Taara aawas aawiitz’in
Li toq’ob’ank-u a’an jun xchaab’ilal li Kristo. Nayo’la rik’in lix raab’aleb’ li qas qiitz’in ut ink’a’ naxnaw ru li raqe’k.
Chiru li eq’la a’in nekexinb’oq chi b’eek wochb’een sa’ jun ula’anink aran Africa. Ink’a’ teerileb’ li kaqkojl, li cebra, chi moko li elefante, a’b’an sa’ xraqik li ula’anink maare teerileb’ k’iila mil chi komon re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan li yookeb’ chixk’anjelankil li xkab’ xnimal ru xtaqlahom li Kristo li naxye “taara aawas aawiitz’in” (Markos 12:31).
K’oxlahomaq junpaataq lix kaqi ch’och’ileb’ li k’aleb’aal aran Africa. Chiru li chaqi ch’och’ nak’utun naq ink’a’ naxk’e li hab’ chiru k’iila chihab’. Eb’ li wakax li maare naru nekerileb’ jwal b’aqeb’ xtib’el ut neke’b’eresiik xb’aan jun aj ilol xul aj Karamojong li naxram rib’ rik’in jun jutul li t’ikr, ut nab’eek rik’in perel xaab’ chi nim royb’enihom naq tixtaw li pim ut li ha’.
Sa’ xb’eeninkil li yib’ ut pek ruhil b’e, teerileb’ naab’al ch’uut chi kok’al ut teepatz’ eerib’ k’a’ut naq ink’a’ wankeb’ sa’ li eskweel. Eb’ li kok’al neke’se’ek ut neke’xtaqsi li ruq’, ut laa’ex neketaqsi ajwi’ lee ruq’ chi wan xya’al eeru ut chi se’se’ eeru. Li 92% reheb’ li kok’al toj kok’eb’ neke’ilman sa’ li ula’anink a’in wankeb’ sa’ neb’a’il, ut a’an naxtoch’ li aamej chi kaw.
Chirix a’an, na’ilman jun na’b’ej li naxk’am jun kuk li ha’ sa’ xb’een xjolom ut jun chik sa’ li ruq’. A’an reetalil naq jun reheb’ li ka’kab’ chi junkab’al wankeb’ sa’ li na’ajej a’an b’ar wi’ eb’ li ixq, eb’ li saaj ut eb’ li ninq, neke’b’eek chiru 30 k’asal, rajlal kutan, toj sa’ jun xyo’leb’aal li ha’ re xokok ha’ choq’ reheb’ lix junkab’al. Jun xnimal rahil ch’oolej nachal sa’ eeb’een.
Nanume’ wiib’ hoor ut nekexwulak sa’ jun na’ajej xjunes wan ut mu ru. Li na’ajej re ch’utlaak moko a’an ta jun ochoch, moko a’an ta jun muheb’aal t’ikr, a’aneb’ b’an jun siir chi ninqi che’ li neke’k’ehok mu chiru li tiqwal saq’e. Sa’ li na’ajej a’in, nekek’e reetal naq maak’a’ li ha’, maak’a’ li luz, chi moko li tz’eqleb’aal-ib’. Nekex’ilok sa’ lee sutam ut nekek’e reetal naq wankex sa’ xyanq jun tenamit li naxra li Dios, ut sa’ junpaat nekereek’a lix rahom li Dios choq’ reheb’ a’an. Xe’xch’utub’ rib’ re xk’ulb’al xtenq’ankileb’ ut royb’enihomeb’, ut laa’ex xexwulak chixwotzb’al a’an reheb’.
A’an li k’a’ru kiril li Hermana Ardern ut laa’in, rochb’een li Hermana Camille Johnson, li Awa’b’ej re li Komonil re Tenq’ank ut laj Doug, lix b’eelom, ut li Hermana Sharon Eubank, aj jolominel sa’ li Servicios Humanitarios re li Iglees, naq kiqula’ani chaq Uganda, jun tenamit b’ar wi’ wankeb’ 47 millon chi kristiaan aran sa’ li area Africa Central re li Iglees. Li kutan a’an, rub’el xmuheleb’ li che’, kiqula’ani jun b’anleb’aal li tenq’anb’il xb’aan li Servicios Humanitarios re li Iglees, li UNICEF ut li Ministerio de Salud re Uganda. A’aneb’ li ch’uut li sik’b’ileb’ ru re xkeeb’al reetal naq li tenq’ k’eeb’il xb’aaneb’ li komon re li Iglees na’oksiman chi ch’olch’o ru.
Us ta k’a’jo’ xrahil rilb’aleb’ li kok’al li b’aqeb’ xtib’el xb’aan xmaak’a’il li tzakemq ut xb’aan li tuberculosis, li malaria, ut li yajel nab’onok, chiqajunilo kiqak’ul jun qoyb’enihom naq moqon us chik wanqeb’ li ani xe’qanaw ru.
Li oyb’enihom a’an kiwulak rik’in lix chaab’ilaleb’ li komon re li Iglees sa’ chixjunil li ruchich’och’ li neke’xsi lix hoonaleb’ ut lix tumineb’ re naq li Iglees taaruuq chi tenq’ank. Naq kiwileb’ li ani yajeb’ ut li wankeb’ xrahilal chi tenq’aak ut chi waklesiik, kinxulub’ lin jolom chi b’antioxink. Sa’ li hoonal a’an, kintaw ru chi chaab’il k’a’ru yoo chixyeeb’al lix Reyeb’ li rey, naq kixye:
“Kimqex laa’ex, osob’tesinb’ilex xb’aan lin Yuwa’, eechanihomaq li nimajwal wankilal kawresinb’il choq’ eere … :
“Xb’aan naq xintz’okaak chaq, ut xineek’e chi wa’ak; xchaqik we, ut xeek’e wuk’a’; xinsik’ wochochnal, ut xineek’ul sa’ lee rochoch” (Mateo 25:34–35).
Lix tz’aam li Kolonel a’an: “Chi jo’kan chilemtz’unq eesaqen chiruheb’ li winq, re naq te’ril lee chaab’il k’anjel, ut te’xnima xloq’al lee Yuwa’ li wan sa’ choxa” (chi’ilmanq Mateo 5:16; che’ilmanq ajwi’ raqal 14–15). Toj sa’ li najtil na’ajej a’an, lee chaab’il k’anjel kixsahob’resi xch’ool ut kixseeb’ob’resi li riiq jun tenamit li wan tz’aqal rajom ru, ut kinimaak xloq’al li Dios.
Chiru li tiqwal ut poqsil kutan a’an, kiwulak raj chiwu naq kerab’i lix tijeb’ re nimank-u ut b’antioxink chiru li Dios. Ke’wulak raj chiru naq laa’in tinye eere sa’eb’ lix Karamojong, “Alakara.” B’antiox.
Li ula’anink a’an kixjultika we li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaritano, li tento naq kib’eek sa’ jun poqs ruhil b’e, chanchan li xinye resil eere, jun li b’e na’el chaq Jerusalen toj Jeriko. Laj Samaritano naxk’ut chiqu k’a’ru naraj naxye “lxraab’al laa was aawiitz’in.”
Kiril “jun winq … li kit’ane’ sa’ xyanqeb’ aj elq’; eb’ a’an chirix xmaq’b’al k’a’ru re ut xteninkil, ke’el aran, ut ke’xkanab’ chi ak kamk re” (Lukas 10:30). Laj Samaritano “kixtoq’ob’a ru” (Lukas 10:33).
Li toq’ob’ank-u a’an jun xchaab’ilal li Kristo. Nayo’la rik’in lix raab’aleb’ li qas qiitz’in ut ink’a’ naxnaw ru li raqe’k. Li Jesus, laj Kolonel re li ruchich’och’, a’an tz’aqal laj yoob’anel re li toq’ob’ank-u. Naq naqil naq “kiyaab’ak li Jesus” (Jwan 11:35), laa’o aj yehol nawom, jo’ li xMaria ut xMarta, chirix lix toq’ob’ahom naq kixjiq’ xmusiq’, ut kiyot’e li raam (chi’ilmanq Jwan 11:33). Sa’ jun reetalil lix toq’ob’ahom li Kristo sa’ lix Hu laj Mormon, li Jesus kixk’utb’esi rib’ chiru li tenamit ut kixye:
“Ma wan ani yeeq roq, malaj mutz’, malaj toch’ol roq, … malaj tz’ap xik, malaj ani tawasinb’il chi yalaq chan ru? Kʼamomaqebʼ chaq, ut tebʼinkʼirtesi, xbʼaan naq nintoqʼobʼa eeru. …
“… Ut a’an kixk’irtesi chixjunjunqaleb’” (3 Nefi 17:7, 9).
Us ta naqayal qaq’e, laa’ex ut laa’in ink’a’ te’qak’irtesi chixjunileb’, a’b’an chiqajunilo naru naqajal xyu’am junaq kristiaan. Li ani kiyeechi’in re li oob’ chi kaxlan wa ut li wiib’ chi kar re xwa’tesinkil oob’ mil, a’an yal jun saaj, jun li saaj. Maare toopatz’oq chirix li qamayej, jo’ kixb’aanu laj Andres, li tzolom, chirixeb’ li kaxlan wa ut eb’ li kar, “K’a’ruheb’ a’an choq’ re xk’ihaleb’ a’in?” (Jwan 6:9). Ninch’olob’ cheru: tz’aqal li jo’k’ihal nekexru chixk’eeb’al malaj chixb’aanunkil, ut chirix chik a’an natz’aqob’resiik ru eek’anjel xb’aan li Kristo.
Chirix li na’leb’ a’in, li Awa’b’ej Jeffrey R. Holland kooxb’oq, “us ta b’ihomo malaj neb’a’o, … “taqab’aanu jo’ ch’inal jo’ nimal naru” naq wan ani naraj xtenq’ankil.” Toja’ naq kixch’olob’ xyaalal, jo’ ninb’aanu laa’in, naq li Dios “texxtenq’a ut tixk’am eeb’e sa’ xb’aanunkil li uxtaanal k’anjel jo’ xtzolom” (“Ma maawa’o tab’i’ aj lemoox chiqajunilo?,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2014).
Sa’ li najtil ch’och’ a’an, sa’ li kutan a’an, kinxaqli ut toj ninxaqli jo’ aj yehol nawom chirix li xnimal xtoq’ob’ahomeb’ li komon re li Iglees, li b’ihomeb’ jo’eb’ ajwi’ li neb’a’.
Li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaritano naxye “kixb’atiheb’ ru lix toch’olal [li winq] … ut kixk’aak’ale” (Lukas 10:34). Li xyalb’al xq’e li Iglees re tenq’ank nak’anjelak sa’ junpaat naq nak’ulman li rahob’tesiik ut naxb’atiheb’ ru xk’ihal li yajel, li tz’okaak, li xkamikeb’ li k’uula’al, li xmaak’a’il li tzakemq, ut eb’ li rahilal li maare ink’a’ neke’ilman jo’ xtawajik, xrahil, ut xyot’ik li ch’oolej.
Jo’kan ut naq laj Samaritano “kirisi wiib’ denario, kixk’e re laj ilol ochochnaal, ut kixye re, Chawil a’an” (Lukas 10:35). Jo’ iglees, jwal naqab’antioxi naq nokoru chi k’anjelak rik’ineb’ laj “ilol ochochnaal” malaj xkomoneb’ chik li ch’uut jo’ li Servicios de Socorro Catolico, li UNICEF, ut li Cruz Roja/Media Luna Roja, re xk’eeb’al chi uxmank li qak’anjel re tenq’ank. Naqab’antioxi ajwi’ lee “wiib’ chi denario” malaj wiib’ euro, wiib’ pees, malaj wiib’ cheline li yoo chixseeb’ob’resinkil li iiq yookeb’ chixkuyb’al naab’al li kristiaan sa’ li ruchich’och’. Maare ink’a’ toxeenaweb’ ru ani neke’k’uluk re lee hoonal, lee tumin, ut lee kok’ tumin, a’b’an li toq’ob’ank-u moko naraj ta naq tento te’qanaw ru; ka’ajwi’ b’an naraj naq te’qara.
B’antiox, at Awa’b’ej Russell M. Nelson, naq nakajultika qe naq wi “naqara li Dios chi anchal li qach’ool, li Dios naxk’e li qach’ool choq’ reheb’ jalan” (“Xkab’ li xnimal ru taqlahom,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2019). Ninch’olob’ xyaalal naq chiqajunilo taanimanq xsahil qach’ool, qatuqtuukilal, qatuulanil ut qarahom naq naqak’ulub’a lix b’oqom li Awa’b’ej Nelson re xsutq’isinkil qach’ool rik’in xchaab’ilaleb’ li qas qiitz’in ut lix b’oqom laj Jose Smith re “xch’oolaninkil li natz’oka, xtiqib’ankil li t’ust’u, xtenq’ankil li xmalka’an, xchaqihob’resinkil li xya’al ru li maak’a’ xna’ xyuwa’ ut xk’ojob’ankil xch’ool li ra xch’ool, maare sa’ li Iglees, malaj yalaq b’ar chik, malaj li maak’a’ rilom rik’in junaq Iglees, yalaq ta b’ar neke’qataw” (“Editor’s Reply to a Letter from Richard Savary,” Times and Seasons, Mar. 15, 1842, 732).
Wiib’ oxib’ po chaq anajwan, kiqataw li natz’oka ut li ra xch’ool sa’ li chaqi ut poqs ruhil ch’och’ a’an, ut kiqil tz’aqal chan ru naq li xsa’eb’ ru neke’xtz’aama xtenq’ankil. Jo’ chanru naru chiqu kiqajiq’ qamusiq’, ut kiyot’e li qaam (chi’ilmanq Jwan 11:33), a’b’anan, eb’ li eek’ahom a’an ke’tuqla ru naq kiqil lix chaab’ilaleb’ li komon re li Iglees naq neke’xch’oolani li neke’tz’oka, naq neke’xtenq’a li xmalka’an, naq neke’xk’ojob’ xch’ool li ra xch’ool ut neke’xchaqihob’resiheb’ li xya’al uhej.
Nintz’aama naq junelik yooqo chixtenq’ankileb’ li qas qiitz’in ut chiqak’utaq rik’in aatin ut b’aanuhom naq “wan [qach’ool chixk’amb’al qiiq chiqib’il qib’] re naq taaseeb’o’q; (Mosiah 18:8), “[te’qalan] li yot’b’ileb’ xch’ool” (Tzol’leb’ ut Sumwank 138:42), ut naq taqak’anjela li xnimal xkab’ lix taqlahom li Kristo naq “taara aawas aawiitz’in” (Markos 12:31). Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.