Jolomil ch’utub’aj-ib’
Qawa’, taqaj rilb’al li Jesus
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2023


10:23

Qawa’, taqaj rilb’al li Jesus

Naqaj rilb’al li Jesus jo’ chanru tz’aqal naq wan, ut naqaj reek’ankil lix rahom.

Li mutz’il chiru li xnaq’ uhej

Sa’ jun kutan sa’ li chihab’ 1945, jun saaj winq aj pleet ki’aj ru sa’ jun hospital militar. Mas us naq toj yo’yo li saaj winq a’an—xpuub’aak sa’ xjolom chirix lix xik, a’ut xcho’e’ xb’aaneb’ laj b’anonel, ut naru chik chi aatinak ut chi b’eek.

A’ut lix naq’ puub’ xrahob’tesi li rulul sa’ jun na’ajej li na’oksiman re xnawb’al ruheb’ li xnaq’ uhej. Naq a’an naril li rilob’aal li rixaqil, ink’a’ chik naxnaw li ru, ut toj reetal lix na’ ink’a’ naxnaw ru naq naril li rilob’aal. Naq naril rib’ sa’ jun lem, ink’a’ chik naxnaw ru tz’aqal li rilob’aal—ink’a’ naxnaw ma a’an rilob’aal jun winq malaj jun ixq.1

A’an wan xmutz’il chiru li xnaq’ uhej—jun yajel neke’xk’ul naab’al li kristiaan.2

Eb’ li wankeb’ xmutz’il chirilb’al li ilob’aal neke’xyal xq’e chixnawb’aleb’ ru li kristiaan rik’in li k’a’ru chik neke’ril—maare jun xrab’in wankeb’ kok’ xox chiru li ru, malaj jun ramiiw maare naxajnak b’ayaq chi b’eek.

Li k’iik

Wan jun chik seraq’, chirix lin yu’am laa’in: Naq toj alin, nawil lin na’ jo’ aj k’ehol taqlahom. A’an li nayehok re jo’q’e naru ninb’atz’unk, ut jo’q’e tinxik chi wark, malaj jo’q’e tento tink’anjelaq sa’ li qach’och’.

Ch’olch’o naq a’an nikinxra. A’ut naab’al sut yal kiwil a’an jo’ li ani “tento taab’aanumanq li k’a’ru naxye.”

Ka’ajwi’ chirix xnumik naab’al chihab’ xinru chirilb’al naq tz’aqal kristiaan a’an. Naweek’a b’ayaq inxutaan naq ninye naq ink’a’ xink’e reetal li ch’a’ajkilal naxk’ul choq’ qe, ut k’a’ut naq yal wiib’ lix falda naxk’e chirix (naq laa’in nintiqib’ wib’ rik’in ak’ aq’ej), ut k’a’ut naq sa’ xraqik li kutan, jwal lub’lu wan ut naraj naq tinxik chi wark.

Maare wan qamutz’il chiru li xnaq’ uhej

Maare xek’e reetal naq li wiib’ chi seraq’ a’in, a’aneb’ jun ajwi’ chi seraq’—chiru naab’al chihab’, laa’in ajwi’ mutz’in chiru li xnaq’ uhej. Ink’a’ xinru chirilb’al lin na’ jo’ jun kristiaan. Xwileb’ lix taqlahom, a’ut moko xwil ta lix rahom li wan sa’eb’ a’an.

Ninye li wiib’ chi seraq’ a’in re xk’utb’al jun li na’leb’: maare nakanaw ru anihaq (malaj maare laa’at li krisitaan a’an) li wan xmutz’il chiru li xnaq’ uhej.

Maare ch’a’aj choq’ aawe rilb’al li Dios jo’ jun Yuwa’b’ej aj rahonel. Maare nakat-ilok sa’ choxa ut li k’a’ru nakawil aran maawa’ rilob’aal li rahok ut li uxtaan, a’ b’an naab’al paay chi taqlahom li tento taapaab’eb’. Maare nakapaab’ naq li Dios nataqlan sa’ choxa, naq naraatinaheb’ lix profeet, ut naxra laa was aawiitz’in, a’ut nakak’oxla naq maare ink’a’ nakatxra laa’at.3 Maare xaweek’a naq yookat chixchapb’al li b’arb’ookil ch’iich’, a’ut maji’ nakaweek’a lix rahom laa Kolonel, a’ li naxik wi’.4

Nink’oxla naq maare nakanaw ru junaq kristiaan jo’ a’in, xb’aan naq chiru naab’al chihab’, laa’in jun kristiaan jo’ a’in—laa’in mutz’in chaq chirilb’aleb’ li xnaq’ uhej sa’ musiq’ej.

Laa’in xink’oxla naq lix yaalalil lin yu’am, a’an yal xpaab’ankileb’ li taqlahom ut xb’isb’al wib’ rik’in jun b’isleb’. Xinnaw naq li Dios narahok chi tz’aqal, a’ut ink’a’ xweek’a naq raab’ilin. Mas wi’chik xink’oxla li ok sa’ choxa chiru li wank rik’in lin Choxahil Yuwa’.

Wi wan naq laa’at, jo’ laa’in, ka’ajwi’ nakaweek’asi lix tz’uumal aawe, a’b’anan ink’a’ nakatru “chixb’ichankil li b’ich re rahok li natojok-ix,”5 k’a’ru naru taqab’aanu?

Lix sumenkil li patz’ok a’in, jo’ xye li Awa’b’ej Russell Nelson, a’an junelik li Jesus.6 Ut chaab’il xnawb’al a’an.

Qawa’, taqaj rilb’al li Jesus

Wan jun raqal sa’ lix hu laj Jwan li nawulak chiwu. Naxye resil jun ch’uut chi aj jalanil tenamit li ke’wulak rik’in jun tzolom, ut ke’xye jun patz’om. “Qawa’,” chankeb’ a’an, “taqaj raj rilb’al li Jesus.”7

A’an li naqaj chiqajunilo—naqaj rilb’al li Jesus jo’ chanru tz’aqal naq wan, ut naqaj reek’ankil lix rahom. A’inaq raj li nayo’la wi’ lix k’ihal li k’anjel naqab’aanu sa’ li Iglees—ut tz’aqal sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak. Wi laa’at ink’a’ nakanaw k’a’ru li tzol’leb’ taak’ut, chan ru naq taab’eresi junaq ch’utam, ut ma yal taakanab’eb’ li saaj winq chi b’atz’unk, naru taak’ul li raqal a’in jo’ aj k’amol b’e chawu: ma a’in li k’a’ru taatenq’anq reheb’ li kristiaan chirilb’al ut chixraab’al li Jesukristo? Wi ink’a’, maare us naq taayal jalan chik li na’leb’.

Naq xink’e reetal naq wan inmusiq’ejil mutz’il chiru li xnaq’ uhej, naq nawileb’ li chaq’rab’ a’ut ink’a’ nawil rilob’aal li ruxtaan lin Yuwa’, xinnaw naq moko xmaak ta li Iglees. Moko xmaak ta li Dios, ut ink’a’ naraj naxye naq sachso chixjunil; yal wan b’an k’a’ru tento taqatzol chiqajunilo. Eb’ laj paab’anel sa’ najter kutan, wan naq ke’ril ru li Qaawa’ chirix lix waklijik chi yo’yo a’b’an ink’a’ ke’xnaw ru; aran sa’ li muqleb’aal, ut aran chire li palaw re Galilea, eb’ li xb’een wa ke’taaqen re “ke’ril li Jesus chi xaqxo, ut ink’a’ neke’xnaw naq a’an li Jesus.”8 Ki’ajman ru naq ke’xtzol xnawb’al ru a’an, ut laa’o ajwi’.9

Tzʼaqal rahok

Naq xink’e reetal naq wan inmusiq’ejil mutz’il chiru li xnaq’ uhej, xin’ok chixb’aanunkil li k’a’ru kixye laj Moroni, a’an li “tijok chi anchal xmetz’ew lin ch’ool” re naq tinnujaq rik’in li rahok li yeechi’inb’il reheb’ lix tzolom—lin rahom choq’ re a’an, ut lix rahom a’an choq’ we laa’in—ut re naq “tinwil a’an jo’ chanru naq wan … re taawanq wikʼin li yoʼonihom aʼin.”10 Xintijok chiru k’iila chihab’ re naq tinruuq chixpaab’ankil li xb’een ut xnimal ru taqlahom naq tinra li Dios, re naq tinweek’a “li xnimal ru yaalil na’leb’ a’an naq li Dios nokoxra laa’o chi anchal lix ch’ool, li raam, lix k’a’uxl, ut lix metz’ew.”11

Eb’ li evangelio

Jo’kan ajwi’, k’iila sut xwil ru li raatinul li kaahib’ chi evangelio—moko re ta rilb’aleb’ li taqlahom naxk’e li Dios, re b’an rilb’al ani a’an, ut k’a’ru naxra a’an. Ut chirix xnumik li kutan, xink’ame’ xb’aan li nima’ re rahok li nachal chaq rik’in a’an.

Li Jesus kixye sa’ xtiklajik naq kichal “re xk’irtesinkileb’ li yot’b’ileb’ xch’ool, re xjultikankil chiruheb’ li preex li ach’ab’aak, ut chiruheb’ li mutz’ li ilok wi’chik.”12

A’in maawa’ yal re xb’aanunkil junaq trab’aaj malaj re naq taanawe’q ru; a’an tz’aqal chan ru narahok.

Wi naqate xhuhil li evangelio, sa’ li junjunq chi perel naqil a’an naq yoo chirilb’aleb’ li ani ra wankeb’—sa’ tz’ejwalej, sa’ musiq’ej, ut rik’ineb’ li ras riitz’in. A’an naxch’e’ li ani ilb’il jo’ muxb’il ut tz’aj ru13 ut naxk’eheb’ chi wa’ak li ani neke’tz’okaak.14

B’ar wan li seraq’ chirix li Jesus li mas nawulak cheru? Nink’oxla naq li seraq’ a’an naxye resil li Ralal li Dios naq yoo chixq’alunkil malaj chixk’eeb’al xyo’onihom li ani tz’eqtaananb’il—li saqlep rix,15 laj Samaria li xik’ ilb’il,16 laj maak li jitb’il,17 malaj li xik’ na’ilok re lix tenamit.18 Nasach qach’ool rik’in li rusilal a’an.

Wi ta taqatz’iib’a resil li jar sut kiwaklesin ch’oolej, malaj kik’irtesin, malaj kiwa’ak rik’in li ani tz’eqtaananb’il, taa’oso’q raj li tinta naq toj wanko sa’ xhu laj Lukas.

Naq xwil a’in, xweek’a sa’ inch’ool naq ninnaw ru ut ninra a’an, ut xin’ok chireek’ankil naq a’an maare nikinixra laa’in. Jo’ xye li Awa’b’ej Nelson, “A’ yaal jo’ nakattzolok chirix li Kolonel, moko ch’a’aj ta chik reek’ankil li ruxtaan ut xnimal lix rahom.”19 Ut moko ch’a’aj ta chik xpaab’ankil ut xraab’al laa Choxahil Yuwa’.

Li Elder Jeffrey R. Holland kixk’ut naq li Jesus kixchal re xk’utb’al “chiqu ani li Dios Yuwa’b’ej, chan ru a’an, ut chan ru lix rahom choq’ reheb’ li ralal xk’ajol chalen chaq xtiklajik ut sa’ chixjunileb’ li tenamit.”20

Laj Pablo kixye naq li Dios a’an “xYuwa’ileb’ li uxtaanal ut Dios re chixjunil li k’ojob’ank ch’oolej.”21

Wi laa’at maji’ nakawil a’in, chayal wi’chik aaq’e chirilb’al.

Eb’ li sumwank ut chan ru naq nokoxq’alu li Dios

Eb’ li profeet neke’xk’e qab’oqb’al re taqasik’ li rilob’aal a’an.22 A’in naxjultika qe naq a’ li qaYuwa’ naqaloq’oni, ink’a’ junaq na’leb’, ut naq ink’a’ nokoraqe’ toj reetal naq naqil li Jesus jo’ li rilob’aal lix rahom li qaYuwa’23 ut naq naqataaqe a’an, ink’a’ ka’ajwi’ eb’ lix taqlahom.24

Naq eb’ li profeet ut apostol neke’aatinak chirixeb’ li sumwank, moko jo’eb’ ta junaq li entrenador li naq’usuk qe chi kaw xyaab’ xkux naq yooko chi b’atz’unk. Neke’raj taqak’e reetal naq eb’ li sumwank wankeb’ rilom rik’in li sumwanjik25 ut naq naru te’xk’irtesi li qamutz’il chiru li xnaq’ uhej.26 Maawa’eb’ a’in li taqlahom re xloq’b’al lix rahom, a’an ak nakatxra chi tz’aqal. Li qach’a’ajkilal, a’an xtawb’al ru lix rahom, ut xk’anjelankil sa’ li qayu’am.27

Naqayal ilok chiruheb’ li qasumwank, chanchan chiru junaq ventaan, re taqil rilob’aal li ruxtaan li qaYuwa’, li wan chi junpak’al.

Eb’ li sumwank a’aneb’ tz’aqal chan ru nokoxq’alu li Dios.

Li nima’ re lix rahom li Dios

Nokoru chixtzolb’al rilb’al aa’n naq nokok’anjelak chiru a’an. “Xb’aan naq chan ta wi’ ru naq junaq winq tixnaw ru laj eechal k’anjel li moko xk’anjelak ta wi’ chiru?”28

Wiib’ oxib’ chihab’ chaq, xink’ul jun inb’oqb’al li xink’oxla naq mas ch’a’aj. Xinwakli mas eq’la, ut mas lin k’a’uxl, a’ut xwab’i jun ch’ol aatin li maajun wa wab’ihom: naq li k’anjelak sa’ li Iglees a’in, chanchan xaqliik sa’ xnima’il lix rahom li Dios choq’ reheb’ li ralal xk’ajol. Li Iglees a’in chanchan jun nimla trab’aaj, b’ar wi’ wankeb’ li kristiaan li wankeb’ xpico ut wankeb’ xpala, re xteeb’al jun xb’e li ha’, re naq lix rahom li Dios taawulaq toj b’ar wankeb’ li ralal xk’ajol sa’ xmaril li awimq.

Maak’a’ naxye anihat laa’at, ut b’ar xatwan chaq, wan jun aana’aj sa’ li Iglees a’in.29

Chap jun aapico ut jun aapala, ut okan sa’ li k’anjel. Tenq’an chixk’amb’al lix rahom a’an rik’ineb’ li ralal xk’ajol, ut laa’at ajwi’ taak’ul lix rahom.30

Chiqasik’ li rilob’aal aj rahonel, choo’ok sa’eb’ li sumwank rik’in a’an, ut chiqaq’aluheb’ li ralal xk’ajol naq yooko chixb’ichankil sa’ komonil, “At xDios Israel”:

At Qaawa’,

chak’ut xsaqenkil laa waatin

Aʼan chixkʼojobʼ raj inchʼool.

Rik’in xk’oxlankil

inna’aj aawik’in

Tuqtuuq raj li waam sa’ xyaalal.31

Chiqasik’ li rilob’aal aj uxtaan, ut chiqak’am li ruxtaan a’an rik’ineb’ li ralal xk’ajol.32 Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Chi’ilmanq Hadyn D. Ellis and Melanie Florence, “Bodamer’s (1947) Paper on Prosopagnosia,” Cognitive Neuropsychology, vol. 7, no. 2 (1990), 84–91; Joshua Davis, “Face Blind,” Wired, Nov. 1, 2006, wired.com.

  2. Chi’ilmanq Dennis Nealon, “How Common Is Face Blindness?,” Harvard Medical School, Feb. 24, 2023, hms.harvard.edu; Oliver Sacks, “Face-Blind,” New Yorker, Aug. 23, 2010, newyorker.com.

  3. “Wankeb’ li komon sa’ li Iglees li neke’xk’ulub’a jo’ yaal eb’ li tzol’leb’, na’leb’, ut ch’olob’ahom li neke’k’iilasutiman sa’ li xaqarib’aal a’in sa’ li ch’utamil kab’l ut sa’eb’ li ch’uut chiru chixjunil li ruchich’och’—a’ut toj ch’a’aj chiruheb’ xpaab’ankil naq eb’ li junelikil yaal a’in neke’k’anjelak sa’ xyu’ameb’ a’an (David A. Bednar, “Tatkanaaq wikʼin, ut laaʼin aawikʼin; joʼkan ut chatbʼeeq wikʼin,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2023).

  4. Chi’ilmanq 1 Nefi 8:1915:23 “Ch’a’aj ab’ink chiru lix taqlahom li Qaawa’ wi maak’a’ qapaab’aal malaj wi ink’a’ naqakanab’ qib’ sa’ ruq’ a’an” (Henry B. Eyring, “Li paab’aal re tz’aamank ut chirix a’an k’anjelak,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2021).

  5. Alma 5:26.

  6. Chi’ilmanq Russell M. Nelson, “Lix sumenkil a’an rajlal li Jesukristo,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2023.

  7. Jwan 12:21.

  8. Jwan 20:14. Ke’ril a’an a’ut ink’a’ ke’xnaw ru sa’ li b’e naxik Emaus (chi’ilmanq Lukas 24:16), sa’ jun tz’aptz’ookil kab’l (chi’ilmanq Lukas 24:37), chire li palaw re Galilea (chi’ilmanq Jwan 21:4), ut sa’ li muqleb’aal sa’ li awimq (chi’ilmanq Jwan 20:14).

  9. Wi naqasik’ a’an chi anchal li qach’ool, ut wi nokob’eek chi uub’ej rik’in paab’aal, taqataw a’an.

    “Xb’aan naq laa’in ninnaw ru li k’oxlahom nink’oxla cherix, chan li Jehova, k’oxlahom re tuqtuukilal ut moko re ta rahilal. …

    “Ut tineesik’ ut toxineetaw, naq tineesik’ chi anchal eech’ool” (Jeremias 29:11, 13).

    “Taachalq li kutan naq teetaw xyaalal li Dios ajwiʼ, chi kʼeebʼil eeyuʼam rikʼin aʼan ut xbʼaan aʼan.

    “Toja’ ut naq teenaw naq kineeril, naq wankin” (Tzol’leb’ ut Sumwank 88:49–50).

    “Li junjunq chi aamej li nakanabʼank re lix maak ut nachal wikʼin, ut naxpatzʼ inkʼabʼaʼ, ut naʼabʼin chiru lix yaabʼ inkux, ut naxpaabʼebʼ lin taqlahom, taaril li wilobʼaal ut tixnaw naq wankin” (Tzol’leb’ ut Sumwank 93:1).

  10. Moroni 7:48. Laj Pablo naxye naq a’ li rahok li natenq’an qe chi ilok chi saqen ru. Sa’ xraqik li raatin chirix li rahok, kixtz’iib’a naq “anajwan noko’ilok chiru lem, chi moymo ru,” a’ut moqon “too’iloq chi saqen ru … tinnawoq jo’ chanru ajwi’ naq nawb’il wu” (1 Korintios 13:12).

  11. Jeffrey R. Holland, “Wulaj li Qaawa’ tixb’aanu sachb’a-ch’oolej sa’ eeyanq,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2016. “Lix yaalalil li “tz’aqal rahok narahok wi’ li Kristo” … maawa’ li qarahom li naqayal xk’eeb’al jo’ aj Kristiano reheb’ li qas qiitz’in ut ink’a’ naqab’aanu chi us, a’an b’an lix rahom li Kristo li naxk’e chi tz’aqal re ru qe laa’o. Jun sut ajwi’ naq xk’utman li tz’aqal rahok. A’an ki’ilman chi tz’aqal, chi tz’aqal re ru, chi maajo’q’e na’oso’, naq li Kristo kixtoj rix li qamaak” (Jeffrey R. Holland, Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 336).

  12. Lukas 4:18, New King James Version.

  13. Chi’ilmanq Mateo 8:3; 9:25.

  14. Chiʼilmanq Mateo 14:13–21.

  15. Chi’ilmanq Mateo 8:1–3.

  16. Chi’ilmanq Jwan 4:7–10; A’an kixnima ru li winq aj Samaria (chi’ilmanq Lukas 10:25–37).

  17. Chi’ilmanq Mateo 21:31; Lukas 7:27–50; 15:1–10; Jwan 8:2–12.

  18. Chi’ilmanq Mateo 8:5–13.

  19. Russell M. Nelson, “Xwakli li Kristo; Li paab’aal chirix a’an tixjal xna’ajeb’ li tzuul,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2021.

  20. Jeffrey R. Holland, “La grandiosidad de Dios,” Liahona, noviembre 2003, 70. “Li ani x’ilok wu laa’in, xril ru li Yuwa’b’ej” (Jwan 14:9).

  21. 2 Korintios 1:3.

  22. Chi’ilmanq Salmos 427:8; Tzol’leb’ ut Sumwank 88:68.

  23. Chi’ilmanq 2 Korintios 4:6; Pope Francis, “Misericordiae Vultus: Bull of Indiction of the Extraordinary Jubilee of Mercy,” Apostolic Letters, vatican.va.

  24. Aajel ru li na’leb’ a’in. Maawa’ yal li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al, a’ b’an lix k’anjel a’an re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al, (chi’ilmanq Jolomil K’anjenel Hu: Li k’anjelak sa’ lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li kutan, 1.2, Biblioteca del Evangelio). Ink’a’ yal ninxik sa’ jun santil ochoch, ninxik b’an sa’ li rochoch li Jehova; maawa’ li Iglees reheb’ laj Mormon, a’ b’an lix Igleees li Jesukristo (chi’ilmanq Russell M. Nelson, “Tz’aqal xk’ab’a’ li Iglees,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre, 2018). Eb’ laj jolominel neke’xjayali rib’ rik’in a’an ut neke’xjultika qe naq “maak’a’ jun musiq’ej, tib’elej, malaj na’leb’ li nawb’il ru jo’ “lix tojb’al rix li maak” li naru naqab’oq re xk’ulb’al qatenq’, lix kuyb’al qamaak, malaj wankilal. Li Jesukristo a’an a’an li yo’leb’aal” (Russell M. Nelson, “Roksinkil lix wankil li Jesukristo sa’ li qayu’am,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2017).

  25. “Lix yaalalil lix b’ehil li sumwank, a’an chanru naq nokowan rik’in li Dios”; a’an “xb’ehil li rahok— … li rilb’al qib’ ut xtenq’ankil qib’ chiqib’il qib’” (Russell M. Nelson, “El convenio sempiterno,” Liahona, octubre 2022, 11).

    Chi’ilmanq David A. Bednar, “The Blessed and Happy State” (address given at the seminar for new mission leaders, June 24, 2022); Scott Taylor, “Elder Bednar Shares 7 Lessons on ‘the Blessed and Happy State’ of Obedience,” Church News, June 27, 2022, thechurchnews.com.

    “Li ok sa’ sumwank ut li xk’ulb’al li tijonelil nokoxk’e sa’ li iiqleb’ sa’ komonil ut nokoxb’ak’ rik’in li Qaawa’ Jesukristo ut li qaChoxahil Yuwa’. A’in naraj naxye xpaab’ankil li Kolonel jo’ aj Aatinanel chiqix ut aj B’aanunel quuchil, xkanab’ankil qib’ chiru lix k’ulub’ejil, li ruxtaan, ut li rusilal sa’ xb’ehil li qayu’am. …

    “Xyu’aminkil ut xraab’al li qasumwank naxch’amob’resi li qawanjik rik’in li Qaawa’ ut naxk’e chi tamk li musiq’ej qik’in. … Li Jesus ink’a’ taawanq ka’ajwi’ sa’ xch’oolileb’ li seraq’ re li loq’laj hu; lix b’aanuhom ut lix k’utum te’xb’eresi b’an chixjunil li qajom, li qak’oxlahom, ut li qab’aanuhom” (David A. Bednar, “A’b’anan ink’a’ kiqak’eheb’ reetal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022).

    Chi’ilmanq ajwi’ D. Todd Christofferson, “Li qawanjik rik’in li Dios,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022.

  26. “Ut naq maakʼaʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re aʼan, ut li wankilal kʼeebʼil saʼ li tijonelil, inkʼaʼ nakʼutman li wankilal re choxahilal chiruhebʼ li winq saʼ li tzʼejwalej;

    “Xbʼaan naq wi maakʼaʼ aʼin, maajun winq naru chirilbʼal li rilobʼaal li Dios, aʼ li Yuwaʼbʼej, ut taakanaaq chi yoʼyo” (Tzolʼlebʼ ut Sumwank 84:21–22).

  27. Patricia Holland, “Un futuro lleno de esperanza” (ch’utam choq’ reheb’ li saaj sa’ chixjunil li ruchich’och, 8 enero, 2023), Biblioteca del Evangelio:

    “Ink’a’ na’ajman ru naq tatxik sa’ aanil re xtawb’al li yo’onink naq a’an tatxtenq’a; ink’a’ naru taataw chi moko naq taayiib’ a’an. Jo’ chixjunil li usilal ink’a’ nakataw rik’in tz’aqal aametz’ew, chi moko rik’in xmetz’ew jalan chik kristiaan. Maak’a’ junaq muqmuukil aatin tento taaye. …

    “Li k’a’ru naqab’aanu laa’o yal ka’ch’in ajwi’, a’ li Dios li nab’aanunk re li k’anjel a’an. Li qak’anjel laa’o a’an chalk rik’in a’an rik’in tuulanil ut tiikilal, ut rik’in a’an maak’a’ qak’a’uxl, ut maak’a’ naqaxuwa.”

  28. Mosiah 5:13; chi’ilmanq ajwi’ Jwan 17:3.

  29. Li Awa’b’ej Nelson naab’al sut kixpatz’ qe naq “taqanimob’resi li qarahom re naq k’eeb’ilaq reheb’ chixjunil lix junkab’aleb’ li winq” (“Us xaq reheb’ li neke’k’anjelak chirix li tuqtuukilal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2023). Sa’ li mayo re 2022 a’an kixye reheb’ li saaj naq “li eetalink naru naxk’am li raqok aatin ut li josq’il. Yalaq k’a’ chi muxuk malaj rahob’tesink nab’aanuman re junaq kristiaan xb’aan b’ar nachal chaq, lix b’onol xtib’el, li rajom, ma ixq malaj winq, xtzolb’al xwanjik malaj jalan chik na’leb’ naxrahob’tesi xch’ool laj Yo’ob’tesinel qe” (“Decisiones para la eternidad” [ch’utam choq’ reheb’ li saaj sa’ chixjunil li ruchich’och’, 15 mayo, 2022], Biblioteca del Evangelio). Ut kixye ajwi’: “Naraho’ inch’ool naq eb’ li qas qiitz’in li q’eqeb’ xtib’el sa’ chixjunil li ruchich’och’ neke’xnumsi naab’al li rahob’tesiik xb’aan li tzʼeqtaanaak. Anajwan, nink’e xb’oqb’aleb’ li qakomon yalaq b’ar naq te’xkanabʼ yalaq naʼlebʼ ut bʼaanuhom re tzʼeqtaanank. Nintzʼaama eere naq teeroxloq’i chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios” (“Chinumtaaq li Dios,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2020).

    “Li xik’ ilok ink’a’ naxk’am rib’ rik’in lix k’utb’esinb’il aatin li Dios. Li usilaak malaj li majewaak sa’ rilob’aal li Dios nak’ulman a’ yaal li paab’aal chirix a’an ut chirixeb’ lix taqlahom, ink’a’ xb’aan xb’onol li tib’elej, malaj jalan chik na’leb’.

    “… A’an a’in li xik’ ilok chirix jun kristiaan a’ yaal xb’onol xtib’el, xxe’ toonil, xtenamitul, xteepal, xwinqilal malaj ixqilal, xchihab’ xyu’am, xmajelal li roq ruq’ malaj xjolom, xb’ihomal malaj xneb’a’il, xpaab’aal malaj xmaak’a’il xpaab’aal, malaj lix na’leb’ sexual” (Jolomil K’anjenel Hu, 38.6.14, Biblioteca del Evangelio).

  30. Chi’ilmanq 1 Nefi 11:25.

  31. At xDios Israel,” Eb’ li B’ich, 5.

  32. Chi’ilmanq Romanos 9:23.