2012
Tokoni e Paʻangá ki he Kāingalotu he Funga ʻo e Māmaní Ke Nau Maʻu e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Temipalé
Māʻasi 2012


Tokoni e Paʻangá ki he Kāingalotu he Funga ʻo e Māmaní Ke Nau Maʻu e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Temipalé

Talu mei he taimi ne hū ai ʻa Liasi Sili ʻo Pakisitaní ʻi he Temipale Manila Filipainí ʻi Siulai ʻo e 2001 kimuʻa peá ne ʻalu ʻo ngāue fakafaifekaú, mo ʻene ʻiloʻi naʻá ne toe fie foki ki he temipalé ke ne lava ʻo maʻu ha fāmili taʻengata.

Naʻe papitaiso hono uaifi ko Falá ʻi he 2007, ka naʻe siʻisiʻi ʻena paʻangá pea naʻe ʻikai ke na ʻiloʻi pe ʻe lava ke na ō ʻafē ki he temipalé, ʻa ia naʻe laka hake he maile ʻe 3,500 (km ʻe 5,700) hono mamaʻó. Ne ʻāsili ange ʻena fie maʻu ke na sila he temipalé ʻi hono fāʻeleʻi mai ʻena tama tangata ko ʻĀmoni Fineasí ʻi he 2009, pea ʻi he tokoni mei he Paʻanga Tokoni Fakalūkufua ʻa e Siasí ki he Pataloni ʻo e Temipalé, naʻe tali ai ʻena ngaahi lotú ʻi he konga kimui ʻo e 2010.

Naʻe pehē ʻe Misa Sili, “Kuo tokoni ʻeku ʻalu mo hoku fāmilí ki he temipalé ke toe mālohi ange ʻeku fakamoʻoní. Hili ʻemau ʻaʻahi ki he temipalé, ne hangē ʻoku toe lahi ange ʻa e meʻa ke u foaki ki he ʻEikí. … Naʻe lelei pea fakatupulaki ʻe he ʻaʻahi ki he temipalé ʻa ʻeku tuí, pea ʻoku faingataʻa ke u fakamatalaʻi.”

Lolotonga ʻene ʻi aí, naʻe lava foki ʻa Misa Suli ʻo fakahoko e ngaahi ouau maʻa ʻene tamaí, kuitangatá, mo ʻene tamai ʻi he fonó, ʻa ia kuo nau ʻosi pekia kotoa. Naʻá ne ʻosi fakahoko e ngāue maʻa ʻene faʻeé, pea naʻe sila ia ki heʻene ongomātuʻá.

Naʻá ne pehē, “Ko ha faingamālie maʻongoʻonga ne u maʻu mo hoku fāmilí ke ʻaʻahi ki he temipalé. ʻOku ou fie fai ha fakamālō mavahe mo lotua ʻa e kau taki ne nau ʻai ʻo lava ʻemau ʻalu ko ʻeni ki he temipalé.”

Talu mei he 1992 mo e hoko ʻa e sinoʻi paʻanga ko ʻení, ʻa ia naʻe tokoniʻi peseti 100 ʻe he ngaahi foaki ʻa e kāingalotú, ko ha founga ke lava ʻo ʻalu tuʻo taha ai ki he temipalé e kāingalotu ʻoku nau nofo mavahe mei he ʻIunaiteti Siteití mo Kānata ka naʻe ʻikai ke nau mei lava ʻo ʻalú. Ko e kāingalotu ʻoku nau fie foaki ki he sinoʻi paʻanga ko ʻení, ko ʻenau tohiʻi pē ʻa e “Paʻanga ki he Pataloni ʻo e Temipalé” ʻi he konga “Meʻa Kehe” ʻo e laʻipepa foaki angamahení. ʻE lava foki ke foaki ʻa e niʻihi fakafoʻituituí ki he sinoʻi paʻangá ʻo fakafou ʻi he Ngaahi Kautaha Tokoni ʻOfa ʻa e Siasí.

Naʻe poupouʻi ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni e kāingalotú ʻi he konifelenisi lahi ʻi ʻOkatopa ʻo e 2011 ke nau foaki ki he Paʻanga Tokoni Fakalūkufua ki he Pataloni ʻo e Temipalé, ʻo ne pehē, “ʻOku kei ʻi ai pē ha ngaahi feituʻu he māmaní ʻoku kei mamaʻo ai hotau kāingalotú mei he temipalé pea ʻikai ke nau lava ai ʻo maʻu e ngaahi tāpuaki toputapu mo taʻengata ʻo e temipalé” (“ ʻI Heʻetau Toe Fakataha Maí,” Liahona mo e Ensign, Nōv. 2011, 5).

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uiliami E. Uoka, ko e Talēkita Pule ʻo e Potungāue Temipalé, “Ko e taumuʻa ʻo e paʻanga ko ʻení ke tokoniʻi ʻa kinautoku ʻi he ngaahi feituʻu ʻo e māmaní ʻoku mahino ʻaupito pē ʻe faingataʻa ange haʻanau ʻalu ki he temipalé. ʻOku ʻuhinga ʻa e tokoniʻi tuʻo taha ko ʻeni ʻo ha tokotaha fakafoʻituituí ke ne maʻu ʻa hono ngaahi ouaú.”

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka ko e niʻihi ʻo e ngaahi fie maʻu lahi tahá ʻoku mei ʻAfilika, Pasifikí, mo ʻĒsia. ʻOku ʻave ʻe he kau palesiteni fakasiteikí mo e kau palesiteni fakamisioná ʻa e ngaahi fakaongoongoleleí ki honau Kau Palesitenisī Fakaʻēliá, ʻa ia ʻoku nau puleʻi ʻa hono fakaʻaongaʻi ʻo e paʻangá ni ʻo makatuʻunga mei he fonua ko iá.

ʻOku fakafuofua ki he kāingalotu ʻe toko 4,000 nai naʻa nau fakaʻaongaʻi ʻa e paʻangá lolotonga e 2009 mo e 2010 ke nau ʻalu ki he temipalé, ʻa ia ko e ʻuluaki—pea mahalo—ko e faingamālié pē ia.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka, koeʻuhi ke faitāpuekina e lahi taha ʻo e ngaahi moʻui ʻe lavá, ʻoku nau “kumi ʻa e temipale ko ia te [nau] lava ʻo maʻu e totongi vakapuna maʻamaʻa taha ki aí. ʻOku ʻikai makatuʻunga maʻu pē ia ʻi he ofi pe ʻoku tuʻu e temipalé ʻi honau feituʻú pe ʻikai.”

ʻOku ʻi ai e ʻamanaki ʻe fakahoko ʻe he mēmipa takitaha ʻokú ne fakaʻaongaʻi e sinoʻi paʻangá ha faʻahinga feilaulau pe tokoni.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka, “ʻOku ʻi ai ha ngaahi feituʻu ʻoku lahi ai e fakamolé pea faingataʻa hono maʻu ha paasipooti. Ko ia ai, ʻi he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi ʻe fie maʻu ke mavahe ai e kāingalotú mei honau fonuá ke ō ki he temipalé, te nau feingaʻi pē ʻe kinautolu ʻenau paasipōtí kae lava ke nau fakaʻaongaʻi e paʻangá. ʻI he ngaahi fonua ʻe niʻihi, ʻoku fie maʻu ʻa e foʻi paʻanga pau ia. ʻE hangē ia ki ha niʻihi ʻoku ʻikai ko ha paʻanga lahi, kae mahalo ko e paʻanga pē ia ʻe lava ke nau fakahaofi ʻi he māhina ʻe onó.”

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka ʻoku houngaʻia lahi ange ʻa e niʻihi ne tokoni ke aʻusia ha taumuʻá. Naʻá ne pehē, “ ʻI he meimei taimi kotoa pē, naʻe fai ʻe he kakaí honau lelei tahá ke tokoni pea kuo tāpuekina lahi kinautolu, pea kuo nau ngāue lelei ʻaki e faingamālie ko iá.”

Makehe mei hono fakafaingamālieʻi ʻe he paʻangá ni ke ʻalu e kakaí ki he temipalé, ʻoku toe fakaʻaongaʻi foki ia ke fakatau mai ha seti kāmeni ʻe fitu maʻá e tokotaha fakafoʻituituí kae lava ke nau fakaʻapaʻapaʻi ʻenau ngaahi fuakavá ʻi he taimi ʻoku nau foki ai ki ʻapí.

Ko e lea ko ia ʻa Palesiteni Monisoni lolotonga e konifelenisí, ko e fuofua taimi ia kuo fanongonongo ai ʻa e sinoʻi paʻangá ʻe he palōfitá ʻi he tuʻunga malangá. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka, mahalo ʻe tupu mei hono fakahā ko iá, fakataha mo ha fakautuutu ʻa e fie maʻu tokoni mei he paʻangá, ha toe lahi ange ʻa e ngaahi foakí.

Naʻá ne pehē, “ ʻOku kei haʻu pē kakaí ki he Siasí, pea ʻoku ʻikai ke mau ofiofi fiemālie ki he ngaahi fie maʻu ʻi he ngaahi feituʻu lahi.” Naʻe hoko atu ʻene leá ʻo ne fakaʻaongaʻi e faleʻi meia Palesiteni Hauati W. Hanitā (1907–1995) ʻi he 1994 ke maʻu ʻe he kāingalotu moʻui taau kotoa pē ha lekomeni temipalé, (vakai, “The Great Symbol of Our Membership,” Tambuli, Nov. 1994, 6; Ensign, Oct. 1994, 2), [“ʻOku tokolahi e kāingalotu faivelenga ʻo e Siasí ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi lekomeni temipale ʻoku kei ʻaonga ka ʻoku teʻeki ai pē ke nau ō ki he temipalé pea ʻoku ʻikai pē haʻanau fakakaukau he taimi lolotongá ni ke ō ki he temipalé.”]

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka naʻe tupu ʻa hono fakahā ʻe Palesiteni Monisoni ʻa e sinoʻi paʻangá ni mei heʻene ʻofa ʻi he temipalé mo ʻene ongoʻi ʻa e Kāingalotu ʻoku fakatefito ki ai e ʻaonga ʻo e paʻangá.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Uoka, “ʻI he taimi ʻokú ke ʻalu ai ki he ngaahi feituʻu mamaʻo ko ʻení, ʻokú ke ongoʻi e kakaí mo honau ngaahi faingataʻaʻiá. ʻE hoko e paʻangá ni ko ha tāpuaki ki ha kakai tokolahi.”

ʻOku ʻi ai ʻa e fakamālō atu ʻa Liasi Sili, hono uaifi ko Falá, mo ʻena tama tangata ko ʻĀmoni Fineasí ki he Paʻanga Tokoni Fakalūkufua ʻa e Siasí ki he Pataloni ʻo e Temipalé ʻa ia naʻe lava ai ke nau ʻalu ki he Temipale Manila Filipainí ʻo silaʻi ai kinautolu ko ha fāmili ʻi he 2010.

Taá ʻi he angalelei ʻa Riaz Gill

Temipale Manila Filipainí

© IRI

Paaki