Seminelí mo e ʻInisititiutí
Lēsoni 14: Ko e Mālohi ʻo e ʻOtuá ke Fakahaofí


Lēsoni 14

Ko e Mālohi ʻo e ʻOtuá ke Fakahaofí

Talateú

ʻOku lahi ʻa e ngaahi fakamatala ʻi he Tohi ʻa Molomoná ki ha niʻihi fakafoʻituitui mo e sosaieti naʻa nau nofo pōpula ʻi ha ngaahi founga. Ko e konga lahi ʻo e ngaahi fakamatala ko ʻení ʻokú ne fakatātaaʻi mai ko Sīsū Kalaisí ko e Tokotaha Fai Fakahaofi Lahí mo e maʻuʻanga tokoni ʻi he taimi ʻoku hangē ka ʻikai lava ʻo hao pe fakahaofí. ʻI heʻetau ofi ange ki he ʻEikí ʻo fou ʻi he fakatomalá, loto fakatōkilaló, mo e lotú, ʻoku tau mateuteu fakalaumālie ange ai ke ui pea maʻu ʻa e mālohi fakahaofi ʻa e ʻOtuá.

Laukonga Puipuituʻá

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

1 Nīfai 1:20; ʻAlamā 36:1-3, 27-29

ʻOku maʻu ʻe he ʻOtuá ʻa e mālohi ke fakahaofí

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi kuo nau tanganeʻia ai ʻi he loto toʻa mo e mālohi ʻo ha taha kuó ne fehangahangai mo ha ngaahi pole pe faingataʻa lahi. Kole ange ke nau vahevahe nounou ʻa e meʻa ʻoku nau ʻiló.

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e 1 Nīfai 1:1, ʻo kumi ʻa e lea naʻe fai ʻe Nīfai fekauʻaki mo e ngaahi faingataʻa kuó ne aʻusia ʻi heʻene moʻuí.

  • Naʻe fakamatalaʻi fēfē ʻe Nīfai ʻa ʻene ngaahi ongó ʻi he hili ʻene aʻusia ʻa e “ngaahi faingataʻaʻia lahi”?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ka ongoʻi ai ʻe ha tokotaha ʻoku “ʻofeina lahi [ia] ʻe he ʻEikí” neongo kuó ne ʻausia e ngaahi faingataʻa lahi?

Talaange ki he kau akó ke fakafehoanaki ʻa e 1 Nīfai 1:1 ki he 1 Nīfai 1:20 pea kumi ha ʻuhinga ʻe taha naʻe ongoʻi ai ʻe Nīfai ʻoku “ʻofeina lahi [ia] he ʻEikí.”

  • Ko e hā ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻi he veesi ko ʻení ʻe ala tokoni ki ha taha ke ne maʻu ha ʻamanaki lelei ʻi he taimi ʻokú ne aʻusia ai ha ngaahi pole pe faingataʻá? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau fakahaaʻi ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí, ʻe lava ke tau maʻu ʻa e ʻaloʻofa mo e fakahaofi ʻa e ʻOtuá.)

Fakamatalaʻi ange ʻoku fokotuʻu mai ʻe he kupuʻi lea “Ko au, Nīfai, te u fakahā kiate koe” naʻe fakataumuʻa ʻa Nīfai ke lēkooti ʻa e ngaahi sīpinga ʻo e mālohi ʻo e ʻOtuá ke fakahaofí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke kumi ʻi he 1 Nīfai vahe 1–8 mo e 16–18, ʻa e ngaahi sīpinga mei he moʻui ʻa Nīfaí ʻokú ne fakatātaaʻi mai ʻa e mālohi ʻa e ʻOtuá ke fakahaofí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vahevahe nounou ʻa e ngaahi tā sīpinga naʻa nau maʻú. Kapau ʻoku faingataʻa ke maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi sīpinga, te ke lava ʻo fakahinohino ange kiate kinautolu ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻení: 1 Nīfai 3:23–31; 4:1–18; 7:16–19; 8:7–12; 16:10, 18–31, 36–39; 17:48–55; mo e 18:1–3, 11–21.

Lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā L. Tomu Peuli (1922–2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder L. Tom Perry

“Ko e konga lahi e ngaahi talanoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻoku fekauʻaki ia mo e fakatauʻatāiná pe fakahaofí. Ko e mavahe ko ia ʻa Līhai mo hono fāmilí ki he toafá naʻe fekauʻaki ia mo hono fakahaofi ia mei hono fakaʻauha ʻo Selusalemá. Ko e talanoa ʻo e kau Sēletí, ko ha talanoa ia ʻo e fakatauʻatāiná kae pehē ki he talanoa ki he kau Mūlekí. Naʻe fakatauʻatāinaʻi ʻa ʻAlamā ko e Siʻí mei he angahalá. Naʻe fakahaofi e kau tau kei talavoú ʻi he taú. Naʻe fakatauʻatāinaʻi ʻa Nīfai mo Līhai mei he fale fakapōpulá. ʻOku hāsino pē ʻa e fakatauʻatāiná ʻi he Tohi ʻa Molomoná kotoa” (“Ko e Mālohi ʻo e Fakahaofí,” Ensign pe Liahona, Mē 2012, 94).

Fakamatalaʻi ange naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻAlamā ʻa hono fakatauʻatāinaʻi mei he angahalá ki hono foha ko Hilamaní ko ha sīpinga ʻo e fakatauʻatāinaʻi fakalaumālié. Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 36:1-3 pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ʻe taha ke lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 36:27-29 (fakatokangaʻi ange ʻoku ʻi he ʻAlamā 5:1–12 ha faleʻi ʻoku mei tatau mo ia). Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ngaahi fakakaukau ʻe ala tokoni ki ha taha ʻoku fefaʻuhi mo e mamahí pe faingataʻá.

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau naʻá ke maʻu ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení ʻe lava ke tokoni ki ha taha ʻoku fehangahangai mo e ngaahi faingataʻaʻia fakatuʻasino pe fakalaumālié?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa fakapōpula fakatuʻasino pe fakalaumālie ʻoku fehangahangai mo e kakaí ʻi he ʻahó ní? (ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e mahamahakí, maʻunimā ʻe he faitoʻo konatapú mo e ponokalafí, masivá, ngaohikoviá, filifilimānakó, fai angahalá, taʻe tui pea mo e angatuʻú.)

Fakaʻaliʻali pea lau e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

“ʻOkú ke fefaʻuhi nai mo ha pōpula ki he maʻunimaá—hangē ko e tapaká pe faitoʻo konatapú pe vaʻinga kumi monūʻiá, pe ko hono kaungāmeʻa fakaʻauha ko e ponokalafí? ʻOku palopalema nai hoʻo nofomalí pe faingataʻaʻia ha taha hoʻo fānaú? ʻOkú ke puputuʻu nai ʻi he tuʻunga tangata pe fefiné pe fekumi ke fakaʻapaʻapaʻi kita? ʻOkú ke fehangahangai nai—pe ko ha taha ʻokú ke ʻofa ai—mo ha mahaki ʻo e loto-mafasiá pe maté? Neongo pe ko e hā ha toe meʻa kehe te ke fai ke fakaleleiʻi ʻa e ngaahi hohaʻa ko ʻení, ʻuluaki haʻu ki he ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí. Falala ki he ngaahi talaʻofa fakalangí. ʻI heʻene peheé, ʻoku hoko ʻa e fakamoʻoni ʻa ʻAlamaá ko ʻeku fakamoʻoní: ʻOkú ne pehē, ‘ʻOku ou ʻiloʻi, ʻilonga ʻa kinautolu ʻe falala ki he ʻOtuá ʻe tokoniʻi ʻa kinautolu ʻi honau ngaahi ʻahiʻahiʻí, mo honau ngaahi tuʻutāmakí, mo honau ngaahi mamahí’ [ ʻAlamā 36:3]” (“Broken Things to Mend,” Ensign or Liahona, May 2006, 70).

  • Ko e hā naʻe pehē ʻe ʻEletā Hōlani ʻe lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke kamata fakaleleiʻi ʻetau ngaahi hohaʻá mo e faingataʻá?

1 Nīfai 6:4; Mōsaia 21:2–5, 14–16; 23:23–24; 24:13–15, 21; ʻAlamā 34:9; Hilamani 5:9

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e maʻuʻanga ʻo e fakahaofí.

Fakaafeʻi e kau akó ke fakamatalaʻi ha ngaahi ʻuhinga kehekehe ʻe fakaʻaiʻai ai ha taha ke faʻu ha tohi. (Hangē ko ʻení, mahalo naʻa fie maʻu ʻe ha tokotaha faʻu tohi ke tala ha foʻi talanoa, vahevahe ha ngaahi taukei, pē ke maʻu ha moʻui.) Hili hano vahevahe ʻe ha niʻihi ʻo e kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kalasí, fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e 1 Nīfai 6:4, ʻo kumi ha ʻuhinga ʻe taha naʻá ne fakaʻaiʻai ʻa Nīfai ke tohí.

  • Ko e hā naʻe pehē ʻe Nīfai ko ʻene taumuʻa ʻi heʻene hiki ʻene lekōtí? (Naʻá ne fakaʻamu ke fakalotoʻi ʻa e kakaí ke haʻu ki he ʻOtuá pea ke fakahaofi.)

Fakamoʻoniʻi ki he kau akó ko e mālohi ʻo e ʻOtuá ke haofakiʻí ko e mālohi ia ke fakahaofí.

Hiki ʻeni ʻi he palakipoé, pea fakamatala ki he kau akó ʻoku fakamatalaʻi ʻe he ngaahi potufolofolá ni ʻa e kakai naʻa nau fie maʻu ʻa e fakahaofí:

Kakai ʻo Limihaí

Kakai ʻo ʻAlamaá

Kakai Kotoa pē

Mōsaia 21:2-5, 14-16

Mōsaia 23:23–24; 24:21

ʻAlamā 34:9; Hilamani 5:9

Kole ki he kalasí ke lau fakalongolongo ʻa e ngaahi potufolofola ʻi he palakipoé, ʻo kumi e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he folofola taki taha fekauʻaki mo e fakahaofi mei he ngaahi ʻahiʻahí mo e faingataʻá.

  • Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi potufolofola ko ʻení ʻo kau ki he maʻuʻanga ʻo e fakahaofí? (ʻI he tali ʻa e kau akó, fakamamafaʻi ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻOku maʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mālohi ke fakahaofi kitautolu mei he tuʻunga heé mo e hingá pea mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻi he moʻui matelié ni.)

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Palesiteni Henry B. Eyring

“ʻOku ou fie fakamoʻoni ki he mālohi fakahaofi ʻo e ʻOtuá. ʻE ʻi ai ha taimi ʻi heʻetau moʻuí te tau fie maʻu kotoa ai e mālohi ko iá. Ko e tokotaha moʻui kotoa pē ʻoku ʻi he lotolotonga ʻo ha sivi. … Ko e meʻa ʻe ua ʻe tatau kiate kitautolu kotoa. Ko e konga ia ʻo e palani ʻo e moʻui fakamatelié.

“ʻUluakí, ʻe ʻi ai e ngaahi taimi ʻe siviʻi ai kitautolu ʻo aʻu ki ha tuʻunga ʻoku tau ongoʻi ʻa ʻetau fie maʻu ha tokoni makehe ʻo mahulu hake ʻi he meʻa ʻoku tau malavá. Pea ko e uá, kuo fakaʻatā ʻe he angalelei mo e finangalo poto ʻo e ʻOtuá ʻa e mālohi ʻo e fakahaofí kiate kitautolu” (“The Power of Deliverance” [Brigham Young University devotional, Jan. 15, 2008], 1; speeches.byu.edu).

  • Ko e fē ha taimi naʻá ke maʻu ai ha “tokoni makehe mo ia ʻokú [ke] malavá” lolotonga ʻa e ngaahi faingataʻá?

Ka ʻi ai ha taimi, te ke lava ʻo vakai ki he fakamatala ki he kakai ʻo ʻAlamaá ʻi he Mōsaia 24:13-15 ke fakamahinoʻi ʻa e fakakaukau ko e fakahaofi ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻikai ke ʻuhinga ia ʻe toʻo ai ʻetau ngaahi kavengá; ka ʻoku faʻa fakahaofi kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻaki ʻa hono fakamālohia ʻa ʻetau malava ke fua ʻetau ngaahi kavengá. ʻOku fie maʻu ʻa e faʻa kātakí ʻi he ngaahi tūkunga pehení, ʻo hangē ko e taimi ʻoku hokohoko ai ʻa e uesia ʻa e moʻui leleí ʻi he moʻui ʻo ha tokotaha. ʻOku hoko mai ʻa e fakahaofí ʻi he founga pē ʻa e ʻOtuá pea fakatatau pē ki Heʻene taimí.

Mōsaia 7:33; 29:20; ʻAlamā 58:10–11; 3 Nīfai 4:33

Ko e maʻu e mālohi ʻo e fakahaofí

Fakamoʻoni ʻoku ʻi ai ʻa e ʻamanaki lelei ki he tokotaha kotoa pē ʻi he taimi ʻoku tau ʻi ha tuʻunga ai ʻoku hangē ka ʻikai malava ʻa e holá pe haofakiʻí. Fakamanatu ki he kau akó ʻoku maʻu ʻi he folofolá ʻa e ngaahi fakahinohino ki he founga te tau lava ai ʻo maʻu ʻa e mālohi fakahaofi ʻo e Fakamoʻuí.

Hiki e ngaahi fakamoʻoni folofola ko ʻení ʻi he palakipoé. (ʻOua naʻa fakakau ai e fakamatala ʻoku haʻi atú, ʻoku ʻoatu ia ke fakaʻaongaʻi ʻe he faiakó pē.) Fakaafeʻi e kau akó ke lau ʻa e potufolofola taki taha, ʻo kumi ʻa e ngaahi ngāue ʻe tokoni ke tau maʻu ʻa e mālohi fakahaofi ʻo e Fakamoʻuí.

Mōsaia 7:33 (Tafoki ki he ʻEikí ʻi he loto fakamaatoato, falala kiate Ia, tauhi kiate Ia ʻi he faivelenga kotoa)

Mōsaia 29:20 (Ke ke anga vaivai, tangi lahi ki he ʻOtuá)

ʻAlamā 58:10-11 (Fakahaaʻi ʻa e laumālie ʻo ha taha ʻi he lotu, ʻamanaki lelei ki he fakahaofí.)

3 Nīfai 4:33 (Fakatomala, loto fakatōkilalo)

Ka hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau vahevahe mo aleaʻi ha ngaahi ngāue naʻa nau ʻilo, pea hiki ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé. Fakamamafaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau tafoki ki he ʻOtuá ʻaki ʻa e loto fakamaatoato kakato pea lotua ʻEne tokoní, maʻu ʻa e laumālie ʻo e fakatomalá mo e loto fakatōkilalo, te tau lava ʻo maʻu ʻa ʻEne mālohi fakahaofí.

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi:

ʻĪmisi
Presidenyt Henry B. Eyring

“ʻOku finangalo maʻu pē ʻa e ʻEikí ke tataki kitautolu ki he fakahaofí ʻi heʻetau moʻui angatonu angé. ʻOku fie maʻu ki ai e fakatomalá. Pea ʻoku fie maʻu ki ai e loto fakatōkilaló. Ko ia ko e hala ki he fakahaofí ʻoku fie maʻu maʻu pē ki ai ʻa e loto fakatōkilaló kae lava ʻe he ʻEikí ʻo tatakinima kitautolu ki he feituʻu ʻokú Ne finangalo ke tau fou atu ai ʻi heʻetau ngaahi hohaʻá pea hoko atu ai pē ki hono fakamāʻoniʻoní” (“The Power of Deliverance” [Brigham Young University devotional, Jan. 15, 2008], 4; speeches.byu.edu).

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e fakatomalá, loto fakatōkilaló, mo e lotú ke tau maʻu ʻa e mālohi fakahaofi ʻa e ʻEikí?

  • Ko e fē nai ha taimi kuó ke tafoki ai pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo ki he ʻEikí ke fakahaofi pea maʻu ia? Kuo fakatupulaki fēfē ʻe he aʻusia ko ʻení hoʻo falala kia Sīsū Kalaisí?

Poupouʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki ha taimi naʻa nau aʻusia ai ʻa e mālohi fakahaofi ʻo e ʻEikí ʻi heʻenau moʻuí. Poupouʻi kinautolu ke lekooti ʻenau ngaahi aʻusiá ke fai ki ai ha manatu ʻi he kahaʻú. Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia ʻoku ʻikai ke toputapu pē fakafoʻituituí.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó

Paaki