Mate kei na Bula

Nodra Rai na Painia baleta na Tucaketale

Ena nodra ilakolako yani ki na ra kei Amerika o ira na saumaki vou mai ki na Lotu ena gauna e liu mera laki duavata kei ira na Yalododonu, era a sotava na mate ia era a vaqaqacotaki ena nodra vakabauta vou na kosipeli vakalesuimai. Oqo na itukutuku ni veika baleti ira na painia e vakaraitaka na nodra inuinui na Yalododonu, e sala vata kei na veivakavulici veivakacegui mai vei ira na imatai ni lima na Peresitedi ni Lotu.

Na Veika me baleta e dua na tama ni gone Yalododonu Edaidai mai Scandinavia ka mate na luvena gonetagane ena dua na ilakolako mai New York ki Utah ena 1866:

“Ena veivuke ni dua na itokani a keli kina na ibulubulu lailai ka buluti kina na yagona. Sa mai leqa na gonelailai oqo ena dua na mate veidewavi, era sega kina na mai reguregu, sega na kena soqo ni veibulu, sega na senikau, sega na sere ni lotu, sega na vosa ni veivakacaucautaki. Ia ni bera ni mai biubiu o tamana yalobibi a cabora e dua na masu ni veivakatabui lekaleka ena nona vosa ni vanua (vaka-Denmark) ka vaka: …

“Tamaqu Vakalomalagi: Ko ni a solia mai vei au na ravouvou lailai oqo—na cauravou vakamareqeti oqo, ia oqo ko ni sa mai kacivi koya lesu tale. E rawa beka mo ni vakadonuya me vakatikori toka ga eke na yagona me yacova na mataka ni tucaketale. Me yaco ga na Nomuni lewa. Emeni.”

“Ni sa tucake mai sa qai cavuta na nona vosa ni veitalatala oqo:

“Moce mada, noqu Hans lailai lomani—noqu cauravou totoka.” Ia e vakala-ulu sobu ena mosi bibi ni yalona a yaloqaqa ga me tomana yani na ilakolako ki na itikotiko ni keba.¹

Peresitedi Josefa Simici (1805–44):

“E veivakacegui vei ira na yalorarawa, ni ra gole mai me ra laki talaca na watidra, tamadra, tinadra, luvedra se wekadra lomani, ni ra kila ni dina ga ni sa na vakatikori sobu na valetabu vakavuravura ka vuca yani, era na tucaketale ena iserau lagilagi tawamudu, me ra kua ni rarawa tale, kua ni vakaleqai tale, se ra mate tale, ia era na itaukei vua na Kalou ka itaukei vata kei Jisu Karisito,”²

Na vugoi Brigham Young o Joseph Watson Young (1828–73), ka a gole mai Igiladi ki Amerika ena 1853:

“Sa qai dua dina na ka vakamosi yalo meda buluta e dua ena wasa titobu ena lomaloma ni bogi ka lewevica wale era tiko kina. … E a sega ni dua na wekana e a vodo tiko se me dua mada ga me lolositaki koya vakavo ga e dua na itokani dauveiqaravi. Sai koya oqo na nodra inuinui vakamareqeti sara na kawa tamata sa mai cawadru tani vakasauri. A volitaka ka vakayalia na nona ka kecega na cauravou oqo me gole ki Saioni, ka maqusa na yalona ena nona namaka vakaidina na nona siga ni mataka, ia e sega ni kila ni na buluti na yagona vakavuravura ki na biau lelevu. Ia, a sega ni mate me vakataki ira sa sega na nodra inuinui, ni sa laki tiko vakacegu vua na nona Kalou, ka sa taucoko na nona vakadeitaka ni na tucaketale lagilagi ena nodra mataka na dodonu.”³

Peresitedi Brigham Young (1801–77):

“E butobuto loaloa na loma ni buca, ka vakaturubuto dina sara o mate! Ni da takali mai na bula oqo ka da vakatoka me bula vakayago, meda cabeta yani na bula [galala], eda sa na laki vulagi sara kina vakalevu! Sa rui buca loaloa ka butobuto! E ka vou vakalevu na sala oqo, ka da na dui curuma vakai keda. Meu kaya ga vei kemuni, na noqu itokani kei kemuni na taciqu, ka rawa wale ga ni dolavi me da raica na veika kecega, ka vakakina na noda laki sotava ka kila na veika e vuqa e muri, ni ka wale sara na vakaturubuto loaloa kei na buca butobuto, ni da na dau laki raica tale e muri, ka vakasamataka ni da sa kosova oti, na cava beka na vuna e rui yaga kina vakalevu ki na noqu ilakolako ni bula oqo, niu sa lakova mai na bula rarawa, na momosi ni yalo, na lolosi, na mavoa, kei na cudru kei na bula drakidrakita, meu lakova yani na bula kau na laki marautaka vakalevu sara, me vaka e rawa mai na bula ka sega ni vakavatukana, se vakayago,”⁴

E dua na turaga saumaki vou, kai Welesi o Dan Jones (1811–62), a soko vata kei Mrs. Williams kei na so tale na lewe ni Lotu ki Amerika ena 1849:

“O Mrs. Williams, mai Ynysybont volekati Tregaron [Welesi], sa torosobu sara tiko na ituvaki ni nona bula, ka sa laurai ni na sega ni dede na nona bula. … A kaya o koya ni ka dokai cecere duadua me bau yaco vua o ya na nona sa mai lewena na lotu dina ni Luve ni Kalou, ka sega ni bau rerevaka na yalona na bula tale ka dua ka sa mai vakadinadinataka na nona lotu na kena sa qaqaco cake tikoga vakalevu mai na kena e liu. … E dau vakasalataki rau vakabibi na luvena tagane me rau yalodina tikoga me yacova na mate me rawa kina ni rau tucakevata tale tale kei koya ena kena e vinaka cake. … E a bula vinaka sara tiko ena bogi taucoko o ya, ia ena veimama ni va ena mataka ka dua sa mai takali kina ena vakacegu, ka matadredre toka na gusuna.”⁵

Peresitedi John Taylor (1808–87):

“Oqo e veivakacegui vei ira na colata na vakalolokutaki ni nodra mate na itokani dredre, ni kilai ni da na sota vata tale kei ira! E veivakauqeti kece vei ira era bula ka vakamuria na ivakavuvuli dina ka sa vakaraitaki, e rawa ni vakabibitaki sara vei ira era sa voleka ni yacova na nodra icavacava ni ilakolako, ka ra a rarawa vakadede ka vosota me yacova na kena itinitini, ni ra kila ni sa voleka na vakaturicake, ka basika mai na bula vakabulai, ka bula vata kei ira era itokani vakadinati, ni sa oti na rarawa ni mate, ka da vakaotia na ilesilesi ka a solia vei keda na Tamada!”⁶

E dua na kai Denmark o Andrew Jenson (1850–1941), a biuvanua mai ka laki gole vata kei na ilawalawa ni qiqi nei Andrew H. Scott mai Nebraska, e Amerika ki Utah ena 1866:

“Ena gauna keimami sa raica kina na yagodra [na neimami ilawalawa ni ilakolako oqo] sa mai buluti ena qele, ena lekutu, keimami sa tagi taucoko, se luluvu sara; ena neimami vakasamataka ni keimami sa mai buluti ira na neimami daulomani ena kena ivakarau oqo, ni ra sa na gole yani vakadua na itokani kei na wekadra, ka sega na inuinui ni ra na sikova tale na nodra ivakavakacegu na nodra mate, ka sa dua na rarawa levu ka vakamosi yalo. … Ia ena laurai na nodra ibulubulu ena gauna sa uvuca kina o Keperieli na nona biukiula ena mataka ni imatai ni tucaketale. Era sa mai kacikaci toka ni cagi o ira era sa mai takali oqo ena nodra a gole tiko yani ki Saioni. Sa mai kacivi ira lesu i vale na Turaga ni bera ni ra yacova na nodra icavacava; era a sega ni vakadonui mera raici Saioni e matanavotu; ia era na ciqoma na lagilagi ka yaco mera reki; era a mate ena nodra sasagataka tiko mera maroroya na nona ivakaro, ka ra sa na kalougata o ira era sa mate vua na [Turaga].”⁷

Peresitedi Wilford Woodruff (1807–98):

“Kevaka e sega na kosipeli i Karisito sa na yaco me dua na ulutaga buwawa duadua beka me da na vakasamataka na veitawasei ena mate; ia ena gauna ga eda sa taura kina na kosipeli ka vulica na ivakavuvuli ni tucaketale, sa na kau tani e dua na wase levu ni buwawa, na yaluma kei na rarawa ka dau kauta mai na mate. … Sa tu ena mata ni nona vakasama ka sa vakararamataki tu na tamata ena tucaketale mai na mate, ka sa koto kina vua na yavu me vakacegu kina na yalona. Oqo na nodra itutu na Yalododonu Edaidai nikua. Eda sa kila tu, eda na sega ni tu ena butobuto ena vuku ni veika oqo; sa vakatakila vei keda na Kalou ka da kila na ivakavuvuli ni nodra tucaketale mai na mate, ka kauta mai na kosipeli ni bula kei na tawa mate rawa.”⁸

A biuti Igiladi yani o painia William Driver (1837–1920), me gole ki New York, e Amerika, ena 1866:

“A tauvimate bibi sara tiko o Willie, na luvequ lomani, ena bogi taucoko me yacova sara na 7:30 ena mataka lailai, ni sa mai vakacegui ena nona rarawa oqo. Me vakalougatataka na Kalou na yalona lomani. Na nona rarawa. A yaco me leqa o koya ni a ramusu na qiqi nei Mr. Poulter ena delana o St. Ann’s Hill, e Wandsworth, Surrey, Igiladi. Isa, sa dua na ka na levu ni noqu lolosi oqo. Isa Turaga, ni vukei au ena nomuni kaukauwa meu vosota rawa me vaka mai na ligamuni kau meu vakaukauwataki meu qaravi Kemuni vakaidina, kau meu bula mada meu vakavakarau meu sotavi koya ena dua na vuravura ni marau ka vinaka cake sara vata kei ganena lomani, o Elizabeth Maryann, vakakina ena nodra tucaketale na dodonu meu na tiko kina meu sotavi rau.”⁹

Peresitedi Lorenzo Snow (1814–1901):

“Ena bula e tarava eda na vakayago e lagilalgi ka galala mai na tauvimate kei na mate. E sega tale ni dua na ka e totoka sara me vakataka na ituvaki ni tucaketale kei na lagilagi ni dua na tamata. E sega tale ni dua na ka e rairai vinaka me vakataka na noda laki ituvaki mai vakaoqo ka tiko vata kei keda mai kea o ira na watida kei na luveda kei na itokani.”¹⁰

Droni mai vei Michael T. Malm KEI NA KENA MAI DAKUNA MAI VEI WELDEN C ANDERSEN @ IRI

iMawi: Peresitedi Brigham Young. E Cake: Joseph Watson Young.

iMatau: Peresitedi John Taylor E Cake: Dan Jones.

Vakacurumi: Brigham Young, mai vei John Willard Clawson; itaba kei Joseph Watson Young, lolomataka na Church History Library; itaba kei Dan Jones © IRI; John Taylor, mai vei A. Westwood, lolomataka na Church History Museum

iMawi: Peresitedi Wilford Woodruff. E Cake: Andrew Jenson.

iMatau: Peresitedi Lorenzo Snow. E Cake: William Driver.

Vakacurumi: Wilford Woodruff, mai vei H. E. Peterson © IRI; itaba kei Andrew Jenson, mai vei Harold Howell Jenson, lolomataka na Church History Library; itaba kei William Driver, lolomataka na Church History Library; Lorenzo Snow, mai vei Lewis Ramsey, lolomataka na Church History Museum © IRI