Jej Jab Aolep Ruwo̧o̧r Ke?
Jān Elder Jeffrey R. Holland
Jān Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro
M̧weie ak jeram̧ōl, jej aikuj “kōm̧m̧an ta jemaron̄e” n̄e ro jet rej aikuj.
Juon m̧ōņōkjān ekāāl aiboojoj ej kwaļo̧k kadkad in n̄an jekjek in kweiļo̧k eo eļap ad. Bien hecho, Eduardo.
Kar ta eo eaar kanooj kabwilōn̄lōn̄ ilo jino in iien kwaļo̧k eo An, Jisōs eaar jutak ilo synagogue eo ilo kapijuknen eo an ilo Nazaret im riiti naan kein kar kanaan kaki jān Aiseia im kar ļo̧o̧ki ilo Gospel eo an Luk: “Jetōb an Irooj ej Ioō, bwe Eaar kapit Eō bwe In kwaļo̧k gospel n̄an ro ri jeram̧ōl. Ear jilkintok Eō bwe In kwaļo̧k kōtļo̧k n̄an ro rej mour wōt, im loļo̧kjeņ n̄an ro re pilo, im … In kōtļok ro ar ko̧kkure er.”1
Kōn menin Rilo̧mo̧o̧r eaar kōjjeļā ilobwilej jinointata ijin kōn kwaļo̧k eo an āinwōt juōn Messia. Bōtaab ilo eoon in ebar kalikkar bwe ilo iaļ eo An im enaaj kar jemļo̧k ilo en̄taan in pinmuur im Jerkakpeje, eddo an Jisōs eaorōk im̧aan tata ilo kwaļo̧k eo an āinwōt juon Messaia ekar n̄an kōjeram̧m̧an rijeram̧ōl, ekoba jeram̧ōl ilo jetōb.
Jān jino in kwaļo̧k eo An, Jisōs eaar iakwe ro rejeram̧ōl im jool ilo juon wāween emwilaļ. Eaar ļotak n̄an m̧weo im̧ōņruo iaer im rūttoļo̧k ilubwilijin elōn̄ elōn̄ļo̧k iaer. Jejjab jeļā aolep tipdik in mour eo An ilo mour in, bōtaab juon iien Eaar ba, “Kidu jakol ewor jikier ron̄, im … bao in mejatoto … ewor eleir, a Nejin armej ejjeļo̧k jikin An kababu bōran.”2Ealikkar Rikōm̧anm̧an lan̄ im laļ eo “im aolep men ko ie”3 kar, jejeļā kake kiio ke ilo mour eo An ke erūtto, ejjeļo̧k im̧ōņ.
Jān jino in ekkar ñan bwebwenato, jeram̧ōl kar watōke bwe ej apan̄ eo eļaptata tata im kanuij kar ļap an ajeded.4 En̄taan eo ralikkar jān jeram̧ōl ekkā loi ilo ānbwiin, bōtaab jorrāan eo an jetōb im en̄jake emaron̄ bōktok bōlen eļapļo̧k jorrāān. Ilo jabdewōt jekjek, Rilo̧mo̧o̧r eo eļap eaar letok juon kūr ekije n̄an kōj n̄an koba Ippān ilo kotak eddo in eļap jān armej. Āinwōt Jeova, Eaar ba Enaaj ekajete im̧ōn Israel ilo lāj kōnke “men in rakim jān ro ri jeram̧ōl ej ilo m̧ō ko im̧ōmi.”
“Eita bwe kom̧ij,” Eaar ba, “kapedakilkili ri aelōn̄ ro Aō, im kakkure turun mejān ro rijeram̧ōl?”4
Rijeje eo an Jabōn Kennaan ko ekar ekkan̄ an kalikkare men in: “Eo ej kejorrāān ro ri jeram̧ōl, ej kinaakļo̧k Eo Ri Kōm̧anm̧an e,” im “jabdewōt eo ej pinej lo̧jiln̄in jān lam̧ōj an ro ri jeram̧ōl … enaaj [barāinwōt] lam̧ōj, a jamin ron̄jake.”5
Ilo tōre in ad, m̧okta jān an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist kar kōjepļaaktok juon iiō dettan Irooj eaar jiron̄ ro uwaan n̄an kōjparok rijeram̧ōl im riaikuj ro, im bōkļo̧k jipan̄ n̄an er bwe ren jab en̄taan .6 Jen kile naan in jiron̄ eo ilo enaan in—“ren jamin naaj en̄taan.” Ej kajin eo Anij ej kōjerbale n̄e Ej lukkuun libjerjere juon men.
Ļōmņak kōn apan̄ eo ekanooj ļap kōn kalijōkļo̧k eo ilo laļ in, ta eo juon em̧m̧aan ak kōrā emaron̄ kōm̧m̧ane? M̧aajta Eo Make eaar letok juon uwaak. Ke, m̧okta jān ketak eo An im Debwāāl eo, Meri eaar kapit bōran Jisōs kōn juon bōn̄ajn̄aj in kappit eļap wōņāān, Judas Iscariot eaar jum̧ae kōjerbal bōn̄ajn̄aj eo im “ellotaan e.”7
Jisōs eaar ba:
Etke kom̧ij an̄ōte? E ar jerbal n̄an Eō jerbal em̧m̧an. …
“Lio ear kōm̧m̧an āinwōt an maron̄e.”8
Liin eaar kōm̧m̧ane āinwōt an maron̄e”! Ej juon jon̄ok ealikkar! Juon rijeje nuuj juon iien eaar kajjitōk ippān Mother Teresa jān Calcutta kōn jerbal eo an ejjeļo̧k kōjatdikdik ie kōn jipan̄ rijeram̧ōl ro ijin. Eaar ba bwe, ikkijien oran nōm̧ba eo, liin ekar ejjeļo̧k men eaar kōm̧m̧ane. Kōrā in ewiddik im kabwilōn̄lōn̄ eaar ba bwe jerbal eo an eaar kōn iakwe, ejjab kōn bōnbōn. Mekarta oran eo eļap etōr jān jon̄an an tōpare, liin eaar ba emaron̄ kōjparok kien ko n̄an iakwe Anij im ro rūturin ilo an jerbal n̄an ro etōpar er kōn jabdewōt kein jipan̄ ippān. “Ta eo jej kōm̧m̧ane ej juon pilin̄ ilo lometo,” eaar ba ilo bar juon iien. “Ak eļan̄n̄e je ban kōm̧m̧ane, lometo eo eban juon pilūn̄ dikļo̧k [jān in] ”9 Kōn unleplep in, rijeje riboot eo eaar meļeļe bwe Rikirijin ealikkar ke ejjab kōn bōnbōn ko. Eaar kejakļo̧kjeņ bwe eļan̄n̄e enaaj kar ļapļo̧k lan̄lōn̄ ilo lan̄ ioon juon rijerawiwi ej ukweļo̧k elōn̄ ļo̧k jān ratimjuonn̄oul im ratimjuon ro raikuj in ukweļo̧k, innām ilo m̧ool Anij ejjab kanooj n̄ūrbōktak kōn bōjāān ko.10
Kōn menin ekōjkan ad maron̄ “kōm̧m̧ane ta eo jemaron̄e”?
Ilo juon wāween, jemaron̄, āinwōt Kiin̄ Benjamin ekar katakin, kōjemļo̧k ad dāpij jipan̄ ko ad kōnke jej lo rijeram̧ōl ro make re kar bōktok kabiromōjmōj eo ioer make. Bōlen jet raar ejaake apan̄ ko aer make, bōtaab jej ke aolep kōm̧m̧ane ejja men in wōt? Ej jab unin an irooj in kajjitōk kajjitōk in ke, “Jej Jab Aolep Ruo̧o̧r Ke?”11 Jejjab aolep kūr kōn jipan̄ im kōjatdikdik im uwaak n̄an jar ko ad ke? Jejjab aolep eo̧o̧r n̄an jeorļo̧k bōd kōn bōd ko jaar kōm̧m̧ani im jorrāan ko jaar kōm̧m̧ani ke? Jejjab aolep jabnejej bwe meanwōd en na jikin m̧ōjņo ko ad, bwe jouj in enaaj anjo ioon jim̧we ilo jekjek in ad ke? Innām ejjab kailbōkbōk etke Kiin̄ Benjamin ej ba jej bōk juon jeorļo̧k bōd in jerawiwi ko ad jān ewo̧o̧r n̄an Anij, eo emeanwōd an uwaak, bōtaab jej bōk wōt jeorļo̧k bōd in jerawiwi ko ad kōn meanwōd in uwaak eo ad n̄an rijeram̧ōl eo ej akweļap n̄an kōj.12
Ilo kakobaba n̄an m̧akūtkūt in jouj ilo etaer, jej aikuj barāinwōt jar kōn ro rej aikuj. Juon kumi in RiZoram ro, watōke er jān membōr ro m̧ōttaer āinwōt “etoon” im “meno̧kno̧k,” kar kadieojļo̧k er jān im̧ōn kwelo̧k ko “kōnke ja karbōb in [nuknuk] ko balier.” Raar, Mormon ej ba, “jeram̧ōl kōn men ko an laļ; im barāinwōt … jeram̧ōl ilo bōro.”13—ruo jon̄ok ko me renan̄in iien otemjeļo̧k itok ippān doon. Juon pea in mijenede ro Alma im Amulek rej jojomar ņae ro ejjab em̧m̧an nuknuk ko aer im kar kadiwōjļo̧k ke erro ar jiron̄ er bwe jabdewōt jeban ro jet remaron̄ dāpij jān er, remaron̄ aolep iien jar—ilo meļaaj ko aer im ilo im̧ōko im̧weer, ilo baam̧le ko aer im ilo būruwier.14
Bōtaab tōre eo, n̄an jar in me kar kadiwōjļo̧k er, Amulek ej ba “Ālkin [ami] kar [jar], elan̄n̄e [kom̧ij] jilkinļo̧k ro reaikuij, im rikelwaan, im jab loļo̧k ro renan̄inmej im ban,, im leļo̧k men ko mweio̧mi, eļan̄n̄e ewōr [ippāmi][m̧weiuk], n̄an ro rej pād ilo aikuj—Ij ba n̄an kom̧, … jar eo ami ewaan, im ejjeļok tokjen n̄an kom̧, im kom̧ij āinwōt ri etao ro rej kariab tōmak eo.”15 Men in ej juon kakeememej ekajoor bwe, men̄e jej m̧weie ak jeram̧ōl, jej aikuj in “kōm̧m̧ane ta eo jemaron̄e” n̄e ro jet rej aikuj.
Kiiō bwe en ejjeļo̧k ruōd kōn elmakote m̧akūtkūt ko ak būrookraam̧ ko rej jab jejjet n̄an jipan̄ rijeramōl ro ak kwaļo̧k m̧akūtkūt in ewo̧o̧r ilo iaļ ko bwe ej juon jerbal em̧m̧an, ij kam̧ool n̄an kom̧ bwe aō kautieji pedped ko an pejnej, kōjparok, jutak makeļo̧k, im kōttōpar e pen āinwwōt jabdewōt em̧m̧aan im kōrā ro remour. Iien otemjej kōtmene in bwe jen jipan̄ kōj make m̧okta jān kapukōt jipan̄ n̄an ro jet. Eļapļo̧k, ijjab jeļā lukkuun in ekōjkan an kajjojo iaami aikuj kakūrm̧ool eddo eo ami n̄an ro me rejjab ak reban maron̄ jipan̄ er make. Bōtaab ijeļā bwe Anij ejeļā, im Enaaj tōl kom̧ ilo jerbal in meanwōd ko an rikaļoor eļan̄n̄e kom̧ij kanooj kōņaan im jar im pukōt wāween ko n̄an kōjparok kien eo Eaar letok im bar letok n̄an kōj.
Kom̧ naaj kile bwe ij kōnono ijin kōn apan̄ in aikuj ko ilo jukjukinpād me ej jelm̧ae elōn̄ ļo̧k jān ro uwaan Kabun̄ in. Jeram̧m̧an bwe wāween eo an Irooj n̄an jipan̄ kōj make epidodoļo̧k; aolep ro rekekemo̧o̧j rej aikuj pokake kien jitlo̦k. Isaiah ekar jeje:
“E jab en̄in jitlo̧k eo Iar kāālōte ke? …
“E jab bwe kwōn ajejļok kijōm̧ ippān ro rej kwōle, im bwe kwōn ān̄intok n̄an m̧weo im̧ōm̧ ro ri jeram̧ōl im raar joļo̧k er ke? eļan̄n̄e kwōj lo ri keelwaan eo, bwe kwōn kanuknuk e …? [bwe kwōn] jeļate toon ine eo, im … im kōtļo̧k ro em̧ōj kam̧akokoik er… ?”16
Ij kwaļo̧k naan in kam̧ool kōn mennin bwilōn̄ ko, jim̧o̧r ilo jetōb im kanniōk, ko rej itok n̄an ro me rej mour kōn kien jitlo̧k. Ij kwaļo̧k naan in kam̧ool kōn mennin bwilōn̄ ko me raar itok n̄an eō. Em̧ool, āinwōt an Isaiah kar ļo̧o̧ke, em̧ōj aō jar im jitlo̧k, im em̧ool Anij eaar uwaak, “N̄a E ije.”17 Kaorōk iien in ekwōjarjar dik tata juōn alen allōn̄ otemjej, im meanwōd āinwōt an jekjek ko kōtļo̧k ilo ami joortak in jitlo̧k im mennin jipan̄ ko jet, n̄an jikuul, im jipan̄ ko n̄an mijenede. Ij kallim̧ūr bwe Anij enaaj meanwōd n̄an kom̧, im ro rej pukōt jipan̄ ilo peium̧ naaj kūr etam jeram̧m̧an indeeo. Elōn̄ ļo̧k jān jilu-kuwōta in milien membōr in Kabun̄ in raar jipan̄ ilo iiō eo ļo̧k kōn joortak in jitlo̧k kar kōm̧m̧ani jān bisop ro im būreejtōn ro an Doulul eo an Kōrā rekijejeto. Ekanooj lōn̄ Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata rej kam̧oolol.
Ro jeiū im jatū, kain kōnono rōt in emennin aikuj bwe in kile kōjeram̧m̧an ko jab kate eō n̄an būki, jab tokji, ko ejjab jem̧ļo̧k aer itok ilo mour eo aō, jim̧or ilo kanniōk im jetōb. Āinwōt kom̧, iaar aikuj inepata kōn jāān jet iien, bōtaab ijjan̄in kar jeram̧ōl, ak ij jab bar jeļā ekōjkan an rijeram̧ōl en̄jake. Eļapļo̧k, ijjab jeļā aolep un ko etke jekjek ko ilo ļotak, ājmour, jeļāļo̧kjeņ, im mennin jeram̧m̧an rekanuij ukoktak ilo mour in, bōtaab n̄e ij lo kōņaan ibwilijin ekanooj lōn̄, ijeļā bwe “ewōr eļan̄n̄e eaar jab kōn jouj an Anij, imaron̄ in kar pād wōt ilo ejja jekjek eo wōt.”18 Ij barāinwōt jeļā bwe men̄e imaron̄ in kar jab rikejparok jeiū ak jatū, ij jemjen jemjatin, im “kōnke kar letok eļap n̄an eō, ij aikuj bar letok.”19
Ilo jekjek in, ij kwaļo̧k juon kam̧oolol n̄an Būreejtōn Thomas S. Monson. Iaar jeram̧m̧an kōn jeļā kajien em̧m̧aan in 47 iiō ko kiiō, im pija in inaaj kautiej m̧ae iien imej ej ke eaar keļo̧k jān East Germany eo ekar kauij jorrāān kōn jodi kōnke eaar leļo̧k ejjab kopā eo an kien karuo im jōōt eo juon an ak bar juuj ko ilo neen. “Re nan̄in wūlio ilo toļ ko [im wāween an etetal ilo terminal] eo ej bōktok naan em̧m̧an, ej kwaļo̧k aenōm̧m̧an.”20 Būreejtōn Monson iien otemjej eaar “kōm̧m̧ane ta eo emaron̄e,” n̄an eo ejako pāleen im ejjeļo̧k jemen, im em̧ool eļap ijo eaar kōm̧m̧ane.
Ilo juon revelesōn ilo 1831 n̄an Rikanaan Joseph Smith, Irooj eaar ba rijeram̧ōl renaaj juon raan lo aelōn̄ in Anij itok n̄an kōjo̧o̧r er ilo kajoor im aiboojoj eļap.21 Jen aolep jipan̄ kakūrm̧ool bwe kanaan in jān itok ilo kajoorōn im aiboojojōn kōn ad uwaan Kabun̄ eo em̧ool an Jisōs Kraist n̄an kōm̧m̧an ta eo jemaron̄ n̄an kōjo̧o̧r er jabdewōt jān jeram̧ōl eo me ej dāpij er im lukwōj er im kakkure aolep ettōņak ko aer, ij jar ilo et eo ejouj etan Jisōs Kraist, amen.