Mwichenapen Mwichefen
Tapweno Mwirin Jises: Emon Chon Fori Kinamwe
April 2022 mwichenap


Tapweno Mwirin Jises: Emon Chon Fori Kinamwe

Chon fori kinamwe rese pwan ekieki met a fis ika met ekkoch ra fori; ra aweweochu non napanapen an ewe Chon Amanau awewe.

Pwi me fefinei achengecheng, nupwen sia kuna ika sinei ekkei fansoun mi awosukosuk ren okurangarang, anini fengen, me, ren chommong, anonnonun riaffou, netipach ra ur ren wachumuken kinisou ren ach Chon Amanau me ekkewe feioch ese much me non ewe kapas allimen Jises Kraist mi niwinsefanito. Sia tongei I me apinukunuk non I, me sia iotek pwe sipwe tapweno mwirin I fenfeinno.

Ewe Osukosuken computer

Ewe pochokunen tufichin met sia tongeni fori ren internet a eu feioch me eu sosot, mi ew chok sokkun ngeni ei fansoun iei.

Non ew fonufan nenien chiechi fengen won internet me nenien aporaus mi mwitir, mwongungun emon a chok tongeni mwitir chommongono. Ena mwongungu, ese nifinifin ika mi ennet ika mwaken, ese nifinifin ika pungoch ika pungungaw ngeni ekkoch, ese nifinifin ika mi kirikiroch ika kirikiringaw, a chok mwitir fefeinno ngeni unusen fonufan.

Kapasen aporaus won social media usun mettoch mi ekiekoch me murinno napengeni rese kan auchea ngeni meinisin, nge kapasen anini me song napengeni ra chok ussun chopunap ne okuranga non seningach, ika an aramas mochen weweiti ennetin porousen nonomur me metochun muun, aramas non ewe porousen fonufan, ika memef won ewe watten samau mi chou fetan. Ese wor emon ika ese wor och mettoch, pachenong ewe Chon Amanau me an ewe kapas allim mi niwinsefanito, mi tumun seni ei osukosuken non neni ren mongungu mi kinifesen non ruu mi fokkun sokofesen.

Winiti emon Chon Fori Kinamwe

Ewe Afanafan won ewe Chuk a eu poraus fan iten aramas meinisin nge a wesewesen ngeni noun ewe Chon Amanau ekkewe chon kaeo, ekkewe ra finata pwe repwe tapweno mwirin I.

Ewe Samon a aiti kich ifa usun sipwe manau, akkom me iei, non ew fonufan mi ur ren koput fengen. “Ra feioch ir ekkewe mi angang fan asengesin kinamwe,” A afata, “pwe Kot epwe eita ngenir noun.”1

Ren ewe epetin ach nuku non Jises Kraist, sia winiti chon fori kinamwe, menemenoch—wewen an epwe amasosotiw, apatano, ika kunueno— meinisin ekkewe nikapich mi ngetenget noun ewe chon ungeni.2

Ren ach fori wisach, An pwon pwe kich sipwe iteni ekkewe “noun Kot.” Meinsin aramas won fonufan ir “at ika nengin mwirimwirin”3 Kot, nge ach sipwe iteni ekkewe “noun Kot” wewen, a fokkun nap wewen. Nupwen sia feito ngeni Jises Kraist me fori pwon mi pin ren Ii, sia winiti “chon an famini” me “chon muni An ewe muu,”4 “noun Kraist, noun kewe at, me noun kewe nengin.”5

Ifa usun emon chon fori kinamwe a amasosotiw me apatano ekkewe nikapich mi ngetenget. Ennet esap fis ren ach kukkununo me mwen ekkewe ra ungeni kich. Nge mi fen eoch, sipwe sopweno ach nukunuk non ach nuku, aporausa ach nuku fiti pochokunen nukunuk, nge fansoun meinsin sipwe suseni song me kirikiringaw.6

Iwe chok kiseno, mwirin ai kuna ew pochokunen kapasen memef mi fiti kapas mi mwan usun ewe Mwichefen, Wamparun Amos C. Brown, emon chon emwenin tufichin meinisin non muun me emon chon afanafan non ewe Eunugatin Mwichefenin Baptist non San Francisco, a penueni:

“Ngang ua osufonu met a fis me pwisin mefian ewe chon makkei ekkena kapas. Nge inamo, use kuna met a kuna.”

“Uwa aneanni pwe ew me nein kewe watten pwapwa non manauei ai sinei ekkei chon emwenin [ewe Mwichefen], pachenong Preseten Russell M. Nelson. Ir mi, nom non ai ekiek, ewe napanapen murinon chon emwen fonuach a tongeni awora.”

Sasing
Preseten Nelson fiti Reverend Brown

A pwan apachata: “Sia tongeni nanapat ussun napanapen mettochun nom. Sia tongeni fini pwe sisap mochen sinei ekkewe mettoch meinisin mi murinno mi fis iei. … Nge ekkei sokkun foffor esap emwirinou ekkewe kinikinin fonuach ei. … Usun Jises a osukuna, sise aweseno ngaw ren chommong ngaw. Sia tong ren kirekiroch me manau ren umuomoch, pwan ngeni ekkewe sia mefi pwe ir chon ungenikich.”7

Reverend Brown i emon chon fori kinamwe. A ekinamweano me osufonoch ne apatano ekkewe foun nikapich mi ngetenget. Chon fori kinamwe rese etiwa met mi fis ika foforun ekkoch; ra aweweochu non napanapen ewe Chon Amanau.8

Met a ngenikich ewe pechekunen netip ach sipwe apatano, me ekinamwei, me aweseno ekkewe nikapich mi ngetenget ra iti ngeni ekkewe ennet sia tongei? Ewe pechekun a feitto seni ach nuku non Jises Kraist me ach nuku non An kewe kapas.

“Feioch ami, nupwen aramas ra ottekikemi me eriaffou kemi, … me apasa sokopaten kapas chofona mi ngaw ngeni kemi, fan asengesi.

“… Pun ew niwin mi napanap a fen moneta fan itemi non nang: iei ussun ekkewe soufos ra akom mwemi ra pwan kuna riaffou.”9

Ewe Auchean Pungun Finata

Ruu nongonong mi auchea epwe emweni ach mochenin chon fori kinamwe.

Aewin, Semach won Nang a ngeni emon me emon kich an pungun finata, fiti ewe tufichin finata pwisin om an.10 Ei pungun finata a eu me nein ekkewe watten niffang meren Kot.

Aruwan, ren ei pungun finata, Semach won Nang a mutata pwe epwe wor “ungeni non mettoch meinisin.”11 “Sia “neni ewe mi kipwin, pwe [sia] tongeni sinei sipwe niwini ewe mi och.”12 Ungeni esap amairukich. Sia kaeo ach sipwe sineiochu nefinen och seni ngaw.

Sia meseik non ewe feiochun pungun finata, me weweochuti pwe epwe wor chommong resap nuku usun sia nuku. Non ennetin, chokisikis non ekkewe ranin soponon repwe fini pwe ar nuku non Jises Kraist epwe nukanapen mettoch meinisin ra ekieki me fori.13

Pokiten nenien social media, eu mwongungun nukunukumang a tongeni epwe pwano pwe epwe tepetepeno mwongungu mi ngaw,14 nge ina mwo ika epwe tepetep mwongungu, sia fini ewe aanen chon fori kinamwe.

Noun ewe Samon Ekkwe Sou Emwen

Ekkoch ra ekieki pwe a wor an ewe Aewin Presetensi me ewe Mwichen Engon me Ruemon mochenin fonufan, usun angangen muun, moni, me chon emweni oruni.

Iwe nge, sia fokkun sokofesen non ach feito ngeni wisach kewe. Sise finita ika kefinita seni taropwen tingorun wiis. Esor tichikin ach pwisin amonneta non manauch, nge sia kokko me epinipinino ach sipwe afata ach kapasen pwarata non Jises Kraist me non unusen ewe fonufan tori saingon ngasangasach. Sia achocho ne efeiochu ekkewe mi semwin, mi anemon chok, mi netipechou, me mi osupwang me apechekuna ewe muun Kot. Sia kutta ach sipwe sinei mochenin ewe Samon me afanafana ena mochen, akkaewin ngeni ekkewe ra kutta manau ese much.15

Ina mwo ach mochen ren tipetekison pwe an ewe Chon Amanau kapasen afanafan epwe auchea ngeni meinisin, ekkewe kapasen ewe Samon me ren Noun kewe soufoos napengeni ra sokono seni ekiekin me fofforun ewe fonufan. A iei usun non fansoun meinisin.16

Ewe Chon Amanau a apasa ngeni Noun kewe Aposen:

“Ika ewe fonufan a [oput] en, en mi sinei pwe ir mi oput ngang me mwen ra oput en. …

“… Meinisin ekkei mettoch repwe fori … pun rese sinei usun i minne a tinieito.”17

Tumunu Meinisin

Sia ennetin tongei me tumunu chon oruch meinisin, ese nifinifin ika rese nuku ika ir mi nuku usun chok kich. Jises a aitikich non ewe porausen ewe Chon Samaria mi Kirekiroch pwe ir ekkewe ra nukufesin repwe ennetin achocho ne anisi meinsin mi need, chon fori kinamwe, me achocho ngeni mettoch mi och me saramaram.

Non February, eu itenapen poraus non ewe Arizona Republic a mak, “Eu taropwen annuk non muun mi for seni ir me ruu epekin chon muun aninis seni chon Aramas mi Pin non Fansoun Soponon epwe tumunu ekkewe aramas mi sani emon usun napanaper me ekkewe ra siwini napanaper pwisin mwan ika fefin non Arizona.”18

Kich, Aramas mi Pin non Fansoun Soponon, sia “pwapwa ne fiti eu mwichen chon nuku, emwenin sitowa, chon LGBTQ me chon emwenin sop minne sia angang fengen non eu napanapen apinukunuk me sufon fengen.”19

Preseten Russell M. Nelson fan eu a eis ren kirekiroch, “Ese tufich pwe mettoch mi tongeni asoka feseni kich me esap winiti sokofesin emwen ngeni popun fiu fengen?”20

Sia achocho ngeni ach sipwe “chon tapweno mwirin Kraisf mi kinamwe.”21

Ekkewe Fansoun Resap Ponueni

Ekkoch ekkewe fansoun fiu ngeni ewe Chon Amanau ra kan watte oput pwe Ii ese kapas fan eu. “Me ekkewe wamparun mi nap me chon maak … ra wenewen esita ii … me turunafasi ii,” nge Jises “ese [penuenir].”22 Fan ekkoch awor fansoun pwe wewen winiti chon fori kinamwe pwe sipwe kouno seni ach mochen penu me fini, ren weweoch, sipwe fanafanono.23

Mi netipeta ngenikich meinisin nupwen kapas me weires usun ewe Chon Amanau, Noun kewe chon kaeo, me An we Mwichefen ra kapas ika makeno me ren emon minne mi uta me neich akkom, fiti kich ne angei ewe sakrament, me pwarata rech usun ewe angang seni nang an Jises Kraist.24

Ei a pwan fiis atun an ewe Chon Amanau afanafan fetan.

Ekkoch ekkewe chon kaeo noun Jises minne ra non ren I atun a fori An kewe manaman mi napanap ra fini pwe resap “sopweno ne [fetan] ren i.”25 Mi netipngaw, pwe esap meinisin nikitu non ar tongei ewe Chon Amanau me ar weneta ne fori An kewe annuk.26

Jises a aitikich pwe sipwe tou seni ewe mwichen song me aninifengen. Non eu awewe, mwirin ekkewe chon Pharisee ra fooseta ngeni Jises me auraur fengen ren ifa usun repwe tongeni nieno Ii, kewe pukefel ra apasa pwe Jises a Pwisin tou seni me neir,27 me manaman a fiis ren “chommong aramas ra tapweno mwirin i, me a echikara ir meinisin.”28

Efeiochu Manauen Ekkoch

Kich pwan sia tongeni feinno seni anini fengen me efeiochu manauan ekkoch29 nupwen sise anaemon chok me non neniach chok.

Non Mbuji-Mayi, Democratic Republic of the Congo, akkom ekkoch rese sani ewe Mwichefen, pwe rese weweiti ach kewe nuku ika sineiochu ekkewe memper.

Fansoun ekkis me nom, Kathy me ngang am aua fiti eu mwichen Mwichefen mi auchea non Mbuji-Mayi. Ekkewe semirit ra ufouf uf mi murinno me meser mi saramaram me ra amenimen watte. Ua fen aneanei ai upwe fos ngenir usun ar kaeo non sukkun nge uwa kaeo pwe chommong me neir rese fiti sukun. Nouch kewe chon emwen, fiti kukkun chok monien aninis, ra kuna eu anen aninis.30 Iei, nap seni 400 chon sukkun —nengin me at, memper me pwan ekkewe rese chon ach namanam, ra etiwa me kaeo me ren 16 sensei minne ir chon ewe Mwichefen.

Sasing
Kalanga Muya

Kalanga Muya mi engon me ruanu ierin a apasa, “[Pokiten nafangawen moni,] ngang use fiti sukun non ruanu ier. … Ngang mi fokkun kinsou ren met ewe Mwichefen ar fori. … Iei ngang mi tongeni annea, mak, me fos non fosun France.”31 Kapas ussun ei angang, ewe mayor non Mbuji-Mayi a apasa, “Ngang ua angei pochokunen ekiek seni Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon pun non atun [ekkoch] mwichefen ra inet feseni eu me eu non nenier … [ami oua angang] ren [pwan ekkoch] ne anisi ewe sop mi osupwang.”32

Tong Fengen

Iteiten fansoun uwa anneani John sopun 13, uwa chechemeni an ewe Chon Amanau nenien appiru mi unusoch usun emon chon fori kinamwe. Jises a tenu pechen ekkewe Aposel ren tong. Mwirin, sia anneani “a riaffou non ngun”33 ren An ekieki usun emon I a tongei a amonneta an epwe amam I. Uwa fen achocho ne anapanapa ekiekin me memmefin ewe Chon Amanau atun Judas a feinno. Amwararan, atun ena auchean fansoun, Jises a ese chiwen kapasen An “osukosuken” memmef ika ussun an emon afangama I. Nge, A kapas ngeni Noun kewe Aposel usun tong, An kewe kapas mi soposopitiw non ekkewe tappin kinikinin ier:

“Iwe iei upwe ngeni kemi ew annuk mi fö, oupwe tong fengen; Usun chok ngang ua tongei kemi. …

“Ika oupwe tong fengen nefinemi, iwe, aramas meinisin repwe sinei pwe ami nei chon kaeo.”34

Amo sipwe tongei I me tong fengen. Amo sipwe chon fori kinamwe, pwe sipwe tongeni iteni “noun Kot kewe semirit,” Ua iotek non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Matthew 5:9.

  2. Nengeni Ephesus 6:16; Doctrine and Covenants 3:8.

  3. Foffor 17:28.

  4. Mosaia 15:11.

  5. Mosaia 5:7.

  6. Preseten Dallin H. Oaks a apasa: “Chon tapweno mwirin Jises Kraist repwe eu nenien appiru usun kirekiroch fengen. Sipwe tongei aramas meinisin, chon auseningoch, me ennetin ekieki usun met ra pwisin nukunuk non. Inamo ika sise tipeew ngeni, sisap u ngenir. Ach pochokunen ekiek me porous won mettoch mi forata tipefesenin aramas esap soposopono” (“Loving Others and Living with Differences,” Liahona, Nov. 2014, 27).

  7. “Amos C. Brown: Follow the LDS Church’s Example to Heal Divisions and Move Forward,” Salt Lake Tribune, Jan. 20, 2022, sltrib.com.

  8. Elter Dale G. Renlund a apasa, “Nupwen tongen Kraist a ponueno manauach, sia arapakan ngeni tipefesen fiti tipetekison, nikitu, me kirekiroch” (“The Peace of Christ Abolishes Enmity,” Liahona, Nov. 2021, 84).

  9. Matthew 5:11–12.

  10. Nengeni 2 Nifai 10:23.

  11. 2 Nifai 2:11.

  12. Moses 6:55.

  13. Nengeni 1 Nifai 14:12.

  14. Ekkoch minafo pekin kaeo a pwari pwe ren ukukun 3 seni 5 aramas ra apasa ew itenapen porous resamo fen anneani (nengeni Caitlin Dewey, “6 in 10 of You Will Share This Link without Reading It, a New, Depressing Study Says,” Washington PostJune 16, 2015, washingtonpost.com; Maksym Gabielkov and others, “Social Clicks: What and Who Gets Read on Twitter?” [paper presented at the 2016 ACM Sigmetrics International Conference on Measurement and Modeling of Computer Science, June 14, 2016], dl.acm.org).

  15. Ousap mairu ika ekkewe fansoun ami pwisin kuna rese akkom nom non pwapwa fiti ekkewe afanafan an noun ewe Samon ekkewe soufos. Ikkei ekkewe fansoun kaeo, ussun tipetekison, nupwen sia fetupukutiw non iotek. Sia feinno mwach non nuku, apinukunuk non Kot, me sinei pwe ewe fansoun epwe feitto nupwen sipwe angei chommong nimenimoch non pekin ngun seni Samacch non Nang.

  16. Nengeni Doctrine and Covenants 1:14–16.

  17. John 15:18, 21; auchean mi kapacheta.

  18. “Bipartisan Bill Supported by Latter-day Saints Would Protect Gay and Transgender Arizonans,” Arizona Republic, Feb. 7, 2022, azcentral.com.

  19. Why the Church of Jesus Christ Supports a New Bipartisan Religious Freedom and Non-discrimination Bill in Arizona,” Feb. 7, 2022, newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  20. Russell M. Nelson, “Teach Us Tolerance and Love,” Ensign, May 1994, 69.

  21. Moronai 7:3. Preseten Gordon B. Hinckley a apasa: “Sisap chok engino, nge sipwe pwan awora eu ngunun pwapwan etiwa fan iten ekkewe rese nengeni mettoch usun chok sia nengeni ir. Ese namwot pwe sipwe poutano ach namanam, ach nukunuk, ach sinei usun mettoch ese muuch usun a fen pwano seni Kot non Nang. Sia tongeni awora ach pwisin kapasen pwarata ren ewe ennet, nge esap non ew napanap epwe awora netipengaw ngeni ekkoch. … Mi namwot sipwe kaeo ne mefi pwapwa me sufon ngeni ekkoch ir mi pechekun non ar kewe nuku me foffor usun kich sia pechekun non ach” (“Out of Your Experience Here” [Brigham Young University devotional, Oct. 16, 1990], 6, speeches.byu.edu).

  22. Nengeni Luke 23:9–11.

  23. Elter Dieter F. Uchtdorf a apasa: “Kich chon tapweno mwirin Jises Kraist, sia tapweno mwirin [An] nenien appiru. Sisap sau ika fiu ngeni pwan ekkoch. Sia kutta ach sipwe tongei Kot me angang fan iten chon oruch. Sia kutta ren pwapwa pwe sipwe apwonueta an Kot kewe annuk me manaueni ekkewe kinikinin ewe kapas allim” (“Five Messages That All of God’s Children Need to Hear” [Brigham Young University Education Week devotional, Aug. 17, 2021], 5, speeches.byu.edu).

  24. Elter Neal A. Maxwell a apasa: “Chon ewe Mwichefen repwe nom non nonnomun ei wiit me foun iran mi ngaw tori fansoun Millenium. Ekkoch foun iran mwacho mi opano usun ir foun pinewa, tori ekkewe aramas ir mi afanafan ngeni kich usun nongonongun ewe Mwichefen minne rese chiwen nuku non. Ra esita aean tufichin ewe Mwichefen minne rese chiwen fangeu. Non tipetekia ra achocho ne kutta ar repwe auraura ekkewe Chon Emwen rese chiwen nemenem. Emesechu, tiwenon pusin ir, ewer, ra feinno seni ewe Mwichefen, nge rese tongeni nikitano ewe Mwichefen” (“Becometh As a Child,” Ensign, May 1996, 68).

  25. John 6:66.

  26. “Ewe pwapwan tipis [ren chok] eu fansoun” (nengeni Hebrews 11:24–26).

  27. Nengeni Matthew 12:1–15.

  28. Matthew 12:15.

  29. Nengeni 3 Nifai 11:29–30.

  30. Ren ewe aninnisi an ewe Don Bosco Foundation, ewe sukkun a angei auchean angang murinon mi sinenap non osukun me pisek.

  31. Muleka, emon sam ika in, a apasa, “Uwa tongei ewe program pun a awora ngeni nei we nengin … ewe tufichin an epwe… kaeo ne annea me mak me apinukunuk ren eu murinon manau non mwach kan. Use tongeni tinano i ngeni sukkun pun ngang chok emon chon amomo pinewan corn non ewe market moni tonong … a naf ngeni chok mon mongo. Uwa unusen kinisou ngeni ewe Mwichefen ren ei.” Sister Monique, emon sensei, a apasa, “Ei program a feitto usun eu watten feioch fan iten ekkei semerit. Non ai klasin sukkun … chommong me neir esor semer ika iner. Ra sani, ra fiti sukun iteitan me fori ar nesenin non imw (porous me sasing mi kawor me ren Elter Joseph W. Sitati, Feb. 24, 2022).

  32. Mayor Ntumba Louis d’or Tshipota, a kapas non ew mwichen aramas usun ewe angangen Mbuji-Mayi a fis me ren ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon, Oct. 10, 2021.

  33. John 13:21.

  34. John 13:34–35.

Printini