Ha’api’i—’Eiaha ’ia hau i te 60 minuti

1. E aha te urupu’upu’u ’e te ahoaho ?

Tai’o :

E mau tuha’a matarohia te urupu’upu’u ’e te ahoaho i roto i te orara’a. Tē fa’a’ite nei teie mau ta’o i te mau rāve’a e pāhono ai te roro ’e te tino i te mau tītaura’a ato’a, mai te hō’ē fifi i te vāhi ’ohipara’a, te hō’ē hi’opo’ara’a i te fare ha’api’ira’a, ’aore rā te hō’ē fa’aotira’a faufa’a rahi. E nehenehe te mau fāito tano o te urupu’upu’u ’e te ahoaho e tauturu ia ’oe ’ia rōtahi, ’ia tāpae i tā ’oe mau fā, ’e ’ia pāruru i tō ’oe tino. ’Ei hi’ora’a, mai te mea tē vai ra tō ’oe urupu’upu’u nō ni’a i tā ’oe ’ohipa, e mea pāpū ē, e tae mai ’oe i te ’ohipa ma te ineine ’e te rōtahi i ni’a i tā ’oe mau ’ohipa.

Nā te urupu’upu’u ’e te ahoaho e fa’aoraora ia ’oe, terā rā, mai te mea e pinepine roa ’aore rā e maoro roa te urupu’upu’u ’e te ahoaho, e nehenehe te reira e fa’atupu i te mau fifi rahi, ’e e fa’atupu mai i te ma’i i te pae ferurira’a. Mai te mea ē, e fa’aruru rahi roa ’oe i te urupu’upu’u ’e te ahoaho, e nehenehe ’oe e ma’i-pinepine-hia, e māuiui te upo’o, e riri, e fārerei i te mau tauira’a rahi i roto i te hia’ai mā’a, ’aore rā e’ita e roa’a ’ia rōtahi i te mana’o.

E riro paha ’oe i te ha’amata i te tāhiti i tā ’oe ’ohipa, ’aore rā e’ita paha ’oe e hina’aro e haere i te ’ohipa nō te mea tē taiā ra ’oe ’o te tupu te hō’ē ’ohipa ’ino, ’aore rā ’aita e nava’i tō ’oe ’aravihi. E mau tāpa’o te reira e fa’a’ite mai ra ē, tē fāri’i ra ’oe i te hepohepo ’aore rā i te mau fāito ’ino o te urupu’upu’u ’e te ahoaho.

E nehenehe te urupu’upu’u ’e te ahoaho e ha’afifi i tō ’outou ti’ara’a ’ia fāri’i i te Vārua ’aore rā ’ia fa’ahuru-’ē i tō ’outou hāro’aro’ara’a i te mau muhumuhu pae vārua. ’Ua parau te tuahine Reyna I. Aburto, « Terā rā, mai te mea e ’oto tāmau noa tātou ’e mai te mea e tāpe’a tō tātou māuiui ’ia ’ite i te here o tō tātou Metua i te ao ra ’e o tāna Tamaiti ’e o te Vārua Maita’i, tei roto paha ïa tātou i te hepohepo rahi, te mana’o pe’ape’a, ’aore rā te tahi atu huru hepohepo » (« I roto i te ata ’e te mahana, e pārahi te Fatu i pīha’i iho iā’u ! » Liahona, Novema 2019, 57).

Tē fa’atumu nei teie pene i ni’a i te ha’api’ira’a ’ia arai maita’i a’e i te mau fāito mātarohia o te urupu’upu’u ’e te ahoaho. E nehenehe ’outou e ha’api’i mai ’ia ’ite i te taime tei roto ’outou i te urupu’upu’u ’aore rā i te ahoaho rahi ’e ’ia ’imi i te tauturu tano.

Tāu’aparau :

Nāhea te urupu’upu’u ’e te ha’ape’ape’a i te tauturura’a ’aore rā i te ha’amauiuira’a ia ’outou ?

2. Te hāro’aro’ara’a i te fāito o te urupu’upu’u

Tai’o :

Mai te mau fāito i ni’a i te tāpura pairatira’a ’o te hō’ē pere’o’o ’o tē fa’aha’amana’o ia ’outou ’ia tere marū, ’ia ha’apūai, ’aore rā ’ia hi’o i te mātini, te mau tāpa’o o te urupu’upu’u e mau tāpa’o ïa nō te fa’aha’amana’o ia ’outou ’ia haere marū, ’ia fa’a’ī i tō ’outou « fa’ari’i mōrī » pae vārua, ’e ’ia ’imi i te mau rāve’a ’āpī. Mai te mea e ha’a ’outou nō te fa’atere maita’i i tō ’outou urupu’upu’u, e riro te reira i te tauturu ’ia fa’ata’a i te urupu’upu’u i roto e maha fāito ta’a’ē. (Hi’o i te tāpura i roto i te ’ātivite i muri nei.)

’OHIPA E RAVE (5 minuti)

Ta’ahira’a 1 : ’A tai’o ’outou iho i nā fāito e maha o te urupu’upu’u. E riro paha ’outou i te ’ite i te mau fāito rau o te urupu’upu’u i terā ’e terā taime. E mana’o paha ’outou ē, tei te fāito puātou ’outou i teie mahana ’e i te fāito matie ananahi. Te rirora’a ’ei ta’ata pūai a’e i te pae mānava, e tauturu te reira ia ’outou ’ia ’ite pinepine a’e i te hō’ē fāito matie o te urupu’upu’u. ’A tāpa’o i te fāito e fa’ata’a maita’i a’e i tō ’outou huru i teie taime.

Fāito o te urupu’upu’u

	Mai te mea tē ’ite ra ’outou…	E aha te rave
Matie	Mai te mea tē ’ite ra ’outou… Ti’aturi Tāpura ’ohipa Ineine nō te pāhono i te mau tāmatara’a E nehenehe e ’āfaro ’e ’o vetahi ’ē E nehenehe e fāri’i ’ōhie i te Vārua	E aha te rave Teie te fāito tā te ta’ata e hina’aro ’ia vai i roto, terā rā, e mea mātarohia ’ia tauiui noa. ’A tāmau ā. I roto i te fāito matie, tē arai ra ’outou i te urupu’upu’u o te mau mahana ato’a o te ’utuāfare, te ’ohipa, te ’apora’a, ’e te haerera’a i mua ma te maita’i.
Re’are’a	Mai te mea tē ’ite ra ’outou… Mana’o hau ’ore Māna’ona’o Pe’ape’a Pāruru ’ore Fifi nō te fa’ahoa ia vetahi ’ē Nevaneva i te fāri’ira’a i te Vārua	E aha te rave E mea mātarohia ’ia vai i te tahi taime i ni’a i te fāito re’are’a ’A fa’a’ite i te maita’i i ni’a ia ’outou iho ’ia fāri’i ana’e ’outou i te mau tāmatara’a o te orara’a. ’A ’āmui atu i roto i te mau ’ohipa ha’amāhara’a i te rohirohi, mai terā e hōro’ahia ra i roto i teie pene, nō te tauturu ’ia fa’arahi i tō ’outou ti’ara’a ’ia ārai i te urupu’upu’u.
Puātou	Mai te mea tē ’ite ra ’outou… Rohirohi (i te pae tino ’e i te pae manava) Teimaha ’Ua ma’ihia (’ei hi’ora’a, e māuiui ’ōpū) Riri ’ōhie noa Ha’aparuparu mai roto roa mai Te fifi ’ia fāri’i i te Vārua	E aha te rave ’Aita e ta’ata e ’oa’oa i roto i te urupu’upu’u fāito puātou, ’aita rā te reira i tītauhia ’ia vai tāmau noa. Fa’aō i roto i te mau ’ātivite tāmarūra’a i te tino ’e ’a ha’amana’o i te mau ’itera’a maita’i. Mai te mea ē, e fa’aea noa ’outou i ni’a i te fāito puātou hau atu i te tahi tau mahana ’aore rā ’ua teimaha roa ’outou, ’a ani i te tauturu.
’Ute’ute	Mai te mea tē ’ite ra ’outou… Te teimaha-tāmau-ra’a Fa’aātea-’ē-ra’a ia vetahi ’ē ’Aita e ti’aturira’a fa’ahou Fifi nō te ’amu i te mā’a ’aore rā nō te ta’oto mai tei mātarohia E’ita e nehenehe e tāmau noa Mai te huru ē, ’ua fa’aru’ehia ’outou e te Atua	E aha te rave Mai te mea tei ni’a ’outou i te reira fāito, ’a ani i te tauturu. Mai te mea e ti’a ia ’outou, ’a feruri ’ia fa’afa’aea ri’i ’aore rā ’ia rave i te hō’ē ’ohipa ’o tē tauturu ia ’outou i te pae mānava, ē tae roa atu i te taime e fārerei ai ’outou i te hō’ē ta’ata tōro’a nō te ea.

Ta’ahira’a 2 : ’A feruri na i te mau taime tei ni’a tō ’outou fāito urupu’upu’u i te fāito matie. E aha te mea i tauturu ia ’outou ’ia fāri’i i te reira huru ?

Ta’ahira’a 3 : ’Ei pupu, ’a tāu’aparau nō ni’a i tā ’outou mau pāhonora’a i roto i te ta’ahira’a 2.

Tai’o :

Te feiā e fifi tō rātou ’ia arai i te orara’a i te mau mahana ato’a, penei a’e e fifi tō rātou i te pae ea. E nehenehe te hō’ē fifi rū e tu’u tā’ue noa ia ’outou i roto i te hō’ē fāito urupu’upu’u puātou ’aore rā ’ute’ute. E ti’a i te ta’ata ’ia ’imi ’oi’oi i te tauturu a te feiā tōro’a mai te mea ē, e mana’o rātou e’ita tā rātou e nehenehe e fa’aruru ’aore rā mai te mea e fa’a’ohipa rātou i te mau rā’au ta’ero. Te feiā e mana’o ’ōnohi tō rātou, e haere rātou i te piha rū nō te fare ma’i fātata roa a’e, ’e e fārerei rātou i to rātou ’utuāfare, te hō’ē hoa, ’aore rā i tō rātou ’episekōpo ’aore rā i te tahi atu ti’a fa’atere o te ’Ēkālesia. Hi’o suicide.ChurchofJesusChrist.org nō te mau rēni tauturu ’e te mau rāve’a tauturu.

E nehenehe te mau ta’ata ato’a i Amerika Apato’erau e pi’i i te rēni āraira’a i te ’ōnohi 1-800-273-8255.

3. Fa’a’ohipa i te ’itera’a mau nō te fa’aiti i te urupu’upu’u

Tai’o :

E nehenehe te urupu’upu’u ’e te mau ferurira’a tano ’ore e ha’avī ’e e fa’ahuru-’ē i tō ’outou mau mana’o. E nehenehe tō ’outou ferurira’a e ’overe, ’aore rā e nehenehe ’outou e hi’opo’a ’e e fa’atumu i ni’a i te tahi mea ’eiaha rā i ni’a i te ’ohipa e tupu ra ’ati a’e ia ’outou.

Te ’ite-pāpū-ra’a ’o te hō’ē ïa ’aravihi ’o tē tauturu ia ’outou ’ia rahi atu te pa’ari i te pae manava. ’O te ha’apa’o-maita’i-ra’a ïa i te mea tā tō ’outou tino e parau nei ia ’outou i ’ō nei ’e i teienei. E nehenehe te reira e fa’aiti i te urupu’upu’u ’e i te ahoaho ’e e fa’arahi ho’i i tō ’outou mana’o maita’i ’e te ti’aturi. E tauturu ato’a te ’ite-pāpū-ra’a ia ’outou ’ia ha’apae i te fa’arahi i te ha’a ’aore rā i te ha’ape’ape’a roa i mua i te ’ohipa e tupu ra ’ati a’e ia ’outou.

Tāu’aparau :

E aha te mea e tauturu ia ’outou ’ia rōtahi, noa atu ē, tē urupu’upu’u ra ’outou ?

Feruri :

I ni’a i te hō’ē fāito mai te 1 ē tae atu i te 10, mai te aha te huru urupu’upu’u e tupu ra i roto iā’u i teie iho taime ?

’OHIPA E RAVE (5 minuti)

Fa’ata’ara’a a te ti’arautī : Mai te mau ’ohipara’a ato’a, ’eiaha e taui ’aore rā e ha’amaita’i atu i teie ’ātivite. ’A tai’o noa i te mau ta’ahira’a nō teie ’ohipara’a ma te reo hau ’e ma te marū e nehenehe te mau melo o te pupu e māramarama ia ’outou.

I roto i teie ’ohipa ta’a maita’i, e ha’api’ipi’i ’outou i te vai ha’uti-’ore-ra’a. E hi’ora’a noa teie ’ohipara’a. E tai’o te ti’arautī i te mau ta’ahira’a i raro nei ’a pe’e ai te mau melo o te piha ha’api’ira’a.

’A tahi : ’A pārahi i te hō’ē vāhi au maita’i i reira ’outou e fa’aea noa ai ma te ha’uti ’ore nō te tahi tau minuti. (Mai te mea e rave ’outou i te reira i te fare, e nehenehe ’outou e pārahi ’aore rā e tārava.) ’A tāpiri i tō ’outou mata.

’A piti : Ha’amata nā roto i te ravera’a e rave rahi hutira’a aho maoro, ’e te marū ma te huti hope roa i te aho nā roto i tō ’outou ihu ’e te fa’aru’e-hope-roa-ra’a nā roto i te vaha. ’A vaiiho i tō ’outou hutira’a aho ’ia ’imi i tōna iho tomara’a mātarohia. ’A hi’o maita’i i te huru o tō ’outou māhāhā ’ia ’oru ’e ’ia topa ’a huti ai ’outou i te aho ’e ’a fa’aru’e ai. Mai te mea ē, e orihaere tō ’outou ferurira’a i ni’a i te tahi atu mau mea, ’eiaha e ha’ape’ape’a, e tupu iho ā te reira. Mai te mea ē, e nevaneva ’outou, a hi’o noa i te mau huru mana’o, te mau ferurira’a ’e te mau ’itera’a e fa’anevaneva ia ’outou. ’A hi’opo’a i te reira ma te tāmata ’ore i te ha’avī ’aore rā i te ha’avā i te reira, ’e ’a fa’aho’i noa mai i tō ’outou ferurira’a i ni’a i tō ’outou hutira’a aho. E hōro’a mai tō ’outou hutira’a aho i te hō’ē tūtau i reira ho’i ’outou e ho’i fa’ahou ai nā ni’a iho noa.

’A toru : ’A ha’amātau ’ia ’outou ’ia vai noa i ni’a i tō ’outou hutira’a aho. Fa’ahou ā, mai te mea e orihaere tō ’outou ferurira’a, a hi’o maita’i i te mau mana’o, te mau ferurira’a, ’e te mau ’itera’a e fa’anevaneva ia ’outou ’e e vaiiho i te reira ’ia haere i mua ia ’outou mai te mau ānuanua i roto i te ra’i. ’A huti i te aho ma teie hi’ora’a ātea nō te hō’ē minuti.

’A maha : I te hope’a o teie ’ohipara’a, ’a vaiiho marū noa i tō ’outou arara’a ’ia tupu i te rahi, ’e ’a ha’apa’o maita’i i tō ’outou tino ’e i te piha e hā’ati ra ia ’outou. ’Ia ineine ana’e ’outou, ’a ’ara’ara i tō ’outou mata ’e ’a hi’o maita’i fa’ahou i te vāhi e hā’ati ra ia ’outou. ’A ha’amana’o ē, te hutira’a aho, ’o te hō’ē ïa mauha’a e nehenehe e tauturu ia ’outou ’ia tāmarū i te tino ’e ’ia vai mai i reira i te mau taime ato’a.

’A pae : ’Ia fāitohia mai te 1 ē tae atu i te 10, e aha te fāito o tō ’outou urupu’upu’u i teie taime.

Tāu’aparau :

’Ua tauturu ānei te ferurira’a ’ia fa’aiti mai i te fāito o tō ’outou urupu’upu’u ?

Mana’o :

E nehenehe ’outou iho e tū’ao’ao i te ferurira’a i te mau taime ato’a. ’A feruri ’ia ha’api’i rahi atu ā nō ni’a i te ’itera’a mau ’e te tahi atu mau rāve’a nā roto i te fa’a’ohipara’a i te mau rāve’a tauturu i te pae hope’a o teie pene.

4. Te fāri’ira’a i te mana Atua

Māta’ita’i :

« Fa’atoro atu iāna ma te fa’aro’o », e roa’a i ni’a i te https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [3:54].

Tai’o :

’Ua ha’api’i te peresideni Dallin H. Oaks i te ti’ara’a o te Mesia nō te ha’apūai ia tātou i roto i te mau huru tupura’a ato’a tā tātou e fa’aruru nei : « Nō reira, ’ua ’ite ’oia i tā tātou tauto’ora’a, tō tātou ’ā’au māuiui, tō tātou mau fa’ahemara’a, ’e tō tātou mau māuiui, nō te mea, nā roto i tōna iho hina’aro, ’ua ora ’oia i te reira mau mea ato’a ’ei tuha’a faufa’a nō tāna tāra’ehara. ’E nā roto i te reira, ’ua horo’a tāna tāra’ehara i te mana i roto iāna nō te fa’aora ia tātou—nō te hōro’a mai i te pūai i roto ia tātou nō te amo i te tā’āto’ara’a o te reira…

« …’Ua hau atu tā te tāra’ehara o te Fa’aora e rave i te ha’apāpū-noa-ra’a ia tātou i te tāhuti ’ore, nā roto i te hō’ē ti’afa’ahoura’a nō te tā’āto’ara’a ’e te hōro’ara’a ia tātou nei i te rāve’a e tāmāhia ai tātou i te hara nā roto i te tātarahapa ’e te bāpetizora’a. E hōro’a ato’a mai tāna tāraehara ia tātou i te rāve’a nō te ti’aoro iāna, ’oia tei fāri’i i tō tātou mau paruparu ato’a nō te fa’aora ia tātou ’e nō te hōro’a mai ia tātou i te pūai nō te amo i te mau hōpoi’a o te tāhuti nei. ’Ua ’ite ’oia i tō tātou horuhoru, ’e tei reira ’oia nō tātou. Mai te ta’ata Sāmāria hāmani maita’i ra, ’ia ’ite ’oia ia tātou i te hiti purūmu, e rāpa’au ’oia i tō tātou pēpē ’e e aupuru ia tātou (hi’o Luka 10:34). Te mana fa’aora ’e te ha’apūai o Iesu Mesia ’e tāna tāra’ehara, nō tātou pā’āto’a ïa ’o tē ani » (« Ha’apūaihia e te tāra’ehara a Iesu Mesia », Liahona, Novema 2015, 62, 64).

Tāu’aparau :

Nāhea te ha’amana’ora’a i te Fa’aora i te mau taime ato’a e nehenehe ai e tauturu ia ’outou ’ia tupu ana’e te urupu’upu’u ’e te ahoaho ?

’OHIPA E RAVE (10 minuti)

’A tahi : ’A tai’o ’outou iho i te mau rāve’a i muri nei ’ia tupu ana’e te urupu’upu’u ’e te ahoaho. ’A ha’a’ati i te mau mana’o tā ’outou e hina’aro e tāmata.

1. ’A paraparau i te Atua. ’Ia ’ite ’outou ē, tē hāro’aro’a nei ’oia. ’A feruri na iāna tē pārahi ra i pīha’i iho ia ’outou, ma te fa’aro’o ’e te pūpū i te pāturura’a.

2. Feruri. ’A feruri i te mau taime a fāri’i ai ’outou i te ha’amaita’ira’a a te Fatu ’e te ’itera’a i tōna rima ’e tōna aroha i roto i tō ’outou orara’a. « ’A fa’atupua na, ’ia ’ite mai ē, ’о vau te Atua » (Salamo 46:10

3. ’A hi’o i tā ’outou mau tītaura’a. I te tahi taime, e tae mai tā tātou mau ha’ape’ape’ara’a ’e te urupu’upu’u rahi a’e i te taime ’aita te orara’a e tere ra mai tā tātou i ti’aturi ’aore rā mai tā tātou i fa’anaho. E nehenehe tā tātou e ha’api’i mai nā roto mai i tō tātou mau ’itera’a pe’ape’a. « E noa’a ia ’oe te ’ite na roto i teie mau mea ato’a, ’e e riro ho’i ïa ’ei maita’i nō ’oe nā… Nō reira, ’a tāmau noa na ’oe i tō ’oe haere’a » (Te Ha’api’ira’aTumu ’e te mau Fafaura’a 122:7, 9).

4. Fa’afa’aea ri’i. ’A rave e rave rahi mau hutira’a aho marū ’e te hohonu, ’a hutihuti i te rima ’e ’a tāmarū i te tino. ’Ia marū fa’ahou ana’e tō ’outou tino, e ti’a ïa ia ’outou ’ia feruri māramarama atu ā. ’A hāhaere, ’a ’amu i te tahi mā’a ’aore rā, ’a inu i te pape, ’aore rā, ’a pārahi noa ’e ’a feruri nō te tahi tau minuti.

5. ’Ia ’ite ’outou i te taime e tupu ai te urupu’upu’u i ni’a ia ’outou. I te tahi taime e’ita ’outou e ’ite ē, te tupu ra te urupu’upu’u. E fārerei paha ’outou i te fifi nō te ta’otora’a, te riri ’ōhie, te ’aravī, ’aore rā ’aita tō ’outou e pūai rahi. ’A hi’opo’a ia ’outou iho hō’ē a’e taime i te mahana nō te ’ite e aha tō ’outou huru.

6. Rōtahi i ni’a i te ’ā’au mehara. ’A hi’o e aha te mea e hā’ati ra ia ’outou. ’A rōtahi nō te tahi tau minuti i ni’a i te mau mea ti’a, te mau mea ’āfaro, ’e te mau mea maita’i nō ni’a ia ’outou iho ’e nō ni’a i te ao. ’A ha’amata i te pāpa’i i te hō’ē buka ’ā’amu ’ā’au mēhara, ’e ’a pāpa’i e pae a’e mau mea ta’a ’ē tā ’outou e māuruuru nō te mahana tāta’itahi.

7. ’Ia itoito. ’Ua hōro’ahia mai ia tātou te hō’ē tino ’e te hō’ē ao ’ia fāna’o. ’A hāmani i te hō’ē fa’anahora’a nō te fa’a’ohipa i tō ’outou tino nō te haere e fāna’o i teie mau hōro’a. E nehenehe ato’a te tahi nau minuti hāhaerera’a e tauturu i te fa’aitoito i tō ’outou huru ’e ’ia fa’aiti i te urupu’upu’u.

8. Fa’aiti i te fa’a’ohipa i te ihi anoa ha’a. Nā roto i te fa’a’ohipara’a i te mau rāve’a tūreiara’a tōtiare, te mau mātini roro uira ’e te mau ’āfata teata, i te ha’amatara’a iho ā rā ’e i te hope’a o te mahana, e nehenehe te reira e fa’arahi i te mau mana’o ahoaho ’e te urupu’upu’u. ’A tāmata i te ha’amata ’e i te fa’aoti i tō ’outou mahana ma te niuniu ’ore ’aore rā ma te mātini roro uira ’ore. ’A ora hō’ē mahana ’aore rā hō’ē hepetoma ma te rave ’ore i te ’ohipa tūreiara’a tōtiare ’aore rā te ’āfata teata ’e ’a hi’o e aha tō ’outou huru.

9. ’A hāmani maita’i ia ’oe iho. ’A paraparau ia ’oe iho mai te au i te mau parau maita’i ’e te tāmarū tā ’oe e fa’a’ohipa i ni’a i tei herehia. E ’ere nā te Atua te mau mana’o tauturu ’ore, te tīa’i ’ore, ’aore rā te fa’ahapara’a ’ino, ’e e fa’atupu te reira i te urupu’upu’u ’e te ahoaho rahi atu.

10. ʼA tauturu i te tahi atu ta’ata. ’A rōtahi fa’ahou i tō ’outou pūai nā roto i te tāvinira’a i te tahi atu ta’ata. Tā tātou fā hope’a ’o te herera’a ïa ia vetahi ’ē mai tā te Mesia i rave, noa atu ē, tē tāfifi ra tātou. ’Ua hōro’a mai te Mesia ia tātou i te hō’ē hi’ora’a nō teie here ’a fa’a’ore ai ’oia i te hara a te mau ta’ata tei hāmani ’ino iāna ’e ’a ha’apāpū ai ’ia ha’apa’ohia tōna metua vahine noa atu ē, tē māuiui ra ’oia i ni’a i te tātauro. Noa atu ē e mea fifi, e nehenehe tātou e fāri’i i te hi’ora’a ātea maita’i a’e i ni’a i tō tātou orara’a mai te mea e fa’aea tātou ’e e feruri tātou ia vetahi ’ē ’e ’ia ’imi i te mau rāve’a nō te tauturu.

11. ’A tāmata i te hō’ē ’ohipa ha’amāhara’a rohirohi. E ha’amāha te ta’ata tāta’itahi i te rohirohi nā roto i te mau rāve’a rau. Penei a’e e mea au nā ’outou ’ia pēni, ’ia fa’aro’o i te ’upa, ’ia tai’o i te buka, ’aore rā ’ia haere nā rāpae. ’Ia tupu ana’e te urupu’upu’u ’aore rā te ahoaho i roto ia ’outou, ’a rave i te taime nō te ha’amana’o e aha te mea e fa’a’oa’oa ia ’outou ’e e tāmarū ia ’outou. ’A rave i te taime nō te rave i te reira mau mea, noa atu ē, e feruri ’outou ē, e mea rahi roa tā ’outou ’ohipa.

12. ’A vai tū’ati noa i te mau hoa ’e te ’utuāfare. E nehenehe te vaira’a i pīha’i iho i te feiā tei here ’e tei pāturu ia ’outou e tauturu ’ia fa’aiti i te urupu’upu’u. ’Ua hāmanihia ’outou nō te tū’atira’a. ’Aita e ha’amā i te fa’a’itera’a i te mea tā ’oe e fa’aruru nei. ’A tauturu i tō ’outou mau hoa ’e te ’utuāfare ’ia māramarama i te mea e tupu nei i ni’a iho ia ’outou.

13. Hō’ē ta’ahira’a i te taime hō’ē. E nehenehe ’outou e ui ia ’outou iho ē, « E aha te ’ohipa faufa’a roa a’e tā’u e nehenehe e rave i teie iho taime ? » Mai teie paha te huru tā ’outou pāhonora’a « Tā’u noa ’ohipa e ti’a ’ia rave i teie iho taime ’o te tīa’ira’a ïa i tō’u pere’o’o uta ta’ata » ’aore rā « Tā’u noa ’ohipa e ti’a ’ia rave i teie iho taime ’o te tāmāra’a ïa i te ’āu’a ». ’A fa’aoti e aha te ti’a ’ia rave i teienei ’e e aha tē nehenehe e tīa’i. Ha’api’i ’eiaha e fa’ahapa ia ’outou iho nō te paraura’a ē, « ’aita » i te hō’ē mea e nehenehe e tīa’i.

14. Ha’api’ipi’i ’i te ’ite-pāpū-ra’a. ’A fa’a’ohipa i te mau tū’ao’aora’a nā mua atu i teie ’ohipa e rave ’e i te hope’a o teie pene nō te ha’api’ipi’i ia ’outou ’ia tae atu. ’A ’imi i te mau rāve’a nō te fa’aha’amana’o ia ’outou iho ’ia rahi atu te taera’a i te roara’a o te mahana.

’A piti : I roto i te tāpura i raro nei, e pāpa’i te ta’ata hō’ē i te tahi mau mana’o nō te fa’aiti i te urupu’upu’u ’e te ahoaho tā ’outou e hina’aro e tāmata. ’A hāmani i te hō’ē fa’anahora’a nō te taime ’e e nāhea ’outou i te fa’a’ohipa i te anoha’a.

Te rāve’a nō te fa’aiti i te urupu’upu’u ’e te ahoaho	’Ahea ’e nāhea
Te rāve’a nō te fa’aiti i te urupu’upu’u ’e te ahoaho Hi’ora’a Fa’afa’aea ri’i.	’Ahea ’e nāhea E tu’u vau i te hō’ē fa’aha’amana’ora’a i ni’a i tā’u niuniu nō te fa’afa’aea e pae minuti te maoro i te taime tāmā’ara’a ’e hou a ho’i ai i te fare i muri a’e i te ’ohipa.
Te rāve’a nō te fa’aiti i te urupu’upu’u ’e te ahoaho	’Ahea ’e nāhea
Te rāve’a nō te fa’aiti i te urupu’upu’u ’e te ahoaho	’Ahea ’e nāhea
Te rāve’a nō te fa’aiti i te urupu’upu’u ’e te ahoaho	’Ahea ’e nāhea

5. Te hina’aro e ha’amaita’i roa ’ino

Tai’o :

Te ha’amaita’i-roa-ra’a, ’o te ti’aturira’a ïa ē, ’ia ’ore noa atu tātou i te mea maita’i roa i roto i te mau mea ato’a, e feiā manuia ’ore ïa tātou ’e ’aita ïa tātou i nava’i te maita’i nō te Atua ’aore rā nō te tahi ta’ata ’ē atu. Terā rā, ’ua ’ite tātou ē, ’ua hōro’a mai te Fatu i te paruparu nō te tauturu ia tātou ’ia ha’eha’a noa ’e ’ia riro ’ei feiā ’apo i te ha’api’ira’a (hi’o Etera 12:27).

Nō ni’a i te maita’i-roa-ra’a, ’ua ha’api’i mai ’o Elder Jeffrey R. Holland :

« Tā tātou noa tīa’ira’a i te maita’i-roa-ra’a mau, tei roto ïa i te fāri’ira’a i te reira ’ei hōro’a nō te ra’i mai—e’ita e nehenehe e ho’o mai i te reira. Nō reira, ’aita te maita’i o te Mesia e pūpū noa mai i te fa’aorara’a i te ’oto, i te hara ’e i te pohe, i te fa’aorara’a ato’a rā i te fa’ahapa-tāmau-ra’a ia tātou iho…

« Te mau taea’e ’e te mau tuahine, ’ua hau atu tō tātou hia’aira’a i te orara’a mai tō te Mesia te huru i tā tātou e manuia pinepine nei i te ora. Mai te mea e fā’i mau tātou i te reira ma te tāmata i te ha’amaita’i, e ’ere ïa tātou i te ta’ata fa’ahua paieti ; e ta’ata tātou… Mai te peu e tāmau noa tātou, ’ei reira e oti ai ’e e hope ai tō tātou ha’amaita’ira’a i te hō’ē vāhi o te tau mure ’ore—terā ho’i te aura’a nō te maita’i-roa-ra’a » i roto i te Faufa’a ’Āpī (« ’Ia maita’i roa ho’i ’outou—i te pae hope’a », Liahona, Novema 2017, 41–42).

Tai’o :

Teie e maha parau tumu nō ni’a i te fa’arahira’a i tōna huru aroha iāna iho ’e te fa’aitira’a i tōna hina’aro rahi ’ia tūtava noa i te ha’amaita’i-roa-ra’a iāna iho :

1. Te ’itera’a e aha te ha’amaita’i-roa-ra’a iāna iho i roto i tō tātou mau mana’o, tō tātou ’ā’au ’e i tā tātou mau ’ohipa.

2. ’A titau i te reira mau mea i roto i te mana’o, te ’ā’au ’e te mau ’ohipa.

3. ’A fāri’i i tā tātou mau hape ’ei tuha’a nō te orara’a, ’e ’eiaha e taiā ’ia hape.

4. ’A fa’atupu i te aroha ia ’outou iho ; ’a fāri’i ’e ’a here ia ’outou iho, ē tae noa atu i tō ’outou mau hapehape.

Māta’ita’i :

« Perfectionism: Will I Ever Be Good Enough? » e roa’a i ni’a i te https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [3:54].

Tāu’aparau :

I roto i te video, nāhea Olivia i te tauira’a i tōna huru ’eta’eta i ni’a iāna iho ’ei huru aroha a’e iāna iho ’e e mea nāhea ’oia i te pāto’ira’a i tōna hina’aro ’ia tūtava noa i te mea maita’i roātu ?

Hi’opo’ara’a pupu (10 minuti)

E maha hepetoma i teie nei tō tātou putuputura’a ’ei pupu. ’A pāhono ’outou iho ma te pāpū i te mau uira’a tāta’itahi i muri nei nō ni’a i te mau mea tei tupu i ni’a ia ’outou ē tae mai i teie taime.

E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ?	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 1. E fa’a’ite te melo tāta’itahi o te pupu nō ni’a i tāna mau parau fafau.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 2. E ha’amata tā tātou pupu ’e e fa’aoti i te hora ti’a.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 3. E ’ohipa ’āmui mai te mau ta’ata ato’a i roto i te pupu.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 4. E ’ite au i te Vārua i roto i tā tātou mau rurura’a pupu.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 5. ’Aita vau e fa’atere i te ’āparaura’a a te pupu.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 6. E ’ite au i te hō’ē tā’amura’a ’e te mau melo o tā’u pupu.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 7. Tē mana’o nei au ē tē tupu rahi noa ra tō’u ’āueue ’ore i te pae manava.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a
E aha tō’u mana’o nō ni’a i teie ’ohipa i tupu ? 8. ’Ua ’ite au ē ’ua fāri’ihia vau e te mau melo nō tā’u pupu.	E’ita roa atu	I te tahi mau taime	Pinepine	I te mau taime ato’a

Tāu’aparau :

E aha tē nehenehe ia tātou ’ia rave nō te ha’amaita’i i te ’ohipa tei tupu i ni’a i tā tātou pupu ?

Fa’ata’ara’a