Kamatebwai n Ana Kawai te Uea
Iroun Unimwaane David A. Bednar
Kaain te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Man te marooro are e kanakoaki n te tiemina ibukiia beretitenti n te mition aika boou n Tuun 25, 2014.
Kaoakin te Tamnei ae Raoiroi bwa e na riki bwa te tia reirei bon te kantaninga ae moan te kakawaki n ana banna ni katooto te Uea ibukin te kamatebwai.
Kawaekoaan Ana mwakuri te Uea e kantaningaira bwa ti na reitinako n reirei, ni bitaki, ao ni waaki nako ma te onimaki iroun te Tia Kamaiu.
Te Banna ni Katooto ibukin Bwaai ni Kabane
N te kaotioti are e anga rinanon te Burabeti Iotebwa Timiti n Tuun 1831, e katanoata te Uea: “N na anganiko te banna ni katooto ibukin bwaai ni kabane, bwa ko aonga n aki mwamwanaaki; bwa e mena Tatan n taabo nako i aon te aba, ao e waaki nako ni mwamwanaia kaain te aonaba” (R&B 52:14).
Ma ae kamimi riki, te Uea e anganiira “te” ao tiaki “te” banna ni katooto ibukin bwaai ni kabane. I aki kakoaua ae te Uea e baireia ma te taetae “te banna ni katooto ibukin bwaai ni kabane” bwa iai ti teuana Ana banna ni katooto ae na kabonganaaki ni bwaai ni kabane. E ngae n anne, ana kawai te Uea e raonaki ma banna ni katooto aika kakaokoro ake a kona ni kabonganaki ni kakoroi nanon kaantaninga n tamnei aika kakaokoro.
Ara kabanea ni kouru n ara taneiai ni kamatebwai ao n anga reirei a riai n iangoaki raoi ao ni kabongana te banna ni katooto ke banna ake a na buoki kainnanora ao ni kakoroi mwiin kamatebwai aika a kantaningaaki.
Te Tamnei ae Raoiroi bon te Tia Reirei
Te Tamnei ae Raoiroi bon te kateniman n Utu n Atua ao te Tia Kaotioti, te Tia Reirei, te Tia Karaunano, Tia Katabu, ao E na kauring inanora bwaai ni kabane (taraa Ioane 14:16–17, 26; 3 Nibwaai 27:20). Unimwaane James E. Talmage (1862–1933) man te Kooram n Abotoro ake Tengaun ma Uoman e kabwarabwara, “Te Nakoa n te Tamnei ae Raoiroi n Ana mwakuri n ibuobuoki ibuakoia aomata e kabwarabwaraaki inanon booki aika tabu. Bon te tia reirei ae kanakoaki mairoun te Tama; ao nakoia naake a kariaiakaki nakon Ana reirei E na kaoti bwaai ni kabane ake a riai ibukin nakoraoin te tamnei.”1 Kaoakin te Tamnei ae Raoiroi bwa e na riki bwa te tia reirei bon te kantaninga ae moan te kakawaki n ana kawai ni kabane te Uea ibukin te reirei ao te kamatebwai.
Te tia kamatebwai ae kamwakura te rinerine ae tamaroa ao ni karaoi nakon reirei aika eti e kauka nanon teuanne ke neienne nakon te Tamnei ae Raoiroi—ao ni karekea Ana reirei, mwakana ni kakoaua, ao te kakoaua ni kamatoa. Ma te kamatebwai ao n te onimaki e kainnanoa te mwakuri n tamnei, te iango, ao n rabwata ma tiaki ti te kaeka n akean te mwakuri. N ara onimaki ae kairaki mai ieta ae koaua ao n teimatoa, ti kaotia nakon Tamara are i Karawa ao Natina Iesu Kristo e korakora nanora ni kan reirei ao ni karekei kaetieti mairoun te Tamnei ae Raoiroi.
Iangoia bwa a kanga mitinare ni buokiia taan kakaae n reirei man te onimaki. Karaoan ao kawakinan te motinnano n tamnei, n aron te kamatebwai ao te tataro n taekan Ana Boki Moomon, kawakinan taian tua, ao kaeakin bootakin te Ekaretia e kainnanoa te tia kakaae ni kamwakura te onimaki ao ni karaoia. A kaineti naba reirei aikai nakoia membwa ni kabane, n raonaki ma kaaro, taan reirei, ao mataniwi.
Te anga reirei, kaungakiia, ao kabwarabwaraana—e ngae ngke a rangin ni kakawaki—aki kona n angan te tia kakaae, te ataei, ataein te reirei, ke te membwa te kakoaua ni koauan te euangkerio ae kaokaki. Ti ngkana e kateirakea aia mwakuri n aia onimaki ao ni kauka te kawai nakon te nano ae kona iai te Tamnei ae Raoiroi n anga te kakoaua ae matoa. Mitinare, kaaro, taan reirei, ao mataniwi a riai n reiakina aron te anga reirei ma mwaakan te Tamnei. N aron naba kakawakina, irarikin anne, bon te katabeaki ae a na riai ni buokiia tabeman ni kamatebwaia i bon ibukiia man te onimaki.
Te kamatebwai ae I kabwarabwara e riaon riki te konabwai ao te wanawana ao kawakinan ao manga taekinan te rongorongo. Te aekaki ni kamatebwai ae I taekinna e karikira bwa ti na kautiira nakon te Atua (taraa Aramwa 5:7), ni kaki te aro n aomata (taraa Motiaea 3:19), ni biti nanora (taraa Motiaea 5:2), ao n rairaki nakon te Uea ao n aki manga tannako (taraa Aramwa 23:6). Te kamatebwai n te onimaki e kainnanoa te nano ao te iango ae tatauraoi (taraa R&B 64:34) ao bon mwiin te Tamnei ae Raoiroi ni uouota mwaakan ao ana taeka te Atua n nakon ao nakon te nano. Te kamatebwai n te onimaki e aki kona ni kaibibitaki mairoun te tia reirei nakon ataein te reirei, mairoun te mitinare nakon te tia kakaae, rinanon te angareirei, te kakaitara, ke te kataneiai man te taneiai, ma, e riai ataein te reirei ni kamwakura te onimaki ao ni mwakuria bwa e aonga ni karekea te atatai bon ibukin teuanne ke neienne.
Te Banna ni Katooto ibukin te Kamatebwai ao te Angareirei
1. Katauraoi nakon te kamatebwai. Ngkana ko kaei am kiraati n te Reirei n Tabati ao ni kakauongo nakon am tia reirei ae anga ana reirei, anne e raoiroi. Ma ngkana ko a tia ni mwakuri ao n tauraoi, ngkana ko iangoi bwaai aika e tuangkami te tia reirei bwa kam na wareki, iangoi, ao n tataroakin imwain te kiraati, e kona mwaakan te Tamnei n roko n ae korakora, ao te Tamnei ae Raoiroi e riki bwa am tia reirei. Te Katauraoi e karekea te kaotioti.
2. Uaia ni mwakuri ni karekea te rikirake. I tangiria n anaa ami iango nakon te kibu aei. “Rinea i buakomi te tia reirei, ao a aki riai ni bane n riki bwa taan taetae n te tai teuana; ma e riai n taetae temanna i mwin temanna ao a riai ni bane n ongora nakon ana taeka, bwa aonga ni bane ni karikirakeaki mai irouia ni kabane ngkana a bane n tia n taetae, ao bwa aomata ni kabane a aonga n titebo tibwangaia.” (R&B 88:122).
Aio ana banna ni katooto te Uea ibukin te kamatebwai ao te anga reirei ae mwaaka. N na anga te kawai teuana n taraakin te kibu aei: “Rinea i buakomi te tia reirei.” Antai te tia reirei? Te Tamnei ae Raoiroi. E kona n ae ngkana ko tangira te Tamnei ae Raoiroi bwa te tia reirei, ngkanne “ti na bane n aki [taetae] n te tai ae ti teuana, ma kariaia temanna bwa e na taetae ao ti na bane ni kakauongo nakon te bwai ae taekinna, bwa ngkana a bane n taetae, ao anne are e na karikirakeira ni kabane”? Temanna ae kona ni karekea te atatai anne bon te Tamnei ae Raoiroi.
Te uaia ni mwakuri ni karekea te rikirake e karekea te kaotioti. N taai aikai n te ekaretia, ti a reiakinaki ao tia reiakiniii ao ni kataiai n riki ni kakai namakin n te aro n tamnei te banna ni katooto ni kamatebwai ao n anga reirei n te tamnei, kaangaanga, ao n anainano. Ti na karaoi n tainako bwaai aika ti a tia ni kakaraoi ao ni karekei mwiia aika ti a tia n tainako ni karekei, ke n rairinanora ao n reirei ao ni bitia ao n anga reirei n ana kawai te Uea n ae korakora?
3. Kaoia bwa a na karaoia. Ti teuana te titiraki ae bebete ae na buoka ni kakoroa nanon te kouru aei. Tera ae ko na karaoia ma te bwai are ko a tia n reiakinna? Te mwakuri iaon te kaotioti e karekei riki kaotioti.
I tataro bwa ti na kawakina ana kawai te Uea n ae kawaekoa, are ti na aki ti karaoa te bwai ae ti a tia ni karaoia n tainako n te kawai are ti a tia ni kakaraoia iai.
I kaota au kakoaua ni koauan maiun te Uea Iesu Kristo. I kakoaua bwa E maiu. E a tia n uti. E tei bwa atuun te Ekaretia aei ao E kairi ana waaki. E kaungaira ni kabane bwa ti na kawakina te rau ma Ana kawai ni kawaekoa ao n iri banna ni katooto ake E a tia ni katei ibukin rikirakera ao reiakinara.