Hugot nga Pagtuo sa Pagtubagsa Tawag
Gikan sa sibya sa regional stake conference nga gipamulong niadtong Septyembre 12, 2010, sa Brigham Young University.
Kitang tanan kinahanglan gayud nga magbaton og kombiksyon nga nagdilaab sa atong mga kasingkasing nga kini mao ang buhat sa Dios ug nga kini nagkinahanglan sa atong pinakamaayo nga mahatag sa pagtukod sa “biniyaan nga mga dapit sa Zion.”
Niadtong 1849, duha lamang katuig human ang mga Santos misulod sa Walog sa Salt Lake, si Elder Parley P. Pratt sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles nangulo og usa ka ekspedisyon ngadto sa habagatan. Sa nagkaanam og kalayo ang ekspedisyon paingon sa habagatan, mas nagkalisud ang agianan. Human ang mga tawo milugsong sa 3,000 ka pye (914 m) gikan sa ngilit sa Great Basin ngadto sa nagtagbo nga mga Suba sa Virgin ug Santa Clara (habagatan sa modernong panahon nga St. George, Utah), ang yuta nahimong uga ug balason, volcanic ug sagalsalon. Ang mga scout wala mahimuot. Ang usa ka journal nag-ingon:
“Milatas …ibabaw sa sagalsalon, batoon, balason nga hapit dili mahulagway nga nasud, nga gitingub sa pagsabyag diha sa makahahadlok nga kalibug. …
“Usa ka dapit nga wala mahitsura, naglangkob sa dagkong mga bungtod, [pula] nga mga desiyerto, mingaw, mga kapatagan nga walay tanom, dagkong mga bato, humok nga palanas nga lapok, … sandstone … dili masabut nga pagkayamukat—sa daling pagkasulti, usa ka nasud nga nagun-ob, … nagkabali-bali, tungod sa makalilisang nga mga pagtay-og sa nangaging katuigan.”1
Apan bisan unsa pa man ka sagalsalon ang yuta nga tan-awon paingon sa habagatan, ang gikuso-kuso sa hangin, nga nakankanan nga mga pangpang ug mga bung-aw nga kamingawan sa nasud sa San Juan paingon sa silangan mas hilabihan ka lisud nga tan-awon. Ang mga lider sa Simbahan nasayud nga ang pag-ugmad sa sagalsalon, wala pa masukod nga utlanan sa teritoryo malisud, apan bisan pa niana gusto nila nga mag-establisar og mga komunidad alang sa Simbahan didto. Sa komperensya nga himoon matag tulo ka bulan sa Stake sa Parowan niadtong 1879, 250 ka mga tawo ang midawat sa tawag ni Presidente John Taylor sa pag-establisar sa Misyon sa San Juan. Uban sa 80 ka mga karwahe ug hapit 1,000 ka mga baka ug mga kabayo, sila misugod sa pagpanglakaw paingon ug lahus sa nagbuntaog, wala pa masukod nga teritoryo sa natabunan sa snow nga mga bukid ug nagbansiwag nga mga taluktok sa bato.
Nagtinguha og labing duol nga agianan paingon sa San Juan, kadtong unang mga tigsuhid nakabuntog sa nagsunod nga mga babag apan sa wala madugay nakasugat og labing dako ug mahagiton sa tanang mga babag: ang dili malabang nga bukana sa kimba sa Suba sa Colorado. Sa milagroso nga paagi ang ilang gikapoy nga mga scout nakakaplag og pig-ot nga kal-ang diha sa bung-aw—sa usa ka gawang nga may 2,000 ka tiil (610 m) paubos sa pula nga mga pangpang paingon sa Suba sa Colorado didto sa ubos. Kining nagbinugtong, daw makamatay nga “lungag sa dakong bato” maingon og mao lamang ang nagtanyag og bugtong posible nga agianan ngadto sa silangang bahin.
Sa kasagarang bahin, ang kal-ang diha sa sandstone hilabihan ka pig-ot alang sa mga kabayo ug sa pipila ka mga dapit hilabihan ka pig-ot bisan sa pag-agi sa usa ka lalaki o babaye. Ang pagpatighulog sa ingon ka taas nga 75 ka pye (23 m) maingon og imposible gani bisan sa karnero sa bukid, unsa pa kaha sa kargado nga mga karwahe. Apan ang mga Santos nga anad sa kalisud dili gusto nga mobalik sa agi, mao nga ginamit ang dinamita og mga himan, nagtrabaho hapit sa tibuok Disyembre 1879 ug Enero 1880, sila nagtabas og peligroso, kinaraan nga karsada sa sulod sa atubangang bahin nga bung-aw sa pangpang.
Sa pagkahuman niining gitabas nga karsada, sama sa gihapon, ang tahas karon mao ang pagpakanaog sa unang 40 ka mga karwahe ngadto sa “lungag.” Ang ubang mga karwahe, nga naghulat mga lima ka milya (8 km) nga naulahi didto sa Fifty-Mile Spring, mosunod ra sa dili madugay.
Giorganisar nila ang ilang mga kaugalingon sa ingon nga paagi “aron ang usa ka dosena o labaw pa nga mga lalaki makagunit sa karwahe” nga maggunit sa taas nga mga pisi aron mohinay ang pagpaus-os niini. Dayon ang mga ligid ilang gihigtan og kadena, aron modailos lang nga malikayan ang disgrasya kon motuyok ang ligid.
Sa usa sa labing dakong mga panghitabo sa kasaysayan sa pioneer, sa tinagsa tagsa ang pundok mipadailos sa mga karwahe paubos sa makuyaw nga pangpang. Sa dihang miabut na sila sa salog sa bung-aw, mahinangupon sila nga misugod sa paglabang sa suba sakay sa gakit nga ilang gihimo alang niana nga katuyoan. Ingon sa nahitabo, ang pamilya ni Joseph Stanford Smith mao ang katapusang karwahe nga gipakanaog nianang adlawa.
Si Stanford Smith nakatabang sa pagpakanaog sa nag-unang mga karwahe sa han-ay nga paagi, apan sa ubang paagi ang pundok klaro kaayo nga nakalimot nga ang pamilya ni Brother Smith nagkinahanglan gihapon og tabang isip ang katapusang pamilya. Hilabihan ang kabalaka nga siya ug ang iyang pamilya daw giabandunar, gibalhin ni Stanford ang iyang panon sa mga kabayo, karwahe, ug pamilya diha sa ngilit sa bung-aw. Ang panon sa mga kabayo gibutang sa atubangan ug ang ikatulo nga kabayo gihigot sa luyo sa karwahe ngadto sa ulahian sa may ehi sa ligid. Ang mga Smith mibarug og makadiyut ug midungaw sa peligroso nga lungag. Si Stanford milingi ngadto sa iyang asawa, nga si Arabella, ug miingon, “Nahadlok ko nga dili kita makahimo niini.”
Siya mitubag, “Apan kinahanglan natong himoon kini.”
Siya miingon, “Kon kita aduna untay pipila ka mga lalaki nga mogunit sa karwahe, tingali mahimo nato kini.”
Mitubag ang iyang asawa, “ako na lang ang mogunit sa luyo.”
Nagbutang siya og hapin diha sa yuta, ug didto iyang gibutang ang iyang masusong anak nga lalaki nga giatiman sa iyang tres anyos, nga si Roy, ug singko anyos, nga si Ada. “Guniti ang manghud nga igsoon hangtud nga kuhaon mo ni papa,” siya miingon. Dayon mipahimutang sa iyang kaugalingon luyo sa karwahe, si Belle Smith mihakop sa mga renda sa kabayo nga gihigot sa luyo sa sangonan. Si Stanford misugod sa pagpakanaog sa panon sa kabayo paubos sa lungag. Ang karwahe midailos paubos. Sa unang pag-ulpot ang kabayo sa luyo natumba. Si Sister Smith migukod niini ug sa karwahe, nagbira sa pisi kutob sa tanan niyang kusog ug kaisug. Wala madugay natumba usab siya, ug nagguyod uban sa kabayo, usa ka gansangon nga bato ang nakahimo og dakong samad gikan sa tikud ngadto sa bat-ang. Kanang maisugon nga babaye, uban sa nagkagisi-gisi nga sinina ug grabe nga samad, mikupot niadtong mga pisi uban sa tanan niyang kusog ug hugot nga pagtuo sa tibuok gitas-on sa bakilid hangtud gayud sa ngilit sa suba.
Sa pag-abut sa ubos ug sa hapit dili makatuo sa ilang kalampusan, si Stanford midali sa pagtungas balik sa 2,000 ka pye (607 m) balik sa ibabaw sa pangpang, nabalaka pag-ayo sa kahimtang sa iyang mga anak. Sa dihang nakasaka na siya sa ngilit, didto iyang nakita sila nga wala gayud mabalhin sa ilang nahimutangan. Nagkugos sa masuso, uban sa duha ka mga bata nga nagkumpayot kaniya ug sa usag usa, iya silang gidala padulhog sa batoon nga kal-ang ngadto sa mabalak-on nga inahan sa ubos. Sa unahan ilang nakita ang lima ka lalaki nga nagpaingon ngadto kanila nga nagdala og mga kadena ug mga pisi. Nakaamgo sa pagkabutang sa mga Smith, kini nga mga tawhana nangabut aron motabang. Si Stanford misangpit, “Wa nay kaso, mga kauban. Nahimo ra namo. Nahimo ra ni [Belle] ang tanang tabang nga gikinahanglan sa usa ka two [aron sa paghimo niini nga panaw].”2
Kon ang Tawag Moabut
Ang Hole-in-the-Rock nga ekspedisyon mao lamang ang usa sa daghang mga ehemplo sa talagsaong determinasyon ug debosyon sa mga Santos sa pagtubag sa tawag sa ilang propeta kon kini moabut. Laing ehemplo mao ang pagmugna ug ang pagtawag ngadto sa Muddy Mission nga mao ang Nevada sa karon. Ingon man usab sa daghang unang mga pinuy-anan sa pioneer, ang Muddy misaad og hilabihan ka lisud nga kinabuhi, ug daghang pagpamalandong ang nahimo sa dihang miabut ang tawag aron sa pagpanimuyo didto.
Ang pipila sa gitawag niadtong mga 1860 piho tingali nga nakapangutana, “Sa tanang dapit sa kalibutan, nganong sa Muddy pa man?” Nan, sa pagkatinuod dihay mga rason. Una sa tanan, ang Gubat Sibil sa America nakatumaw sa posibilidad sa pagpadala sa mga kinahanglanon agi sa Suba sa Colorado. Ikaduha, sa dihang ang gubat nakabalda sa tradisyonal nga tinubdan sa mga panapton, ang Cotton Mission naestablisar na sa mga siyudad sa St. George ug Washington nga dili na kaayo layo. Gituohan kini nga ang gapas alang niana nga misyon mahimong patuboon sa rehiyon sa Muddy. Ikatulo, ang mga Santos sa Ulahing mga adlaw adunay kusog nga pagbati sa ilang obligasyon sa pagtrabaho uban sa Lumad nga mga tribong Amerikano niana nga rehiyon, nagtabang sa pagpakaon kanila ug naglaum sa pag-edukar kanila.
Apan ang rehiyon bisan pa niana awaaw, palanas, walay kapuslanan nga dapit. Maingon og hapit walay ikatanyag kondili kainit ug bug-at nga trabaho. Nalahi kini ug hapit tanang dapit awaaw, ug ang suba nga naghatag sa misyon sa ilhanan niini angayan kaayo sa gihatag nga ngalan.
Kon sa unsa nga paagi ug unsang hugot nga pagtuo ug determinasyon gipuy-an ang Muddy, akong pasultihon ang usa sa mga lumulupyo. Siya ang nagrepresentar sa determinasyon ug kaisug ug moral nga kombiksyon nga gihuptan sa mga batan-on ug mga tigulang—niini nga panghitabo ilabi na sa mga batan-on. Misulat si Elizabeth Claridge McCune kabahin sa tawag sa iyang amahan sa pagpuyo sa Muddy:
“Walay laing dapit sa kalibutan ang daw hilabihan ka bililhon kanako sa edad nga kinse anyos sama [sa lungsod sa] minahal nga karaang Nephi [sa Juab nga Lalawigan sa Utah]. Maikagon kaayo namong gipaabut ang panagsa nga mga pagbisita ni Presidente Brigham Young ug iyang mga kauban! …
“… Si Bro. Brigham, sila si Bro. Kimball ug Wells uban sa [ilang] tanan nga kaubanan nanganaug sa ilang mga karwahe, ug milakaw sa karsada nga daghang bulak … paingon sa among mga panimalay, [diin] ang pagkaon gitagana ug gidalit. …
“Kaming tanan mitambong sa miting sa [Dominggo] sa hapon, ang mga babaye nga nagsul-ob og puti adunay gireserba nga mga lingkuranan diha sa atubangan. Ang mga wali maanindot, ug malipayon kami hangtud nga si Presidente Young mipahibalo nga siya adunay pipila ka mga pangalan nga basahon kabahin sa mga tawo nga kinsa pagatawagon ug pagabotohan isip mga misyonaryo nga moadto ug manimuyo … sa ‘Muddy.’ Kini hapit makapahunong sa pagpitik sa mga kasingkasing sa tanang nanambong. Daghan sa among katawhan ang natawag nga moadto aron manimuyo sa nasud sa Dixie—apan ang Muddy, layo kaayo padulong sa habagatan! ug hilabihan ka dili maayo! O! O! Wala ako makadungog og laing ngalan gawas sa ‘Samuel Claridge.’ Dayon mibakho ug mihilak ako og maayo, sa walay pagsapayan sa kamatuoran nga ang mga luha nakabuling sa [akong] bag-ong puti nga sinina. Ang amahan sa babaye kinsa tapad nako gitawag usab. Miingon ang akong kauban, ‘Ngano, unsay imong gihilakan? Wala kini makapahilak kanako. Nasayud ako nga dili moadto ang akong amahan.’ ‘Nan, diha ang kalainan,’ miingon ako. ‘Nasayud ako nga ang akong amahan moadto ug walay makapugong kaniya, ug dili gayud nako siya angkunon isip amahan kon dili siya moadto kon tawagon siya.’ Dayon mibakho na usab ako. …
“Sa bag-o pa lang kami nga mibalhin sa bag-ong balay ug komportable [kaayo] ang among pagkabutang, daghan sa among mga higala ang misulay sa pagdani ni papa nga ibilin ang panimalay ug umahan; moadto sa habagatan og kadiyut ug dayon mobalik. Apan si papa nasayud nga dili kini mao ang matang sa misyon diin siya gitawag. ‘Akong ibaligya ang tanang butang nga akong gipanag-iya,’ miingon siya, ‘ug dad-on ang akong mga kapanguhaan aron motabang sa pagtukod ug laing biniyaan nga dapit sa Zion.’”3
Hugot nga Pagtuo sa Trabaho
Unsa ang nakaingon nga ang pagka-maunungon ug debosyon sa kaniadto ug karon anaa man sa 15 anyos nga batang babaye ug sa pamilya diin siya natawo? Unsa man ang nakapalingi kaniya ngadto sa iyang dili kaayo lig-on nga higala ug modeklarar nga, “Nasayud ako nga ang akong amahan moadto ug walay makapugong kaniya”? Diin gikan kanang matang sa kaisug nga nagtugot kaniya sa pag-adto ug mosulti nga, “Ug dili gayud nako siya angkunon isip amahan kon dili siya moadto kon tawagon siya”?
Ug unsa kaha alang sa tulo ka gagmayng bata kinsa nagtan-aw sa ilang mga ginikanan nga mibiya uban sa karwahe sa ngilit sa kimba sa Suba sa Colorado apan misalig sa instruksyon nga gihatag sa ilang inahan? Sila lig-on nga naglingkod didto, determinado nga dili moirog o mohilak bisan pa man sa gibati gayud nila nga dakong kahadlok.
Unsay atong makita niining mga ehemplo sa matinud-anon nga mga pioneer? Mao kini ang atong nakita sa mga dispensasyon sa panahon ug hangtud niini nga dispensasyon. Nagtan-aw kita sa unsay atong nakit-an sa dihang ang mga Santos milayas sa New York ug Pennsylvania ug Ohio ug sa Missouri ug dayon mibiya sa ilang pinangga nga Nauvoo nga mitabok sa mibagtok nga ice sa suba nga makakita sa templo nga nasunog didto sa layo. Mao kini ang atong nakita sa dihang kadto gihapong mga tawhana ang milubong og daghan kaayo sa ilang mga patay sa Winter Quarters, gidugangan pa gayud sa ilang pagbiya sa managlahi nga gilubngan, usahay pareha ka gamay sa usa ka karton, didto sa Wyoming duol sa Chimney Rock o sa mga paglabang sa Sweetwater River o sa snowbank sa Martin’s Cove.
Unsay atong nakita kaniadto ug unsay atong nakita karon tali sa napanalanginan nga mga Santos sa tibuok kalibutan mao ang hugot nga pagtuo sa Dios, hugot nga pagtuo sa Ginoo nga si Jesukristo, hugot nga pagtuo diha ni Propeta Joseph Smith, hugot nga pagtuo sa kamatuoran niini nga buhat ug sa pagkatinuod niini nga mensahe. Hugot nga pagtuo ang midala sa usa ka batang lalaki ngadto sa mga kakahoyan aron mag-ampo, ug hugot nga pagtuo ang nakahimo kaniya nga mobarug gikan sa pagluhod, isalig ang iyang kaugalingon diha sa mga kamot sa Dios alang sa Pagpahiuli sa ebanghelyo, ug sa katapusan mitugyan sa iyang kaugalingong pagkamartir mga bayente kwatro ka tuig sa wala madugay.
Dili kaayo ikahibulong nga ang hugot nga pagtuo sa kanunay nahimo ug sa kanunay mao ang nag-una ug malungtaron nga baruganan sa ebanghelyo ug sa atong buluhaton. Mao kini ang pinakasentro sa atong kombiksyon nga ang trabaho dili lamang magpadayon kondili makahimo usab kini ug kinahanglan gayud nga magpadayon.
Wala ako masayud kon giunsa kaha sa mga inahan ug mga amahan nga makabiya sa mga masuso didto sa ilang hinimo-himo nga mga lubnganan didto sa mga kapatagan ug dayon uban sa katapusang panamilit, maghilak nga maglakaw sa dalan paingon sa Zion. Wala ako masayud kon giunsa kaha sa usa ka babaye sama ni Belle Smith nga makahimo sa pagpahimutang sa ilang mga anak didto sa ngilit sa pangpang ug nagpugong sa iyang karwahe paubos sa peligruso nga bakilid. Wala ako masayud kon giunsa kaha ni Samuel Claridge nga makabaligya sa tanan niyang kabtangan ug molakaw aron sa pagtukod og Zion didto sa awaaw nga Muddy Mission. Ang sukaranang gahum nga nag-aghat niini nga mga istorya mao ang hugot nga pagtuo—sama ka lig-on sa bato, gihashasan sama sa metal, puno sa kasinatian, pagtuo nga nalig-on sa espirituhanon nga paagi nga kini mao gayud ang Simbahan ug gingharian sa Dios ug nga kon kamo gitawag, kamo moadto.
Tawag alang sa Kombiksyon
Sa gihapon adunay “biniyaan nga [mga] dapit sa Zion” nga pagatukuron, ug ang pipila niadto mas duol kaysa Muddy o San Juan nga mga Misyon. Ang pipila niini ang anaa sa atong mga kasingkasing ug sa atong kaugalingong mga panimalay.
Ug mao nga ako nanawagan alang sa kombiksyon nga kinahanglang maangkon natong tanan nga nagdilaab sa atong mga kasingkasing nga kini mao ang buhat sa Dios ug nagkinahanglan kini sa labing maayo paningkamot nga atong mahatag. Ang akong hangyo mao nga inyong amumahon ang inyong kaugalingong pisikal ug espirituhanong kalig-on aron kamo makabaton og igong pundo sa hugot nga pagtuo nga magamit kon ang mga buluhaton o mga hagit o mga kinahanglanon sa usa ka butang o sa lain nga moabut. Dugangi og gamay ang pag-ampo, dugangi og gamay ang pagtuon, ayaw paminawa ang kasaba ug ayaw paminawa ang siyagit, pahimusli ang kinaiyahan, pag-ampo alang sa personal nga pagpadayag, pagpamalandong, ug pangamuyo sa kalangitan alang sa pagpamatuod nga naggiya sa atong pioneer nga mga ginikanan. Dayon, kon kamo nagkinahanglan nga maningkamot gayud sa kaugalingon ug mas makugihon aron sa pagharong sa kinabuhi ug mohimo sa inyong buluhaton, makasiguro kamo nga adunay usa ka butang nga magamit nga inyong masaligan.
Kon kamo adunay kaugalingon ninyong hugot nga pagtuo, kamo andam sa pagpanalangin sa inyong pamilya. Ang bugtong nga pinakalig-on nga timailhan sa pagkaaktibo ug sa pagserbisyo, sa debosyon ug pagkamaunungon dinhi niini nga Simbahan magpadayon nga mahimong presensya sa lig-on nga mga pagbugkos sa pamilya. Ako moingon nga, ang pagkasayud sa hingpit niana nga bahin sa kahalangdon niini nga Simbahan anaa ra sa indibidwal nga miyembro. Usahay kana nga miyembro usa ka bag-ong kinabig; usahay kana nga miyembro mao lamang ang Santos sa Ulahing mga adlaw niana nga pamilya. Ang pipila ka indibidwal sa usa ka dapit ang kinahanglan nga mougsok og bandila sa hugot nga pagtuo ug magsugod og bag-ong henerasyon diha sa ebanghelyo. Apan ang kamatuoran mao nga ang hugot nga pagtuo labaw nga naalimahan ug mas protektado ug molungtad og dugay kon adunay tibuok pamilya nga mopalig-on niini. Mao nga human magbarug nga nag-inusara kon imong gikinahanglan, lihok sa makugihon nga paagi aron makita nga ang uban diha sa inyong pamilya dili mag-inusara nga magbarug. Lig-ona ang inyong pamilya ug tan-awa nga ang pagtuo lig-on.
Uban sa paglampos niana, kita makaserbisyo sa Simbahan sa duol o sa pipila ka layong dapit kon tawagon. Dayon kita makapangita nianang nawala nga karnero—miyembro o dili miyembro, buhi o patay. Kini mahimo sa maalamon nga paagi ug mahimo lamang kon ang ubang 99 ka mga karnero, lakip ang atong kaugalingong gamay nga panon, luwas nga naprotektahan samtang nangita kita. Kon atong gihigugma ug gitudloan kadtong naa sa panimalay, sila makasabut sa tukma sama sa nasabtan sa bata nga si Elizabeth Claridge: kon ang tawag moabut, makasiguro kamo nga ang inyong amahan ug inahan, inyong igsoong mga lalaki ug igsoong mga babaye mangadto.
Adunay trabaho nga pagahimoon. Dili kita makaingon nga ang matag usa sa atong mga silingan adunay lawom nga pagtuo, nga ang matag usa adunay lig-on nga pamilya, nga ang matag usa sa duol ug sa layo nakadungog sa mensahe sa ebanghelyo ug nahimong matuohon, nagtudlo, mag-adtoan sa templo nga Santos sa Ulahing mga adlaw. Ang kalibutan nag-anam og kadautan, ug ang mga panahon nga nag-una magasulay sa pinakamaayo kanato. Apan ang mga gahum sa pagkamatarung mopatigbabaw sa kanunay kon ang mga tawo sama ni Stanford ug Arabella Smith, mga tawo sama ni Samuel Claridge ug sa iyang maisugon nga anak nga babaye nga si Elizabeth mohimo niini sa pagpatigbabaw.
Kinahanglan gayud nga magbaton kita og hugot nga pagtuo niini nga trabaho—hugot nga pagtuo diin gisugo nga buhaton sa tanang mga tumutuo, hugot nga pagtuo kang Jesukristo ug sa atong Langitnong Amahan. Kinahanglan natong ipahiuyon ang atong determinasyon sa Ilaha ug dayon himoon kana nga determinasyon nga sama ka lig-on sa bato ug sama gayud ka lig-on sa pioneer. Kon ato kanang buhaton, ako nasayud nga kita mahimong luwas ug sigurado diha sa dili mahunong nga pagpadayon nga lihok sa Simbahan ug sa gingharian sa Dios dinhi sa yuta.
ANG KATAPUSANG KARWAHE, NI Lynn Griffin
Martin Handcart Company, Bitter Creek, Wyoming, 1856, ni Clark Kelley Price © 1980 IRI