Seminelí mo e ʻInisititiutí
Lēsoni 5: Ko e Fakalelei Taʻe Fakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí


Lēsoni 5

Ko e Fakalelei Taʻe Fakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí

Talateú

Ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí—ʻa e meʻa maʻongoʻonga taha kuo hokó—ʻoku malava ai ke fakamolemoleʻi ʻa e angahala ʻo e kakai kotoa pē pea nofo mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻi he taʻengatá. ‘I he Fakaleleí, ʻe toetuʻu ʻa e tokotaha kotoa pē pea foki ki he ‘ao ‘o e ‘Otuá ke fakamāuʻi. Koeʻuhí naʻe fie maʻu ʻe he Fakaleleí ke mamahi ʻa Sīsū Kalaisi ʻi ha ngaahi founga kehekehe, ʻokú Ne lava ʻo maʻu ha mahino mo kaungāongoʻi mo kitautolu.

Laukonga Puipuituʻá

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Mōsaia 3:5–11; ʻAlamā 34:8–12

Ko Sīsū Kalaisi pē te Ne lava ʻo fakahoko ʻa e Fakalelei taʻe-fakangatangatá

Fakaʻaliʻali pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Sēmisi E. Fausi (1920-2007) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
President James E. Faust

“ʻOku ou fie lea fekauʻaki mo e meʻa maʻongoʻonga taha kuo hoko ʻi he hisitōliá kotoa. Ko e meʻa taʻefakatataua ko ia ne hokó ko e Fakalelei ʻa hotau ʻEiki mo e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. Ko e ngāue ʻeni ne fakalaka atu ʻi he meʻa ʻoku malava ʻe he tangatá ʻi ha toe ngāue kuo fakahoko” (“The Atonement: Our Greatest Hope,” Ensign, Nov. 2001, 18).

Fakaafeʻi ha toko ua pē toko tolu ʻo e kau akó ke nau taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 34:8-12 lolotonga iá, ʻoku fakaʻilongaʻi ʻe he kalasí ʻa e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku hoko ai e Fakaleleí ko e meʻa maʻongoʻonga taha kuo hoko ʻi he hisitōliá.

  • Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ko e meʻa maʻongoʻonga taha kuo hokó? (Fakamamafaʻi ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku taʻe-fakangatangata pea taʻengata ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻo malava ai ʻo fakamoʻui ʻa e faʻahinga kotoa pē ʻo e tangatá.)

Fakakaukau ke vahevahe e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
President Russell M. Nelson

“Naʻe fie maʻu ha fakalelei taʻe-fakangatangata ke huhuʻi ʻa ʻĀtama, ʻIvi mo e kotoa ʻo hona hakó. … Fakatatau ki he fono taʻengatá, naʻe fie maʻu ʻe he fakalelei ko iá ha feilaulauʻi fakafoʻituitui ʻa ha tokotaha ʻokú ne maʻu ʻa e sino taʻe-faʻa-maté ʻa ia ʻoku ʻikai moʻulaloa ki he maté. Ka kuo pau pē ke Ne pekia pea toetuʻu. Ko e Fakamoʻuí pē taha naʻá Ne lava ke fakahoko iá. Naʻá Ne maʻu mei Heʻene faʻeé ʻa e mālohi ke maté. Naʻá Ne maʻu mei Heʻene Tamaí ʻa e mālohi ke ikunaʻi e maté”(“Constancy amid Change,” Ensign, Nov. 1993, 34).

  • Ko e hā nai e ʻuhinga ne hoko ai ʻa Sīsū Kalaisi ko e tokotaha pē te Ne lava ʻo huhuʻi ʻa e kakai kotoa pē? (Ko ha Tokotaha moʻui taʻe-faʻa-mate ia pea ʻikai moʻulaloa ki he maté.)

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku taʻe-fakangatangata mo taʻengata ai ʻa e feilaulau huhuʻi ʻa Sīsū Kalaisí?

Ke tokoni ke tali ʻa e fehuʻi ko ʻení, fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Palesiteni Russell M. Nelson

“Ko e Fakalelei ʻa [Sīsū Kalaisí] ʻoku taʻe-fakangatangata—ʻo ʻikai hano ngataʻanga. Naʻe toe taʻe-fakangatangata foki koeʻuhí kae malava ʻo fakahaofi ʻa e faʻahinga kotoa pē ʻo e tangatá mei he mate taʻengatá. Naʻe taʻe-fakangatangata koeʻuhí ko e lahi fau ʻa ʻEne mamahí. … Naʻe taʻe-fakangatangata hono faingamālié—naʻe pau ke fakahoko fakaʻangataha pē ia ke ʻosi. Pea ko e ʻaloʻofa ʻo e Fakaleleí ʻoku ʻikai ngata pē ʻi he tokolahi taʻe-fakangatangata ʻo e kakai , ka ʻoku toe kau ai mo e ngaahi māmani taʻe-faʻalaua naʻá Ne fakatupú. Naʻe taʻe-fakangatangata ia ʻo mahulu ʻi he meʻafua ʻoku malava ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá pē fakamatelié ʻo makupusí” (“The Atonement,” Ensign, Nov. 1996, 35).

Fakamatalaʻi ange ʻi he fakaʻosinga ʻa ʻene pulé, naʻe akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻa hono kakaí kuo fakahā ʻe ha ʻāngelo kiate ia ha “ngaahi ongoongo fakafiefia ʻo e fiefia lahi” ʻa ia te ne fakatupu ʻa e kakaí ke “fonu foki mo kinautolu ʻi he fiefia” (Mōsaia 3:2-4). Kole ki ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kau akó ke nau taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e Mōsaia 3:5-11 kae muimui ki ai ʻa e kalasí, ʻo kumi ʻa e “ongoongo fakafiefia” naʻe fakamatalaʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻa e ngaahi pōpoaki ʻi he ngaahi veesi ko ʻení naʻá ne mei fakatupu ke fonu fiefia ʻa e kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní? (ʻI he tali ʻa e kau akó, fakamamafaʻi ʻoku malava ʻa e fakamoʻuí koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi.)

  • Ko e hā e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e mahuʻinga naʻe totongi ʻe Sīsū Kalaisi ki hotau fakamoʻuí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Sēmisi E. Talamesi (1862-1933) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder James E. Talmage

“Ko e mamahi ʻa Kalaisi ʻi he ngoué ʻoku ʻikai lava ia ʻo mākupusi ʻe he ʻatamai fakangatangatá, ʻʻa hono lahí mo hono tupuʻangá fakatouʻosi. … naʻá Ne fekuki mo toʻe koeʻuhí ko ha kavenga kuo ʻikai lava ʻe ha taha kuo moʻui ʻi he māmaní ʻo fakakaukau ʻe lava ke hoko. Naʻe ʻikai ko e mamahi fakaesino pe fakaʻatamaí pē naʻá ne fakatupu ke Ne kātakiʻi ʻa e fuʻu mamahi ko iá ʻo tafe ai ʻa e taʻataʻá mei he ava kotoa Hono kilí; ka ko ha mamahi fakalaumālie fau ʻo e lotó ʻa ia ko e ʻOtuá pē naʻá Ne lava ke aʻusiá. ʻOku ʻikai ha toe tangata, ʻo tatau ai pē pe ko e hā hono mālohi fakaesino pe fakaʻatamai ʻokú ne lava ʻo kātakiʻí, te ne lava ke kātakiʻi ha mamahi lahi pehē” (Jesus the Christ, 3rd ed. [1916], 613).

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo fakalaulauloto ki he hulu fau ʻa e mamahi ne kātekina ʻe Sīsū Kalaisi maʻatautolú?

2 Nīfai 9:6–12, 20–22

Naʻe ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mate fakatuʻasinó mo e fakalaumālié fakatouʻosi.

Kole ki he kau akó ke fakakaukauloto ki he meʻa naʻe mei hoko ʻo kapau naʻe ʻikai ha Fakalelei. Ke tokoni ki he kau akó ke nau sio loto ki he tuʻunga naʻe mei ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻo kapau naʻe ʻikai ha Fakalelei, kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 2 Nīfai 9:6-9. Fakaafeʻi ʻa e kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa hotau ikuʻangá ka ne taʻeʻoua ʻa e Fakaleleí.

  • Fakatatau ki he palōfita ko Sēkopé, ko e hā ʻe hoko ki hotau sinó kapau naʻe ʻikai ha Fakalelei? Ko e hā ʻe hoko ki hotau laumālié?

Fakamanatu ki he kau akó ko e tefitoʻi pōpoaki ʻo e ongoongoleleí ʻa e koeʻuhí ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku ʻikai pau ai ke tau aʻusia ʻa e ʻikuʻanga fakamamahi ko ení.

Kole ki ha toko ua ʻo e kau akó ke na taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻo e 2 Nīfai 9:10-12, 20-22 kae kumi ʻe he kalasí ʻa e ngaahi founga ʻoku lava ke tau hao ai mei he mate fakalaumālié mo e fakaesinó.

  • Ko e hā ʻa e founga ʻoku ʻomai kiate kitautolu ke tau lava ai ʻo hao mei he mate fakalaumālié mo e fakaesinó? (Tokoni ke fakamatalaʻi ki he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻI Heʻene Fakaleleí, naʻe ikunaʻi ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e mate fakaesinó mo e fakalaumālié.)

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻo kau ki he ngaahi tāpuaki ʻo e Toetuʻú? (ʻE toe fakatahaʻi hotau sino fakamatelié mo hotau laumālié ʻo taʻengata. ʻE toe fakafoki kitautolu ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ke fakamāuʻi.)

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Elder D. Todd Christofferson

“Koeʻuhí ko ʻEne Fakaleleí mo e Toetuʻú, kuo ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e tafaʻaki kotoa ʻo e Hingá. ʻE fakataimi pē ʻa e mate fakaesinó, naʻa mo e mate fakalaumālié ʻoku ʻi ai hono ngataʻanga, koeʻuhí te tau foki fakataimi kotoa ki he ʻao ʻo e ʻOtuá, ki he fakamāú” (“Ko e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí,” Ensign pe Liahona, Mē 2014, 112).

  • Ko e fē nai ha taimi naʻá ke ongoʻi houngaʻia ai ʻi he ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mate fakaesino mo fakalaumālié?

Mōsaia 3:11, 16; 15:7–9; ʻAlamā 7:11–13; Molonai 8:8–12; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:7–9

ʻOku fakafou ʻi Heʻene Fakaleleí, ʻa hono foaki ʻe Sīsū Kalaisí ʻa e huhuʻí ki he kakai kotoa pē

Fakamanatu ki he kau akó ʻoku ʻikai ngata pē ʻi hono fakahaofi e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá mei he mate fakaesino mo e fakalaumālie naʻe tupu mei he Hingá, ka ʻe lava ʻe Sīsū Kalaisi ʻo fakahaofi kitautolu mei he mate fakalaumālie ʻoku tupu mei heʻetau ngaahi angahalá. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Mōsaia 15:7-9 kae kumi ʻe he kalasí ʻa e founga ʻoku malava ai ʻe Kalaisi ʻo huhuʻi kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesí ni fekauʻaki mo e malava ʻe Kalaisi ʻo huhuʻi kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá? (Fakamamafaʻi ʻa e tokāteline ko ʻení: Koeʻuhí ko e Fakaleleí, naʻe maumauʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi haʻi ʻo e maté peá Ne toʻo ʻetau ngaahi angahalá kiate Ia, ʻo totongi ki he ngaahi fie maʻu ʻa e fakamaau totonú pea maʻu ʻa e mālohi ke fai ha taukapo maʻatautolu.)

  • Ko e hā e ʻuhinga ʻo e foʻi lea ko e taukapo? (Ko e Taukapó ko ha ngāue ʻo tuʻu ʻi ha vahaʻa ʻo ha ongo faʻahi ke tokoni ke fakaleleiʻi ʻena faikehekehé. ʻI he meʻá ni, ʻoku hoko ʻa Sīsū ko e taukapo ʻi hotau vahaʻa mo e ʻOtuá ke fakaleleiʻi ʻa e vā fetuʻutaki kuo maumau tupu mei heʻetau ngaahi angahalá.)

Fakamatalaʻi ange ʻoku tokoni ʻa e Tohi ʻa Molomoná ke mahino kiate kitautolu ʻa e founga ʻoku hanga ai ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻo fakahaofi ʻa e fānau īkí pea mo e kakai kuo pekia teʻeki ke nau maʻu ʻa e ongoongoleleí pe papitaisó.

ʻAi ha konga e kalasí ke lau fakalongolongo ʻa e Mōsaia 3:16 pea fakafehoanaki ia ki he Molonai 8:8-12. ʻAi leva e konga ʻe taha ʻo e kalasí ke lau fakalongolongo ʻa e Mōsaia 3:11 pea fakafehoanaki ia ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:7-9.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻo kau ki hono fakamoʻui ʻo e fānau kuo pekia kimuʻa pea papitaisó?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻo kau kiate kinautolu kuo nau “mate ʻi he taʻeʻiloʻi ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá”? (Mōsaia 3:11).

Talaange ki he kau akó ne maʻu ʻe he Fakamoʻuí ha mahino haohaoa kiate kitautolu koeʻuhí ko e Fakaleleí pea te Ne tokoni kiate kitautolu ʻi he ngaahi faingataʻa ʻo e moʻui matelie ní. Kole ki he kau akó ke kumi ʻi he ʻAlamā 7:11-13 ʻa e ngaahi foʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi faingataʻa fakamatelie naʻe aʻusia ʻe Sīsū Kalaisi ko e konga ʻo e Fakaleleí. ʻI he līpooti ʻe he kau akó ʻa e ngaahi meʻa ne nau maʻú, hiki ʻa e ngaahi foʻi lea ko ʻeni ʻi he palakipoé: ngaahi mamahí, faingataʻá, ngaahi ʻahiʻahí, mahamahakí, maté, vaivaí (vaivai pe taʻe malavá), mo e ngaahi angahalá. Fakahinohino ange ʻa e kupuʻi lea “kotoa pē” ʻi he ʻAlamā 7:11, pea kole ki he kau akó ke vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi tūkunga ʻoku hiki ʻi he palakipoé.

Fakamahinoʻi ange ʻoku tuʻo lahi ʻa e ʻasi ʻa e kupuʻi lea “toʻo kiate ia” ʻi he veesi 11-13. (Fakatokangaʻi ange: Ko hono ʻiloʻi ko ia ʻo e toutou ʻasi ha kupuʻi lea ʻi he folofolá ko ha taukei ako folofola ia ʻe lava ke ke fakamamafaʻi ʻi heni. ʻE lava ke tokoni hono ʻiloʻi e ngaahi lea ʻoku toutou ʻasí ke ʻiloʻi ʻe he kau akó e ngaahi meʻa mahuʻinga ʻoku fakamamafaʻí.)

  • Fakatatau ki he veesi 11-12, ko e hā hono ʻuhinga naʻe “toʻo kiate ia” ʻe Sīsū Kalaisi ʻa ʻetau ngaahi mamahí, mahamahakí, vaivaí pea mo e ngaahi meʻa tūkunga kehe ʻoku hiki ʻi he palakipoé? (Tokoni ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Naʻe toʻo ʻe he Fakamoʻuí kiate ia ʻetau ngaahi mamahí, mahamahakí mo e faingataʻá koeʻuhí ke Ne tokoniʻi kitautolu ʻi heʻetau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻui fakamatelié.)

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

“ʻOku ou fakamoʻoni ʻoku ʻikai ngata ʻi hono hiki hake kitautolu ʻe he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí mei he haʻamonga ʻo ʻetau ngaahi angahalá ka mei heʻetau ngaahi haʻamonga ʻo e siva e ʻamanakí mo e mamahí, loto mamahí pea mo e ngaahi ʻamanaki taʻe hokó [vakai, ʻAlamā 7:11–12]. Talu mei he kamataʻangá mo e hoko ʻa e falala ki he tokoni peheé, ko ha ʻuhinga pea mo ha founga ke fakalakalaka, ha ʻuhinga ke tukuhifo ʻetau ngaahi haʻamongá pea toʻo hake hotau fakamoʻuí” (“Broken Things to Mend,” Ensign or Liahona, May 2006, 70–71).

  • ʻE uesia fēfē ʻe hoʻo falala ki he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻa hoʻo ngaahi ngāué mo hoʻo ngaahi fakakaukau taʻengatá?

  • ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ʻAlamā 7:11–13 he taimi ʻoku ke fehangahangai ai mo e ngaahi faingataʻá?

Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi aʻusia kuo nau ongoʻi ai e mālohi ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻi heʻenau moʻuí (fakatokanga kiate kinautolu ke ʻoua te nau vahevahe ha ngaahi meʻa ʻoku fuʻu toputapu pe fakafoʻituitui).

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau hiki ʻa e meʻa te nau lava ʻo fai ke fakaʻaongaʻi lelei ange e mafai fakamoʻui mo fakamālohia ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻenau moʻuí. Poupouʻi ke nau ngāueʻi e ngaahi ongo ko ʻení.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó

Paaki