Ngaahi Pulusinga Kimuʻá
Ako


Ako

ʻĪmisi
lightbulb-blue

ʻE founga fēfē haʻaku lavameʻa, ʻi he taimi teu ʻi he akó aí?

Taimí:Seti ʻa e uasí ke miniti ʻe 45 ʻa e konga ki he Akó.

Lau:Kuo tau fai ha fakalakalaka lahi ʻi hono palani ʻo ʻetau akó. Ka ʻi heʻetau ʻi he akó peé, ko e hā fakahoko ke tau lavameʻa aí?

Uike 1

Uike 2

Uike 3

Uike 4

Uike 5

Uike 6

Ko e hā ʻa e faʻahinga ngāue ʻe tokoni ke u moʻui fakafalala ai pē kiate au?

Ko e hā ʻa e faʻahinga tuʻunga fakaako te ne fakafeʻungaʻi au ki heʻeku ngāué?

ʻE founga fēfē haʻaku totongi ʻeku akó?

ʻOku totonu nai ke u kole nō mei he Paʻanga Tokoni Fakaako Tuʻumaʻú?

ʻE founga fēfē haʻaku lavameʻa ʻi loki ako?

ʻE founga fēfē haʻaku lavameʻa ʻi tuʻa he loki akó?

Lau:Ko e uike ní, te tau kumi ai ʻa e tali ki he fehuʻi ko ʻení pea te tau fai ʻa e ngāue ko ʻení:

Lau:FEHUʻI ʻO E UIKÉ—ʻE founga fēfē haʻaku lavameʻa ʻi loki ako?

NGĀUE ʻO E UIKÉ—Fakamālohia ʻeku talangofua ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni fakalaumālié mo fakaleleiʻi ʻeku pōtoʻi akó mo e ʻulungāngá.

Ko e hā ʻoku faleʻi ai kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau akó?

Lau:Kuo akonekina kitautolu ʻe he ʻEikí mo e kau palōfitá ke tau fekumi ki he akó mo ako ngāue, maʻu ha ngaahi pōtoʻi ngāue ke maʻu ha ngāue lelei, pea ngāue mālohi.

Mamataʻi:“Education Is the Key to Opportunity” (ʻIkai ha vitiō? Lau ʻa e peesi 93.)

Aleaʻi:Vahevahe fakakulupu ʻo tautau toko tolu. Fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ke aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ení. Hili ia pea fakamatalaʻi fakanounou ʻa e meʻa naʻa mou ako ʻi he kulupú.

  1. Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ʻe he ʻEikí ke tau ako mo ako ngāué? Te Ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau lavameʻa?

  2. ʻOku founga fēfē hono tokoniʻi kitautolu ʻe he akó mo e ako ngāué ke tau “fakahoko totonu ʻa e uiuiʻi” kuo fai ʻe he ʻOtuá kiate kitautolú?

ʻOku founga fēfē haʻaku ako ʻi he tuí?

Lau:Lau ʻa e potu folofola ʻi toʻomataʻú.

Akoako Fakahoko:Fili ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻi he tēpilé peá ke lau ʻe koe pē. Fehuʻi pē kiate koe: “ʻE founga fēfē ke liliu ʻe he meʻá ni ʻeku founga akó?””

NGAAHI TEFITOʻI MOʻONI ʻO E TUÍ

Moʻui taau maʻu pē. “Kapau te mou loto ki ai mo talangofua, te mou kai hono lelei ʻo e fonuá” ( ʻĪsaia 1:19); “Pea ʻo ka tau ka maʻu ha tāpuaki … ʻoku tupunga ia ʻi he talangofua ki he fono ʻa ia ʻoku makatuʻunga ia ki aí” (T&F 130:21).

Fekumi ki he Laumālié “Ko e Fakafiemālié … te ne akoʻi ʻa kimoutolu ʻi he meʻa kotoa pē, mo fakamanatuʻi ʻa kimoutolu ʻi he meʻa kotoa pē” (Sione 14:26); “Fekumi faivelenga, lotu maʻu ai pē, pea loto-tui” (T&F 90:24).

Fakafanongo, fakalaulauloto, tui. “Fanongo ki he leʻo ʻo Sīsū Kalaisí, ko homou Huhuʻí” (T&F 29:1); “ʻOku folofola pehē ʻe he kihiʻi leʻo siʻí” (T&F 85:6); “ʻOua ʻe ofo … ʻoua ʻe taʻetui, ka ke tui” (Molomona 9:27).

Ngāue; femoʻuekina ai. “Ko ia ia ʻe fai ki hono finangaló, te ne ʻilo” (Sione 7:17); “Te u ʻalu ʻo fai e ngaahi meʻa kuo fekau ʻe he ʻEikí” (1 Nīfai 3:7); “ʻOku totonu ke femoʻuekina ʻa e tangatá … pea fakahoko ʻa e māʻoniʻoni lahi” (T&F 58:27).

Aleaʻi fakakulupu ʻa e meʻa naʻa mou akó. ʻE founga fēfē haʻamou fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe fā ko ʻení ʻi hoʻomou moʻuí? ʻE founga fēfē haʻamou akoʻi ia ki homou fāmilí?

Lau:Te mau lava ʻo ako ʻi he tuí koeʻuhí he ʻoku mau ʻilo ʻa e moʻoní! Ko e ʻOtuá ʻa ʻetau Tamaí pea ko ʻEne fānau ʻakitautolu. ʻOkú Ne fie maʻu ke tau hangē pē ko Iá. ʻE lava ke fakaivia kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ʻaki Hono mālohí. ʻE lava ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke fakatupulaki ʻa e mahino ʻoku tau maʻú pea mo tokoni ke tau manatuʻi. Koeʻuhí ʻoku tau ʻilo ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení, te tau lava leva ʻo maʻu ʻa e tuí ke hoko ko ha kau ako lelei!

ʻE founga fēfē haʻaku ʻilo ʻi he akó?

Lau:Makehe mei heʻetau ako ʻi he tuí, kuo pau ke tau toe ʻilo ʻi he akó. ʻOku kau ʻi he akó ʻa e meʻa ʻoku tau fai ʻi loto ʻi he loki akó pea mo e founga ʻo ʻetau teuteu ʻi tuʻa mei he loki akó. Te tau nofotaha ʻi he toenga ʻo e fakataha ko ʻení ʻi he ngaahi kī ki he lavameʻa ʻi he loto loki akó. Te tau aleaʻi ʻi he uike ka haʻú ʻa e teuteu ʻi tuʻa he loki akó.

ʻIlo ʻi he ako: ʻi loto ʻi he loki akó

Maʻu mo manatuʻi ʻa e meʻa ʻoku ou akó

Kau moʻoni, tokoni ʻi he kalasí

Ako mo fakahoko ʻa e ngaahi fie maʻú

Ako ke fakahoko lelei ʻa e ngaahi siví

ʻE founga fēfē haʻaku hiki ʻa e fanga kiʻi fakamatala ke MANATUʻI ʻa e meʻa naʻá ku akó?

Lau:ʻOku tau hiki ʻa e fanga kiʻi fakamatalá ke puke ʻa e meʻa ʻoku tau mamata mo fanongo ki ai ʻi he loki akó. ʻOku tau toe vakaiʻi ʻa e ngaahi fakamatala ko iá ke manatuʻi ʻa e meʻa naʻa tau akó.

Akoako Fakahoko:Fili ha taha ke ne lau ʻa e “Ako Moʻoni ʻo e Moʻuí” ʻi he peesi 94. ʻOku totonu ke fakafanongo ʻa e toenga ʻi he kulupú mo vakai ki he ngaahi fakamatala ʻi laló. ʻOku maʻu ʻi he ngaahi fakamatala ko ʻení ʻa e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe Palesiteni ʻAealingí?

1. Hiki ʻa e lakangá, mo e hingoa ʻo e tokotaha leá.

2. Hiki ʻa e ngaahi tefitoʻi meʻa mahuʻingá ʻi he fetuʻu ko ʻení, ʻi heʻenau leá, pea ʻai ke mahinongofua.

3. Fakamatalaʻi fakanounou hoʻo ngaahi fakamatalá ʻi he feituʻu ko ʻení, ʻi he ʻosi pē ʻa e kalasí.

4. Fakapapauʻi ʻa e meʻa mahuʻinga taha ke manatuʻí pea fai ia.

AKO MOʻONI ʻO E MOʻUÍ: HENRY B. EYRING

ʻOku fie maʻu ʻe he ʻEikí ke u ako; ʻe tokoni ʻa ʻEne ʻaloʻofá

ʻOku ʻomi ʻe he uluí ʻa e holi ke akó

ʻOku finangalo ʻa e ʻEikí ke tau ako mo ngāue

ʻOku tokoni ʻa ʻEne ʻaloʻofá ke tau ako vave, mo lelei ange

ʻOku ngaohi ʻe he akó au ke u ngāue

Ko e muʻomuʻa tahá ko e ako fakalaumālié

Ko e moʻui moʻoní ʻa e moʻui taʻengatá!

ʻOku ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ke tau faí

Ko e moʻui moʻoní ʻa e moʻui taʻengatá

ʻOku nofo ʻiate kitautolu e meʻa ʻoku tau akó

ʻOku fie maʻu kitautolu ʻe he ʻOtuá ke tau ako, mo ngāue

Lotua lahi ange ʻa e akó, falala ki he Laumālie Māʻoniʻoní

Aleaʻi:Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e hiki fakamatala leleí?

Akoako Fakahoko:Fili he taimí ni ha taha ke ne lau ʻa e “Akó mo e Kāingalotu ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní” ʻi he peesi 95. Fakafanongo pea hiki ʻa e fakamatalá ʻi he feituʻu ʻoku ʻatā ʻi laló:

  1. Tohiʻi ʻi ʻolunga, ʻa e lakangá, tokotaha leá, mo e ʻahó.

  2. Hiki e ngaahi meʻa mahuʻingá ʻi toʻomataʻu, ʻi he lolotonga hoʻo fakafanongó (konga ʻoku ʻatā lahí).

  3. Fakaʻaongaʻi ha miniti ʻe ua ʻi he ʻosi hono laú ke ke fakamatalaʻi fakanounouʻi ia ʻi toʻohema.

  4. Hiki ʻi lalo ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke loto ke liliu pe fakahoko lelei angé.

Aleaʻi:Fakafehoanaki hoʻo ngaahi fakamatalá mo e kau mēmipa kehe ʻo e kulupú. Naʻá ke hiki ha ngaahi fakamatala lelei? ʻE founga fēfē hao akoako fakahoko ʻeni ke ke anga ʻaki?

Lau:Tau manatuʻi ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení ke tokoni ke tau maʻu ʻa e meʻa ʻoku tau akó:

  • Tā ha laine ʻi heʻetau laʻipepa hiki fakamatalá ke ne vaeuaʻi; muimui ki he ngaahi sitepú.

  • Maʻu ʻa e ngaahi tefitoʻi fakakaukaú; toki fakafonu ʻa e fakaikiikí ʻamui ange.

  • Fakafehokotaki ʻi hoʻo fakakaukaú ha fakamatala foʻou ki ha meʻa ʻokú ke ʻosi ʻiloʻi.

ʻE founga fēfē haʻaku manatuʻi ʻa e meʻa ʻoku ou akó?

Lau:Kapau ʻoku tau moʻui taau, ʻe lava ke tokoni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke “fakamanatuʻi ʻa [kitautolu] ʻi he meʻa kotoa pē” (Sione 14:26). Te tau lava foki ke fakatupulaki ʻa e lahi ʻo e meʻa ʻoku tau manatuʻí ʻaki hano fakamanatu ʻi ha ngaahi vahaʻataimi pau. Kuo fakahā ʻe he kau saienisí te tau lava ʻo meimei manatuʻi kotoa ʻa e meʻa ʻoku tau akó kapau te tau muimui ʻi he sīpinga ʻi laló:

Fakamatala foʻou

ʻosi e houa ʻe 1 mei ai

ʻosi e ʻaho ʻe taha mei ai

ʻosi e uike ʻe 1 mei ai

ʻosi e māhina ʻe 1 mei ai

Lau pe ako ha faʻahinga meʻa kalasí mo hiki ha fanga kiʻi fakamatala

Fakamoleki ha miniti ʻe 10 ke toe vakaiʻi hoʻo ngaahi fakamatalá

Fakamoleki ha miniti ʻe 10 ke toe fakamanatu; fakanounouʻi ʻa hoʻo ngaahi fakamatalá

Fakamoleki ha miniti ʻe 10 ke toe fakamanatu

Fakamoleki ha miniti ʻe 10 ke toe fakamanatu; ʻoku totonu ke ʻoua naʻa teitei ngalo ia ʻiate koe!

Aleaʻi:ʻE founga fēfē hao liliu hoʻo tōʻonga akó mo hoʻo taimi tēpilé ke fakakau ai ʻa e ngaahi fakamanatu ko ʻení? Te ke fai ia?

ʻE founga fēfē haʻaku kau moʻoni ʻi he kalasí?

Aleaʻi:Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ke kau ʻi ha kalasi pe kulupu? Ko e hā ʻokú ke fakahaaʻi ki he faiakó ʻi he taimi ʻokú ke kau aí?

Akoako Fakahoko:Fakafuofuaʻi ʻa e lelei ʻo hoʻo kaú ʻaki hao tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

Tohiʻi ʻa e “x” ʻi he taha ʻo e ngaahi puha ʻe fā he tafaʻaki ʻo e fakamatalá takitaha, ke fakahaaʻi pe ʻokú ke fēfē ʻi he ngaahi tafaʻakí takitaha.

ʻOku ou mateuteu ʻi heʻemau kulupu moʻui fakafalala pē kiate kitá. ʻOku ou faʻa tali e ngaahi fehuʻí mo kau ki ai.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

ʻOku ou mateuteu ʻi he taimi ʻoku ou ʻi ha kalasi ako aí. ʻOku ou fai hoku fatongiá, tali ʻa e ngaahi fehuʻí, mo fai ʻa e ngaahi ngāue kotoa pē ʻoku fie maʻu.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

ʻOku ou feinga ke tokoniʻi ʻa kinautolu ʻi heʻeku kulupú pe kalasí ʻaki ʻeku fakafanongo peá mo ako moʻoni pe ngāue mo kinautolu.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

ʻOku ou ako ʻi he ʻaho kotoa pē; ʻoku ou palani hoku taimí mo muimui ki heʻeku palaní; ʻoku ou fai ʻa ʻeku ngaahi ngāué ʻi he taimi totonú.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

ʻOku ou feinga ke tokoni ki heʻeku faiakó pe tokotaha tokoní ʻaki ʻeku fakafanongo mo fai ha meʻa lahi ange ʻi he meʻa ʻokú ne fie maʻú.

ʻIkai ʻaupito

Taimi pē niʻihi

Meimei maʻu pē

Maʻu ai pē

Aleaʻi:ʻE founga fēfē hao fakaleleiʻi hoʻo kau moʻoní ʻi he ʻaho kotoa pē?

ʻE founga fēfē haʻaku fai fakalelei ʻa e ngaahi siví?

Lau:ʻOku lava ke faingataʻa ʻa e ngaahi siví. Ka ʻoku mahuʻinga ia ke tau fakahaaʻi ai ʻa e tuʻunga lelei ʻo ʻetau akó. ʻOku nau ʻai ke tau haʻisia—ʻa ia ʻoku lelei ʻo kapau ʻoku tau fie lavameʻa!

Aleaʻi:Fevahevaheʻaki fakakulupu hoʻomou ngaahi fakakaukau ki he fehuʻi ko ʻení:

  1. Ko e hā kuó ke fai ke ola lelei ai hoʻo siví?

  2. Ko e hā ha ngaahi manavasiʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e ngaahi siví? ʻOkú ke ikunaʻi fēfē kinautolu?

  3. ʻE founga fēfē hao lava ke liliu ʻa e founga ʻokú ke teuteu ai ki he siví?

Lau:Ko ha ngaahi meʻa kehe ʻeni ʻe niʻihi te tau lava ʻo fakahoko ke tau hoko ai ko ha kau sivi lelei:

  • Lotu ʻi he tui! Lotu kimuʻa peá ke akó mo kimuʻa ʻi he siví.

  • Ngāue mālohi ke teuteu; faʻu tokamuʻa pē ʻe koe hao sivi pē ʻaʻau.

  • Levaʻi lelei ho taimí he lolotonga ʻa e siví; fikaʻi ʻa e lahi ʻo e taimi te ke fakamoleki ʻi he fehuʻi pe konga takitaha, ʻi hoʻo kamatá pē.

  • Lau mo toe lau fakalelei ʻa e ngaahi fakahinohinó: ko e hā ʻoku nau fie maʻu moʻoní?

  • ʻUluaki fai ʻa e ngaahi fehuʻi faingofuá ke ke loto lahi ai, pea toki foki ki he toengá.

  • Fehuʻi pe ʻe toʻo ho māká ʻi he ngaahi tali halá; ka ʻikai, tali fakamahamahaloʻi.

ʻE founga fēfē haʻaku lava ke fai ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ʻe he faiakó?

Aleaʻi:Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi mo fakahoko ʻa e ngaahi fie maʻu hoʻo faiakó?

Akoako Fakahoko:Hanga ki ha mēmipa ʻe taha ʻo e kulupú. ʻE hoko ha taha ʻiate kimoua ko ha faiako pea tokotaha ako ʻa e tahá. ʻOku totonu ke ʻeke ʻe he tamasiʻi akó ki he faiakó ʻa e ngaahi fehuʻi ʻi laló. ʻE lava ke faʻu pē ʻe he kau faiakó ʻa e ngaahi talí. Hili ia peá mo fetongi ʻo toe fai pē ia.

  1. ʻE founga fēfē ke u lava ʻo lavameʻa ʻi hoʻo kalasí?

  2. Ko e hā ʻokú ke fie maʻu ke mau ako pea mo fakahokó?

  3. ʻE founga fēfē hao fakafuofuaʻi ʻeku ngāué?

  4. Ko e hā ʻokú ke fakamahuʻingaʻi tahá? Kau, taimi totonu, teuteu? ʻI ai ha toe meʻa kehe?

Aleaʻi:Kuó ke akoako fakahoko ʻeni ʻa e meʻa ko ʻení, te ke lava ʻo fai ia mo hoʻo kau faiako totonú? Te ke fakahoko fakakū ʻeni?

Paaki