararua n te maiu, n reireiniia te roro teuana ma teuana kakawakin aron te wenenibure—ae itiaki imwain te mare ao te onimakinaki inanon te tekateka. N te kawai aei, ao a tia n riki bwa anainano aika nakoraoi irouia aomata; a tia ni uota te kabanea n raoiroi irouia mwaane; a tia ni kateimatoa te enwaeromenta ae tamaroa are ko kona ni kaikawaia iai ataei ake a mano man marurung.
Aine, I aki tangiria n rangin ni kamoamoai ngkami n ae ti karaoia n tabetai n ara taetae n aia Bong Tiina are e kamwengabuakako. Tiaki n ae ko na rangin ni kororaoi;7 I aki kangai bwa kam kororaoi (ma ti temanna ae irekereke ma anne ae tekateka irarikiu n te tai aei). Tera ae I nanonna e kangai bwa e ngae ngke ko tuai n iein ke ni mare, e ngae ngke ko a tia ni karikia ataei ke ko tuai, e ngae ngke ko a kara ke ko kairake ke imarenana, kariaiakam ae nakoraoi e rangin ni kakawaki ao are tao ti a tia ni moanna n aki butimwaai ke ni kinai kakawakimi ao raoiroimi. Ni koauana iai naano ao kairooro n te mwakuri are e na kamamaara ao riki ni kanakoa raoiroim, nakon karawawatakin am utu n tatabemania ao aomata ni kabane. N na taekin teniua bwa te bwai ni katauraoa nanom ao te kauring.
Te rabakau ae e na karika te kangaanga ae korakora aika a kakerikakia aroia aine aika raraoi bon kakeaan bonganan te mare ao te nakoantina ao te mwakuri n te mweenga bwa te mwakuri. Tabeman a tara te mwakuri n te mweenga ni kaineti ma te kairiribai, n taekinna bwa te mwakuri n tina ao n te mweenga e kamangoria aine ao kateimatoan tangiran kaikawakia ataei bon te aro ae aki riai8 A kaenaena n aron ae a taekinna aine bwa te kawai ni mwakuri ibukia aine ake a rineia bwa a na mwakuri ibukin karikirakeaia ao rikiraken booia bwa aonga ni karekea riki aia tai ma natiia bwa te mwakuri. Aio te bwai ae aki raoiroi ke n eti. Ti aki kakerikaka kakawakin te bwai ae a karekea aine ke mwaane n aia kekeiaki aika tau ke n te mwakuri—ti bane ni kakabwaiaki man tokanikai akanne—ma ti teimatoa ni kina bwa akea te bwai ae tamaroa riki nakon te nakoantina ao te nakoantama n te mare. Akea te mwakuri ae rangin n nakoraoi, ao akea te mwaiti ni mwane, te kariaiakaki, ke kinakiia te botanaomata ae kona n riaon kaniwangan te utu aika kakawaki. Tera riki ae kona ni karekea te aine, raoiroin ana mwakuri e kona n reke ti n te mweenga.
Anuara ibukin te wenenibure e urua tamaroan kariaiakan te aine ni kawai aika kakaokoro. Kabwakaan te nati ae nakoraoi ibukin riaina ibon iroum ke ma te botanaomata e orea mwaakan nanon te aine ae tabu ao n urua kateina ae raoiroi. Ti tebo naba ma te bure ae aki itiaki ao kunnikai aika kabwakabwaka are e aki ti kakerikaka raoiroia aine ma e manga karikirakea te kewe are ana wenenibure te aine te bwai are e kabwarabwara aron bonganana.
Iai ngkoa te katei ae bwainaki ae babakanikawai are a kantaningaki iai aine bwa a na kawakinaki man te wenenibure ao ni kariaia mwaane te mwakuri ae e aki tamaroa. Aki raoiroin te aeka n iango ae babakanikawai anne e matata raoi ao e a tia ni kakoauaki bwa e kauntaekaaki ao n totokoaki. N te totoko anne, temanna e na tia ni kantaningaia bwa a riai mwaane ni waerake nakon te katei ae raoiroi riki, ma ti kaitaraana ae riki—a kaungaki ngkai aine ao ataeinaine bwa a na bwaina te katei ae tamaroa riki n aron ae kantaningaaki irouia mwaane. N taai aika nako ao aroia aine aika raraoi a tangira te kabaeaki ao te katabeaki mairouia mwaane, iai ngkai ara reitaki ni bootaki n akea ataakina raoi, utu aika akea aia karo, ao rikiraken te kainnano. Renganan aroaro aika ti tebo e iraea aia anainano aine ao ni kamemereia botanaomata ni kabane. 9 N te baire ae kakeeaki bonganam iai, boni mwaane ake a “tautaeka” ao ake a rootaki bon aine ma ataei.
Te kateniua n tabeaianga e roko mairouia ake, n aran te katiteboaki, e tangiria ni kamaunai kakaokoro ni kabane imarenan te mwaane ao te aine. N tainako aio e ana te katei ni kairoroia aine n iri katei ni mwaane riki—n rangin n unuun, matoatoa, ni kakauntaeka. E a rangin ni kamanenaaki inanon tamnei ao tataro ni witeo n noria aine ni mwakuri aika kakamaku, ni katikui rabwata aika mate ao urubekebeke bwa mwiin ana mwakuri. E urubwai nakon te tamnei n noria mwaane n aekaki ni mwakuri akanne ao ni koauana e aki kerikaaki ngaia are aine ake a karaoa ao n rootaki n te mwakuri n iowawa.
Te beretitenti ni kabuta ngkoa irouia Kairake n Aine Margaret D. Nadauld e reirei: “A mwaiti aine n te aonaaba aika a matoatoa; ti kainnanoia aine aika a tangira. E tau mwaitia aine aika a kateibuaka; ti kainnanoia riki aine aika a akoi. A mwaiti aine aika maureka; ti kainnanoia aine aika a kateiraoi. A mwaiti aine aika a kinaaki ao a kaubwai; ti kainnanoia aine riki aika iai aia onimaki. A mwaiti aika a ti iangoia i bon irouia; ti kainnanoa riki te raoiroi. A mwaiti aika a kamoamoa; ti kainnanoa riki te tamaroa. A mwaiti aika a kinaaki; ti kainnanoaki riki te itiaki.”10 Ni kanakoa te kaokoroaki imarenan te mwaane ao te aine, ti kabua te kaokoro, bwaintangira aika kakaokoro iroun te aine ao te mwaane are ni bootaki a karekea ae korakora riki.
Au bubuti nakoia aine ao ataeinaine n te bong aei bwa a na kamanoa ao ni karikirakea te nano n tangira are inanomi. Kawakina te tamaroa ao bwaintangira aika akea kabotauaia ane ko uotia ma ngkoe nakon te aonaaba. Nanom bwa ko na karaoa ae raoiroi ao n riki n raoiroi, ao ngkana ko ira te Tamnei ae Raoiroi, ao kateim ma am kairoro ae raoiroi e na rikirake. Nakoia ataeinaine I kangai, tai kabua te korakora ae tamaroa riki imwain ae ko karekea ni bwanin. Karekea te tararua ae onoti bwa am taetae e na itiaki, e aki buakaka; bwa am kunnikai e kaota te kaokoro, tiaki te kamoamoa; ao bwa kateim e kaota te itiaki, tiaki te kaokoroaki. Ko aki kona ni buokia tabeman bwa a na tamaroa ngkana ko tuai ngkoe n tamaroa.
Aine, man ami bootaki nako, bon ami reitaki ma te Atua, Tamami ae i Karawa, are reken mwakam ae raoiroi, are ko riai ni karimoa n tainako ni maium. Uringa mwaakan Iesu ae kororaoi e roko ri Nanona ae ti teuana nakon ana kantaninga te Tama. E aki kona n aki karaoa te bwai are e aki kakatonga iai Tamana.11 Kekeiaki ni kataia n riki bwa ana reirei te Tama ao te Nati, ao am kairoro e na aki kona ni mauna.
Ao tai maaku ni kamwakura te kairoro anne n akea te maaku ke te kabwarabure. “A na tae nangimi n te bong ae koraki ba kam aonga ni kona ni kaeka te [aomata, aine, ao te ataei] ae titirakiningkami bukin te kantaninga ae mena i nanomi.”12 “Ba ko na tataekina ana taeka te Atua; ko na kakorakorako n te tai ae riai ao n te tai ae aki riai; ko na kaoti aia buakaka aomata nako ia, ko na boaia, ko na kaungaia, n taotaonan nanom ni kabanea ma te reirei.”13 E a tia te Uea n tuangiia kaaro bwa a na kaikawaiarake natiia n te oota ao te koaua.”14 [Reireiniia] te tataro, ao n nakonako ma te karinerine imatan te Uea.”15
N taeka ni kakorakora aikai nakoia aine, tai kariaia temanna bwa e na aki oota n nanona. Man kaungaan te katei ae tamaroa irouia aine, I aki taekinna bwa mwaane ao ataeinimwaane n tabetai a na kariaiakaki man oin aia mwakuri n tei ibukin te koaua ao te raoiroi, bwa tabeia ni beku, anganano, ao n tararua n tabetai e kerikaaki iaan te aine ke e kona ni katukaki nakon te aine. Taari, ti a boutokaia aine, ni buoka rawawataia, ao ni karikirakea oin arora aika raraoi.
Aine aika tangiraki, ti katan iaan aroaromi ae riai ae kam uotia nakon te aonaaba, nakon te mare, nakon te utu, nakon te Ekaretia. Ti katan iaan kakabwaia ake kam uoti rikaaki mai karawa man ami tataro ao ami onimaki. Ti tataro ibukin kamanoakimi, mwengaraoimi, ao kukureimi, ao ibukin kamatoakimi. N aran Iesu Kristo, amen.