Bulago ena Noda Vanua
Buli na bisinisi ni matavuvale
Ni a se cauravou, a laki kaulotu o Kapoa Tiaou ki New Caledonia ena gauna a se wili tiko kina ena Tabana ni Kaulotu o Suva, e Viti.
Ni sa oti mai na nona kaulotu, a laki cakacaka sara vaka-daucaka delavuvu ni vale, a vakamau ka tekivuna nona matavuvale mai New Caledonia.
Dina ga ni ratou sa bula tiko vakavuvale mai na nona cakacaka, a gadreva tikoga me cakava e dua tale na ka e ligana—e dua na ka ena kauta mai na marau ki vua kei ira tale eso.
Me vaka ni cecere na nona vakabauta, a masu ka lolovaka e dua na isolisoli me sotava na nona gagadre kei na tatadra. Mai na kaukauwa ni nona vakadinata na Tamada Vakalomalagi sa daulomani keda ka gadreva meda rawa-ka, a vakauqeti koya me masu ena vakabauta.
Dua na siga ni a talaca tiko na veiyaya ni delavuvu ni vale mai na dua na lori era sinai tu kina ki na dua na ibenubenu, a raica sara e rua na tolo ni kau sa siviraki tu e tu ena benu. A tomika, biuta ena nona lori ka kauta i vale.
Me vaka ni sega tu ni kila e dua na cakacaka ni ceuti kau, a laki volia eso na nona iyaya ni taravale ka tekivu vakatovolea nona kila. A kurabui ni a ligaliga vinaka—ena iyaya cala mada ga. A kurabui ni a ceuta rawa e dua na ivakatakarakara ni ligana ka rawa ni vakayagataki me dua na itutu ni cina.
Sa vakarau yaco oqo e dua na ilakolako veivakurabuitaki ena bula nei Kapoa.
Ni oti e dua na macawa na nona a saga me ceuceu, a sovata e dua na itokani makawa ka a tukuna vua na nona rarawa ni a sega ni rawata na nona veitarogi. Ni taroga na veitarogi cava o ya, a kaya mai o nona itokani, “Au a sega ni rawata na noqu veitarogi ni ceuceu.” A gadrevi ena veitarogi o ya me ceuta e dua na ivakatakarakara ni dua na ilavo sede ena ituvaki ni dua na manumanu vuka. A sega ni rawata baleta ni a cala na yaloka ni mata ni manumanu vuka. Ena vuku ni ca tiko na matai nona itokani a sega ni rawata kina na setivikiti ni ceuceu.
“O a vulica maivei na ceuceu?” a taroga tale vakaoqori o Kapoa.
A vakaraitaka na koronivuli vei Kapoa o nona itokani. A rawata na nona veitarogi ni itekitekivu, me qai oti e 11 na vula sa na taurivola ena setivikiti ni ceuceu.
A kurabui sara na boso ni taravale nei Kapoa ni sa biuta na nona cakacaka, ka a tarogi koya, “O dina tiko?” “Au se bera vakadua ni dina ena dua na ka me vakaoqo!” a vakamacalataka.
A laki cakacaka sara me ceuceu ki vua e dua e vakabisinisi ena cakacaka ni iyaya mareqeti kei na saravanua.
Sa na vakarau sotava oqo o Kapoa na ibolebole levu duadua ni nona bula me yacova mai oqo. Ni oti ga vakalailai na nona vakasucu ki na ikatolu ni luvedrau, a mate o watina ka biuti koya tu mai kei luvedrau e dua e yabaki 3, dua e yabaki 2 kei na dua na gonelailai se qai vula 1 tiko.
Sa yaco vua e dua na gauna butobuto ni lomatarotaro kei na yalorarawa bibi.
A yaco tale me vakabauta tikoga na ivurevure ni nona veivakalougatataki kece. A yaco mai na veivuke ena sala a sega tu ni namaki.
Rau a tukituki e rua na goneyalewa daukaulotu ena nona katuba ka rau mai veivuke baleti iratou na gone ka veivakasalataki. E dua vei rau a kaya vua, “Ke o sa solegi tu ena o butobuto, sa na sega na tikina ki na rarama i Karisito.” A curuma na yaloi Kapoa na ivakasala oqo ka sa tekivu me lasika tani mai na vanua butobuto a tiko kina.
Ni sa oti na nona kaulotu, e dua vei rau na goneyalewa a lesu me laki raici Kapoa. A yaco e dua na veitokani cecere sara ka rau sa mani vakamau. Sa mai tawana o goneyalewa na bula nei dauceuceu ena yalotudei kei na loloma vei iratou na luvena.
Sa mai vulica o Beatrice Tiaou na ceuceu maivei watina vou ka sa ligaliga vinaka talega o koya ena ceuti ni kau. Rau sa tekivuna rawata kina e dua na nodrau bisinisi ka rawa ilavo mai na volivolitaki ni iyaya ceuti.
Ni ratou sa tubu cake na gone, e ratou sa vulica talega na maqosa kila ni ceuceu ena nodratou vanua, ka ratou sa tomana na ivakarau ni bula oqo ni ceuceu kei na sivisivi.