Kālet ilo Māletlet
Jān Elder Quentin L. Cook
Jen Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro
“Dike nana, im kāālōt em̧m̧an” (Aiseia 7:15).
Em̧m̧aan ro jitōn bōro, kōņaan eo aō jotenin ej n̄an kwaļo̧k jet kōkkapilōklōk ko kōn jokālet ko im kālet ko.
Ke iaar juon ļoer em̧m̧an dettan ilo San Francisco Bay Area, kompani eo am ekar kōm̧m̧ani jet jerbal rejelet kakien n̄an kompani eo ej kōm̧m̧an bwebwenato im ekōnono ko ilo retio im tv n̄an ajri ro.1 Iaar jino itok limo ippān Charles Shultz im bwebwenato eo an—Pinōt, ippān Charlie Brown, Lucy, Snoopy, im rikōm̧m̧an pija ro jet.
Juon iaan jin̄a ko rem̧m̧an ippa ekitbuuj Lucy. Ilo aō keememej e, tiim in iakiu eo an Charlie Brown eaar pād ilo juon game eaorōk—Lucy eaar ikkure right field, kar juon ten̄ten̄ etubeej n̄an e. Aolep āne ko raar obrak, im ekar bōtta eo āliktata ilo bo̧o̧k eo āliktata. N̄e Lucy enaaj baur bo̧o̧ļ eo, tiim eo an renaaj wiin. N̄e Lucy enaaj kwotlo̧k bo̧o̧l eo, tiim eo juon renaaj wiin.
Emaron̄ waļo̧k wōt ilo juon bwebwenato, aolepān tiim eo eaar kabooļ Lucy ke bo̧o̧ļ eo eaar kelaļtak. Lucy eaar ļōmņak, “Eļan̄n̄e ij baur bo̧o̧l e; inaaj bun̄bun̄; n̄e iban, inaaj āinwōt juon koot.”
Bo̧o̧ļ eo eaar kelaļtak, im ke tiim eo an rekar ikdeleel in lale, Lucy eaar kowotlo̧k bo̧o̧l eo. Charlie Brown eaar kadlaļ kōn kūļob eo an ilo illu. Innām Lucy eaar kalimjek ro uwaan tiim eo an, jiped ipin, im ba, “En jab bōd ami ļōmņak bwe imaron̄ baur bo̧o̧ļ eo ilo aō inepata kōn kakien ko ad ņae jikin ko jet?”
Ekar juon iaan ten̄ten̄ ko retubeej rellōn̄ Lucy eaar jab bauri ium̧win iiō ko, im elōn̄ an kar jekpen ņae ko ej kwaļo̧ki kajjojo iien.2 Men̄e aolep iien rekōjak, jekpen ņae ko an Lucy raar aolep kwaļo̧k an likjab; raar un ko raar jab m̧ool ilo an likjab in baur bo̧o̧ļ eo.
Ilo iien kwaļo̧k an Būreejtōn Thomas S. Monson, ekkā an katakin bwe jokālet ko rej ļōm̧ake mejān kajjik eo.3 Ilo jetōb in, kōkkapilōklōk eo aō jotenin ej n̄an waļo̧k ilōn̄ in jabdewōt un ko rej bōbrae kōj jān kōm̧m̧an jokālet ko rewāppen, eļaptata ilo kautiej n̄an jerbal n̄an Jisōs Kraist. Ilo Aiseia jej katak, jej aikuj “dike nana, im kāālōt em̧m̧an.”4
Ij tōmak menin ej m̧ōttan wōt aorōk eo ilo raan kein ad, n̄e Setan ej ettōr ibūruwōn armej ilo elōn̄ wāween ko rekāāl im rejalikkar, bwe kālet ko ad im jokālet ko ren tiljekļo̧k, jejjet ippān kōttōbar ko im jibadbad ko, ko jej ba jenaaj mour kaki. Jej aikuji kalim̧m̧ur ko rededeļo̧k n̄an kien ko im lukkuun pokake n̄an bujen ko rekwojarjar. N̄e jej kōtļo̧k bwe un ko ren bōbrae kōj jān menin letok kwojarjar an tampeļ, mijen ko, im m̧are ilo tampeļ, er rej lukkuun kōmetak. Ej rub in bōro n̄e jej ba jej tōmak ilo kōttōbar kein, im kowaane m̧wil eo emenin aikuj aolep raan n̄an būki.5
Jet rūm̧m̧an ded rej ba kōttōbar eo aer ej n̄an m̧are ilo tampeļ ak rej jab jerāik armej ro rerreo n̄an tampeļ. Ilo m̧ool, jet rej jab jerā, emōj! Kom̧ em̧m̧aan ro ejjeļo̧k pāleer, toon wōt ami pād im ejjeļo̧k pāleemi, ālkin ami tōpar juon iiō ekkar im ekekemo̧o̧j, eju būruwōm̧i kake to̧o̧n wōt ami kōņaan. Ak eļapļo̧k an ju būruwōm̧i to̧o̧n wōt ami kōņaanjab m̧are! Jouj kom̧in niknik pād6 ilo jetōb im pād ilo m̧akūtkūt in ippān doon ko rekkar n̄an kōttōbrak ami m̧are ilo tampeļ.
Jet rej to̧rto̧ri m̧aanļo̧k m̧are m̧ae ededeļo̧k jikuuļ im rello juon jerbal. Tōre in menin aolep raar errā kake ilo laļ in, wāween in ejjab kōmeļeļeik tōmak, eo ej jab ļoor kapilōk eo an rikanaan ro raan kein, im ej jab ekkar ippān pedped in katak ko.
Iaar iioon juon likao eulio. Kōttōbar ko an rekar n̄an etal n̄an juon mijen, bōk jeļāļo̧kjeņ, m̧are ilo tampeļ, im ejaake juon baam̧le etiljek im m̧ōņōņō. Iaar lukkuun m̧ōņōņō kōn kōttōbar ko an. Ak ke ej aitokļo̧k amro bwebwenato, eaar alikkar bwe m̧wilin im kālet ko eaar kōm̧m̧ani rekar jab jejjet n̄an kōttōbar ko an. Iaar en̄jake ke elukkuun in kōņaan in etal n̄an juon mijen im ekar kattoļo̧k bōd ko reļļap me renaaj kabōjrake juon mijen, ak m̧wilin raan n̄an raan ekar jab kōpooje e ilo ānbwin, en̄jake, iiaio, jeļāļo̧kjeņ, im apan̄ ko ilo jetōb enaaj jelm̧ae.7 Eaar jab katak n̄an buuļ jerbal. Eaar jab lukkuun kea kōn jikuuļ ak jemenere. Eaar itok im jar, ak ej jan̄in kar riiti Bok in Mormon eo. Eaar joļo̧k eļap iien ikkure mijiin im bwebwenato ilo intōrnet. Ej ļōmņak etal n̄an mijen eo an enaaj bwe. Likao raņ, jouj im bar kalim̧m̧uri kom̧ kōn m̧wil erreo im m̧ool in m̧aanjabpopo n̄an erom armej ro jilkinļo̧k er kōn ad Irooj im Rilo̧mo̧o̧r, Jisōs Kraist.
N̄ūrbōktak in aō ej jab wōt kōn kālet ko jej būki ilo mour ko ad ak rej barāinwōt kōn iien ko rej jab em̧m̧an rej kwaļo̧k eļap kadkad in mour ko ad—aolep raan laļ in im jokālet ko rej jab oktak rej ijoko jej joļo̧k aolep iien ad ie. Ilo jekjek kein, jej aikuj kwaļo̧k kauwe, jokin wōt juon, im eļaptata māletlet. Eaorōk n̄an waļo̧k ilōn̄ in un ko im kōm̧m̧an kālet ko rem̧m̧an tata.
Juon waanjon̄ak em̧m̧an kōn aikuj in kauwe, jokin wōt juon, im jeļāļo̧kjeņ ej kōjerbal Intōrnet. Emaron̄ in jerbal n̄an kōm̧m̧an jerbal in mijenede, n̄an jipan̄ eddo ko an priesthood, n̄an pukōt rūtto ro nukid remej n̄an kain̄i ko rekwojarjar an tampeļ, im ebar elōn̄. Jibadbad eo n̄an em̧m̧an elukkuun in ļap. Jemaron̄ barāinwōt jeļā bwe emaron̄ jilkinļo̧k eļap nana, ekoba pija ettoon im en̄jake ko renana,8 im men ko renana kōm̧m̧an in bar juon. Emaron̄ barāinwōt jino juon men ebwebwe. Āinwōt Brother Randall L. Ridd eaar katakin ilo kweilo̧k eo eļap, kōnono kōn Intōrnet, “Komaron̄ po̧ ilo juon kōttōbar eo ejjab aorōk me enaaj kar kakkure am iien im kadikļo̧k aorōk eo am n̄an kōm̧m̧an em̧m̧an.”9
Kōm̧ad ko im jum̧ae wāppen rej jab pād wōt ilo Intōrnet; rej pād aolep jikin. Rej jab jelet wōt jodikdik ro ak kōj aolep. Jej mour ilo juon laļ eo epād ilo pok.10Jej kabooļ jān kōmeļeļe ko ejjeļo̧k jem̧ļo̧kier ņaetaer m̧akūtkūt ko rekam̧ōņōņō im m̧wil ko rettoonon im mour ko rej jab jejjet. Men kein rej waļo̧k āinwōt m̧wil eo ekka an waļo̧k im eļap ilo media.
Elder David A. Bednar eaar kakkōļ membōr ro bwe ren m̧ool ilo kōjerbal social media.11Juon ritōl ebun̄bun̄, Arthur C. Brooks, eaar kwaļo̧k meļeļe in. Ej etale bwe n̄e kōjerbal social media, ekkā ad kadiwōjļo̧k jekjek ko rekam̧ōņōņō an mour ko ad ak jab kadiwōjļo̧k iien ko ad reppen ilo jikuuļ im jerbal. Jej kōmeļeļeik juon mour elikjab—jet iien ilo juon wāween jekkōļapļap ak jeriab. Jej kōmeļeļeik mour in, innām jej kōjerbal eļap maron̄ “enan̄in likio in mour ko [ad] reriab ippān ro m̧ōttad ilo social media.” Brooks eaar ba, “Elmen an jab kainepataik eok n̄e kwoj joļo̧k jimettan in iien eo am kwaļo̧k kōttan n̄e kom̧ōņōņō, ak jimettan in iien eo am juon eo ekwaļo̧k an ro jet m̧ōņōņō jān kwe?”12
Jet iien en̄jake in ej āinwōt n̄e jej obrak kōn menin bwebwe ejjeļo̧k tokjān, kareel eo ejjeļo̧k kilaan, im akwāāl eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin. N̄e jej kadikļo̧k ainikien eo im etale men eo, ewōr wōt ie jidik men eo enaaj jipan̄ kōj ilo kijejeto eo ad ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin ņae kōttōbar ko rewāppen. Juon em̧m̧aan emāletlet ej uwaake ajri ro nejin kōn kajjitōk ko rellōn̄ n̄an bōk koņaan ilo kareel kein. Eaar uwaake er, “Menin enaaj ke kōm̧m̧an bwe kwon juon armej em̧m̧an?”
N̄e jej kōm̧m̧an unin kālet ko rebōd, reļļap ak dik, ko rej jab jejjet ippān gospel eo emōj an jepļaaktok, jej luuji kōjeram̧m̧an ko im kōjparok ko jej aikuji im emakijkij ad po ilo jerawiwi ak luuji iaļ eo ad.
Ij inepata kōn men eo ebwebwe13 im jab maron̄ bōjrak kōļmenļo̧kjeņ kōn “aolep men rekāāl.” Ilo Kabun̄ in, jej rōjan̄ im kōjeram̧m̧an m̧ool im jeļāļo̧kjeņ an aolep men. Ak n̄e m̧anit, jeļāļo̧kjeņ, im iiaio ko ilo m̧anit rej jenolo̧k jān karōk in m̧ōņōņō eo an Anij im eddo eo eaorōk an Jisōs Kraist, ewōr juon mōjņo̧ eļap ilo jukjukinpād.14Ilo rainin ad, men̄e eddōkļo̧k ko rekāāl ilo elōn̄ eria ko, eļaptata science im iaļen kōnono, men ko raorōk emōj aer mōjņo̧ im likio in m̧ōņōņō eo im ājmour emōj an jakoļo̧k.
Ke Rijilōk Paul kar kūri n̄an kōnono ilo Mars Hills ilo Atens, eaar lo jet iaan ejja jeļāļo̧kjeņ kein rej bōk im joļo̧k māletlet eo em̧ool ej waļo̧k rainin.15 Ilo Jerbal jej riiti bwebwenato in: “Bwe ri Atens otemjej, im ro ruwamāejet rej pād ijo, ejjeļo̧k bar juon aer kōm̧m̧an, a rej pād wōt im kōnnaanōk ak ron̄jake jabdewōt men eo ekāāl.”16Paul eaar kōmejajaik Jerkakpeje eo an Jisōs Kraist. Ke jarlepju eo eaar kile bwe kabun̄ eo ej ennaan eo an, jet raar kajirere kake e; ro jet raar lukkuun kaarmejete E ba, “Kōm naaj bar ron̄ jān eok kōn men in.”17 Paul eaar likūt Atens ilo ejjeļo̧k tōprak. Dean Frederic Farrar eaar je loļo̧k in: “Ilo Atens eaar jab kajutak kabun̄, n̄an Atens eaar jab jeje bok, im ilo Atens, emakijkij ke ej kijoone riturin, ej jan̄in juuri bar juon alen.”18
Ij tōmak ennaan eo an Elder Dallin H. Oaks ej kwaļo̧k kadkad in “em̧m̧an, em̧m̧anļo̧k, em̧m̧antata”eo ej letok juon wāween ejjejet n̄an etali kālet ko im kōttōbar ko raorōk.19 Elōn̄ jokālet ko rej jab nana, ak n̄e rej bōk aolep iien ko ad im bōbrae kōj jān jokālet ko rem̧m̧antata, innām rej kauwōtata.
Barāinwōt m̧akūtkūt ko ad rej aikuj in etali n̄an kile eļan̄n̄e rej kōm̧ad kōj jān kōttōbar ko ad rem̧m̧antata. Ekar wōr juon iien aō bwebwenato ippān jema ke iaar juon ļaddik. Ekar jab lukkuun tōmak bwe jodikdik ro raar ļōmņak wōt ilo kōpooj er n̄an kōttōbar ko raorōk im raitok kitier—āinwōt jerbal im kakke n̄an baam̧le ko.
Lukkuun ekkatak im jerbal in kōbpopo rekar aolep iien kālet ko im̧aantata Jema eaar watōki. Eaar errā bwe m̧akūtkūt ko ilkin jikuuļ, āinwōt arto artak ko im pād ilo opiija ilo jikuuļ maron̄ jejjet im iookļo̧k kōttōbar ko aō raorōk. Eaar jab kea kōn eļap iien iaar joļo̧k ikkure football, iakiu, im ettōr. Eaar kile bwe ikkure emaron̄ kōkajoorļo̧k, kijenmej, im jerbal ippān doon ak kar kwaļo̧k bwe pedped wōt ioon juon ikkure ium̧win jidik iien enaaj em̧m̧anļo̧k. Ilo an ļōmņak, ikkure rekar em̧m̧an ak rekar jab em̧m̧antata n̄an n̄a. Ekar inepata bwe jet ikkure rekar ejaaki bun̄bun̄ ak bun̄bun̄ ilo joļo̧k eļapļo̧k kōttōbar ko relukkuun aorōk ļo̧k im aitok kitier.
Letok laajrak in bwebwenato in, juon iaan un ko em̧m̧an ippa ilo bwebwenato in an Lucy iakiu ej bwe ilo ļōmņak eo an jema iaar aikuj in ekkatak kakien an bar juon laļ im jab inepata kōn aō aikuj in baur bo̧o̧l eo. Ij aikuj in kalikkar bwe jinō eakwe ikkure. Emaron̄ kar jako jān juon iaan game ko aō eļan̄n̄e en kar nan̄inmej wōt.
Iaar pepe n̄an ļoor kapilōk eo an jema im jab ikkure ilo kaļej āinwōt juon rijikuuļ. Innām coach eo aō ilo high jikuuļ eaar karon̄ eō bwe coach in football eo an Stanford ekōņaan in m̧ōn̄ā in rālep ippa im Merlin Olsen. Kom̧ ro reddik, bōlen kom̧ maron̄ jab jeļā kajjeen Merlin. Eaar juon eo emōkade Riamedka ilo laļ en ilo Logan High School football tiim eo iaar ikkure quarterback, rikatōrak, juon eo ej ijjuur. Ilo high jikuuļ elōn̄ tiim in kaļej ko raar kajjieon̄ kareel bwe en ikkure n̄an er ipeļaakin laļ en. Ilo kaļej eaar wiini Outland Trophy eo āinwōt juon mōkadetata ikkure lineman. Merlin ekar kein kajilu bōke ilo National Football League draft eo im kar em̧m̧an an ikkure 14 pro bowl ko. Ekar erom juon eo ebun̄bun̄ ilo pro football ilo 1982.20
M̧ōn̄ā in rālep ippān coach eo an Stanford ekar ilo Bluebird reejtōren ilo Logan, Utah. Ālkin am̧ kar idik pein doon, eaar jab bar reitok n̄an n̄a. Eaar kōnono wōt n̄an Merlin ak eaar kōjekdo̧o̧n n̄a. Ilo jem̧ļo̧kin m̧ōn̄ā in rālep eo, kein kajuon, eaar oktak tok n̄an n̄a bōtaab ekar meļo̧kļo̧k eta. Innām eaar ba n̄an Merlin, “N̄e kwoj kālet Stanford im kōņaan in bōktok in m̧ōttam̧, ebwe ikkure ko an ilo high jikuuļ im kōjro maron̄ kōnono kake.” En̄jake in eaar kalikkar n̄an n̄a bwe ij aikuj ļoor kapilōk eo an Jema.
Kareel eo aō ej jab n̄an kabweer ro rej bōk koņaer ilo ikkure ko ak kōjerbal Intōrnet ak m̧akūtkūt ko jet jodikdik ro rej lan̄lōn̄ kaki. Rej kain m̧akūtkūt ko rej aikuj jab mōm̧mālep, aikuj bōļane, im māletlet. N̄e kōjerbale ilo māletlet, er rej kōļapļo̧k mour ko ad.
Kōn menin, ij rōjan̄ aolep, ro rem̧m̧an ded im ro rūtto, n̄an etali kōttōbar ko im jibadbad ko im kajjieon̄ kōjerbal kauwe eļap. Kōm̧m̧an ko ad aolep raan im kālet ko rej aikuj jejjet ippān kōttōbar ko ad. Jej aikuj waļo̧k ilōn̄ in un ko im kōm̧ad ko. Eļaptata an aorōk n̄an kōm̧m̧an kālet ko rejjejet ippān bujen ko ad n̄an jerbal n̄an Jisōs Kraist ilo wāppen.21Jej jab aikuj in bōk mejād jāne, ak kowōtlo̧k booļ eo kōn jabdewōt un.
Mour in ej iien n̄an m̧aanjabpopo n̄an iioon Anij.22Jej armej ro rem̧ōņōņō, lan̄lōn̄. Jej kam̧oolol kōn juon en̄jake ekatōn̄tōn̄ im kaorōk iien eo ejaboļōmen ippān ro jerar im baam̧le. Ak jej aikuj in kile bwe ewōr juon unleplep eļap eo ej aikuj pidodo ilo ad mour im aolep kālet ko ad. Kareel ko im un ko me rej letok jon̄ak in eddōkļo̧k ebwe aer kōmetak, ak n̄e rej kadikļo̧k tōmak ilo Jisōs Kraist im Kabun̄ eo An, rej lukkuun kabūromōjmōj.
Jar eo aō ej bwe āinwōt juon ānbwin in rikabwijer priesthood ro, ad kōm̧m̧an enaaj jejjet ippān unleplep ko routiej, ko rej aikuji ro rej pād ilo jerbal eo an Maajta eo. Ilo aolep men jej aikuj in keememej bwe “peran ilo naan in kam̧ool an Jisōs”23ej mālijjon̄ eo eļap ej kajepel kōtaan aelōn̄ in kiin̄ an celestial im terrestial. Jej aikuj in loe ilo jikin eo ilo celestial eo ej kōjepel. Āinwōt juon Rijilōk An, ij kwaļo̧k naan in kam̧ool eo aō kōn m̧ool in Pinmuur eo im kwojarjar eo an Jisōs Kraist, ad Rilo̧mo̧o̧r. Ilo etan Jisōs Kraist, amen.