Ntsáo Áłah Aleeh
Dį́į́’ Yiską́ą́dóó Bik’ijį’
T’ą́ą́chil 2023 Ntsaago Áłah Aleeh


Dį́į́’ Yiską́ą́dóó Bik’ijį’

Jesus Christ yiniidlą́ągo náásyínáał, t’áá áłahjį’ dį́į́’ yiską́ą́dóó bilááhgo. T’áá áłahjį’ nihíká análwo’.

Abínídą́ą́’ nihił hóóne’, dííjį́ éí Palm Sunday, Jerusalemdi Yisdá’iiníiłii t’áá íiyisíí baa hózhǫ́ǫgo níyá dóó Nihibąąhági Át’éii Yá Niná’doodlééł bich’į hoolzhizhgo, Yik’ee Tihodoonih, Tsin Ałnáoz’á Bikáági Bił I’dookał, dóó Náádidoodááł.

T’ahdoo kintahjį’ iigháágóó Baa hóóne’yę́ę, Jesus Christ t’áá íídą́ą́’ Na’nitingo Bik’is ayóó’áyóó’nínígíí Mary dóó Martha bilah Lazarus bitahoniigaigo yee yił hoolne’.1

Azhą́ Lazarus t’áá íiyisíí bitah honeezgai ndi, Diyin Bóhólníihii “t’áá ákwe’é na’nitingo naaki yiską́. Áádóó bik’ijį’ índa bikéé’ naazíinii kwíídííniid, Tį’ Judeagóó yah anáádiikah.”2 T’ahdoo Bethanygóó bik’is bighangóó dahdiighááhgo, “Jesus ábíłníí lá, Lazarus éí ádin.”3

Bethanydi Jesus Martha dóó Mary áłtsé yaaníyá, bilááhgóó o’oolkidígíí daats’í biniinaa bi’diił’á, t’áá áłah Kwííłíí lá, “Bóhólníihii, t’áá íídą́ą́’ yíníyáago, shilah doo ádin da doo ńt’éé’.”4 Áádóó Martha áníí lá, “K’ad éí ayóó niłchxon: dį́į́’ yiskánídą́ą́’ ádin.”5

Mary dóó Martha díí dį́į́’ yilkaahígíí éí ayóó aláahgo yaa ntsíkees. Ła na’nitiní bá da’ólta’ígíí yee nda’nitin, diné ádingo táá’ yiłkááh bii’sizíinii t’áá binaagóó hólǫ́ǫgo, áko nááhidoo’nááłyę́ę deiyó’níigo. Ákondi, dį́į́ iiłkaahgóne’ éí doo bee chohó’įįh da, ákone’ éí bits’íís bidi’niiłdzi’ dóó “niłchxoon” yileeh.6

Mary dóó Martha doo bił chohóó’įįd da. “Áko Jesus [Mary] yichago yiyiiłtsą́, … yąąh bíni’go, yá sodoolzin,

“Dóó áníí lá, Háadi lá ndanoołtį́? Ábíłníí lá, Bóhólníihii, hágo kodi níníł’į́.”7

Áko ákwe’égi Jesus Na’nitingo tádíghááh yę́ędą́ą́’ aláahdi át’éego álílee yee naashnish. Jesus áłtsé áníí lá, “Tsé nówohjį’ oołmáás.”8 Áádóó, BiZhé’é ahéhee’ yidííniid, “ayóó ííts’a’go haadzíí’, Lazaras, wóshdę́ę́’ ch’nínááh!

“Áádóó daaztsánée hach’į’ chíníyá, naak’a’at’ą́hí daalgaii bila’ dóó bikee’ bik’ídadeesdizgo: binii’jį’ ałdó’. bee ádít’oodí bik’ídeesdizgo. Áko Jesus áhodííniid, Hak’i nída’ooh’áad, dóó hodadohchííd.”9

Mary dóó Martha nahalingo, iiná t’áá ałtso ádii’níłígíí bee nihá haz’ą́, yínííł ndi10 dóó doo bich’į’ nihidziil da ndi.11 T’áá ániiltso éí t’áá háida ayóó’ííníi’nínígíí ádingo nihijéí doo bidziil da yileeh. Nihe’iina’ éí łahda t’áadoo hooyání da nihitah honiigah doodaii’ ayóó ííníinínígíí ła’ bąąh dahoo’aah; yínííł yiidleeh, nitsinéiltłi’ yiidleeh, doodago honitsékees bąąh dahoo’aah; béeso ádingo bee hach’į’ nahwii’náa łeh; nihiyooch’ííd yiidleeh; ni’iilzį́į́h yiidleeh. Áko díí éí doo ha’ííníílníigo ánihiił’įįh. Shí éí doo łahgo ánísht’ée da. Nigi’át’ao, lą’ígóó shich’į’ nahwiis’náá’ iiná shį́į́ t’áá ákótéełeh. Díí Yisdá’iiníiłii baa hane’ ayóo shił yá’át’ééh dóó Bidiníit’i’ígíí yee nanhintin.

T’áadoole’é yéego baanihíni’go, nihí, éí Mary dóó Martha nahalingo, Yisdá’iiníiłii doodai’ Nihizhé’é Yá’ąąshdi Hólóonii nihíká’adoolwoł niidzin. Lazarus baa hane’ éí oodlą’ bee na’nitin át’é nihich’į’ nahwii’náago nihe’oodlą’ bidziildo.

Yisdá’iiníiłii Bethanydi níyáago, Lazarus doo ndayoozlíí’da doo náhidoo’naałda danízin—dį́į́’ yiská, t’áá íyisíí ádin doo náádidoo’nahda. Łada t’áá ha’át’ííshíí nihich’į’ nahwiiłnáago, Christ nihiká adoolwołígí doo biighahda niidzįįh, dóó doo nihił sih hasinda yiidleeh dóó nihé’oodlą’ adįįh. Jesus Christ deiniidlą́ągo náás bee yiikah éíí t’áá aanii shił beehózin, t’áá áko dį́į́’ yidoołkááł. T’áá áłahjį’ nihíká análwo’doo doodai’ nihe’ oodlą’ neidiyoołnaał. T’áá ááníigo yee haadzíí’:

“Nijéé t’áadoo bee bąąh níni’í.”12

“Doo t’áá sáhí ni’deeshnih da: Nich’į’ deeshááł.”13

Łahda íiniidzin łeh doo nihíká Iilyeed da dį́į́’ yiłkaahgóne’ inda, áaj’į’ ch’ééh jooba’ íiniizįįh. Áko ha’át’íísh binyé doohxąh da? President Thomas S. Monson kóníigoo na’neeztą́ą́’, NihiZhé’é Yá’ąąshdi Hólóonii, lą́’ígóó iłhózhóonii nihaa yiilé, ałdo’ bił bééhózin bihwiil’a’ahígí dóó binahjį’ niilzééł dóó binahjį’ nihidziil áko iiná nihichį’ nahwiiłnáa ndi bilááhgo adiidááł.”14

Azhą́ Prophet Joseph Smith ndi kót’éego ntsaago bich’į’ nahwiisnáa’go dį́į́’- yiskánígí nabineeztą́ą́’. Na’ookąąhgóosh beenílniih? “O Diyin, háádishą́ nan ná? Dóó ha’át’éegishą’ chaha’oh biyi’di nanít’in?”15 Áko éíí Diyin God ba’iiníidlíigo, kót’ao nihich’į’ énáhodoosįįł: “Shiye’ [doodai’ shitsi’], nił hoozyéélgo hasht’e’ nił hodít’é; doo ná yá’át’ééhii dóó nichį’ nahwiiłnanígí t’óó níghanjį’ át’é.”16

Lazarus baa hane’ nááná ła’ bitsą́ą́doo íhodiil’ááłígí éí haashyiidzaago éíí yá’ąąshdę́ę́’ nihíká adoolwoł díníídzįįł. Jesus tséni’ootséél yaa níyáhąądąą’, Bí áłtsé ákwe’é naakaiyę́ę yich’į’ haadzíí’ kóníigo, “Tsé nahjį’ oołmáás.”17 Yisdá’iinííłii bi bee aziil, t’ááBidaats’íísh álilee yee tsé t’áadoo yideelchidí nahjį’ kwíídoolííł ńt’éé’? Dííla’ akót’ao jiiłtsą́ągo yáá jidinoodził dóó doo baa jidiyoonah da, íídą́ą́’ t’áá Bí ła’ yich’į’ haadzíí’, “Tsé nahjį’ oołmáás,” yidííniid.

Naakigóne’, éíí Bóhólníihii “ayóó’íits’a’go áníílá, Lazaras, wóshdę́ę́’ ch’ínínááh.”18 Dooládo’ shį́į́ yáá jidínóozįįłísh Bóhólníihii t’áá Bí álilee yee Lazaras ch’é’étiindó hoot’indóó sizíigo dóó tsé nahjį’ eelmáázgo?

Táá’ góne’, éíí Lazarus hach’į’ ch’inyá, “naak’a’at’ą́hí daalgaiígí bíla’ dóó bikee’ bik’ídadeesdizgo: dóó binii’jį’ ałdó’ bee ádít’oodí bik’ídeesdiz. Áko Jesus áhodííniid, Bik’i nída’ooh’áad, dóó bidadohchííd.”19 Bóhólníihii t’áá aaníí t’áá Bï Lazarus ch’é’átiingí yiidoosį́įł, dóó t’áá’íídą́ą́’ ałch’e’édólzin dóó bich’į’ ha’doodzihgo, naak’a’at’ą́hí daalgai bik’ídeesdizyęę bíígahdoo ałhxádaniiláago sinil.

Díí éíí ha’átíí binyé ákót’éego baa hweeshne? Díí t’áá ła’í ní’ánígo táá’ aheełt’éego baa hane’—éíí Christ bee’adziil t’áadoo yee choyoos’įįd da. Jó éíí éí Bikéé’naazíinii ádeedoolííł yídahyóógahgo, T’áá Bí neineeztą́ą’ dóó ádayiilaa. Akéé’naazíinii yídayóóghahgo tsé nahjį’adaismáás; Lazarus, iiná biih náályáádoo, yiyóógahgo t’áá bí tsé’áán bich’é’átiindoo yiizį’; dóó Lazarus ayóó’ádabónínígíí bika’ííjéé’go naak’a’at’ą́hí daalgaiígí bik’ídadeesdizyę́ę yąąh ńdahooz’ah.

Díí ákóhóót’įįdígí, t’áá hazhó’ó Christ t’éiyá be’adziil dóó bee óhólnííhii yee Lazarus ádin ńt’éé’ ndi iiná yihnáyoodlá. Shił bééhózingo éí Yisdá’iiníiłii t’áadoo le’é bííníigahígí t’áá nihí ádá íil’į́įdoo nihó’ní, dóó Bí éíí t’áá Bí t’éiyá yee bóhólníhígí íidoolííł.20

Nihił beehózingo éí “yiniidlą́ągo [Bóhólníihii Jesus Christ] binahjį’ í’iilį́į doo”21 dóó “álilee éí doo oodlą’ bee álį́į da, akondi Jesus Christ bibeehaz’áanii bik’eh hojíłį́įgo binahjį’ hwe’oodlą’ bidziil yileeh. Áadoo ałdo’, t’áá aaníinii yá’ádaat’ééhii binahjį’ oodlą’ hólǫ́.”22 Áko nihe’ iina’ t’áá aaníinii yá’ádaat’ééhi bee íílį́įgo dóó bił aha’diniit’ánígí díníilzingo dóó Christ bina’nitin bik’ehgo hinii’nágo, nihe’oodlą’ bidziilgo dį́į́’ yiską́ą́doo bilaahgo biighah doo, ako Bóhólníihii nihíka’analwo’ígíí bee tsé nihidáahgi daadadeeznilígí nahjį’ ahiilmáás bííníghahgo anhidoolííł, doonihił chohoo’ínáa biláahgo nihidziildoo, dóó nihik’ídeesdizgo bee nihe’estł’ónęę dadíníiltłóółgo bii’ hadiidááł. Áko Bóhólníihi éíí “t’áá nihí bííníigahígi át’ao ádá áda’iilį́įdoogo nihá yinízin,”23 bénáłniih díí Bí t’áá ałtsojį’ nihï ka’adoolwoł Ba’ííníidlíigo.

Haashyit’ao éíí tsé nihidáhgi naaznilígí nahjį’ adahiilmáásdoo ’ niłdzilgo ádadiilnííł?24 Diyin God yádahalne’ii bina’nitin ndeiísíníilts’ą́ą’go.

Binahjį’ hashane’, Ghąąjį’ yęędą́ą́’, President Russell M. Nelson nánihooskan t’áá nihí bee ádaa ádahołyą́ Yisdáhiiníiłii béé dahonosįįh dóó bina’nitin baadahołne’, bikánidaołnish dóó bidziilgo ádaołééh, t’áá aaníinii bee, dóó nihits’ą́ą́’ yidoołchxoołii bits’ą́ąjį’ bich’ą́ą́h ádanoht’é doo da’oodláánígí t’áadoo binyéhígó binda’adlo’go nida’nitin. T’ááła’í niidzinígo t’áá aaníigo anhiłníílá, “Náás hoolzhishgóó bidziilgo tʼáá aníinii Jesus Christ béé honosinígí yéígo alááhgo binaołnish doo, nihe’iina’ álílee bee áhooníiłdooígí baa áko nohsin doo.”25

Nihí díí íilnéehgo bííníigah!

Haashyit’ao éíí bee nihił hóne’ígí át’ao yiidiidzįįł dóó Bich’į’ ch’ídiidááł? Nihił dahózhóo doo nihe’iina’ łahgo ándeil’ne’go dóó bee haz’áanii bik’eh da honiil’į́į doo. Bóhólníihii áníílá, “Shibee has’áanii bił bée dahózinígíí dóó yik’eh dahó’ínígí, éí ayóó’ádashó’ní: áko ayóó’áshó’nínígíí éí shiTaa’ ayóó’ábó’níi doo, shí ałdó’ ayóó’ábóosh’níi doo, dóó bich’į’ ííshjáán ádi’dideeshnííł.”26 T’áá ákwííjį́ yéigo ádaanída’iiniikąąh doo dóó nihił dahózhǫ́ogo náás yiikah doo nihijéé biyi’dóó Bóhólíihii ayóó ádéiníi’níígo.

Nihí díí íilnéehgo bííníigah!

Haashyit’ao éíí, biniinaa doo naas dii daahgó nihik’í deesdizígíí nahjj’ kódiilnííłgo, Bóhólíihii yee nihíká adoolwoł? T’áá nihí íiniidzingo nihiZhé’é Yá’ą́ą́shdi Hólóonii dóó BiYe’, Jesus Christ, áłtsé bisiiltł’ǫ́ogo á’didiilnííł bił aha’diit’aahíí bee. Elder D. Todd Christofferson yee na’neeztą́ą́’ kóníigo: “Ha’át’ísh éíí bits’ą́ą́doo [nihi] yá’át’éehgo ntsíikees bee í’iil’ínígíí dóó Diyin k’ehgo iiná bee nihidziilígí, dóó haashyit’ao nihailyilyééh? Diyin God éí bits’ą́ą́dóó. Bee adziil nihich’į’ ąą’ áyósin Bił aha’diniit’ánígíí binahjį’. … Díí yá’ąąshdi bee haz’áanii bee Bił ałha’diniit’ánígí, Diyin God T’áá Bí nihá yee siziį́, diyingo nihá áyiilaa, dóó nihe’ oodlą bidziilgo nihá ííłį́ niłdzilgo Bikéé’ siidzinígíí bee dóó Bi beehaz’áanii be’iil’ínígí bee.”27 Bił ałha’didiit’ááł dóó bik’ehgo yiidáał doo.

Nihí díí íilnéehgo bííníigah!

“Tsé nówohjį’ oołmáás.” “Wóshdę́ę́’ ninínááh.” “Bik’i nída’ooh’áad, dóó bidadohchííd.”

Na’nitin, beehaz’áanii, dóó ałha’deet’aah. Nihí díí íilnéehgo bííníigah!

Elder Jeffrey R. Holland t’áá aaníigo áníílá, “Ła’ t’áadoo hodíína’í bee nik’ihozhdoodliił, ła’ éíí doo hxąh da, dóó ła’ éíí yá’ąąshdi inda bee nik’i hojídlíidoo; ákondi Jesus Christ bina’nitin bik’ehgo hinínáago, éíí k’ad nik’i hojídlíidoo.”28

Áadoo inda, “Díí baa, nihił dahózhǫ́, dóó t’áadoo ńdaałdzidí, Bóhólníihii nishłíigo nihił honishłǫ́, dóó nihíighagii sézį́.”29

Díí t’áá aaníinii shił bee hózinígo baa hashne’, Bízhi’ t’áá íyisí dadíníilzingo nihił hólǫ́, Jesus Christ bizhi’ binahjį’, aamén.

Deizóh

  1. See John 13–16

  2. John 10:3–4

  3. John 16:33

  4. John 10:14, 15

  5. John 16:33

  6. “The soul, according to Jewish belief, lingered in the vicinity of the body three days after death. According to Jewish conviction, consequently, a resuscitation of one who had died was impossible on the fourth day, since the soul would not enter again into the body that had altered its position. It was all the more impressive for the witnesses of the miracle that Jesus raised Lazarus on the fourth day. The fourth day thus has a special meaning here and is taken over deliberately by the narrator for use in connection with the greatest of all possible resurrection miracles” (Ernst Haenchen, John 2: A Commentary on the Gospel of John, Chapters 7–21ed. Robert W. Funk and Ulrich Busse, trans. Robert W. Funk [1984], 60–61).

  7. John 6:38–40

  8. John 16:33

  9. John 6:38–40

  10. See Moses 7:13–18

  11. See Ether 12:27.

  12. John 14:1.

  13. John 14:18.

  14. Thomas S. Monson, “I Will Not Fail Thee, nor Forsake Thee,” Liahona, Nov. 2013, 87. President Monson further explained: “We know that there are times when we will experience heartbreaking sorrow, when we will grieve, and when we may be tested to our limits. However, such difficulties allow us to change for the better, to rebuild our lives in the way our Heavenly Father teaches us, and to become something different from what we were—better than we were, more understanding than we were, more empathetic than we were, with stronger testimonies than we had before” (“I Will Not Fail Thee, Nor Forsake Thee,” 87). See also Doctrine and Covenants 84:119: “For I, the Lord, have put forth my hand to exert the powers of heaven; ye cannot see it now, yet a little while and ye shall see it, and know that I am, and that I will come.”

    See also Mosiah 23:21–24:

    “Nevertheless the Lord seeth fit to chasten his people; yea, he trieth their patience and their faith.

    Nevertheless—whosoever putteth his trust in him the same shall be lifted up at the last day. Yea, and thus it was with this people.

    For behold, I will show unto you that they were brought into bondage, and none could deliver them but the Lord their God, yea, even the God of Abraham and Isaac and of Jacob.

    And it came to pass that he did deliver them, and he did show forth his mighty power unto them, and great were their rejoicings.”

  15. Doctrine and Covenants 121:1

  16. Doctrine and Covenants 121:7

  17. John 11:39.

  18. John 11:43.

  19. John 11:44.

  20. Lahdá, shikéé dahsikéhígíí binák’eeshtǫ́ holǫǫgo Diyin nihik’ah analwo’ t’áá’ ayisíí yéígo nantł’ahígíí, nihí éí ch’ee’adeelį́’ígíí. We do indeed stand all amazed” (“Welcome Message,” Liahona, May 2021, 6).

  21. Bible Dictionary Dínííł’įįł, “Faith

  22. Guide to the Scriptures, “Faith,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.

  23. Doctrine and Covenants 123:17

  24. See 3 Nephi 11:32–39.

  25. Russell M. Nelson, “Overcome the World and Find Rest,” Liahona, Nov. 2022, 97.

  26. John 14:21.

  27. D. Todd Christofferson, “The Power of Covenants,” Liahona, May 2009, 20.

  28. Jeffrey R. Holland, “An High Priest of Good Things to Come,” Liahona, Jan. 2000, 45.

  29. Doctrine and Covenants 68:6

Béé’ídlééh