Ngaahi Pulusinga Kimuʻá
Ako


Ako

ʻĪmisi
lightbulb-orange

Te u teuteuʻi fēfē ʻi tuʻa ha kalasi?

Taimí:Seti ʻa e uasí ke miniti ʻe 60 ʻa e konga ki he Akó.

Lau:Naʻa tau aleaʻi ʻi he uike kuo ʻosí ʻa e founga ke ako ai ʻi he tuí pea mo e founga foki ke ako ai ʻi he loki akó. Ko e uike ní, te tau tokanga taha ai ki he founga hono teuteu ʻi tuʻa ʻa e loki akó.

Uike 1

Uike 2

Uike 3

Uike 4

Uike 5

Uike 6

Ko e hā ha faʻahinga ngāue te ne tokoniʻi au ke u fakafalala pē kiate au?

Ko e hā ha faʻahinga tuʻunga fakaako te ne fakafeʻungaʻi au ki heʻeku ngāué?

ʻE founga fēfē haʻaku totongi ʻeku akó?

ʻOku totonu nai ke u kole nō mei he Paʻanga Tokoni Fakaako Tuʻumaʻú?

ʻE founga fēfē haʻaku lavameʻa ʻi loki ako?

ʻE founga fēfē haʻaku lavameʻa ʻi tuʻa he loki akó?

Lau:Ko e uike ní, te tau kumi ai e tali ki he fehuʻi ko ʻení pea te tau fai ʻa e ngāue ko ʻení:

Lau:FEHUʻI ʻO E UIKÉ—Te u lavameʻa fēfē ʻi tuʻa he loki akó?

NGĀUE ʻO E UIKÉ—Fakamālohia ʻa ʻeku teuteu fakalaumālié mo fakaleleiʻi ʻeku founga akó mo e tōʻonga moʻuí, kau ai mo ʻeku ngāue mo ha niʻihi pea mo e fakakakato ʻa e ngaahi ngāue naʻe vahe maí.

ʻE founga fēfē haʻaku teuteu fakalaumālie?

Lau:ʻOku tau maʻu ha faingamālie lahi ʻi heʻetau feinga ke akó. Te tau alva ʻo muimui ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní, ʻa ia ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e moʻoni ʻo e meʻa kotoa peé! Tatau ai pē pe ʻoku tau fuʻu femoʻuekina, kuo pau ke tau fakamoleki ha taimi ʻi he ʻaho takitaha ke tau teuteu fakalaumālie ai. Pea ʻe lava leva ke tokoniʻi ʻe he Laumālié kitautolu ke tau ako vave ange mo manatuʻi ha meʻa lahi ange.

Mamataʻi:“Mateuteu Fakalaumālié” (ʻIkai ha vitiō? Lau ʻa e peesi 112.)

Aleaʻi:ʻE founga fēfē haʻatau taau mo e tataki ʻa e Laumālié? ʻE tokoni fēfē ʻa e Laumālié ke tau ako?

Lau:Ko ha ngaahi meʻa mahuʻinga ʻeni ki he teuteu fakalaumālié:

  • Lotu he pongipongí mo e efiafí; lotu kimuʻa pea ʻi he hili ʻetau akó; kole ki he Tamai Hēvaní ke tāpuakiʻi hotau ʻatamaí mo ʻetau ngaahi ngāué.

  • Lau fakaʻaho ʻa e folofolá.

  • Talangofua ki he ngaahi fekaú; tauhi kitautolu ke tau maʻa mo haohaoa.

  • Tokoniʻi e niʻihi kehé; tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau ako mo kitautolu.

Akoako Fakahoko:ʻOku lisi atu ʻi he saati ʻi laló ha ngaahi tefitoʻi moʻoni te nau tokoniʻi koe ke ke teuteu fakalaumālie mo ikuna ʻi hoʻo akó.

Fakakaukau pe ko e hā ho tūkunga ʻi he ngaahi tafaʻaki ko ʻení. Hiki ha ngaahi founga ke ke fakalakalaka ai.

ʻOku ou ongoʻi ʻoku tokoni mo ngāue ʻiate au ʻa e Laumālié.

ʻOku fakatupulaki ʻeku fie akó, ʻa ʻeku manako ke akó, pea mo ʻeku malava ke akó.

ʻOku ou talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá pea ʻoku ou fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ako leleí.

ʻOku ou ako ʻi he ʻaho kotoa pē; ʻoku ou palani hoku taimí mo muimui ki heʻeku palaní; ʻoku ou fai ʻeku ngaahi ngāué ʻi he taimi totonu.

ʻOku ou fakatupulaki ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí mo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau fai ʻa e meʻa tatau.

Aleaʻi:Ko e hā ha ngaahi tukupā te tau takitaha lava ʻo fai ke toe fakatupulaki ange ai ʻetau teuteu fakalaumālié? ʻE founga fēfē haʻatau fetokoniʻaki ke tauhi ʻa e ngaahi tukupā ko ʻení?

ʻE founga fēfē haʻaku teuteu ʻi tuʻa he loki akó?

Lau:Ko ha ngaahi meʻa mahuʻinga ʻeni ʻe fā ki he lavameʻá ʻi heʻetau teuteu ko ia ʻi tuʻa he loki akó. Te tau feakoʻaki kiate kitautolu.

Ako ʻi he ako: teuteu ʻi tuʻa he loki akó

Palani ke ako lelei

Ngāue mo ako mo ha niʻihi kehe

Lau ke mahino pea manatuʻi

Fakakakato taimi totonu ʻa e ngaahi ngāue naʻe vahe

ʻOku founga fēfē haʻaku palani ki he ako leleí?

Aleaʻi:Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ke palani ʻa e feituʻu mo e taimi te ke ako aí? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ke levaʻi lelei ho taimí?

Akoako Fakahoko:Ngāue fakataha mo ha mēmipa ʻe taha ʻo e kulupú. Fetokoniʻaki ke fili ʻa e taimi mo e feituʻu te ke ako ai ʻi he taimi ʻe kamata ai hoʻo akó.

  1. Te mo lava ʻo maʻu ha feituʻu ʻoku maʻa mo lōngonoá ke mo ako ai he ʻaho kotoa pē? Te mo ako ʻi fē?

  2. ʻE lava ke mo palani ke ako ʻi ha taimi pau he ʻaho takitaha?

Mōnite Tūsite Pulelulu

Tuʻapulelulu Falaite Tokonaki

Akoako Fakahoko:Hiki mo ha mēmipa kehe ʻo e kulupú ha ngaahi palopalema ʻe lava ke ne taʻofi kimoua mei haʻamo ako ʻi he ʻahó takitaha. Fakakaukauʻi he taimí ni pe ʻe founga fēfē haʻamo fakaleleiʻi e ngaahi meʻá ni.

KO E HĀ TE NE ALA TAʻOFI AU MEI HAʻAKU AKO?

ʻE FOUNGA FĒFĒ HAʻAKU FAKALELEIʻI ʻA E PALOPALEMA KO ʻENÍ?

Longoaʻa ʻa e kaungāʻapí

Kole fakalelei ange ke taʻofi ʻi he vahaʻa taimi ʻo e 3-5 p.m.

ʻE founga fēfē haʻaku teuteu ʻi tuʻa he loki akó?

Lau:ʻOku ako lelei ha kakai ʻe niʻihi ʻi ha kulupu. ʻOku hoko ʻetau kulupu moʻui fakafalala pē kiate kitautolú ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei!

Aleaʻi:Ko e hā ʻokú ne ʻai ʻetau kulupu moʻui fakafalala pē kiate kitá ko ha feituʻu lelei ke ako ai? ʻOku tokoni fēfē atu ʻetau kulupú ke ke ngāue mo haʻisia?

Lau:Ko e taimi ʻoku tau ako ai ʻi he akó, ʻoku meimei ke tau feohi mo hatau ngaahi kaungā-ako. ʻOku nau feinga mo kinautolu ke ako. Kapau te tau maʻu ʻa e kakai totonú, te nau lava ʻo tokoniʻi kitautolu mo tau lava ʻo tokoni kiate kinautolu.

Aleaʻi:Talanoa fekauʻaki mo e ngaahi kī ko ʻení ki he ako fakakulupu ʻoku leleí. Talanoa kau ki ha taimi naʻá ke ako lahi ai mei ha kulupu ako. Talanoa kau ki ha taimi naʻe ʻikai ke ke maʻu ai ha meʻa lahi fēfē. Ko e hā ʻa e faikehekehé?

  • Kumi ʻa e fānau ako lelei tahá ke ke ngāue mo kinautolu—tautautefito kiate kinautolu ʻoku loto ʻaki tatau mo koé.

  • Fokotuʻu ha taimi pau ke mo ako fakataha ai.

  • Felotoʻi ki ha taumuʻa pau ke kamata ʻaki ʻa e taimi ako kotoa pē.

  • Fakaʻosi ʻaki ʻa e taimi ako kotoa pē hano fai ha ngaahi tukupā—ko e hā ha meʻa te mo takitaha fai pea mo e taimi ke ʻosi aí?

  • Fiefia fakataha kae nofomaʻu pē he taumuʻá.

  • Mateuteu pea fai hoʻo tafaʻakí. Tokoniʻi ʻa e kau mēmipa hoʻo kulupú ke nau ako. Ako meiate kinautolu ʻa e meʻa kotoa te ke lavá.

Akoako Fakahoko:ʻE founga fēfē hao fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi kulupu akó ke fakatupulaki ʻa e lelei hoʻo akó? Hiki hoʻo ngaahi fakakaukaú pea fakahoko ia.

ʻE founga fēfē ke mahino mo u manatuʻi ʻa e meʻa ʻoku ou laú?

Lau:ʻOku ngalingali ʻe lahi ʻaupito ʻetau laukongá ʻi he akó. ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa te tau lava ʻo fai ke mahino mo tau manatuʻi ai ʻa e meʻa ʻoku tau laú.

Aleaʻi:Talanoa ki he ngaahi sitepu ko ʻeni ʻa ia ʻe tokoni atu ke mahino, mo mo u manatuʻi, mo fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻoku mou laú.

  1. Lotu. Kole ki he Laumālié ke tokoni atu ke mahino mo ke manatuʻi.

  2. Hiki e fakamatalá. Hiki ʻa e ngaahi tefitoʻi fakakaukau naʻá ke laú. Pea tānaki atu ha ngaahi fakakaukau tokoni, ngaahi moʻoniʻi meʻa, mo e kakaí. Toe fakamanatu ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻi he ʻaho pē ko iá, ʻi ha ʻosi ha uike, pea ʻi he ʻosi ha māhina.

  3. Kapau ʻoku ʻi ai hao tohi lēsoni fakaako, laineʻi pe fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea mahuʻingá mo e ngaahi foʻi lea foʻoú; hiki honau ʻuhingá ʻi he tafaʻaki ʻo e pēsí.

  4. Hiki ha fanga kiʻi fakamatala ʻi he tafaʻaki; fakahaaʻi ʻenau fekauʻakí mo e foungá; fakafehokotaki ʻa e fakamatala foʻoú mo e meʻa ʻokú ke ʻosi ʻiloʻí.

  5. Siviʻi hoʻo ʻiló; kumi ha ngaahi founga ke ngāue ʻaki mo fakaʻaongaʻi ai ʻa e fakamatala ko ʻení.

Akoako Fakahoko:Vakai fakakulupu ki he fakamatala ko ʻení. Naʻe fakaʻaongaʻi fēfē ʻe he tokotaha laukongá ʻa e ngaahi fakakaukau kotoa ʻi ʻolungá? Toe vakaiʻi ʻa e fakamatala ki he ako ʻa e tokotaha laukongá ʻi he peesi hono hokó. Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e laukonga leleí?

Lotú: Naʻá ku ongoʻi ʻo hangē ʻoku ou fie maʻu ʻa e pōpoaki ko ʻení.

Ko e “tauʻatāina ke filí” ko e totonu ke fili.

ʻE lava ʻe he Fakaleleí ʻo fakaleleiʻi ʻa e ngaahi fili koví kapau te u fakatomala.

ʻOku fie maʻu ke u fakafanongo lelei ange ʻi he taimi ʻoku ou lotu aí.

Naʻá ku ako ʻeni ʻi heʻeku ngāue fakafaifekaú.

ʻOku fehokotaki fēfē ʻeni mo ʻeku ngaahi taumuʻá?

Akoako Fakahoko:Huke ʻiate koe pē ki he peesi 113 pea lau ʻa e “Fekumi ki he ʻIló ʻi he Tuí.” Feinga lahi ke mahino mo ke manatuʻi. Fakahoko ʻa e ngaahi sitepu kotoa ʻe nima ʻi he peesi 104.

Fai ʻa e kiʻi sivi ko ʻeni ki he meʻa naʻá ke laú, kae ʻoua ʻe toe vakai ki he fakamatalá. Naʻá ke lau ke mahino mo ke manatuʻi?

  1. Ko e hā ʻoku fie maʻu ke tau fai ke tau fekumi ai ki he ʻiló ʻi he tuí?

  2. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau takitaha fekumi ki he ʻiló ʻi he tuí?

  3. Naʻe founga fēfē hono fakahaaʻi ʻe Siosefa Sāmita naʻá ne fie maʻu ke ako ʻi he tuí?

Aleaʻi:Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e ngaahi sitepu ʻe nima ko ʻeni ʻo e akó ke tokoniʻi atu ke ke manatuʻi lelei ange ʻa e fakamatalá?

ʻE founga fēfē haʻaku fakakakato ʻa e ngaahi ngāué?

Lau:ʻE founga fēfē haʻane mahino mo tau fakakakato ʻa e ngaahi ngāué ʻi he taimi totonu? ʻE founga fēfē haʻatau fai ʻetau lelei tahá? Ko ha ngaahi fehuʻi ʻeni ʻoku fehangahangai mo e taha ako kotoa pē.

Aleaʻi:Ko e hā kuó ke fai ke mahino ai ʻa e ngaahi ngāué? Ko e hā kuó ne tokoniʻi koe ke ke fakakakato lelei ʻa e ngaahi ngāué mo taimi totonu?

Lau:ʻOku tokoni ke te manatuʻi ʻoku faʻa fakaiku maʻu pē ʻa e kamata leleí ki ha ikuʻanga lelei. Ko ʻetau maʻu pē ha ngāue, ko e lelei tahá ke palani mo kamata vave!

Akoako Fakahoko:Siviʻi koe ʻi he ʻekitivitī ko ʻení. Fokotuʻu ʻa e “x” ʻi ha taha ʻo e fanga kiʻi puha ʻe fā ʻi he ʻotú takitaha ke fakahaaʻi ho tuʻunga ʻi he ngaahi tafaʻaki ko ʻení. Toutou fai ʻeni ʻi he uike kotoa pē ke ke fakalakalaka.

ʻOku ou toutou fehuʻi pē kae ʻoua kuo mahino kakato kiate au ha ngāue.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

Ko ʻeku maʻu pē ha ngāue pe meʻa ke fai, ʻoku ou fokotuʻu ʻa e ʻaho ke ʻosi aí ʻi ha tohi māhina, peá u palani leva ʻa e ngaahi sitepu ʻosi ki aí.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

ʻOku ou tui ʻoku ou ʻiloʻi ʻa e founga ʻe fakamaaka ai aú, pea ʻoku ou ako mo fai ʻa e meʻa kotoa ʻoku fie maʻu ke u ikuna aí.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

ʻOku ou ngāue ke ʻosi ʻeku ngaahi ngāué ʻo ʻikai toe toloi. ʻOku ʻikai ke u fakatoloi.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

Kapau ʻoku lava, ʻoku ou vahevahe ʻeku fakalakalaká mo e faiakó pea kumi tokoni kapau ʻe fie maʻu kimuʻa pea toki tānaki ʻa e ngāué.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

Tukupaá mo e vilitakí

Lau:ʻOku tau tukupā ke ʻiloʻi “ʻi he ako pea ʻi he tui foki” (T&F 88:118)? ʻOku tau tukupā nai ke tau feinga pē ʻo ʻikai foʻi?

ʻOku tau tui nai ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní kapau ʻoku tau moʻui taau? ʻOku tau ako nai koeʻuhí ke tau lava ʻo ō atu ke tokoni?

Aleaʻi:ʻE founga fēfē haʻatau lava ʻo fetokoniʻaki ke tau ikuna?

Akoako Fakahoko:Vakaiʻi hoʻo teuteu ke ikuná ʻi he peesi 114 ʻi ʻapi.

ʻOku ou fakafalala lahi ange kiate au?

Taimí:Seti ʻa e uasí ke miniti ʻe 15 ʻa e peesi pē ko ʻení.

Lau:Ko ʻetau taumuʻá ke moʻui fakafalala pē kiate kitautolu, fakatuʻasino mo fakalaumālie fakatouʻosi. Ko e akó mo e maʻu ha ngāué ko ha konga pē ia ʻo e taumuʻa ko iá. Ko e konga ʻe tahá ke fakatupulaki ʻetau tuí mo tupulaki fakalaumālie.

Aleaʻi:Kuó ke moʻui fakafalala lahi ange nai kiate koe ʻi hoʻo akoako fakahoko mo akoʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Ko Hoku Fakavaʻé ?

Akoako Fakahoko:Ko e hā ʻa e lahi hoʻo moʻui fakafalala pē kiate koe mo ho fāmilí ʻi he ʻaho ní? Fakaava hoʻomou kiʻi tohi Ko Hoku Hala ki he Moʻui Fakafalala pē Kiate Kitá ki ha sivi ʻoku teʻeki fakafonu ʻo e Moʻui Fakafalala pē Kiate Kité. Fakahoko ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení: Fakalaulauloto ʻi ha miniti ʻe tolu ki he meʻa ko ʻení:

ʻĪmisi
My Path to Self-Reliance cover

ʻOkú ke fakatokangaʻi lahi ange nai he taimí ni hoʻo ngaahi fakamolé? Te ke lava ʻo tali “io” pe “maʻu ai pē” ki ha konga lahi ange ʻo e ngaahi fehuʻi ko iá? ʻOkú ke falala lahi ange nai ki he lahi ʻo e paʻanga kuó ke fokotuʻu ko hoʻo paʻanga hū mai ki hoʻo moʻui fakafalala pē kiate kitá? ʻOkú ke ofi ange nai ke aʻusia hoʻo paʻanga hū mai ke ke moʻui fakafalala pē kiate koe?

Lau:Ko ʻetau taumuʻá ke moʻui fakafalala pē kiate kitautolu, fakatuʻasino mo fakalaumālie fakatouʻosi. Ko e akó ko e konga pē ia ʻo e taumuʻa ko iá. ʻOku tau moʻui fakafalala pē kiate kitautolu foki ʻi heʻetau moʻui ʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Ko Hoku Fakavaʻé mo maʻu ha ngāue lelei angé.

Te tau hokohoko atu ke akoako fakahoko ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e Ko Hoku Fakavaʻé ʻi he fakataha ʻe ono ka hokó. Te tau fakaʻosi ʻa e toenga ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoní pea mo fakakakato ʻa e ngāue fakaʻosí.

Te tau akoako fakahoko ke lelei ange, ʻaki haʻatau fakaʻaongaʻi ʻa e tohi ngāue Ko ʻEku Kumi Ngāué .

Paaki