2013
Tosina Atu i le Malumalu
Aperila 2013


Tosina Atu i le Malumalu

Elder Jairo Mazzagardi

Mo le toatele o tagata lelei, o le malumalu e musuia ai lagona lea e mafai ona tuia ai le loto i le taimi lava lena.

A o le’i valaauina au o se tasi o le Korama Lona Lua a Fitugafulu, sa ma faaaluina ai ma lo’u toalua ni tausaga e galulue ai i Malumalu o Campinas ma São Paulo Pasila I nei malumalu uma, e masani ona ou maofa ai ona o tagata e ui ane i talaane o le malumalu e matuai tosina lava i ai, o lea latou te tutu ai, ulufale, ma fesili e uiga i ai.

A latou ulufale mai, matou te logoina i latou e le mafai ona latou o mamao atu atu e aunoa ma sauniuniga e tatau ai. Ona matou faamalamalama atu lea o faamoemoega o malumalu, faasoa atu nisi o aoaoga faavae o le talalelei, ma valaaulia i latou e feiloai atu i faifeautalai. Mo le toatele o tagata lelei, o le malumalu lava ia o se faifeautalai maoae, aua e musuia ai lagona lea e tuia ai le loto i le taimi lava lena.

Ua ma iloa lelei lava ma lo’u toalua o Elisapeta le mana o na lagona. Ua toeitiiti 40 tausaga talu ai, sa amata lagalaga ae ai e se uo lelei ma se paaga, o se tagata o le Ekalesia le mataupu o le talalelei i se matou talanoaga faasamasamanoa. I ni nai taimi, sa ia auina mai ai faifeautalai e asiasi mai ia i maua. Sa ma fiafia i faifeautalai ma sa ma ioe ai e fai a ma lesona, ae sa ma le fia faalogo moni i mea sa la aoaoina mai.

Sa suia lena mea ia Oketopa 1978, ina ua valaaulia e la’u uo nisi o uo, e aofia ai i maua, ina ua tatala le Malumalu o São Paulo Pasila mo maimoaga. Sa totogi lava e ia ni pasi ina ia mafai ona auai atu o ia ma ana uo i le malumalu, pe a ma le 50 maila (80 km) le mamao.

Ina ua ulufale atu Elisapeta i le potu mo papatisoga, sa ia lagonaina se mea na te le’i oo muamua lava i ai, o le mea sa ia iloaina mulimuli ane o le Agaga Paia. O le lagona o se fiafia tele i totonu o lona loto. Sa ia iloaina i lena lava taimi e moni le Ekalesia ma o le Ekalesia lea sa manao e auai.

Sa oo mai ia te au se lagona faapena ina ua maea le maimoaga, ina ua faasino atu i matou i le potu mo faamauga ma aoao mai ai le aoaoga faavae o aiga e faavavau. Sa faagaeetia au i le aoaoga faavae. Sa faamanuiaina au i la’u galuega, ae ua leva ona ou lagonaina le gaogao o lo’u agaga. Sa ou le iloaina po o le a se mea e mafai ona faatumulia ai lena gaogao, ae sa ou lagonaina o se mea e uiga i le aiga. O iina, i le potu mo faamauga, sa amata ona taatitia mai ai mea i o latou tulaga e tatau ai i totonu o lo’u mafaufau ma lo’u loto.

I totonu o ni nai aso, na toe faafesootai mai ai i maua e faifeautalai. O le taimi lenei sa ma matuai fia faalogologo i le la savali.

Sa uunaia i maua e alii faifeautalai e tatalo faatauanau e uiga i le mea moni. Sa tonu ia te au ua na o le pau lenei o le auala e mafai ai ona ou tatalo. Sa ou iloa e le mafai ona ou faia se tautinoga e auai i le Ekalesia e aunoa ma le mauaina o se molimau moni. Sa ou popole i le alu atu i le Tama Faalelagi e fesili atu mo se faamautinoaga mai ia te Ia, ae o le taimi foi lea, sa ou mautinoa o le a Ia tali mai ia te au. Sa ou faasoa atu ia te Ia manaoga loloto o lo’u loto ma fesili atu ia te Ia e aumai ia te au se tali o le a faamautu ai o lo’u auai i le Ekalesia o le auala sa’o lea.

O le vaiaso sa sosoo ai i le Aoga Sa, sa nofo ai i o’u tua la’u uo lea sa valaaulia i matou i le maimoaga i le malumalu. Sa faalagolago mai agai i luma ma amata ona talanoa mai ia te au. O upu sa ia fai mai ai sa tali lelei ai lava le mea sa ou tatalo e fia iloa. Sa leai so’u masalosalo sa fetalai mai le Tama Faalelagi ia te au e ala mai ia te ia. I le taimi lena, o au o se tagata pāū, ma le faigata, ae sa liusuavai lo’u loto ma sa amata ona ou tagi. Ina ua uma ona talanoa mai la’u uo, sa ia valaaulia i maua ma lo’u toalua ina ia ma papatiso. Sa ma taliaina.

I le aso 31 o Oketopa, 1978, e le itiiti ifo ma se masina talu ona mavae lo ma aafiaga i le Malumalu o São Paulo, sa faapea ona papatisoina ma faamauina ai i maua. O le aso na sosoo ai, sa ma auai i le sauniga lona lua o le faapaiaga o le Malumalu o São Paulo Pasila. O le tausaga mulimuli ane, sa ma toe foi atu ai i le malumalu faatasi ma o ma atalii e toalua ina ia faamauina o se aiga. O nei taimi uma e tolu sa o ni aafiaga matagofie, ma e le mafaagaloina. O loo faaauau pea ona ma teuteuina na lagona i tapuaiga e le aunoa i le malumalu i le aluga o tausaga.

Ua luasefulu-valu tausaga i le asō talu ona ma papatiso, ua ma toe tutu ai ma lo’u toalua i totonu o le Malumalu o São Paulo Pasila. Na faatoa valaauina lava a’u e avea ma peresitene o le malumalu. Sa o se aafiaga faapelepele mo i maua le savavali i puipui o le maota o le Alii ma toe maua lagona faapelepele ia sa avea ma auala o lo ma’ua liua.

E faaauau pea ona aumai e le malumalu le fiafia tele ia i maua ma lo’u toalua. A ma vaai i se ulugali talavou e ulufale mai i le malumalu ina ia faamauina o se aiga e faavavau, ma te lagonaina se faamoemoe maoae.

E toatele tagata i le lalolagi atoa ua sauni e faalogo i le savali o le talalelei. Latou te lagonaina le galala e tutusa lava ma le mea sa ou lagonaina i le silia ma le 30 tausaga ua mavae. O le malumalu ma ona sauniga ua lava le mamana e faamalieina ai le gagala ma faatumulia ai mea o gaogao.

Ata na pueina e Laureni Fochetto