Fa’arava’ira’a iāna iho
Rāve’a tauturu


« 4 : Rāve’a tauturu », Te ’itera’a i te pūai i roto i te Fatu : Te ’āteuraa pae mānava (2020)

« 4 : Rāve’a tauturu », Te ’itera’a i te pūai i roto i te Fatu : Te ’āteura’a pae mānava

Rāve’a tauturu

Mana’o nō te tāmarū i te rohirohi

Pehe

Tē vai nei te ha’apāpūra’a ē, e nehenehe te pehe e tauturu ’ia fa’aiti i te ahoaho ’e te urupu’upu’u. Mai te mea ē, tē urupu’upu’u ra ’oe ’aore rā tē paruparu ra te mana’o, ’a hīmene ’aore rā ’a fa’aro’o i te hō’ē pehe au-roa-hia e ’oe. « E nehenehe te mau hīmene purera’a [’e te tahi atu mau pehe maita’i] e fa’ateitei i tō tātou vārua, e hōro’a mai ia tātou te itoito, ’e e fa’ahaere ia tātou i roto i te ’ohipa parauti’a. E nehenehe te reira e fa’a’ī i tō tātou vārua i te mau mana’o o te ra’i ’e e hōro’a mai ia tātou i te hō’ē vārua hau « ’Ōmuara’a parau a te Peresidenira’a Mātāmua nō te mau hīmene) », Te mau hīmene, 1985, x).

’Ohipa tāmarūra’a māite i te rohirohi

E tauturu te tāmarūra’a hōhonu i te rohirohi o tō ’oe tino ’ia fa’a’ore i te urupu’upu’u. ’A rave i teie ’ohipa i te pō hou ’oe ’a ta’oto ai nō te ha’api’i i tō ’oe tino ’ia tāmarū i te rohirohi. ’A rave i te fa’anahora’a poto a’e o teie ’ohipa i te ao i te mau taime ato’a e tupuhia ’oe i te urupu’upu’u. ’A tārava ’aore rā, ’a parahi ma te au māite ’e ’a tāpiri i tō ’oe mata.

’A ’imi i te aehuehu tā ’oe e amo ra, ’a rōtahi i ni’a i te hō’ē tuha’a o tō ’oe tino i te taime hō’ē : tō ’oe upo’o ’e te hōho’a mata, te mata, te ta’a, te ’a’i, te tapono ’e te tua, te rima, ’e te manimani rima, te ’ōuma ’e te ’ōpū, te ’avae ’e te manimani ’āvae. ’A tāmarū māite i te rohirohi o te tuha’a tāta’itahi o tō ’oe tino. ’A ’ite i te mau fifi ato’a e reva ’ē ra, mai te one e he’e ra nā ni’a i tō ’oe mau manimani rima. Mai te mea ē, te ’ite noa ra ā ’oe i te fifi, ’a taumi i ni’a i te vāhi e māuiui ra 10 tetoni te maoro ’e a tu’u 10 tetoni te maoro.

’Eiaha e rū. ’A hi’opo’a i tō ’oe tino i roto i te ferurira’a nō te ’ite i te tahi fifi, i muri iho, ’a tāmarū hope roa i te rohirohi. E fa’atumu i ni’a i te hō’ē ha’amana’ora’a ’aore rā ’a feruri i te hō’ē fa’anahora’a ’o tē hōro’a mai ia ’oe i te hau ’e te ’oa’oa. ’A tāmata i te feruri maita’i i te hōho’a ’e tae atu i te taime ’ua ineine ’oe nō te ’ara’ara fa’ahou i tō ’oe mata.

Te fa’a’ohipara’a ma te ’ite maita’i i nā ’itetino (sens) e pae

E nehenehe te fa’atumura’a i ni’a i tō ’oe mau ’itetino e tauturu ia ’oe ’ia ha’api’ipi’i ma te ’ite maita’i. ’A hi’opo’a i roto i te roara’a e rave rahi minuti i te mau mea e hā’ati ra ia ’oe. ’A nā reira ai ’oe, ’a tāmata i te rave i teie mau mea i muri nei :

’A hi’o e pae mau mea tā ’oe e nehenehe e ’ite. ’A hi’o ati a’e ia ’oe ’e ’a ha’amau i tō ’oe mana’o i ni’a e pae ’ohipa tā ’oe e nehenehe e ’ite. ’A rave mai i te hō’ē mea ’aita ’oe i ’ite, mai te hō’ē ata ’aore rā te hō’ē pa’apa’a’ina na’ina’i. ’A hi’o e maha mea tā ’oe e nehenehe e fāri’i. ’A ha’apa’o maita’i i nā mea e maha tā ’oe e fāri’i ra i teie taime, mai te huru o tō ’oe ’ahu, te puva’iva’i o te mata’i i ni’a i tō ’oe ’iri, ’aore rā te marū o te tīpera ’a tu’u ai ’oe i tō ’oe nā rima i ni’a iho. ’A hi’o e toru mea tā ’oe e nehenehe e fa’aro’o. ’A rave i te taime nō te fa’aro’o ’e ’a tāpa’o e toru mea tā ’oe e fa’aro’o ra i muri. E riro paha ’o te hiohio a te manu, te mū o te hō’ē fa’ato’eto’era’a, ’aore rā te māniania marū o te terera’a pere’o’o nā ni’a i te hō’ē purūmu fātata mai. ’A hi’o e piti mea tā ’oe e nehenehe e hau’a. ’A ara i nā hau’a e piti ’o tā ’oe i mātaro i te tīti’a, e mea au ānei ’e ’aore rā e mea au ’ore ānei. E ’ite paha ’oe i te hō’ē hau’a tumu ’aito mai te mea tei rāpae ’oe ’aore rā te ’ahu tā oe e ’ō’omo ra. ’A hi’o hō’ē mea tā ’oe e nehenehe e tāmata. ’A rōtahi i ni’a i te hō’ē mea tā ’oe e nehenehe e tāmata i teienei, i teie taime. E nehenehe ’oe e inu ma’a pape iti, e ’amu i te tūtāmu [chewing-gum], e ’amu i te hō’ē mea, ’aore rā e ’ite i te hō’ē au i roto i tō ’oe vaha.

Fa’ahōho’ara’a

I roto i teie rāve’a tāmarūra’a i te rohirohi, e hāmani ’oe i te mau hōho’a i roto i te ferurira’a nō te hō’ē tere ’ite-mata-hia i te hō’ē vāhi ’aore rā te hō’ē tupura’a hau ’e te marū. Ha’amata nā roto i te ferurira’a i te hō’ē vāhi ’o tē fa’a’oa’oa ia ’oe. E nehenehe te reira e riro ’ei vāhi mau ’aore rā ’ei vāhi mana’ohia. I roto i te fa’ahōho’ara’a, ’a tāmata i te fa’a’ohipa e rave rahi ’itetino e ti’a ia ’oe ’ia fa’a’ohipa, mai te hau’ara’a, te ’itera a, te ’ahehe, ’e te fāfāra’a. Mai te mea ē, tē feruri ra ’oe tei ni’a ’oe i te moana i tē tāmarūra’a i tō ’oe rohirohi, e nehenehe tā ’oe e feruri i te hau’a o te pape miti, te ’ahehe o te mau fatira’a ’are, ’e te māhanahana o te mahana i ni’a i tō ’oe tino. E hina’aro paha ’oe e tāpiri i tō ’oe mata, e pārahi i te hō’ē vāhi hau, ’e e ha’apāpū ē, e mea au maita’i tō ’oe ’ahu.

Fa’ata’ara’a : E nehenehe ato’a ’oe e fa’a’ohipa i te ’ohipara’a nō te ’ite-maita’i-ra’a) i roto i teie pene.

Fa’ata’ara’a