O Tatou Aiga, O Tatou Auaiga
O Le Taimi, O Mea Uma Ia
E maeu le taunuu atu o se tasi o tala maoae i le malumalu—i se ala faateia.
A o pulatoa atu ma le gauai Vinca Gilman i le togavao Alaska i tua atu o lona fale, sa ia mafaufau loloto i lana tane, lea ua fai si umi talu ona maliu. O Ward Kepler Gilman o se alii malosi ma tinoese, sa tau i le Taua Lona Lua a le Lalolagi, o se fomai, ma o se tane faamaoni. Ae sa manaomia se malaga o le faatuatua ma se avanoa fou i le talalelei mo Vinca ma Ward ina ia faatasia ai e faavavau.
E amata le tala a Vinca Helen Gilman i Tenimaka. Sa fanau mai o ia e latalata i Vordingborg, o se taulaga i luga o le motu lava lea e tasi e i ai Copenhagen. Sa ola ae o ia i se aiga e i ai se fanau e toafitu, e aofia ai ni tama se toatolu na vaetamaina.
Ona oo mai lea o le Taua Lona Lua o le Lalolagi. Na auala mai i le alofa mutimutivale o le Atua, sa faasaoina ai o ia ma ona matua mai le Fasiotiga Tele o Tagata Iutaia atoa ai ma tausaga e tolu o tolauapiga faatagataotauaina, o se aafiaga ua ia faagaloina nei.
Ina ua mavae le taua, sa toe atiae e lona aiga o latou olaga. I se tasi aso, a o nonofo ia Vinca ma ona matua i se fale o le taumafanafana i Aarhus i Jutland. O iina sa latou feiloai faafuasei ai ma se soa o faifeautalai, sa la sailia se mea e nonofo ai. Sa agalelei ma tauagafau ia alii talavou, ma sa malilie ai matua o Vinca e nonofo i lo latou fale e tali ai a latou malo.
“Sa ou auai atu i le lotu ma i laua mo sina taimi,” sa faamatala ai e Vinca, “ae sa le fiafia tele lou aiga i mea tau lotu. O lou tama e tupuga mai Iutaia, ma o lou tina o se tagata o le lotu Luteru, ae sa matou lei ola ae i se lotu. Ona oo lea ua ou toe foi i le aoga.”
Sa asiasi mulimuli ane ia faifeautalai ia te ia mo sina taimi puupuu i Copenhagen. E ui sa fiafia Vinca i lea asiasiga, ae sa lei saunia o ia e talia le talalelei.
“Sa ou masii atu i le Aai o Sate Leki i se mea o le 1950,” sa fai mai ai Vinca. “Sa avea au ma se tausima’i, ae sa tatau ona faafou lo’u tusi faamaonia ia ou galue ai i le I.S.”
O le masii atu lea na ia maua ai se avanoa e aoao atili ai le Faa-Peretania. Na ia maua ai foi se isi avanoa e aoao ai e uiga i le Ekalesia. Sa ia nofo i le Fale o Ofagapi ma faigaluega i se ofisa o se fomai e faasaga mai i le isi ituauala. Sa ia taina foi le selo i le aufaili a le Utah Symphony ma faia ai ni uo lelei.
“Sa ou auai atu foi i le lotu ma i latou. Ma sa ou savalivali i le Lotoa o le Malumalu i le taimi o au malologa o le aoauli i aso uma. Ae sa ou manatu pea o le lotu o se mea e mafai ona e filifilia e avea ma se vaega o lou olaga pe a e manao i ai.”
I le mavae ai o tausaga e lua i Sate Leki, sa masii atu ai Vinca i Sacramento, Kalefonia, ISA, ma nofo ai mo sina taimi puupuu faatasi ma se tasi o aiga o faifeautalai na aoaoina o ia i Tenimaka. Ina ua lava ana tupe e tausi ai o ia lava o se tausima’i tipitipi, sa ia alu ese atu ai ma nofo na o ia. Sa tafafao faamasani o ia ma le faifeautalai ma mulimuli ane ai fai le la faamau.
“Sa lei sologa lelei mea uma,” sa fai mai ai Vinca, ma ina ua faamutaina le la faamau, sa ia malaga ese atu, ma sa lei toe fesootai ai ma tagata o le Ekalesia.
E lei leva, ae feiloai Vinca ma Ward, o se fomai nifo ma se fomai faitaotoga o fofoga o le sa fanau ma ola ae i Sacramento. O ia o se alii malosi ma aulelei sa tautua o se alii o le neivi i le taimi o le taua. E ui e 11 tausaga e matua ai ia Vinca, ae sa matua tosina i ai o ia, ma faaipoipo ai loa i laua i le 1954.
Sa la faataua se fale e le mamao mai le mea sa ia faigaluega ai. E ui sa le mafai ona maua se la fanau, ae sa matua matagofie ma fiafia le la ulugalii. Sa la galulue, sa la faimalaga, sa tusiata ia Ward, ae sa faaauau pea ona taina e Vinca ana musika. Sa lelei le olaga mo le tele o tausaga.
Sa maliu Ward i le 1985. Sa nofo pea Vinca i lo la fale seia oo pe tusa o le 1999, ina ua amata ona ia lagona le naunautai e masii ese atu. Sa telē lona fale, telē atu nai lo le mea sa ia manaomiaina, ma sa ia lagona ai se manao mo se suiga. Sa ia mauaina se tamai taulaga na talafeagai mo ia i Haines, Alaska. Sa ia nofo ai iina, ma semanu e muta ai iina mea uma pe ana le toe o atu foi faifeautalai ma tuitui atu i lona faitotoa i le 2006.
Mulimuli ane, i le maea ai o le tele o avanoa, ma le tele o tausaga, ua fetaui lelei le taimi.
“Ou te lei iloa tele lava se mea e uiga i mea tau lotu,” sa fai mai ai Vinca, “ae sa ou iloaina ni nai mea sa ala ai ona ou fesili, o mea sa ou le fiafia ai pe sa foliga mai sa ese lava.
“Ina ua ou aoao e uiga i lenei talalelei, sa fetaui lelei mea uma i lau faalogo: o le ata o le faaolataga, o mea ua faamoemoeina mai ia i tatou, o folafolaga ua faia, o le Tusi a Mamona. Ou te fiafia faapitoa lava i le aoaoga faavae a le Ekalesia e uiga i galuega faalemalumalu mo i latou e maliliu ae lei mauaina le talalelei. Sa ou lagonaina ai le filemu; sa o se mea na mafai ona ou taliaina ona sa manino ma matala mai ia te au, e pei o le foi mai i le aiga.
“Sa iu ina ou faia le mea ua leva ona tatau ona ou faia. Ou te leiloa pe aisea sa umi ai ona ou le faia. Sa ou feiloai i le tele o tagata lelei, ma sa i ai uma so latou uunaiga i lau faaiuga ia auai i le Ekalesia. Sa tele ni tausaga na alu ai, ae o le papatisoina o le mea aupito sili lea ua ou faia.”
Sa papatisoina Vinca i le aso 14 Oketopa, 2006—i le aso fanau o lona toalua. I le tausaga mulimuli ane, sa ulu atu o ia i le malumalu mo le taimi muamua ma faamauina ai ia Ward (e ala i se tagata sui) mo le olaga nei ma le faavavau atoa. Mo Vinca, o le aafiaga o le auai i le malumalu ma le faamauina i lana manamea pele “sa lematalitonuina le matagofie.”
I le mauaina ai o lenei faamanuiaga faalelagi o le faamauina i lana tane faapelepele, ua manao ai nei Vinca e faasoa atu i lona aiga ia faamanuiaga o le malumalu. E ui ua 86 tausaga lona matua ma o loo mafatia i le faaletonu o ona fatugao, ae ua uunaia lava o ia.
“Ou te faamoemoe o le a taliaina e lou toalua ma ona matua faapea ai ma ou matua ma ou tuagane ma uso le talalelei. E matua tele lava au galuega faalemalumalu e ao ona fai.
“O se tasi o galuega faatino autu o le olaga i le taimi nei o le faia lea o le tele o galuega faalemalumalu ou te mafaia, ma le tele o gafa i le tele ou te mafaia. Ou te lagona ua i ai se mafuaaga o le nofo ai iinei. E tusa lava pe ou te ola ia atoa le 100 tausaga, e lelei lava. Ua i ai nei ni mea e fai. E lagona ai le fiafia, i le mafai ona faia.”
A o faliu atu Vinca ma pulatoa atu i lona fale ma agai atu i totonu, sa faatumuina o ia i le faamoemoe lea e sau mai le talalelei a Iesu Keriso. O le avea ai ma tagata o lenei Ekalesia “ua avea ma faamanuiaga i le tele o auala le mafaitaulia. E te lagonaina le filemu o le mafaufau. E te lagonaina le malosi tele. Pe a matuai matagofie lava mea uma, e i ai ou lagona faapea, ‘Oi sole, o le lagi lava lenei.’ Na te faatupuina le lagona ia te oe o le lotofaafetai mo le ola.”
O loo soifua nei Vinca ma se agaga o le lotofaafetai—ona o le afi o le talalelei ma le faamoemoe o le faavavau faatasi ma lona toalua alofa o loo mumu saesae i totonu ia te ia.