Kariaia te Atua Bwa Boton Ara Iango Inanon Maiura
Ko bon tauraoi ni kariaia te Atua bwa botom am iango inanon maium? Ko bon tauraoi ni kariaia te Atua bwa te kabanea n anainano ae moan te kakawaki inanon maium?
Tariu ao mwaaneu, Ai kakatongara Ngai n taian rongorongo aika rangi n tamaroa n te maungatabu aei ao ibukin naba tibwangau bwa n taetae nakoimi n te tai aei.
E riaon 36 te ririki n riki ngai bwa te Abotoro, te reirei ibukin ikotakiia Iteraera e anaa nanou.1 Bwaai ni kabane ibukin rongorongona ngaia ae kaunga nanou, n raonaki ma aia mwakuri ao araia2 Aberaam, Itaaka, ao Iakobwa, maiuia ma buuia, berita ake e karaoi te Atua mangaiia n reitakinako nakoia kanoaia;3 uamaemakoia baronga akanne ma mwaitin taetae ni burabeti ibukin te ikotaki inanon ara bong.
I a tia ni kamatebwaia te ikotaki, n tataroakinna, ni kanuaai iaon taekana inanon koroboki aika tabu, ao ni butiia te Atua bwa e na karababa au atatai.
Ngaia are iangoa aron kukureiu ngke I a tia ni kairaki nakon te taratara ae boou. Ma n aia ibuobuoki uoman taan rabakau mai Erene, I reiakinna bwa teuana nanon te taetae n Ebera nanon te taeka ae Iteraera bon “kariaia te Atua bwa e na tautaeka inanon maiura.”4 N aron aei, te ara raoi ae Iteraera e kaineti nakon te aomata are e tauraoi ni kariaia te Atua bwa e na tautaeka inanon maiun teuanne ke neienne. Te iango aei e rangi ni kaunga nanoul!
Te taeka ae tauraoi e bon kakaawaki nakon kabwaraakin nanon te taeka ibukin Iteraera.5 Ngaira ni kabane iai inaomatara n rinerine. Ti kona n rinea bwa ti na riki bwa Iteraera, ke ti na aki. Ti kona n rineia ni kariaia te Atua bwa boton ara iango inanon maiura, ke ti aki. Ti kona n rineia ni kariaia te Atua bwa e na bitii maiura, ke e na aki.
N te tai ae uarereke, ti a kaoka ara ururing nakon te botoniango ae rangi ni kakawaki ni maiun Iakobwa, tibun Aberaam. N te tabo ae e aranna Iakobwa bwa Beniera (are nanona “matan te Atua),6 Iakobwa e aitara ma te kakaewenako ae moan te kangaanga. E kataaki inaomatana. Rinanon te aitaraniboo aei, e kakoaua Iakobwa te bwai ae moan te kakawaki irouna. E kaotia bwa e tauraoi ni kariaia te Atua bwa e na tautaekana maiuna. N te kaeka, te Atua e bita aran Iakobwa nakon Iteraera,7 nanona “kariaia te Atua bwa e na tautaeka inanon maiura.” Ngkanne e a berita te Atua nakon Iteraera bwa ni kabane kakabwaia ake a tia ni katokaaki iaon atuun Aberaam a riki naba bwa ana bwai.8
Ae kananokawaki, kanoan Iteraera a urua aia berita ma te Atua. A karebanaiia burabeti ao a aki tauraoi ni kariaia te Atua bwa e na tautaekanii maeuia. Imwiina, te Atua e kamaenakoia nakon koonan te aonaaba ake aua.9 Ma te nanoanga, E berita imwiina bwa E na botiia n aron are e taekinaki iroun Itaia: “I aki man ni kitaniko [Iteraera]; ma I a manga botiko n te atataiaomata ae bati.”10
Ma nanon te taeka n Ebera ibukin Iteraera n am iango, ti kunea bwa ikotakiia Iteraera ea raka riki nanona. Te Uea e ikotiia naake a tauraoi ni kariaia te Atua bwa e na tautaekani maiuia. Te Uea e ikotiia naake a na rineia ni kariaia te Atua bwa e na riki bwa te bitaki ae kakawaki inanon maiuia.
Ibukin bubua n ririki, a kaman tia burabeti n taekina te ikotaki aei,11 ao e a riki aio ngkai! N aron ae te mwakuri ni katauraoi nakon Kauaokin te Uea, bon te kabanea ni kakaawaki ni mwakuri n te aonaaba!
Te ikotaki aei imwaain tengaa n ririki bon te tai inanon maiun temanna ni karababa te onimaki ao te ninikoria ibukiia mirion aomata. Ao ngkai membwa n Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira, ke “te Iteraera n te berita ae tabu ni boong aika kaitira,”12 ti a tia ni kabaeaki bwa ti na buoka te Uea n te mwakuri ae kakaawaki aei.13
Ngkana ti taekina ikotakiia Iteraera ni iteran rooki aika uoua, eng, ti bon kananonaia, mitinare, te tembora, ao te mwakuri ibukin rongorongon te utu. Ti kananona naba nakon katean te onimaki ao te kakoaua inanoia naake ti maeka, mwakuri, ao ni beku ma ngaiia. N te tai are ti karaoi bwaai are e na buokaki iai temanna—ni iteran rabuna aika uoua—ni karaoi ao ni kawakin aia berita ma te Atua, ti ibuobuoki n ikota Iteraera.
N aki maan nako, buun temanna tibura te mwaane e rootaki ni maiuna n tamnei. N na aranna bwa “Jill.” E ngae ngke a aki mamatam, te tataro, ao te kakabwaia n te nakoanibonga, e a mate taman Jill. E rotaki n te maaku bwa are e na bua tamana ao ni buan naba ana koaua.
N te bwakanako n tai teuana, buu ae, Titita Wendy Nelson, e tuangai taekan ana kangaanga Jill. N te ingabong are imwiina e namakina Wendy bwa e na tibwaia ma Jill bwa te kaeka are N a anga nakon korakaina n te maiu n tamnei bon ti teuana te taeka! Te taeka anne bon myopic.
Imwiina Jill e kaotia nakon Wendy bwa e rawawata nanona n au kaeka. E taku, “I kantaningaia bwa tibu te unimwaane e na berita nakoiu bwa e na iai te kakai ibukin tamau. I tabe n iangoia bukin tera te taeka myopic bon te bwai teuana ae namakinna bwa e kairoroaki bwa e na taekinna.”
Imwiin maten taman Jill, te taeka myopic e aki toki n okioki n ana iango. E kauka nanona bwa e na mataata n ae nano riki bwa myopic nanona “ko tii noora ae kaan.” Ao e a moanna ni bitaki aron ana iango. Ngkanne e taku Jill, “Myopic e karika ae n na toki, n a iango, ao ni marurung. I kaonaki ma te rau n te taeka anne. E kauringai bwa n na karababa au nonoori ao n ukoukora are akea tokina. E kauringai bwa iai te baire mai eta bwa tamau e bon teimatoa ni maiu ao n tangirai ao e tarataraai. Myopic e kairai nakon te Atua.”
I rangi ni kakatonga iroun ai tibu te aine ae moan te kakawaki. Inanon te tai ae rang kauruaki nano aei inanon maiuna, Jill ae tangiraki e reiakinna bwa e na mwanea ana kantaninga te Atua ibukin tamana, ma te nonoori ae akea tokina ibukin maiuna. Man rineakin te kariaia bwa te Atua e na tautaekana maiuna, e a kunea te rau.
Ngkana ti kariaia, a mwaiti kawai ni kabwaraan nanon te taetae n Ebera ae Iteraera ae kona ni buokiira. Iangoi aron ara tataro ibukiia ara mitinare—ao ibukin ara kekeiaki ni ikota Iteraera—e kona ni bita te kantaninga aei n te iango. Ti tataro n taainako bwa ngaira ao mitinare ti na kairaki nakoia naake a tauraoi ni karekea te koaua ibukin ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki. I miimi, bwa antai ae ti na kairaki nakoina ngkana ti bubuti bwa ti na kakaiia naake a tauraoi ni kariaia te Atua bwa boton aia iango inanon maiuia?
Ti na bae ni kairaki nakoia tabeman ake a bon tuai kakoaua te Atua ke Iesu Kristo ma ngkai a ingainga ni kan reiakina Taekia ao Aia babaire ni kakukurei. Tabeman a tia ni “bungiaki inanon te berita”14 ma a tia n tiotionako man kawain te berita. A tauraoi ngkai n rairinanoia, n oki, ao ni kariaia te Atua bwa boton aia iango inanon maiuia. Ti kona n ibuobuoki man butimwaeaia n te aro n iraorao ao n tangiriia. Ao tabeman ake ti na kairaki nakoia a na bae n namakinna n taainako bwa iai te bwai ae bua inanon maiuia. Ngaiia naba a ingainga ibukin bwaninin ao te kimwareirei are e roko nakoia naake a tauraoi ni kariaia te Atua bwa boton aia iango inanon maiuia.
Ana konabwai te euangkerio ni ikotiia Iteraera e rangi n rababa. Iai te nne ibukiia naake a na mwanea ana euangkerio Iesu Kristo n ae bwanin. Naake a rairaki n tatabemaniia a riki bwa naati ni berita iroun te Atua,15 man bungiakiia ke man te tabekaki n natinaki. N tatabemaniia a riki bwa taan bwaini ni kabane bwaai ake e beritani te Atua nakoia natin Iteraera aika kakaonimaki!16
Ngaira n tatabemaniira iai ara konabwai mai ieta ibukina bwa ngaira bon natin te Atua. Ngaira n tatabemaniira ti bane n titebo Imatana. Iango ibukin te koaua aei a rangi n nano. Tariu ao mwaaneu, taiaoka kakaungo raoi nakon te bwai ae N na taekinna. Te Atua e aki tangira riki te reeti teuana nakon are teuana. Ana reirei iaon te iango aei e mataata. E kaoiia ni kabane bwa a na Nakoina, “ae bwatabwata ke ae mainaina, te toro ke ae inaomata, te mwaane ke te aine.”17
I kakoaua bwa teim imatan te Atua e aki baireaki man kunim. Te akoaki ao te aki akoaki iroun te Atua e bon katan iaon am anganano nakon te Atua ao Ana tua, ao tiaki man karan kunim.
I nanokawaki bwa tarira ma mwaanera aika bwatabwata n te aonaaba a tia n rinanon kamarakin te bwainikirinaki ao te riribaaki. N te bong aei I weteia ara membwa n taabo nako bwa a na katoki anua ao mwakukuri ni karaoa te kakaokoroaki. I bubuti bwa kam na karikirakea te karinerine ibukiia natin te Atua ni kabane.
Te titiraki ibukiira n tatabemaniira nako, n aki tabe bwa te reeti raa, bon titebo. Ko tauraoi ngkoe ni kariaia te Atua bwa botom am iango inanon maium? Ko tauraoi ngkoe ni kariaia te Atua bwa temanna ae te kabanea ni kakawaki n anaa nanom inanon maium? Ko kariaia Ana taeka, Ana tua, ao Ana berita bwa e na anainanomi ni baike kam karaoi ni katoa bong? Ko kona ni kariaia bwanaana bwa te moanibwai iaon bwaai riki tabeua? Ko tauraoi ni kariaia baike E kainnanoi bwa ko na karaoi bwa a kakawaki riki nakon iango riki tabeua? Ko tauraoi ni karaoa am kantaninga bwa e na anaaki nako nanon Ana kantaninga?18
Iangoa aron te aeka n tauraoi anne ni kona ni kakabwaiako. Ngkana ko tuai ni mare ao ko kakakaea toam n aki toki, nanom n riki bwa “te i Iteraera” e na buokiko ni baireia bwa antai ae kona marooro mangaia ao n te aro raa.
Ngkana ko mare ma toam ae e a tia n urui ana berita teuanne ke neienne, nanom ni kariaia te Atua bwa boton am iango inanon maium e na kariai am berita ma te Atua bwa kona reitinako n ae bwanin raoi. Te Tia Kamaiu e kamauia akana a uruaki nanoia. E na kauka karawa ngkai ko ukoukoria ni kan ataia bwa ko na kanga ni waaki nako. Ko aki riai n tiotionako ke ni miimi.
Ngkana iai am titiaki aika koaua ibukin te euangkerio ke te Ekaretia, ngkai ko rineia ni kariaia te Atua bwa botom am iango inanon maium, ko na kairaki ni kunea ao ni mataata ni, koaua aika akea tokiia are a na kaira maium ao ni buokiko n tei n nene iaon kawain te berita.
Ngkana ko kaitara ma te kariiriaki—e ngae ngke e roko te kariiri ngkana ko a kua ke n namakina te maroa ke te aki oota—iangoa te ninikoria are ko kona ni karekea ngkai ko rineia ni kariaia te Atua bwa boton am iango inanon maium ngkai ko bubuti nakoina bwa E na kakorakorako.
Ngkana nanom ae korakora bwa ko kariaia te Atua bwa boton am iango inanon maium, a na rangi ni bebete babaire aika a mwaiti. Ngaia are kangaanga aika a mwaiti a riki bwa ti aki kangaanga! Ko ataia bwa kona kanga ni kaotiko n te aro ae kakukurei. Ko ataia bwa tera ae kona mataku iai ao ni warekia, te tabo raa e kona kabanea am tai iai, ao antai ae kona reitaki mangaia. Ko ataia tera ae ko tangiria ni kan kakoroa bukina. Ko ataa te aekaki n aomata ae ko tangiria ni kan riki n aekakina.
Ngkai, tariu ao mwaaneu, e bon anaa te onimaki ao te ninikori ni kariaia te Atua bwa boton am iango inanon maium. E anaa te nanomatoa, te mwakuri n tamnei ae moan te korakora n rairannano ao ni kanakoa te aro n aomata rinanon ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo.19 E anaa te teimatoa, te konabwai ni katoa bong ni karikirakea te anua ae onoti ni kamatebwaia te euangkerio, n reiakina riki taekan Tamara are i Karawa ao Iesu Kristo, ao n ukora ao ni kaeka nakon te kaeka ae onoti.
Inanon taai ni kangaanga are e taetae ni burabetiaki iroun te Abotoro are Bauro,20 Tatan e aikoa manga kataia ni karabai ana kaikoaki iaon ana babaire te Atua. Angiin iango aika buakaka a taotira n te aonaaba. Mangaia are, te kawai ae kona teimatoa iai n te maiu n tamnei bon te babaire ni kariaia te Atua bwa boton ara iango inanon maiura, n reiakiniira n ongo bwanaana, ao ni kabonganai korakorara ni buoka ikotakiia Iteraera.
Ngkai, e kanga ana namakin te Uea ibukiia aomata ake a kariaia te Atua bwa boton aia iango inanon maiuia? E kakimototoa n taekina Nibwaai: “[Te Uea] e tangiriia naake a karikia bwa Atuaia. Taraia, e tangiriia ara bakatibu, ao e berita ma ngaia, eng, nakoia naba Aberaam Itaaka, ao Iakobwa; ao e [uring] taian berita aika tabu ake e [a] tia ni karaoi; mangaia e a kairai nako mai aban Aikubita.”21
Ao tera ae tauraoi te Uea ni karaoia ibukin Iteraera? E a tia ni berita te Uea bwa E na “buaka n [aia] buaka, ao n [aia] buaka natiia, ao n [aia buaka] natin natiia … nakon te kateniua ao te kaaua n roro”!22
Ngkai ko kamatebwai am boki aika tabu n onoua namwakaina aikana imwiina, I kaungako bwa ko na karaoi rinanin bwaai ake e berita te Uea bwa E na karaoi ibukin ana aomata ni berita Iteraera. I taku bwa kona bon miimi! Iangoi berita aikai. Marooroakina taekaia ma am utu ao raoraom. Ngkanne maiu ao taratarai berita aikai bwa a na koro bukiia inanon maium.
Tariu ao mwaaneu, ngkai ko rineia bwa ko kariaia te Atua bwa boton am iango inanon maium. ko na namakinna i bon ibukim bwa te Atua “bon Atuan te kakai.”23 Ngkai aomata, bon ngaira natina ni berita, ao ti na aranaki man Arana. Man aei I kakoaua n aran Iesu Kristo ae tabu, amen.